ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 10
Εδάφια 1-4
Στα εδάφια 30-33 του προηγουμένου κεφαλαίου, ο Απόστολος διετύπωσε συνοπτικά την λύση του προβλήματος με το οποίο καταπιάνεται εδώ. Για να θυμηθούμε, το πρόβλημα ήταν, Γιατί απερρίφθη ο λαός Ισραήλ παρόλο που ήταν ο εκλεγμένος λαός του Θεού.
Η υπερήφανη αξίωση του λαού Ισραήλ να εμμείνουν στην δική τους δικαιοσύνη, έγινε η αιτία να σκοντάψουν στην αληθινή δικαιοσύνη, εκείνη της πίστης, που ο Θεός τους προσέφερε στο πρόσωπο του Μεσσία. Το κεφάλαιο 10 αναπτύσσει αυτή την λύση του προβλήματος. Παρ” όλον τον θρησκευτικό τους ζήλο, το Ισραηλιτικό Έθνος, τυφλωμένο από την τάση προς αυτοδικαίωση, δεν κατάλαβε ότι η οικονομία του νόμου πρέπει να τελειώσει με τον ερχομό του Μεσσία (εδάφια 1-4), διότι Αυτός ερχόταν να εγκαινιάση μια ολοκληρωτικά νέα κατάσταση πραγμάτων, τα χαρακτηριστικά της οποίας είναι αντίθετα σ” αυτά του νομικίστικου συστήματος. Και αυτά συγκεκριμένα είναι: α) Το πλήρες ελεύθερο της σωτηρίας (εδάφια 5-11), β) Η παγκοσμιότητα αυτής της ελεύθερης σωτηρίας (εδάφια 12-21).
Εδάφια 1,2
«Αδελφοί, η μεν ευδοκία της εμής καρδίας και η δέησις η προς τον Θεόν υπέρ του Ισραήλ εστιν εις σωτηρίαν. Μαρτυρώ γαρ αυτοίς ότι ζήλον Θεού έχουσιν, αλλ” ου κατ” επίγνωσιν.»
«Αδελφοί, η επιθυμία της καρδιάς μου και η προσευχή μου εις τον Θεόν είναι υπέρ των Ισραηλιτών, δια να σωθούν. Μαρτυρώ γι” αυτούς ότι έχουν ζήλον Θεού αλλά όχι με επίγνωσιν.»
Η συγκίνηση με την οποίαν είναι γεμάτη η καρδιά του Αποστόλου φαίνεται από το ασύνδετο μεταξύ των εδαφίων Θ 33 και Ι 1.
Στο εδάφιο 2, ο Παύλος δικαιολογεί το τόσο ζωηρό του ενδιαφέρον για την τύχη των Ιουδαίων, που εκφράστηκε στο εδάφιο 1. Τι δεν έχει γίνει, και τι δεν έχουν υποφέρει αυτοί οι Ιουδαίοι οι αφιερωμένοι στην υπόθεση του Θεού, κάτω από τις διάφορες Εθνικές εξουσίες που βρέθηκαν! Παρ” όλο τους πλέον φοβερούς διωγμούς που υπέστησαν, δεν είναι αυτοί που έχουν καταφέρει να διατηρήσουν την μονοθεϊστική τους λατρεία για αιώνες σ” όλη της την καθαρότητα; Όταν ο Παύλος λέγει «μαρτυρώ», φαίνεται να υπονοεί την συμπεριφορά του των προηγουμένων ημερών, και να εννοή, ξέρω και εγώ προσωπικά κάτι από εκείνον τον ζήλον!
Αλλά ατυχώς, αυτή τους η προσπάθεια δεν οδηγείται σύμφωνα με τον κανόνα («κατά») μιας σωστής γνώσης, μιας πραγματικής διάκρισης των πραγμάτων. Και είναι αυτή η έλλειψη της σωστής γνώσης, που έχει καταστρέψει τα αποτελέσματα αυτού του θαυμαστού ζήλου.
