ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΙΕ14-ΙΣΤ27
Έχομε προαναφέρει ότι η Επιστολή προς Ρωμαίους είναι μια διδακτική διατριβή, δογματική και πρακτική, που περιέχεται σ” ένα γράμμα. Η διατριβή εδώ τελειώνει, και ξαναρχίζει το γράμμα. Το μέρος που πρόκειται ν” ακολουθήση συνδέεται στενά με την εισαγωγή της επιστολής, που προηγήθηκε της διατριβής (Α1-15). Ο Απόστολος απολογείται για την ελευθερία με την οποία γράφει στους Χριστιανούς της Ρώμης, θυμίζοντας τους την αποστολή του προς τα Έθνη (ΙΕ14-16). Αυτό το χωρίο αντιστοιχεί στο Α14 και 15, όπου δήλωσε τον εαυτόν του σαν έναν οφειλέτη για το Ευαγγέλιο σε όλα τα Έθνη, περιλαμβανομένων και των Ρωμαίων. Εξηγεί (ΙΕ17-24) τι τον κράτησε έως τώρα στην Ανατολή. Έτσι συμπληρώνει ό,τι είχε πει, Α11-13, για την δυσκολία που είχε συναντήσει στο να επισκεφθή την Ρώμη.
Οι προσωπικοί χαιρετισμοί που βρίσκομε στο πρώτο μέρος του κεφαλαίου ΙΣΤ αντιστοιχούν στον χαιρετισμό, Α7, «Σε όλους που είναι στην Ρώμη, αγαπητούς του Θεού».
Τέλος η δοξολογία με την οποία κλείνει το κεφάλαιο ΙΣΤ και η όλη Επιστολή (εδάφια 25-27), μας ξαναφέρνει πίσω στην ιδέα με την οποία είχε αρχίσει η Επιστολή (Α1,2), εκείνη της εκπλήρωσης του θείου σχεδίου δια του Ευαγγελίου, το οποίον ο Θεός είχε υποσχεθεί από πριν στην Παλαιά Διαθήκη.
Αυτό το τελευταίο μέρος μπορεί να χωρισθεί ως εξής:
1. ΙΕ14-33, όπου ο Απόστολος δίνει εξηγήσεις προσωπικής φύσης αναφορικά με το γράμμα του, το έργο του γενικά, την εγγύζουσα επίσκεψη του στην Ρώμη, και το ταξίδι που πρέπει να κάνη πρώτα στην Ιερουσαλήμ.
2. ΙΣΤ1-16, εισηγήσεις και χαιρετισμοί του Αποστόλου.
3. ΙΣΤ17-20, μια προειδοποίηση αναφορικά με την πιθανή άφιξη Ιουδαϊζόντων στην Εκκλησία της Ρώμης.
4. ΙΣΤ21-24, οι χαιρετισμοί των συνεργατών του.
5. ΙΣΤ25-27, η δοξολογία με την οποία κλείνει η Επιστολή.
Προσωπικές Εξηγήσεις ΙΕ14-33
Εδάφια 14-16
Εδάφια 14,15
«Πέπεισμαι δε, αφελφοί μου, και αυτός εγώ περί υμών, ότι και αυτοί μεστοί εστε αγαθωσύνης πεπληρωμένοι πάσης γνώσεως, δυνάμενοι και αλλήλους νουθετείν, τολμηρότερον δε έγραψα υμίν, αδελφοί, από μέρους, ως επαναμιμνήσκων υμάς, δια την χάριν την δοθείσαν μοι υπό του Θεού.»
«Εγώ ο ίδιος, αδελφοί μου, είμαι πεπεισμένος για σας ότι ήδη είσθε γεμάτοι καλωσύνην, πλήρεις από κάθε γνώσιν, ώστε να μπορήτε να νουθετήτε ο ένας τον άλλον. Αλλά σας έγραψα, αδελφοί, με τόλμην σε μερικά σημεία δια να σας υπενθυμίσω, και τούτο ένεκα της χάριτος που μου εδόθηκε από τον Θεόν.»
Λέγοντας, «και αυτός εγώ», ο Απόστολος υπονοεί ότι αυτές οι οδηγίες που τους έδωσε στην Επιστολή δεν προήλθαν από έλλειψη εμπιστοσύνης στην χριστιανική τους γνώση. «Αυτός εγώ»: «Παρ” όλο που το γράμμα μου μπορεί να σας οδηγήση να υποθέσετε το αντίθετο».
«Και αυτοί»: «Σεις στους οποίους γράφω έτσι».
Οι αρετές στις οποίες ο Απόστολος βασίζει αυτή την ευνοϊκή του κρίση για τους Ρωμαίους είναι ταυτόχρονα ηθικής και διανοητικής φύσης. Αυτοί είναι «μεστοί αγαθωσύνης». Η λέξη «αγαθωσύνη» δηλώνει σταθερότητα στην εκτέλεση του καλού, ωριμότητα πνευματικής ζωής. Μετά, αυτοί κατέχουν εν αφθονία κάθε είδος χριστιανικής γνώσης («πάσα γνώσιν»). Εδώ μπορούμε να σημειώσωμε την διαφορά μεταξύ αυτής της μαρτυρίας, και της αντίστοιχης του για τους Κορινθίους (Α” επιστολή Α5), όπου ο Παύλος αναφέρει γι” αυτούς μόνο αυτό το δεύτερο είδος χαρισμάτων (γνώση και λόγο).
