Λόγω του ατομικισμού που κυριαρχεί στις μέρες μας οι βασικοί δεσμοί ατόμου και κοινωνίας ολοένα να συρρικνώνονται. Το άτομο μέσα σε αυτό το ασταθές περιβάλλον βλέπει συχνά τις φιλοδοξίες, τις αξιώσεις και τα όνειρά του να ματαιώνονται. Η οικονομική κρίση, η ανεργία σε συνδυασμό με τους γρήγορους ρυθμούς ζωής που βιώνουμε και το ανταγωνιστικό κλίμα που εισπράττει κανείς, κάνουν συχνά τον άνθρωπο να σκέφτεται πεσιμιστικά, αδυνατώντας να γευτεί και να απολαύσει τη ζωή ξεχνώντας πως είναι ένα δώρο που του δόθηκε απλόχερα.
Σύμφωνα με έρευνα για την υγεία στην χώρα μας, προέκυψε ότι μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων πολιτών βιώνουν αρνητικά συναισθήματα, ενώ η κατάθλιψη παρουσιάζει αύξηση κατά 80%.
Στον αντίποδα αυτής της έρευνας πολλές έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί από το πεδίο της Θετικής ψυχολογίας, όσον αφορά την ευγνωμοσύνη. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών έδειξαν, πως η ευγνωμοσύνη αυξάνει το επίπεδο ευτυχίας και ικανοποίησης από τη ζωή και μειώνει σημαντικά τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Τι είναι όμως άραγε η ευγνωμοσύνη, είναι κάποιο συναίσθημα, από πού προέρχεται; Είναι κάτι επίκτητο που μπορεί κανείς να το καλλιεργήσει;
Σύμφωνα με τον George Simmel «Η ευγνωμοσύνη είναι η ηθική μνήμη της ανθρωπότητας» και κατά τον Ιμμάνουελ Καντ θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ευγνωμοσύνη πηγάζει από την ηθική και τον «ορθό λόγο» και μας παρακινεί με τα εξής: «Πράττε έτσι ώστε να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα, τόσο στο πρόσωπο σου όσο και στο πρόσωπο κάθε άλλου ανθρώπου, πάντα ταυτόχρονα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσο.»
Μια απλουστευμένη ανάλυση της παραπάνω προσταγής προϋποθέτει ότι αντιμετωπίζουμε τους άλλους ανθρώπους αλλά και τον ίδιο μας τον εαυτό με ισότητα και σεβασμό. Οι αγαθοεργίες και οι καλές μας πράξεις πρέπει να είναι ανιδιοτελείς και να πηγάζουν από την καλή μας θέληση. Η σκέψη αυτή ότι «όλοι οι άνθρωποι είναι ισάξιοι και αυτόνομοι» υποδηλώνει αυτόματα ότι δεν προσβάλουμε την αξιοπρέπεια του ανθρώπου που βοηθάμε και άρα δεν επιχειρούμε να τον χειραγωγήσουμε αφού δεν τον χρησιμοποιούμε ως μέσο για την επίτευξη κάποιου σκοπού.
Πράττουμε έτσι, όχι γιατί κάποιο παροδικό συναίσθημα μας οδήγησε σε αυτό πχ όπως η λύπηση, αλλά δίνουμε την βοήθεια γιατί αυτό μας επιβάλει η ηθική μας, που προϋποθέτει την καλή μας θέληση, χωρίς καν να προσδοκούμε κάποιο όφελος από αυτήν μας την πράξη έστω και εάν αυτό είναι ένα απλό «ευχαριστώ».
Η καλή μας θέληση προάγει την ευγνωμοσύνη δηλαδή τα θετικά εκείνα συναισθήματα της εκπλήρωσης του σκοπού μας, έτσι μεταλαμπαδεύεται το κάλο από εμάς προς τους άλλους αλλά και αντιστρόφως.
Αφήνοντας τώρα κατά μέρος την φιλοσοφία που έχει πολλά να πει πάνω στο ζήτημα, οι σύγχρονοι ερευνητές και κυρίως μια ομάδα αμερικάνων ψυχολόγων πιστεύουν πως η ευγνωμοσύνη μπορεί σε ένα βαθμό να καλλιεργηθεί και προτείνουν σε μικρούς και μεγάλους να καταγράφουν σε ένα ημερολόγιο καθημερινές στιγμές ευγνωμοσύνης. Μελέτη που έγινε σε άτομα με προβλήματα που κυμαίνονται από την κατάθλιψη μέχρι διαταραχές διατροφής. Προέκυψε ότι το να καταγράφουμε και να εστιάζουμε στην ευγνωμοσύνη είναι μια διαδικασία που μπορεί να έχει αντίστοιχα οφέλη, όπως αυτά που αναζητά κάνεις στην ψυχοθεραπεία.
Ενεργοποιώντας λοιπόν, συνειδητά την αίσθηση της ευγνωμοσύνης στη καθημερινότητά μας, αυξάνουμε τα επίπεδα ευχαρίστησης, ικανοποίησης, αποδοχής και εκτίμησης. Πέρα από τα προσωπικά οφέλη θα αντιληφθούμε πως η ευγνωμοσύνη δυναμώνει τους κοινωνικούς δεσμούς καθώς καλλιεργεί την αίσθηση σύνδεσης του ατόμου με τους υπόλοιπους ανθρώπους.
