Εδάφιο 21
«Ή ουκ έχει εξουσίαν ο κεραμεύς του πηλού, εκ του αυτού φυράματος ποιήσαι ο μεν εις τιμήν σκεύος, ο δε εις ατιμίαν.»
«Ή μήπως δεν μπορεί ο κεραμοποιός να κάνη ό, τι θέλει με τον πηλόν και από την ιδία μάζα να κάνη ένα αγγείον δια σπουδαία χρήσιν και άλλο δι” ευτελή;»
«Εξουσίαν ο κεραμεύς του πηλού»: Η εξουσία που αυτός έχει να χρησιμοποιήση την άργιλο.
Τι να αντιπροσωπεύει ο «πηλός»; Αντιπροσωπεύει την όλη ανθρωπότητα, όχι όμως όπως την δημιούργησε ο Θεός, αλλά στην κατάσταση που την βρίσκει την κάθε στιγμή, όταν την θέτει στην υπηρεσία της Βασιλείας Του. Αυτή η κατάσταση περιλαμβάνει για κάθε άτομο την όλη σειρά των ελευθέρων αποφάσεων οι οποίες τον έχουν οδηγήσει να είναι αυτό που είναι.
Ας μην λέγει λοιπόν ο Ισραήλ στον Θεό: Δεν έχεις δικαίωμα να κάνης από μένα τίποτα άλλο παρά ένα σκεύος τιμής. Και δεν έχεις το δικαίωμα να κάνης από εκείνο το άλλο σώμα, τους Εθνικούς, τίποτα άλλο παρά ένα σκεύος ατιμίας. Ανήκει στον Ίδιο τον Θεό να αποφασίση, σύμφωνα με την σοφία Του, τον ρόλο που θα αναθέση σε κάθε ανθρωπίνη ύπαρξη. Σύγκρινε Β” Τιμόθεο Β20,21, όπου οι λέξεις, «Εάν, λοιπόν, καθαρίση κανείς τον εαυτόν του απ” αυτά, θα είναι σκεύος αξιόλογον», δείχνουν καθαρά την αλήθεια της άποψης που εκτίθεται εδώ.
Και τώρα η εφαρμογή της εικόνας, εδάφια 22-24:
Εδάφιο 22
«Ει δε θέλων ο Θεός ενδείξασθαι την οργήν και γνωρίσαι τον δυνατόν αυτού ήνεγκεν εν πολλή μακροθυμία σκεύη οργής κατηρτισμένα εις απώλειαν».
«Τι θα πης εάν ο Θεός, θέλων να δείξη την οργήν του και να κάνη γνωστήν την δύναμιν του, ηνέχθη με πολλήν μακροθυμίαν σκεύη οργής παρασκευασμένα δια καταστροφήν.»
Η βασική πρόταση πάνω στην οποίαν εξαρτάται το «Ει δε θέλων…» εύκολα υπονοείται ως εξής: «Ψάχνεις να βρεις ακόμα λάθος, ω Ιουδαίε; Θα κάνης ότι το αγγείο δεν τόλμησε να κάνη ενάντια στον αγγειοπλάστη; Θα εξακολουθήσης να κατηγοράς τον Θεό ότι οργίζεται αδικαιολόγητα;» Θα δούμε στην συνέχεια το σημείο, όπου αυτή η υπονοουμένη βασική πρόταση βρίσκει την λογική της θέση.
Ο άπιστος Ιουδαϊσμός έπαιζε προς την εκκλησία, στις μέρες του Παύλου, ακριβώς τον ίδιο ρόλο όπως ο Φαραώ έπαιξε προηγουμένως προς τους ιδίους τους Ισραηλίτες. Όπως αυτός ο τύρρανος ζήτησε να συντρίψη τον Ισραήλ στην κούνια του, έτσι και ο Ισραήλ προσπάθησε να συντρίψη την Εκκλησία στα πρώτα της βήματα στον κόσμο. Και εξ αυτού, η συμπεριφορά του Θεού προς τον Φαραώ, επαναλαμβάνεται τώρα προς τον Ισραήλ.