Απ” αυτά τα δύο έπεται ότι υπήρχε μεταξύ τους η δυνατότητα να υπηρετήσουν, μέχρι ένα ορισμένο σημείο, την δική τους οικοδομή και αμοιβαία νουθεσία.
«Και αλλήλους»: Χωρίς την συνδρομή κάποιου έξω από σας.
Εδάφιο 15
«Τολμηρότερον δε έγραψα υμίν, αδελφοί, από μέρους, ως επαναμιμνήσκων υμάς, δια την χάριν την δοθείσαν μοι υπό του Θεού.»
«Τολμηρότερον δε»: Πιο ελεύθερα απ” ότι φαινόταν ότι θα έπρεπε να κάνω στην περίπτωση μιας τέτοιας Εκκλησίας.
Η επανάληψη της λέξης «αδελφοί» εκφράζει συνεχώς το αίσθημα της ισότητας με το οποίο ο Απόστολος επιθυμεί να τους πλησιάση.
«Από μέρους»: Δεν εννοεί «σε μερικά σημεία» αλλά «κατά ένα μέτρο», «εν μέρει». Τούτος ο περιορισμός αναφέρεται στο «επαναμιμνήσκων», και έχει εφαρμογή, όχι στην έκταση και τα περιεχόμενα της διδασκαλίας εδώ του Παύλου, ως εάν οι αναγνώστες της Επιστολής είχαν ορισμένα μέρη της αλήθειας παρόντα στο μυαλό τους, και άλλα όχι, αλλά στον τρόπο που τους απευθύνει την διδασκαλία. Ο Απόστολος τους έχει γράψει, όχι έχοντας κατά νουν να τους διδάξη πράγματα νέα σ” αυτούς, αλλά να φέρη πίσω στην μνήμη τους, κατά έναν τρόπο που να μην λησμονηθή, πράγματα που γνώριζε ότι τους ήταν ήδη γνωστά μέχρι κάποιου σημείου. Έτσι εξηγείται το «ως». Είναι πιο πολύ θυμίζοντας τους, και όχι δίδοντας τους οδηγίες, που τους έχει γράψει. Δεν επιθυμούσε να τους μεταχειριστή σαν κατηχουμένους, αλλά σαν χριστιανούς αδελφούς.
Και εάν έχει πάρει το ελεύθερο να ενεργήση έτσι προς αυτούς, δεν είναι κάτι το αυθαίρετο εκ μέρους του. Είναι δυνάμει της αποστολής που έχει λάβει, και του χαρίσματος που του έχει δοθεί για την εκπλήρωση της. Αυτή είναι η έννοια του «δια την χάριν». Το πράγμα στο οποίο αναφέρεται, καθώς φαίνεται από το ακόλουθο εδάφιο, είναι το έργο του σαν απόστολος των Εθνών. Εκτελόντας αυτό το έργο οδηγείται να γράψει έτσι προς την Εκκλησία της Ρώμης. Έτσι, ο τρόπος που απολογείται για το γράμμα του είναι: α) Δηλώνοντας ότι επιθυμεί απλά να θυμίση στους αναγνώστες τους αυτό που ήδη γνώριζαν. β) Αποδίδοντας το δικαίωμα του να ενεργή έτσι στο αξίωμα του αποστόλου που έχει λάβει.
Εδάφιο 16
«Εις το είναι με λειτουργόν Ιησού Χριστού εις τα έθνη, ιερουργούντα το ευαγγέλιον του Θεού, ίνα γένηται η προσφορά των εθνών ευπρόσδεκτος, ηγιασμένη εν Πνεύματι Αγίω.»
«Να είμαι υπηρέτης του Ιησού Χριστού εις τα έθνη, προσφέρων ως θυσίαν το κήρυγμα του ευαγγελίου του Θεού, δια να είναι η προσφορά των εθνών ευπρόσδεκτη, αγιασμένη δια του Πνεύματος του Αγίου.»
Η χάρη της αποστολικότητας έχει δοθεί στον Παύλο για την εκτέλεση ενός υπερτάτου έργου. Η λέξη «λειτουργός» δηλώνει έναν δημόσιο υπάλληλο. Στην περίπτωση του, η υπηρεσία του δεν είναι τίποτα λιγώτερο από του να παρουσιάση στον Θεό τον εθνικό κόσμο σαν μια προσφορά αποδεκτή σ” Αυτόν.
