Εδάφια 31,32
«Τι ουν ερούμεν προς ταύτα; Ει ο Θεός υπέρ ημών, τις καθ” ημών; Ος γε του ιδίου υιού ουκ εφείσατο, αλλ” υπέρ ημών πάντων παρέδωκεν αυτόν, πως ουχί και συν αυτώ τα πάντα ημίν χαρίσεται;»
«Τι λοιπόν θα πούμε πάνω σ” αυτά; Εάν ο Θεός είναι με το μέρος μας, ποιός μπορεί να είναι εναντίον μας; Εκείνος που δεν εφείσθη τον δικόν του Υιόν αλλά τον παρέδωσε εις θάνατον προς χάριν όλων μας, πως μαζί μ” αυτόν δεν θα μας χαρίση τα πάντα;»
«Τι ουν ερούμεν προς ταύτα»: Τι θα πούμε όταν λάβωμε υπ” όψιν αυτά τα πράγματα; Ο Απόστολος ζητά να εξοικοιώση ολοκληρωτικά τον εαυτόν του και εμάς με την φύση της νέας κατάστασης που έχει γίνει δική μας. Ο Θεός είναι από τούδε με το μέρος μας…Γι” αυτόν μόνον τον λόγο οι αντίθετοι είναι χωρίς δύναμη. Όχι ότι δεν υπάρχουν αντίθετοι, αλλά έχοντας έναν τέτοιον υπερασπιστή δεν φοβόμαστε κανέναν.
Αυτή την απόλυτη βεβαιότητα εν Θεώ, ο Παύλος την αποκομίζει απ” την μεγάλη πράξη ελέους που έχει επιτελεσθεί για μας.
«Ος γε»: «Ο οποίος βέβαια», «Ο οποίος έστω και αν δεν είχε κάνει τίποτα άλλο εκτός από αυτό…». Υπάρχει μια κτυπητή αντίθεση μεταξύ του «Του ιδίου Υιού», και του «Ουκ εφείσατο».
«Τον ίδιον Υιόν»: Ένα πρόσωπο ενωμένο μ” Αυτόν προσωπικά, που μοιράζεται την φύση Του, τον οποίον φέρει από τα σπλάγχνα Του («του ιδίου»). Οι εκφράσεις που χρησιμοποιεί εδώ ο Απόστολος φέρουν στον νου τα λόγια του αγγέλου στον Αβραάμ, μετά την θυσία του Ισαάκ: «Επειδή δεν ελυπήθηκες τον γυιόν σου, τον μονογενή σου», Γένεση ΚΒ12.
Υπήρξε μια νίκη που κερδήθηκε απ” τον Θεό πάνω στον εαυτόν Του, όταν παρέδωσε τον αγαπημένον Του σ” αυτό τον δρόμο του πόνου και της ντροπής, ακριβώς όπως κερδήθηκε μια νίκη απ” τον Αβραάμ πάνω στον εαυτόν του, όταν με τον Ισαάκ ανέβηκε το βουνό της θυσίας. Σαν ολοκληρώθηκε η εσωτερική θυσία, ο Θεός Τον παρέδωσε για μας.
«Υπέρ ημών πάντων», λέγει ο Παύλος. Αυτές οι λέξεις μπορεί εδώ ν” αγκαλιάζουν το σύνολο των ανθρώπων. Ίσως όμως είναι πιο φυσικό να θεωρήσωμε ότι αυτό το «πάντων» αντιπαραθέτει το σύνολον των πιστών με τον Έναν, τον οποίον ο Θεός έχει δώσει να είναι ο Σωτήρας τους, «Ένας για όλους» (Β” Κορ. Ε14).
«Τα πάντα»: Όλα τα δώρα της χάρης που αναφέρθηκαν προηγουμένως.
Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ των «ουκ εφείσατο», «παρέδωκεν», και του «χαρίσεται». Τα δύο πρώτα δηλώνουν κάτι το οδυνηρό, ενώ το τελευταίο μια πράξη πλήρη από ευχαρίστηση στην καρδιά εκείνου που την κάνει. Πως, αφού πέρασε από την θυσία, δεν θα έκανε το ευχάριστο μέρος ενός γεναιόδωρου δωρητή; Έτσι ουσιαστικά, όλα τα δώρα, μικρά ή μεγάλα, είτε γι” αυτή την ζωή είτε για την άλλη, περιέχονται κατ” ουσίαν στο δώρο του Υιού. Να δώσω τα πάντα, λίγο μετρά μετά που έχω δώσει το πιο πολύτιμο. Άπαξ και μας εδόθη αυτό, ο Θεός, στην πορεία της ζωής μας, θα μας παραχωρήση και όλες τις άλλες ευλογίες.