Η αποκάλυψη της οργής αναφέρεται στην κρίση της καταστροφής που ήδη κρεμμόταν πάνω στο κεφάλι του Έθνους γενικά, και στην καταδίκη όλων των μη πιστευόντων Ιουδαίων ειδικά. Σύγκρινε το Β5, και τα λόγια του Ιωάννη του Βαπτιστή, Ματθαίος Γ10,12.
Σε αντιστοιχία με την περίπτωση του Φαραώ, σαν αποκάλυψη της δύναμης Του μπορούμε εδώ να θεωρήσωμε στην εγγύζουσα καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του Ιουδαϊκού λαού από τους Ρωμαίους, οι οποίοι σ” αυτή την χωρίς προηγούμενο καταστροφή επρόκειτο να είναι το όργανο της οργής και της δύναμης του Θεού. Την εκτέλεση αυτής της απόφασης, που από καιρό είχε καθορισθεί και καθαρά αναγγελθεί από τον Ίδιον τον Ιησού, ο Θεός την καθυστέρησε για σαράντα χρόνια. Αυτό είναι εκείνο το «ήνεγκεν εν πολλή μακροθυμία» για το οποίο μιλά εδώ ο Απόστολος.
Φαινόταν, την στιγμή ακριβώς που ο Ισραήλ άπλωσε το θεοκτόνο χέρι του πάνω στο πρόσωπο του Μεσσία, ότι ο Θεός θα έπρεπε να τους εξαφάνιζε μ” έναν κεραυνό. Αλλά, σύμφωνα με την προσευχή Αυτού που είπε, «Πατέρα, συγχώρησε τους», τους χορηγήθηκε μια ολόκληρη περίοδος ανοχής, και όχι μόνον ανοχής, αλλά στοργικής και επείγουσας πρόσκλησης δια του κηρύγματος των Αποστόλων.
Αλλά αυτοί οι Ιουδαίοι τους οποίους ο Θεός υποφέρει με τόση μακροθυμία, είναι, παρ” όλα αυτά, «σκεύη οργής κατηρτισμένα εις απώλειαν».
«Σκεύη οργής»: Γεμάτα με οργή, όχι για να την αδειάσουν πάνω σε άλλους, σαν τους αγγέλους που κρατούν τις επτά φιάλες της θείας οργής, Αποκάλυψη ΙΣΤ, αλλά για να δοκιμάσουν οι ίδιοι όλη της την πίκρα.
«Κατηρτισμένα»: Τούτη η μετοχή έχει δώσει αφορμή για πολλές συζητήσεις, και τούτο διότι ο Απόστολος δεν μας λέγει από ποιόν έγινε αυτή η προπαρασκευή. Μερικοί την αποδίδουν στον Ίδιο τον Θεό. Αλλά στο Β4 βρίσκομε μια αυθεντική εξήγηση απ” τον ίδιο τον Απόστολο πάνω σ” αυτό το θέμα. Εάν οι Ιουδαίοι είναι πράγματι για κρίση, αυτό δεν είναι λάθος του Θεού, ο οποίος με υπομονή θέλησε να τους οδηγήσει σε μετάνοια και σωτηρία. Είναι το αποτέλεσμα της δικής τους σκληρυμένης και αμετανόητης καρδιάς, που έχει μεταστρέψει τους θησαυρούς της θείας χάρης σε θησαυρούς οργής πάνω απ” τα κεφάλια τους.
Ένα σημείο που συνηγορεί επίσης σ” αυτή την άποψη είναι ότι, ενώ στο ακόλουθο εδάφιο ο Παύλος αποδίδει στον Θεό την προετοιμασία των εκλεγμένων για σωτηρία, «α προετοίμασεν εις δόξαν», σκόπιμα αποφεύγει να εκφρασθή έτσι ομιλόντας για την προετοιμασία των Ιουδαίων για την απώλεια. Εδώ λέγει απλά «κατηρτισμένα», αντί του «προετοίμασεν», στο οποίον υποκείμενο είναι ο Θεός.