Αυτή η παγκοσμίου εύρους υπηρεσία στην οποία ο Ιησούς Χριστός ο Ίδιος είχε καλέσει τον Παύλο, δεν ήταν μόνον εκείνη ενός κήρυκα, είχε και έναν ιερατικό χαρακτήρα. Αυτό είναι που εκφράζεται με τον όρο «ιερουργείν»: «Να προσφέρει σαν ιερέας». Όχι ότι ο κήρυκας του Ευαγγελίου δεν είναι, κατά κάποια έννοια, ένας μεσολαβητής που έρχεται μεταξύ του Θεού και του πιστού. Η αποστολή του Παύλου όμως δεν είναι αυτή ενός απλού κήρυκα. Είναι μια πράξη αφιέρωσης δια της οποίας, κάθε φορά, ο αγγελιοφόρος της σωτηρίας προσφέρει στον Θεό το πρόσωπο του, καθώς επίσης και τα πρόσωπα των ακροατών του. Γνωρίζομε πως ο Παύλος προσευχόταν συνεχώς για τις Εκκλησίες που είχε ήδη θεμελιώσει (σύγκρινε τα Α8-10, και την αρχή όλων των Επιστολών του), και μπορούμε έτσι να γνωρίσουμε σε τι συνίστατο ακριβώς το έργο της θεμελιώσεως τους. Από εδώ καταλαβαίνουμε ότι το όλο του έργο σαν αποστόλου ήταν μια ιερατική λειτουργία.
Ο στόχος αυτού του ιερατικού λειτουργήματος του Αποστόλου ήταν να μετασχηματίση τον κόσμο των Εθνικών σε μια «προσφορά ευπρόσδεκτη στον Θεό», σύγκρινε Φιλιππησίους Β17.
«Η προσφορά των εθνών»: Την προσφορά η οποία συνίσταται από τα πρόσωπα των Εθνικών.
Το ρήμα «γένηται» δείχνει πρόοδο. Αυτή η πρόοδος δεν περιλαμβάνει μόνον την επέκταση του έργου, αλλά επίσης, και ειδικώτερα, καθώς φαίνεται από τ” ακόλουθα λόγια, την μεταμόρφωση εκείνων στους οποίους αναφέρεται: «Ηγιασμένη εν Πνεύματι Αγίω». Ο λόγος της σωτηρίας, λαμβανόμενος με πίστη, πρέπει να σφραγισθή στην καρδιά με δύναμη από τον ουρανό, ώστε να μπορέση να κερδηθή αληθινά η ψυχή, έτσι που αυτή να μπορή ν” ανήκη στον Θεό, σύγκρινε Εφεσίους Α13. Ο Απόστολος πιθανώς να υπαινίσσεται την Λευιτική εντολή, σύμφωνα με την οποία, το ρίξιμο του αλατιού πάνω στην προσφορά κρέατος, ήταν η προϋπόθεση της αποδοχής της εκ μέρους του Θεού.
Όσον αφορά τώρα την αποστολή του στον Εθνικό κόσμο, που ο Θεός την έχει στεφανώσει με τόσες επιτυχίες, αυτή την στιγμή έχει τελειώσει στην Ανατολή, και το μόνο που μένει για τον Απόστολο είναι να την συνεχίση στην Δύση, πράγμα που θα τον οδηγήσει και στην Ρώμη. Τέτοιο είναι το περιεχόμενο των ακολούθων εδαφίων, 17-24, την κάπως ελεύθερη σύνδεση των οποίων με ό,τι προηγείται δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε.
Εδάφια 17-24
Εδάφια 17-19
«Έχω ουν καύχησιν εν Χριστώ Ιησού τα προς τον Θεόν. Ου γαρ τολμήσω λαλείν τι ων ου κατειργάσατο Χριστός δι” εμού εις υπακοήν εθνών λόγω και έργω, εν δυνάμει σημείων και τεράτων, εν δυνάμει Πνεύματος Θεού, ώστε με από Ιερουσαλήμ και κύκλω μέχρι του Ιλλυρικού πεπληρωκέναι το ευαγγέλιον του Χριστού».
«Έχω λόγον λοιπόν να καυχώμαι εν Χριστώ Ιησού δια το έργον που κάνω δια τον Θεόν, διότι δεν θα τολμήσω να μιλήσω παρά μόνον δι” ότι έκανε ο Χριστός δι” εμού δια να φέρη εις υπακοήν τα έθνη, με τον λόγον και τα έργα, με την δύναμιν σημείων και τεράτων, με την δύναμιν του Πνεύματος του Θεού, ώστε από τα Ιεροσόλυμα και πέριξ μέχρι του Ιλλυρικού να έχω συμπληρώσει το κήρυγμα του ευαγγελίου του Χριστού.»
«Ουν»: Δυνάμει αυτής της βαρειάς αποστολής, δια της οποίας αισθάνθηκα τον εαυτόν μου εξουσιοδοτημένο να σας γράψω, καθώς έχω κάνει.
«Έχω ουν καύχησιν…τα προς τον Θεόν»: Έχω πραγματικά λόγο να καυχηθώ σε ότι αφορά την υπηρεσία του Θεού. Η έκφραση «τα προς τον Θεόν» είναι ένα είδος τυπικής φράσης στην Ιουδαϊκή λειτουργική γλώσσα, που δηλώνει τις υπηρεσίες της λατρείας (Εβραίους Β17, Ε1, κ.λ.π.). Άρα αυτός ο όρος ανήκει στην ιδία σειρά ιδεών όπως όλες εκείνες του προηγουμένου εδαφίου (ιερουργείν, λειτουργός, προσφορά, ηγιασμένη).