Και δεν χρησιμοποιεί την λέξη «γνώσις», διότι στους Ιουδαίους δεν έλειπε σίγουρα η θρησκευτική γνώση. Το «επίγνωσις» που χρησιμοποιεί εδώ δηλώνει πιο πολύ «διάκριση», εκείνη την κατανόηση που βάζει το δάκτυλο της στην αληθινή φύση του πράγματος. Απέτυχαν να διακρίνουν την αληθινή έννοια και τον αληθινό σκοπό της οικονομίας του νόμου. Είναι προσκολλημμένοι με πάθος σ” όλες τις επί μέρους της τελετουργίες, αλλά δεν έχουν συλλάβει τον ηθικό της στόχο.
Εδάφια 3,4
«Αγνοούντες γαρ την του Θεού δικαιοσύνην, και την ιδίαν δικαιοσύνην ζητούντες στήσαι, τη δικαιοσύνη του Θεού ουχ υπετάγησαν. Τέλος γαρ νόμου Χριστός εις δικαιοσύνην παντί τω πιστεύοντι.»
«Διότι, επειδή αγνοούν την δικαίωσιν που δίνει ο Θεός και προσπαθούν να στήσουν τον δικό τους τρόπο δικαιώσεως δεν υπετάχθησαν εις την δικαίωσιν που προέρχεται από τον Θεόν. Διότι το τέλος του νόμου είναι ο Χριστός, δια να δικαιωθή καθένας που πιστεύει.»
Μη καταλαβαίνοντας ότι ήταν από τον Θεό που επρόκειτο να έλθη η δικαίωση τους, ο Ισραήλ οδηγήθηκε να διατηρήση το νομικό του σύστημα με κάθε θυσία, και να παρερμηνεύση τον στόχο που ο Θεός είχε θέσει σ” αυτό.
Η διάκριση της αληθινής δικαιοσύνης, εκείνης που ο Θεός χορηγεί στην πίστη, θα έπρεπε να είχε μορφωθεί μέσα τους κάτω από την μαθητεία του νόμου. Διότι, από το ένα μέρος, η ευσυνείδητη προσπάθεια να υπακούσουν τον νόμο, θα έπρεπε να τους είχε φέρει να αισθανθούν την αδυναμία τους (σύγκρινε κεφάλαιο Ζ). Και από το άλλο, η βαθειά μελέτη των Γραφών θα έπρεπε να τους είχε διδάξει, με το παράδειγμα του Αβραάμ (Γένεση ΙΕ5), και με τις διάφορες προφητικές δηλώσεις (Ησαϊας Ν8,9, Αββακούμ Β4), ότι «η δικαιοσύνη και η δύναμη έρχονται από τον Κύριο.»
Αλλά μη χρησιμοποιόντας τον νόμο κάτω από ένα πνεύμα ειλικρίνειας και ταπείνωσης, απεδείχθησαν ακατάλληλοι ν” αντιληφθούν την τελική αποκάλυψη. Και ο νους τους, οδηγημένος στην εσφαλμένη κατεύθυνση, σκόνταψε πάνω στην θεία αλήθεια που αποκαλύφθηκε με την εμφάνιση του Μεσσία (Θ32).
«Αγνοούντες»: Μη γνωρίζοντες. Εδώ δεν θα πρέπει να ξεχασθή ότι η έλλειψη γνώσης είναι αποτέλεσμα προηγουμένης απιστίας, σύγκρινε Α” Κορ. ΙΔ38, και Πράξεις ΙΖ30.
«Ιδίαν δικαιοσύνην»: Είναι μια απόφαση δικαίωσης που νομίζει ότι επιτυγχάνει ο άνθρωπος, δυνάμει του τρόπου κατά τον οποίον έχει εκπληρώσει τον νόμο. Ο Θεός εδώ δεν του δίνει τίποτα. Είναι αυτός ο ίδιος ο άνθρωπος που πιστοποιεί και διακηρύσσει το γεγονός. Η δικαιοσύνη του Θεού, αντιθέτως, είναι η απόφαση δικαίωσης που Αυτός απονέμει στην πίστη, από δική Του ευδοκία.