Το αντιληπτό υποκείμενο αυτής της ενεργείας του καταρτισμού φαίνεται όχι μόνον από το Β4, αλλά πιο καθαρά ακόμα από το Α” Θεσσ. Β15,16: «Οι οποίοι και τον Κύριον Ιησού εσκότωσαν και τους προφήτας των, και εμάς κατεδίωξαν και εις τον Θεόν δεν είναι αρεστοί και είναι εναντίοι προς όλους τους ανθρώπους, διότι μας εμποδίζουν για να κηρύξωμε εις τα Έθνη για να σωθούν, και έτσι πάντοτε γεμίζουν το μέτρο των αμαρτιών των. Έφθασε όμως επί τέλους η οργή επάνω τους.» Έτσι φανερώνεται ποιός είναι ο υπαίτιος της παρούσης ωριμότητας των Ιουδαίων για κρίση. Είναι αυτοί οι ίδιοι.
Η μετοχή παρακειμένου που χρησιμοποιεί ο Απόστολος («κατηρτισμένα») δηλώνει μια παρούσα κατάσταση που έχει σχηματισθεί προηγουμένως κατά έναν ορισμένον τρόπο. Αυτή η κατάσταση της πλήρους ωριμότητας για θεία κρίση επάνω τους, είναι αποτέλεσμα της ιστορικής ανάπτυξης αυτού του λαού.
Όσο τώρα για τον τρόπο που διαμορφώθηκε αυτή η κατάσταση, μπορούμε να την καθορίσωμε με βεβαιότητα, βάσει του τι ο Παύλος έχει πει στο κεφάλαιο Α, για την ανάλογη ανάπτυξη της κατάστασης καταδίκης στους Εθνικούς. Πρώτα έσβυσαν εθελοντικά το φως που έλαμπε μέσα τους απ” την φυσική αποκάλυψη. Στην συνέχεια, σαν τιμωρία, ο Θεός τους παρέδωσε στις κακές τους ροπές, και μετά από κει το κακό ξεχείλισε σαν την πλημμύρα. Ιδέ Α24,26,28. Ίδια ήταν η περίπτωση με τον Φαραώ. Και αυτός άρχισε σκληρύνοντας τον εαυτόν του, όταν ήλθε αντιμέτωπος με τα πρώτα μηνύματα του θείου θελήματος. Μετά τον σκλήρυνε ο Θεός. Πάλιν σκλήρυνε ο ίδιος. Και, τέλος, τον ανέλαβε η κρίση του Θεού. Έτσι είναι πάντα που οι δύο παράγοντες, ο ανθρώπινος και ο θείος, συμπράττουν στην τραγική ανάπτυξη μιας τέτοιας ηθικής κατάστασης. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με τον Ισραήλ.
«Απώλεια»: Δεν δηλώνει απλά την εξωτερική τιμωρία, την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και τον διασκορπισμό του Έθνους. Δηλώνει επίσης και την καταδίκη των πεισματικά απίστων Ισραηλιτών.
Είναι όμως προφανές ότι, αυτή η ωριμότητα του λαού για καταδίκη, δεν εμποδίζει την ατομική μεταστροφή κάποιου από τα μέλη του, όπως η συλλογική είσοδος των Εθνικών στην Βασιλεία του Θεού, εδάφιο 27, δεν εμποδίζει την απιστία και την σκλήρυνση ατόμων μεταξύ αυτών. Και αυτό είναι που εξηγεί την μακροθυμία του Θεού προς αυτόν τον λαό, ακόμα και όταν είναι ώριμοι για καταστροφή. Επιθυμούσε να δώση χρόνο σε όλους εκείνους που θα ξεχωριζόταν από την μάζα, για ν” ανταποκριθούν στο κάλεσμα του Ευαγγελίου (Πράξεις Β40).