Ο Παύλος δεν μπορεί να καυχηθή παρά «εν Χριστώ Ιησού». Αυτό το εδάφιο, ενώ θυμίζει το έργο που είχε ήδη γίνει από τον Παύλο στην υπηρεσία του Θεού, συμπληρώνει την δικαιολογία εκείνου που ο ίδιος είχε ονομάσει «τολμηρότερον», τον κάπως τολμηρόν χαρακτήρα της συμπεριφοράς του.
Αυτό το εδάφιο 17 είναι ταυτόχρονα και η μετάβαση σε ό,τι ακολουθεί. Σαν βεβαίωση της αποστολής του προς τα Έθνη, εκθέτει τα ασυνήθη αποτελέσματα που έχει επιτύχει, α) Από την άποψη της φύσης του έργου, εδάφια 18,19α, β) Από την έκταση του έργου που επετελέσθηκε, εδάφιο 19β.
Εδάφιο 18
«Ου γαρ τολμήσω λαλείν τι ων ου κατειργάσατο Χριστός δι” εμού εις υπακοήν εθνών λόγω και έργω».
«Ου γαρ τολμήσω λαλείν τι ων»: Σύμφωνα με μερικούς ερμηνευτές, τούτα τα λόγια σημαίνουν ότι, για να υψώση τον εαυτόν του, δεν θα χρησιμοποιήσει την ελευθερία να εφεύρη γεγονότα τα οποία ο Χριστός δεν είχε πράγματι εργασθεί δι” αυτού. Αλλά θα χρειαζόταν να τεθή και να διαψευσθή αυτή η απεχθής υπόθεση; Μια τέτοια υπεράσπιση της αλήθειας του θα μπορούσε να ταιριάζη στις Επιστολές προς Κορινθίους, αλλά όχι σε κείνη προς τους Ρωμαίους. Άλλωστε όλοι οι ακόλουθοι προσδιορισμοί: «Εις υπακοήν, λόγω και έργω»… μπορούν να έχουν εφαρμογή μόνο σε πραγματικά γεγονότα και όχι υποθετικά.
Η πιο καλή απόδοση τούτων των λέξεων μοιάζει να είναι η εξής: «Θα δήλωνε κάποιο θάρρος εκ μέρους μου να δείξω ένα και μόνο σημάδι της αποστολικότητας δια του οποίου ο Θεός δεν έχει καταδεχθεί να θέση την σφραγίδα Του στην διακονία μου προς τους Εθνικούς.»
Αυτό το «δεν θα τολμήσω» είναι η αποκορύφωση της «καύχησις», εκείνου του «καυχήματος» δια το οποίον μιλά στο εδάφιο 17. Θα ήταν μάταιο γι” αυτόν να ζητήση να βρει κάτι στο έργο του που να μην είναι ο Χριστός που το εργάστηκε δι” αυτού. Αυτός ο τρόπος ομιλίας δεν είναι φανφαρονισμός. Είναι η έκφραση ενός άγιου ζήλου για λογαριασμό των Εθνικών, εκείνης της περιοχής που ο Θεός του έχει αναθέσει, και της έχει δώσει το προνόμιο της αποστολικότητας του Παύλου, όχι λιγώτερο από ότι έχει κάνει στον Ιουδαϊκό κόσμο με την αποστολικότητα των Δώδεκα, σύγκρινε Β” Κορ. ΙΒ11,12.
«Λόγω»: Εδώ περιλαμβάνονται όλες οι διδασκαλίες του, δημόσιες και κατ” ιδίαν.
«Έργω»: Τα έργα του, τα ταξίδια του, οι συναθροίσεις που έκανε, τα παθήματα του, οι θυσίες κάθε είδους, και τα θαύματα, παρ” όλο που αυτά αναφέρονται στην συνέχεια σαν μια ιδιαίτερη κατηγορία.
«Εν δυνάμει σημείων»: Η (θεία) δύναμη που αποκαλυπτόταν με σημάδια.
Τα θαυματουργικά γεγονότα ονομάζονται «σημεία» σε σχέση προς την έννοια που ο Θεός τους δίνει, και την οποία οι άνθρωποι θα πρέπει να δουν σ” αυτά, και «τέρατα» σε σχέση προς την φύση και τους νόμους της, αναφορικά με τους οποίους το θαύμα είναι μια παρέκκλιση.
Στο δεύτερο μέρος του εδαφίου ο Παύλος περνά, από την φύση της δραστηριότητας του, στην έκταση των αποτελεσμάτων που επετεύχθησαν. Τα τελευταία είναι το αποτέλεσμα της προηγουμένης, εξ αυτού το «ώστε».
«Από Ιερουσαλήμ και κύκλω»: Από την Ιερουσαλήμ και τις γύρω περιοχές. Στην πραγματικότητα ήταν ακριβώς στην Δαμασκό, και μετά στην Αραβία, που ο Παύλος είχε αρχίσει να κηρύσση το Ευαγγέλιο. Αλλά μια και η Ιερουσαλήμ ήταν το πιο γνωστό μέρος στους χριστιανούς της δύσης, ο Παύλος ονομάζει μόνον αυτή.