«Στήσαι»: Να την στήσουν σαν μνημείο, όχι για την δόξα του Θεού, αλλά για την δική τους δόξα.
Αυτή η υπερήφανη προσπάθεια έχει καταλήξει σε μια ανοικτή εξέγερση, στην απόρριψη του Χριστού, και της δικαιοσύνης του Θεού που προσφέρεται δι” Αυτού.
«Δεν υπετάγησαν»: Τούτη η λέξη χαρακτηρίζει την άρνηση να πιστέψουν σαν ανυπακοή. Σε αρκετά χωρία η πίστη ονομάζεται «υπακοή» (Α5, ΣΤ17).
Αλλά τούτη η εθελοντική ανταρσία κόστισε ακριβά στον Ισραήλ, διότι αυτή ήταν ακριβώς η αιτία της απόρριψης τους.
Εδάφιο 4
«Τέλος γαρ νόμου Χριστός εις δικαιοσύνην παντί τω πιστεύοντι.»
Ήταν ακριβώς σ” αυτό το σημείο που η δική τους άποψη και εκείνη του Θεού ήλθαν σε σύγκρουση. Ο Μεσσίας έφερε μια ελεύθερη δικαίωση που προσφέρεται στην πίστη. Ο ερχομός Του επομένως βάζει ένα τέρμα στην προσπάθεια του ανθρώπου να θεσπίση την δική του δικαιοσύνη, πάνω στην υπακοή του νόμου. Επομένως, με τον ερχομό του Μεσσία, έπεφτε η όλη οικονομία του νόμου, που τώρα είχε εκπληρώσει πλέον τον σκοπό της.
Δεν ήταν όμως έτσι που το κατάλαβαν οι Ιουδαίοι. Εάν αυτοί, κατά ένα μέτρο, εδέχθηκαν την σωτηρία των Εθνικών, την δέχθηκαν θεωρόντας την μόνον σαν μια προσάρτηση στον Ισραήλ, και σαν μια υποταγή στην Μωσαϊκή εξουσία. Ήταν κάτω απ” αυτή την έννοια που «αυτοί διέτρεχαν γη και θάλασσα να κάνουν έναν προσήλυτο», όπως λέγει ο Κύριος στο Ματθαίος ΚΓ15. Ο Μεσσίας, κατ” αυτούς, επρόκειτο απλώς να ολοκληρώση την κατάκτηση του κόσμου υπό του Ισραήλ, καταστρέφοντας με κρίση κάθε Έθνος που θα ανθίστατο. Η βασιλεία Του επρόκειτο να είναι η τέλεια εφαρμογή των νομικών διατάξεων σ” όλον τον κόσμο. Δύσκολο να φανταστούμε πως θα αισθανόταν οι ίδιοι, όταν ο Κύριος διεκήρυττε ότι δεν ήλθε να μπαλώση το παλιό Ιουδαϊκό ρούχο, αλλά να το αντικαταστήση μ” ένα τελείως καινούργιο. Ο νόμος πέφτει με τον ερχομό Εκείνου ο Οποίος φέρει μια πλήρως ετοιμασμένη σωτηρία σ” αυτόν που πιστεύει.
«Τέλος»: Ο νόμος τελειώνει με τον Χριστό, διότι με Αυτόν έχει φθάσει τον στόχο του.
«Παντί τω πιστεύοντι»: Εδώ περιέχονται οι δύο ιδέες που πρόκειται ν” αναπτυχθούν στα δύο επόμενα χωρία: Εκείνη του ελεύθερου, χωρίς προϋποθέσεις, της σωτηρίας, που περιέχεται στην λέξη «πιστεύοντι» (εδάφια 5-11), και εκείνη της παγκοσμιότητας της, που περιέχεται στην λέξη «παντί» (εδάφια 12-21).