Στην μακροθυμία του Θεού προς αυτόν τον λαό, εκεί προστίθεται τώρα το γεμάτο έλεος έργο Του, δια του οποίου σύρει από ανάμεσα τους τους προγνωσθέντας πιστούς, για να σχηματίσουν αυτοί τον πυρήνα της Εκκλησίας (εδάφια 23,24).
Εδάφιο 23
«Και ίνα γνωρίση τον πλούτο της δόξης αυτού επί σκεύη ελέους α προετοίμασεν εις δόξαν»
«Και τούτο δια να κάνη γνωστόν τον πλούτον της δόξης του σε σκεύη ελέους που προετοίμασε δια την δόξαν αυτήν».
Εδώ ο Θεός μας παρουσιάζεται σαν ο αγγειοπλάστης, που εργάζεται να μορφώση τα σκεύη της τιμής.
«Ίνα γνωρίση»: Εδώ θα πρέπει να προσθέσωμε το «ει» του εδαφίου 22, και να κάνωμε το εδάφιο 23 μια πρόταση παράλληλη προς την προηγουμένη: «Εάν θέλοντας…ο Θεός ανέχθηκε… και (εάν) δια να…». Το κύριο ρήμα εδώ μάλλον είναι το «εκάλεσεν” του εδαφιου 24.
Με τις λέξεις «ίνα γνωρίση τον πλούτον της δόξης», ο Παύλος υπαινίσσεται την περίπτωση του Μωϋσή, εδάφιο 15, ο οποίος είχε ζητήσει απ” τον Θεό να του δείξη την δόξαν Του, ακριβώς όπως με το εδάφιο 22 είχε θυμίσει στους αναγνώστας του την περίπτωση του Φαραώ.
Αυτός ο πλούτος της δόξης είναι η αποκάλυψη του ελέους Του, το οποίον γεμίζει με δόξα τα σκεύη της τιμής, όπως η αποκάλυψη της οργής φέρει καταδίκη εις αιώνια απώλεια στα σκεύη τα άχρηστα. Δόξα εδώ ειδικά είναι το άρωμα της θείας αγάπης.
«Σκεύη ελέους»: Σκεύη που πρόκειται να γεμισθούν με σωτηρία δια του ελέους.
«Α προετοίμασεν»: Αυτή η έκφραση δηλώνει κάτι περισσότερο απ” το «κατηρτισμένα» του προηγουμένου εδαφίου. Ήταν ο Θεός ο Ίδιος ο οποίος είχε ετοιμάσει προκαταβολικά το κάθε τι, για να κάνη αυτά τα όντα το αντικείμενο της χάρης Του. Τούτα τα λόγια εξηγούνται από τα ανάλογα των εδαφίων Η29,30. Ο Κύριος εξέφρασε μια ιδέα ανάλογη μ” αυτή όταν είπε, Ματθαίος ΚΕ34: «Κληρονομήστε την βασιλεία την ετοιμασμένη για σας από καταβολής κόσμου», με τούτη την διαφορά: Εκεί είναι η Βασιλεία που ετοιμάζεται προκαταβολικά για τους πιστούς, ενώ εδώ είναι οι πιστοί που ετοιμάζονται για την Βασιλεία.
Σ” αυτόν τον όρο «προητοίμασεν» περιέχονται και οι δύο ιδέες, και της «πρόγνωσης» (πρόβλεψη της πίστης), και του «προορισμού» (προορισμός για δόξα), που εκτίθενται στο Η29.
Εδάφιο 24
«Ους και εκάλεσεν ημάς ου μόνον εξ Ιουδαίων αλλά και εξ εθνών».