«Το ευαγγέλιον»: Το κήρυγμα του Ευαγγελίου.
«Πεπληρωκέναι το ευαγγέλιον»: Ο Παύλος θεώρησε τον αποστολικό του στόχο πλήρως εκπληρωθέντα από την στιγμή που είχε ανάψει την δάδα στα μεγάλα κέντρα, τέτοια όπως η Θεσσαλονίκη, η Κόρινθος και η Έφεσσος. Άπαξ και έγινε αυτό, βασιζόταν πλέον στις Εκκλησίες που θεμελιώθηκαν σ” αυτές τις πρωτεύουσες, να συνεχίσουν τον ευαγγελισμό των επαρχιών τους.
Την επίσκεψη του Παύλου στα μέρη της Ιλλυρίας δεν την αναφέρει το βιβλίο των Πράξεων, όπως δεν αναφέρει για παράδειγμα και τα τρία χρόνια που κήρυξε στην Αραβία (Γαλάτας Α17).
Εδάφια 20,21
«Ούτω δε φιλοτιμούμενον ευαγγελίζεσθαι ουχ όπου ωνομάσθη Χριστός, ίνα μη επ” αλλότριον θεμέλιον οικοδομώ αλλά καθώς γέγραπται, «οις ουκ ανηγγέλη περί αυτού όψονται, και οι ουκ ακηκόασι συνήουσι.»
«Φιλοτιμούμενος να κηρύττω το ευαγγέλιον εκεί όπου δεν είχε κηρυχθή ο Χριστός, δια να μη οικοδομώ επάνω σε ξένον θεμέλιον, αλλά καθώς είναι γραμμένον, «Θα ιδούν εκείνοι εις τους οποίους δεν τον είχαν αναγγείλει, και εκείνοι που δεν είχαν ακούσει γι” αυτόν, θα εννοήσουν.»
Για να βεβαιώση την αποστολικότητα του στα Έθνη, ο Παύλος έχει αναφερθεί στις επιτυχίες με τις οποίες έχει στεφανωθεί η δραστηριότητα του έως τώρα στην Ανατολή. Και τώρα, για να περάση στην σκέψη του μελλοντικού του έργου στην Δύση, και της επίσκεψης του στην Ρώμη, θυμίζει την αρχή δια της οποίας αυτός πάντα οδηγείται στο έργο του.
«Φιλοτιμούμενον»: Καθορίζει τον τρόπο που ενεργεί στο έργο του για τον στόχο προς τον οποίον τώρα πλησιάζει. Το «φιλοτιμούμαι» είναι από το φίλος+τιμή, εκτιμώ κάτι σαν θέμα τιμής. Όχι ότι ο Παύλος εζητούσε να τιμηθεί προσωπικά στην μέθοδο που ακολουθούσε. Εκείνο που τον ενδιέφερε ήταν το αποστολικό του έργο. Ένας απόστολος δεν είναι ένας απλός πάστορας ή ευαγγελιστής. Το έργο του Αποστόλου, όπως και ο ίδιος ο Παύλος λέγει στην Α” Κορ. Γ10, είναι να «θέση το θεμέλιο» πάνω στο οποίο άλλοι μετά απ” αυτόν μπορούν να οικοδομήσουν, επομένως, να κηρύξη εκεί όπου δεν έχουν ακόμα έλθει άλλοι. Ο Παύλος θέλει να κηρύξη το Ευαγγέλιο, αλλά όχι σε μέρος που κάποιος άλλος το έχει ήδη κάνει.
Εδώ θα πρέπει να θυμηθούμε ότι οι ιδρυτές της Εκκλησίας της Ρώμης ήσαν κυρίως μαθητές του Παύλου από τις Εκκλησίες της Ανατολής. Άρα και αυτός ερχόμενος στην Ρώμη, ή γράφοντας τους, δεν οικοδομεί πάνω σε ξένο θεμέλιο. Πέραν τούτου, βέβαια, δεν παύει να είναι ο ορισθείς απ” τον Θεό απόστολος των Εθνών, και με αυτή την εξουσία είναι που τους γράφει, όπως άλλωστε το δηλώνει και ο ίδιος.
Εδάφιο 21
«Αλλά καθώς γέγραπται, «οις ουκ ανηγγέλη περί αυτού όψονται, και οι ουκ ακηκόασι συνήουσι.»
Αυτή η συμπεριφορά βασιζόταν, καθώς μόλις είπαμε, στο υψηλό αίσθημα ευθύνης που αυτός είχε για το αποστολικό του έργο. Είχε δε βρει και τον τρόπο ενεργείας γι αυτό σ” έναν προφητικό λόγο, στο Ησαϊα ΝΒ15. Ο Προφήτης μιλά εδώ για τους Εθνικούς βασιλείς και λαούς στους οποίους θα έλθη για πρώτη φορά η αναγγελία του έργου του Μεσσία.
«Αλλά καθώς γέγραπται»: Αλλά κάνοντας καθώς είναι γραμμένον.
Εδάφια 22-24
«Διο και ενεκοπτόμην τα πολλά του ελθείν προς υμάς. Νυνί δε μηκέτι τόπον έχων εν τοις κλίμασι τούτοις, επιποθίαν δε έχων του ελθείν προς υμάς από πολλών ετών, ως εάν πορεύωμαι εις την Σπανίαν, ελεύσομαι προς υμάς. Ελπίζω γαρ διαπορευομενος θεάσασθαι υμάς και υφ” υμών προπεμφθήναι εκεί, εάν υμών πρώτον από μέρους εμπλησθώ.»
«Δια τούτο και εμποδίσθηκα πολλές φορές να έλθω σ” εσάς. Τώρα όμως, επειδή δεν έχω πλέον έργον σ” αυτά εδώ τα μέρη, και από πολλά χρόνια επιθυμώ ζωηρά να έλθω σ” εσάς, θα το κάνω, όταν θα μεταβώ εις Ισπανίαν. Ελπίζω περνώντας να σας ίδω και να με προπέμψετε προς τα εκεί, αφού πρώτα σας απολαύσω για λίγον καιρόν».
Το «διο και» μπορεί να συνδεθή με τα εδάφια 20 και 21 με την εξής έννοια: Διότι βρήκα μέρη στην Ανατολή όπου ο Χριστός δεν είχε ακομη κηρυχθεί.
Εδάφια 23,24
Και το ταξίδι του στην Ρώμη, σύμφωνα με την αρχή που εξετέθη στα εδάφια 20 και 21, δεν θα είναι, αν θέλωμε να είμαστε ακριβείς, μια αποστολή, αλλά μάλλον μια επίσκεψη, καθώς θα περνά για την Ισπανία, διότι η Εκκλησία ήδη υπάρχει στην πρωτεύουσα. Η κύρια αποστολή του είναι η Ισπανία, χώρα που ακόμα δεν έχει ευαγγελισθεί, και η Ρώμη απλώς ένας ενδιάμεσος σταθμός. Θα μπορούσε βέβαια να πάη στην Ισπανία κατ” ευθείαν μέσω θαλάσσης, αλλά ήθελε πολύ την προσωπική κοινωνία με τους χριστιανούς της Ρώμης, γι” αυτό ακολουθεί αυτόν τον δρόμο. Αυτό είναι που εξηγεί σ” αυτά εδώ τα δύο εδάφια.
Για το εδάφιο 24 το πιο σωστό κείμενο είναι αυτο του Greco-Latin κώδικα: «Μη έχοντας πλέον μέρος…, αλλά έχοντας την επιθυμία να σας δω…, όταν πηγαίνω στην Ισπανία, ελπίζω να σας δω παιρνόντας.»
«Προπεμφθήναι»: Να συνοδευθή από μερικούς απ” αυτούς μέχρι ένα διάστημα, και να του προμηθεύσουν τα αναγκαία για το ταξίδι, σύγκρινε Τίτο Γ13 και Γ” Ιωάννη 6.
«Εμπλησθήναι»: Μια πολύ ζωντανή έκφραση για την ανάγκη που αυτός αισθάνεται να κάνη την προσωπική τους γνωριμία, και για την ευχαρίστηση που αυτό θα του φέρει, σύγκρινε Α12.
«Από μέρους»: Ο Παύλος εννοεί ότι ο χρόνος που θα βρεθούν μαζί δεν θα είναι αρκετός για να ικανοποιήση πλήρως την έλλειψη που αισθάνεται της πνευματικής κοινωνίας μαζί τους.
Αλλά πριν αναχωρήσει για την Δύση, ο Απόστολος έχει ακόμα να επιτελέση ένα έργο. Προτίθεται να σφραγίση με μια επίσημη πράξη την ένωση μεταξύ των δύο μερών της Εκκλησίας, του Εθνικού, και του Ιουδαϊκού. Αυτό είναι το αντικείμενο μιας τελευταίας επίσκεψης που ακόμα λογαριάζει να κάνη στην Ιερουσαλήμ. Πρέπει να μεταβιβάση στην μητρική Εκκλησία της Ιερουσαλήμ, τους καρπούς μιας συνεισφοράς που οι Εκκλησίες της Ελλάδας έχουν κάνει αυθόρμητα γι αυτήν. Ο Παύλος ενδιαφέρεται να πληροφορήση γι” αυτό τους χριστιανούς της Ρώμης, όχι μόνο διότι τούτο το ταξίδι θα τον κρατήση μερικό χρόνο ακόμα στην Ανατολή, αλλά ειδικά διότι μπορεί να τον οδηγήση σε κινδύνους, και διότι έχει μια αίτηση να τους απευθύνη αναφορικά μ” αυτό. Αυτό είναι το περιεχόμενο του τέλους του παρόντος κεφαλαίου.
Εδάφια 25-33
Εδάφια 25-27
«Νυνί δε πορεύομαι εις Ιερουσαλήμ διακονών τοις αγίοις. Ευδόκησαν γαρ Μακεδονία και Αχαϊα κοινωνίαν τινα ποιήσασθαι εις τους πτωχούς των αγίων των εν Ιερουσαλήμ. Ευδόκησαν γαρ και οφειλέται αυτών εισιν. Ει γαρ τοις πνευματικοίς αυτών εκοινώνησαν τα έθνη, οφείλουσι και εν τοις σαρκικοίς λειτουργήσαι αυτοίς.»