«Τους οποίους, δηλαδή εμάς, και εκάλεσε όχι μόνον από τους Ιουδαίους αλλά και από τους Εθνικούς;»
Τους προορισμένους για την δόξα, τους ανέσυρε με μακροθυμία, όχι μόνον από ανάμεσα την χαμένη μάζα των Ιουδαίων, αλλά επίσης και μεταξύ των Εθνικών. Αυτό είναι που ο Ιησούς είχε δηλώσει με τα λόγια: «Έχω και άλλα πρόβατα τα οποία δεν είναι απ” αυτή την αυλή» (Ιωάννης Ι16). Στην στιγμή που σταχυολογούσε μεταξύ των Ιουδαίων (έναν εδώ έναν εκεί), μάζευε ολόκληρη συγκομιδή μεταξύ των Εθνικών, και έτσι εκτελούσε, παρά τις Ιουδαϊκές αξιώσεις, το ελεύθερο και πλατύ σχέδιο της σωτηρίας που ο Ίδιος είχε μορφώσει πάνω μονον στην πρόβλεψη της πίστης.
Είναι έτσι λοιπόν, ένας νέος κόσμος από εκλεγμένους, που συντίθεται από το πιστό κομμάτι του παλιού Ισραήλ, και από ολόκληρο το πλήθος των πιστευόντων Εθνικών, τους οποίους ο Απόστολος βλέπει να εμφανίζονται στην θεία κλήση, για να πάρουν την θέση εκείνου του σαρκικού Ισραήλ. Σύγκρινε Λουκά ΙΔ15-24, και Αποκάλυψη Ζ9 και συνέχεια. Και είναι με τον Παύλο σαν κύριο όργανο του Θεού, που μαζεύεται από την μάζα του Εθνικού κόσμου, εκείνο το πλήθος των δοχείων προς τίμια χρήση.
Εδώ θα έπρεπε να τεθή λογικά η βασική πρόταση, η οποία είναι ερωτηματική και υπονοείται, στην οποία βασίζονται οι δύο προηγούμενες εξαρτώμενες προτάσεις, που αρχίζουν με το «ει δε», εδάφιο 22, και το «και ίνα», εδάφιο 23: «Και εάν εκείνοι οι Ιουδαίοι, ήδη ώριμοι για απώλεια, είναι ακόμα ανεκτοί απ” τον Θεό, που κρατά το χέρι Του έτοιμο να τους κτυπήση και να τους απωθήση μακρυά Του, και εάν, όσον αφορά εκείνους τους πιστούς τους οποίους έχει προετοιμάσει προκαταβολικά, δεν περιορίζει τον εαυτόν Του να τους πάρει απ” τον Ισραήλ, αλλά ψάχνει γι” αυτούς έως τα άκρα της γης…, έχει δικαίωμα το ανθρώπινο γένος να βρει λάθος στον Θεό, που κανονίζει έτσι τους προορισμούς του;
Είναι σε θέση ο Ιουδαϊκός λαός, ειδικά, να μεμφθή τον Θεό για τον τρόπο που Αυτός ασκεί την δικαιοσύνη Του σ” αυτούς, βλέποντας ότι αυτοί έχουν μόνοι τους φέρει αυτή την κρίση επάνω τους; Μπορούν να Τον μεφθούν για την χρήση που Αυτός κάνει την ίδια στιγμή του ελέους Του, καλόντας τους εκλεγμένους Του απ” όλη την μάζα του ανθρωπίνου γένους, χωρίς να Τον ενοχλή η αποδοκιμασία που ο Ισραήλ ευχαριστείται να απλώνη πάνω σ” ένα ολόκληρο μέρος αυτής της μάζας, πάνω στους Εθνικούς;…Ω Ιουδαίε που τολμάς να διαφωνήσης με τον Θεό, τι έχεις να πης;».
Και πράγματι, τι μπορεί να λεχθή ενάντια στις μεθόδους του Θεού; Δεν συμβάλλουν αρμονικά όλες οι θείες τελειότητες στην πραγματοποίηση του σχεδίου του Θεού, και δεν έχει η ελευθερία του ανθρώπου το νόμιμο μέρος της στην πορεία της ιστορίας, σε τέλεια αρμονία με την κυριαρχική ελευθερία του Θεού στις πράξεις Του της χάρης, καθώς επίσης και στις κρίσεις Του;
Άρα δεν εξέπεσε ο λόγος του Θεού απ” το γεγονός της απόρριψης του Ιουδαϊκού έθνους (εδάφιο 6), διότι:
1) Η αρχή της θείας εκλογής που ρύθμιζε τους αρχικούς προορισμούς της πατριαρχικής οικογένειας, εφαρμόζεται εκ νέου στην διάκριση μεταξύ των πιστών Ισραηλιτών, και της σαρκικής και αποριφθείσης μάζας (εδάφια 6-13).
2) Ο Θεός, όταν εξέλεγε αυτόν τον λαό να προετοιμάση για την σωτηρία του κόσμου, δεν παραιτήθηκε της ελευθερίας Του να τους απορρίψη κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, εάν το έκρινε σωστό. Ούτε παραιτήθηκε της ελευθερίας Του να καλέση άλλα άτομα, που δεν ανήκαν σ” αυτόν τον λαό, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, και εάν είχε λόγο γι” αυτό. Και η χρήση που Αυτός κάνει αυτής της ελευθερίας, απορρίπτοντας τον πεισματικά ανυπάκουο λαό Του, (μακροθυμόντας βέβαια μ” αυτούς όσο το δυνατόν, και ακόμη μετά απ” τα μεγαλύτερα εγκλήματα), δεν ισοδυναμεί με ακύρωση του λόγου Του (εδάφια 14-24).
Αλλά, 3) Παραμένει κάτι να λεχθή ακόμα: Αυτή η κλήση των Εθνικών και η απόρριψη του Ισραήλ δεν είναι τίποτα άλλο παρά η εκπλήρωση ακριβώς του λόγου Του, του λόγου Του που είχε αναγγελθεί προκαταβολικά. Αυτό είναι που δείχνεται στα εδάφια 25-29.
Εδάφια 25-29
Πρώτα, εδάφια 25 και 26, η διακήρυξη των προφητών για την κλήση των Εθνικών. Μετά, εδάφια 27-29, εκείνη της απόρριψης της μάζας του Ιουδαϊκού λαού.
Εδάφια 25,26
«Ως και εν τω Ωσηέ λέγει, Καλέσω τον ου λαόν μου λαόν μου, και την ουκ ηγαπημένην ηγαπημένην. Και έσται εν τω τόπω ου ερρέθη αυτοίς, ου λαός υμείς, εκεί κληθήσονται υιοί Θεού ζώντος.»
«Όπως λέγει και εις το βιβλίον του Ωσηέ, Θα καλέσω λαόν μου εκείνον που δεν είναι λαός μου και αγαπημένην εκείνη που δεν είναι αγαπημένη, και εις τον τόπον ακριβώς όπου τους είπαν, «Σεις δεν είσθε λαός μου», εκεί θα ονομασθούν υιοί του ζωντανού Θεού.»
Ο Ωσηέ στα δύο χωρία που αναφέρονται, Β23 και Α10, ομιλεί για τους Ισραηλίτες των δέκα φυλών, που ήσαν σκορπισμένοι σε μακρυνές χώρες, και όχι για του Εθνικούς. Πως μπορεί λοιπόν ο Παύλος να εφαρμόζει τα λόγια του σ” αυτούς τους τελευταίους; Και ο Πέτρος είναι που κάνει ακριβώς το ίδιο πράγμα (Α” Πέτρου Β10). Εκείνο που το εξηγεί είναι ότι οι δέκα φυλές, έχοντας ξαναπέσει στην ειδωλολατρεία, ήσαν μ” αυτόν τον τρόπο εις την ίδια κατάσταση όπως και οι Εθνικοί, έτσι ώστε ό,τι ελέγετο για τους προηγουμένους, θα μπορούσε εξ ίσου να εφαρμοσθή και σ” αυτούς τους τελευταίους. Στην Γραφή, μια γενική αλήθεια διατυπωμένη αναφορικά με μια ειδική τάξη ανθρώπων, εφαρμόζεται στην συνέχεια σε όλους εκείνους των οποίων ο χαρακτήρας και η θέση βρίσκονται να είναι τα ίδια. Και πράγματι, οι φράσεις στο στόμα του Θεού: «Τον ου λαόν μου», «Την ουκ ηγαπημένην», «Θα τους καλέσω λαόν μου…ηγαπημένην», εκφράζουν μια αρχή της θείας διακυβέρνησης, που εφαρμόζεται παντού όπου οι περιστάσεις επανεμφανίζονται όμοιες με εκείνες στις οποίες αρχικά εφαρμόστηκε.