«Τώρα όμως πηγαίνω εις την Ιερουσαλήμ εκτελών υπηρεσίαν προς τους εκεί αγίους. Διότι η Μακεδονία και η Αχαϊα απεφάσισαν να κάνουν κάποια συνεισφοράν δια τους πτωχούς των αγίων της Ιερουσαλήμ. Απεφάσισαν αυτό και μάλιστα είναι χρεώσται σ” αυτούς. Διότι εάν τα έθνη έχουν συμμερισθή τα πνευματικά τους αγαθά, οφείλουν να τους συνδράμουν και εις τα υλικά αγαθά.»
Η λέξη «διακονών» (θέτω τον εαυτόν μου εις την υπηρεσίαν κάποιου) δείχνει ότι ο Απόστολος αναφέρεται σ” έναν στόχο που είναι άγιος στα μάτια του.
Εδάφιο 26
Η ύπαρξη πτωχών στην Εκκλησία της Ιερουσαλήμ εξηγείται, όπως και σε όλες τις Εκκλησίες, απ” το ότι συνήθως οι πτωχότερες τάξεις ανταποκρίνονται πιο πολύ στο κήρυγμα του Ευαγγελίου, και από τους διωγμούς και τις δημεύσεις περιουσιών που υπέστησαν τότε οι χριστιανοί. Ίσως αυτός να ήταν κυρίως ο λόγος που τους οδήγησε να καθιερώσουν τα κοινά τραπέζια αγάπης.
«Κοινωνία»: Εδώ εννοεί την υλική μετάδοση, τόσο, όσο αυτή προκύπτει απ” την κοινωνία των καρδιών, σύγκρινε Εβραίους ΙΓ16.
Εδάφιο 27
«Ευδόκησαν»: Τονίζει με αυτή την λέξη τον ελεύθερο, αβίαστο και αυθόρμητο χαρακτήρα αυτής της συνεισφοράς. Οι Εκκλησίες που συνείσφεραν αισθάνθηκαν την ανάγκη να τιμήσουν με αυτό την Εκκλησία από την οποία είχε έλθει σ” αυτές το δώρο της σωτηρίας. Έκριναν ότι δεν ήταν σπουδαίο πράγμα να ενεργήσουν έτσι σε μια κατώτερη περιοχή, στην περιοχή των υλικών αγαθών, για λογαριασμό εκείνων στους οποίους όφειλαν ευλογίες άπειρης αξίας. Ο Παύλος πλαταίνει πάνω σ” αυτό το θέμα, όχι μόνο για να ευχαριστήση τις Εκκλησίες της Ελλάδας, ή έχοντας κατά νουν να οδηγήση την Εκκλησία της Ρώμης να προχωρήση άμεσα σ” ένα παρόμοιο έργο, αλλά με την πρόθεση του να ξυπνήση στην καρδιά των ακροατών του την αίσθηση ενός καθήκοντος, το οποίο και αυτοί θα έχουν την ευκαιρία να εκπληρώσουν τώρα ή αργότερα.
Μετά απ” αυτά τα λόγια, επιστρέφει στο βασικό του θέμα.
Εδάφια 28-29
«Τούτο ουν επιτελέσας, και σφραγισάμενος αυτοίς τον καρπόν τούτον, απελεύσομαι δι” υμών εις την Σπανίαν. Οίδα δε ότι ερχόμενος προς υμάς εν πληρώματι ευλογίας του ευαγγελίου του Χριστού ελεύσομαι.»
«Αφού λοιπόν εκτελέσω το έργον αυτό και τους παραδώσω εν ασφαλεία την συνεισφοράν αυτήν, θ” αναχωρήσω δια την Ισπανίαν, περνώντας από σας. Ξέρω δε ότι όταν έλθω σε σας, θα έλθω με τον πλούτον της ευλογίας του ευαγγελίου του Χριστού.»
Ο όρος «σφραγίζεσθαι» έχει μεταφορική έννοια, και δηλώνει εδώ την επίσημη παράδοση, και στην κατάλληλη μορφή, του συγκεντρωθέντος ποσού. Μπορούμε να δούμε, Πράξεις ΚΑ18, πως ο Παύλος, όταν έφθασε στην Ιερουσαλήμ, μετέβη στην συγκέντρωση των πρεσβυτέρων στο σπίτι του Ιακώβου, για μια επίσημη υποδοχή. Θα ήταν τότε που τους έδωσε το γράμμα από τις Εκκλησίες με το ποσό που το συνόδευε.
Ο Παύλος τους γράφει ότι άπαξ και τελειώσει μ” αυτό το τυπικό καθήκον, θα επισπεύση το ταξίδι του στην Δύση (εδάφιο 29). Και εάν τα πράγματα έλθουν τελικά έτσι, είναι σίγουρος για την ευλογία που θ” απολαύση μεταξύ των αδελφών του της Εκκλησίας της Ρώμης.