Θα πρέπει επίσης να προσθέσωμε ότι οι εξορισμένοι Ισραηλίτες, όντας αναμεμειγμένοι με τα Έθνη, και σχηματίζοντες μια ομοιογενή μάζα με αυτούς, δεν μπορούν να φερθούν στον Θεό ξεχωριστά απ” αυτούς. Στον Ησαϊα ΜΘ22 τα Έθνη παρουσιάζονται να μεταφέρουν τους υιούς του Ισραήλ στα χέρια τους, και τις θυγατέρες τους στους ώμους τους, και επομένως να αποκαθίστανται στην χάρη μαζί με αυτούς.
«Εν τω τόπω ου»: Είναι η ξένη γη στην οποία οι Ιουδαίοι ήσαν επί μακρόν αιχμάλωτοι, και εγκαταλελειμένοι απ” τον Θεό. Ήταν εκεί που ο Θεός τους είπε με την φωνή του γεγονότος κατά την διάρκεια του μακρύ χρόνου, «Δεν είσθε λαός μου». Και είναι εκεί που αυτοί θα αρχίσουν εκ νέου να αισθάνονται τα αποτελέσματα της χάρης, όταν ο Θεός θα τους επισκεφθή.
Εδάφια 27-29
«Ησαϊας δε κράζει υπέρ του Ισραήλ, εάν η ο αριθμός των υιών Ισραήλ ως η άμμος της θαλάσσης, το κατάλειμμα σωθήσεται. Λόγον γαρ συντελών και συντέμνων εν δικαιοσύνη, ότι λόγον συντετμημένον ποιήσει Κύριος επί της γης. Και καθώς προείρηκεν Ησαϊας, Ει μη Κύριος Σαβαώθ εγκατέλιπεν ημίν σπέρμα, ως Σόδομα αν εγενήθημεν και ως Γόμορρα αν ωμοιώθημεν.»
«Ο Ησαϊας φωνάζει δια τους Ισραηλίτας, Και αν οι απόγονοι του Ισραήλ είναι αναρίθμητοι σαν την άμμον της θαλάσσης, μόνον ένα υπόλοιπον θα σωθή. Διότι ο Κύριος θα εκτελέση σύντομα την απόφασιν του με δικαιοσύνην, μάλιστα θα την εκτελέση σύντομα επί της γης. Και καθώς προείπε ο Ησαϊας, Εάν ο Κύριος ο Σαβαώθ δεν μας είχε αφήσει απογόνους, θα είχαμε γίνει σαν τα Σόδομα και θα είχαμε ομοιωθή με τα Γόμορρα.»
«Δε»: Στα λόγια του Ησαϊα αναφορικά με τα έθνη, προστίθεται, για να συμπληρώσει την αποκάλυψη του σχεδίου του Θεού, η δήλωση του Ησαϊα αναφορικά με τον Ισραήλ.
Η έκφραση «κράζει» δείχνει τον απειλητικό τόνο του κήρυκα, που είχε κληθεί να διακηρύξη με αυτό τον τρόπο την κρίση του Θεού.
«Υπερ»: Αυτή η απειλή κρέμμεται από τούδε πάνω απ” το κεφάλι του Ισραήλ.
Τούτα τα λόγια παίρνονται από τον Ησαϊα Ι 22,23.
«Το κατάλειμμα»: Το άρθρο «το» χαρακτηρίζει αυτό το υπόλοιπο σαν κάτι γνωστό. Και πράγματι, μια από τις πιο συχνές ιδέες στο βιβλίο του Ησαϊα, είναι εκείνη του αγίου υπολοίπου, που επιζεί όλων των τιμωριών του Ισραήλ, και το οποίο βγαίνοντας καθαρισμένο απ” το καμίνι, γίνεται κάθε φορά το σπέρμα ενός καλλιτέρου μέλλοντος.
Το εδάφιο 28 εξηγεί αυτή την ιδέα, του σωζομένου υπολοίπου. Αυτή την φορά, πράγματι, θα εκτελεσθή κρίση, η οποία δεν θα είναι ούτε ελλειπής, ούτε μετά από μακρυά περίοδο. Θα είναι, λέγει ο Ησαϊας, μια αιφνίδια και συνοπτική κρίση που θα πέση, όχι πάνω σε τούτο ή το άλλο άτομο, αλλά στο έθνος σαν σύνολο.
«Λόγος»: Εδώ σημαίνει «λογαριασμός»: «Ο Θεός αυτή την φορά θα λογαριασθή με τον Ισραήλ με μια σύντομη και συνοπτική διαδικασία.» Σ” αυτή την απειλή βλέπουμε να προέχει το αίσθημα της αγανάκτησης.
Ο Παύλος προσθέτει σ” αυτό μια δεύτερη αναφορά, εδάφιο 29, που μάλλον αποπνέει λύπη και συμπάθεια. Παίρνεται από τον Ησαϊα Α9. Και τούτη δεν την αναφέρει με την λέξη «κράζει», αλλά με τον ηπιώτερο όρο «προείρηκεν».
«Και καθώς προείρηκεν Ησαϊας, Ει μη Κύριος Σαβαώθ εγκατέλιπεν ημίν σπέρμα, ως Σόδομα αν εγενήθημεν και ως Γόμορρα αν ωμοιώθημεν.»
Η έννοια αυτών των λόγων είναι ότι, χωρίς μια ειδική άσκηση χάρης εκ μέρους του Θεού, η καταστροφή που ανηγγέλθη στα εδάφια 27 και 28 θα ήταν ριζική, τόσο ριζική, όσο εκείνη που επήλθε στις πόλεις της πεδιάδας, όπου δεν απέμεινε το παραμικρό ίχνος.
«Σπέρμα»: Αυτή η λέξη εκφράζει την ίδια ιδέα όπως το «κατάλειμμα», αλλά προσθέτει σ” αυτό την ιδέα του ενδόξου μέλλοντος που πρόκειται να εκπηγάση απ” αυτό το «κατάλειμμα».
Αυτή θα ήταν η πορεία της δικαιοσύνης. Και εάν ο Ισραήλ είναι να βρει λάθος, για ένα πράγμα μόνον έχουν να κατηγορήσουν τον Θεό, δηλαδή, για το ότι δεν τους κατέστρεψε ολοκληρωτικά.
Έτσι λοιπόν, συνάπτοντας μια ειδική διαθήκη με τον Ισραήλ, ο Θεός δεν είχε παραιτηθεί από το δικαίωμα Του να τους κρίνη, και δεν είχε αποξενωθεί απ” την ελευθερία Του αναφορικά μ” αυτούς και το υπόλοιπο του ανθρωπίνου γένους. Η υπόσχεση Του ποτέ δεν είχε αυτή την έννοια, και η απόρριψη του Ισραήλ δεν αποτελεί καμμία παραβίαση. Στην συνέχεια ο Παύλος, άπαξ και το δικαίωμα του Θεού αποδείχθηκε, εξετάζει την χρήση που ο Θεός του έχει κάνει. Είναι το θέμα που εκτείνεται από το εδάφιο 30 έως το τέλος του κεφαλαίου 10.
Ο Ισραήλ, ο Ίδιος η Αιτία της Απόρριψης τους. Θ 30-Ι 21.
Στα εδάφια 30-33 ο Απόστολος εξετάζει τούτο το καινούργιο θέμα συνοπτικά. Στην συνέχεια, το αναπτύσσει στο κεφάλαιο 10.