Όσο βεβαιωμένος είναι τώρα ο Παύλος όταν σκέφτεται για την Ρώμη, τόσο ανησυχία καταλαμβάνει την καρδιά του όταν σκέφτεται για την Ιερουσαλήμ.
Εδάφια 30-32
«Παρακαλώ δε υμάς, αδελφοί, δια του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και δια της αγάπης του Πνεύματος συναγωνίσασθαι μοι εν ταις προσευχαίς υπέρ εμού προς τον Θεόν, ίνα ρυσθώ από των απειθούντων εν τη Ιουδαία και ίνα η διακονία μου η εις Ιερουσαλήμ ευπρόσδεκτος γένηται τοις αγίοις, ίνα εν χαρά έλθω προς υμάς δια θελήματος Θεού και συναναπαύσωμαι υμίν.»
«Σας παρακαλώ, αδελφοί, δια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και δια της αγάπης του Πνεύματος να αγωνισθήτε μαζί μου σε προσευχάς εις τον Θεόν δι” εμέ, δια να σωθώ από τους απειθείς της Ιουδαίας και δια να γίνη η αποστολή μου εις την Ιερουσαλήμ ευπρόσδεκτη εις τους εκεί αγίους, ώστε να έλθω σε σας με χαράν, εάν τούτο είναι το θέλημα του Θεού, και να απολαύσω την συντροφιά σας.»
Την έκκληση του προς τους αδελφούς της Ρώμης την κάνει εν ονόματι του Ιδίου του Χριστού, τον οποίον ο Παύλος υπηρετεί, μετά εν ονόματι της αγάπης δια της οποίας αισθάνεται τον εαυτόν του δεμένο με τους Ρωμαίους μέσω της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος.
Τούτη η αίτηση του Αποστόλου, που τους την ζητά τόσο σοβαρά, αφορά μια κοινή μάχη. Υπάρχουν εχθρικές δυνάμεις που πρέπει να πολεμηθούν (εδάφιο 31). Τους ζητά ν” αγωνισθούν «προς τον Θεόν», του Οποίου το χέρι μπορεί μόνον να καλύψη τον Απόστολο σ” αυτό το ταξίδι με μια αδιαπέραστη ασπίδα, «εν ταις προσευχαίς» τους, μια και αυτές είναι το αποτελεσματικό μέσον για να κινηθή αυτό το πανίσχυρο χέρι.
Η φράση, «συναγωνίσασθαι μοι», θυμίζει στους Ρωμαίους πόσο και αυτός ο ίδιος αγωνίζεται για τον ίδιο σκοπό.
Εδάφιο 31
«Ίνα ρυσθώ από των απειθούντων εν τη Ιουδαία και ίνα η διακονία μου η εις Ιερουσαλήμ ευπρόσδεκτος γένηται τοις αγίοις».
Οι εχθροί που πρέπει να κρατηθούν μακρυά είναι, πάνω απ” όλα, οι μη πιστεύοντες Ιουδαίοι. Είναι σ” αυτούς που αναφέρεται το πρώτο «ίνα». Το δεύτερο «ίνα» υπονοεί ότι υπάρχουν και άλλοι αντίθετοι μέσα στην ίδια την Εκκλησία. Αυτοί είναι «εκείνες οι χιλιάδες των Ιουδαίων που έχουν πιστεύσει», Πράξεις ΚΑ20 και 21, και οι οποίοι είναι γεμάτοι προκαταλήψεις ενάντια του προσώπου και του έργου του Παύλου. Όλες εκείνες οι καρδιές θα πρέπει να προετοιμαστούν από τον Ίδιο τον Θεό, να καλοδεχτούν την προσφορά που πρόκειται να τους φερθή. Το είδος της ανησυχίας που αποπνέει όλο αυτό το χωρίο, είναι σε συμφωνία με τα άσχημα προαισθήματα που αισθανόταν και άλλες Εκκλησίες γι” αυτό το ταξίδι στην Ιερουσαλήμ, τους κινδύνους του οποίου, λίγο αργότερα, τους προέλεγαν και οι προφήτες, στα μέρη όπου ο Παύλος σταματούσε (Πράξεις Κ22,23, ΚΑ4,11).
Εδάφιο 32
«Ίνα εν χαρά έλθω προς υμάς δια θελήματος Θεού και συναναπαύσωμαι υμίν.»
Βλέπομε τον Απόστολο να σχεδιάζει, μετά που η αποστολή του στην Παλαιστίνη θα είχε ένα ευτυχές τέλος, να ξεκινήση γεμάτος χαρά και με την οδηγία του θελήματος του Θεού, και φθάνοντας εκεί στην Ρώμη, να ξεκουράση την κουρασμένη του καρδιά στην χαρά της κοινής σωτηρίας μεταξύ των αδελφών του, και να πάρη καινούργια δύναμη για την συνέχιση του έργου του.
Εδάφιο 33
«Ο δε Θεός της ειρήνης μετά πάντων υμών. Αμήν.»
«Ο δε Θεός της ειρήνης να είναι μαζί με όλους σας. Αμήν.»