Οι τρεις ερωτήσεις που ακολουθούν δεν είναι παρά διάφορες εφαρμογές της ερώτησης στο εδάφιο 31: «Ποιός μπορεί να είναι εναντίον μας;» Οι πρώτες δύο αναφέρονται σε επιθέσεις νομικής φύσης (εδάφια 33 και 34). Αναφέρονται σε εχθρούς που αμφισβητούν το δικαίωμα του πιστού για συγνώμη και σωτηρία. Η τρίτη, εδάφια 35-37, αναφέρεται σε μια βίαιη προσβολή που μπορεί να κάνη ο εχθρός για να σπάση τον δεσμό μεταξύ του Χριστού και του πιστού. Το όλο χωρίο θυμίζει ζωντανά τα λόγια του Ησαϊα Ν7-9: «Διότι Κύριος ο Θεός θέλει με βοηθήσει. Δια τούτο δεν ενετράπην. Δια τούτο έθεσα το πρόσωπον μου ως πέτραν σκληράν, και εξεύρω ότι δεν θέλω καταισχυνθή. Πλησίον είναι ο δικαιώνων με. Τις θέλει κριθή μετ” εμού; Ας παρασταθώσιν ομού. Τις είναι η αντίδικος μου; Ας πλησιάση εις εμέ. Ιδού, Κύριος ο Θεός θέλει με βοηθήσει. Τις θέλει με καταδικάσει; Ιδού, πάντες ούτοι θέλουσι παλαιωθή ως ιμάτιον. Ο σκώληξ θέλει καταφάγει αυτούς.»
Εδάφιο 33
«Τις εγκαλέσει κατά εκλεκτών Θεού; Θεός ο δικαιών».
«Ποιός θα κατηγορήση τους εκλεκτούς του Θεού; Ο Θεός τους δικαιώνει.»
Ο Παύλος δεν αγνοεί πόσους κατηγόρους έχει ο κάθε πιστός: Την συνείδηση, τον νόμο, τον Σατανά, τον κατήγορο των εκλεκτών, τα πρόσωπα που έχομε προσβάλλει ή σκανδαλίσει με τα λάθη μας, τόσες φωνές υψώνονται εναντίον μας. Ο ίδιος ο Παύλος, όταν έγραφε αυτά τα λόγια, ίσως σκεφτόταν τις κραυγές πόνου των χριστιανών που είχε ρίξει στην φυλακή και μαστιγώσει, και ειδικά το αίμα του Στεφάνου, το οποίον, σαν και εκείνο του Άβελ του δικαίου, φώναζε για εκδίκηση εναντίον του. Και όλες αυτές οι κατηγόριες είναι αληθινές. Αλλά από το στόμα του Θεού έχει εξέλθει μια δήλωση, που υπηρετεί σαν ασπίδα στον πιστό, πάνω στην οποία σβύνονται όλα τα φλογερά βέλη που ρίχνονται εναντίον του. Είναι η απόφαση του Θεού που τον έχει διακηρύξει δίκαιο. Τούτο είναι το καταφύγιο του. Τούτες οι λέξεις «Θεός ο δικαιών» που παραλύουν κάθε κατηγόρια που εκστομίζεται εναντίον του πιστού, είναι και η συνόψιση όλου του πρώτου μέρους της επιστολής, κεφάλαια Α-Ε.
Η έκφραση, «εκλεκτοί του Θεού», υπηρετεί στο να δείξη προκαταβολικά το ανίσχυρο της κατηγόριας, και θυμίζει αυτό που μόλις έχει λεχθεί, εδάφια 28-30, για τον αιώνιο προορισμό των πιστών σε σωτηρία και δόξα.
Το «εκλεκτός» είναι απ” το εκλέγω.
Οι κατήγοροι επί του παρόντος … σιωπούν. Αλλά θα είναι έτσι και κατά την τελευταία ώρα, όταν θα στηθή το δικαστήριο, κατά την ημέρα της «δικαιοκρισίας του Θεού», όπου όλοι θα κριθούν «χωρίς προσωποληψία», και «σύμφωνα με τα έργα εκάστου» (Β5,6,11); Θα μπορέση να σταθή και τότε η απαλλαγή των πιστών; Να θυμηθούμε, αυτή ήταν η ερώτηση που ετέθη στο τέλος του πρώτου μέρους (εδάφια 9 και 10), και απαντήθηκε στο δεύτερο (κεφάλαια ΣΤ-Η). Ο Απόστολος την φέρει πάλιν σ” αυτή την συνόψιση, αλλά μ” έναν τόνο θριάμβου, διότι και σ” αυτό το σημείο γνωρίζει ότι η νίκη είναι κερδισμένη.
Εδάφιο 34
«Τις ο κατακρίνων; Χριστός ο αποθανών, μάλλον δε και εγερθείς, ος και εστιν εν δεξιά του Θεού, ος και εντυγχάνει υπέρ ημών.»
«Ποιός θα καταδικάση; Ο Χριστός είναι εκείνος που επέθανε, και, ακόμη περισσότερον, αναστήθηκε, ο οποίος είναι εις τα δεξιά του Θεού, ο οποίος και μεσιτεύει για μας.».
«Τις ο κατακρίνων». Ο κριτής θα είναι ένας, ενώ οι κατήγοροι, όπως είδαμε παρα πάνω, μπορεί να είναι πολλοί. Γιατί αυτή η διαφορά; Όταν πρόκειται για κατηγόρια, όλα τα δημιουργήματα μπορούν να υψώσουν την φωνή τους. Αλλά όταν πρόκειται για κρίση, ένας μόνον έχει ορισθεί γι” αυτό το αξίωμα. Είναι αυτός που καλείται υπό του Πέτρου (Πράξεις Ι 42): «Κριτής ζώντων και νεκρών». Σύγκρινε επίσης και Πράξεις ΙΖ31, Ρωμαίους ΙΔ10. Η ερώτηση λοιπόν που τέθηκε μεταφράζεται ως εξής: «Θα μας καταδικάση ο Χριστός στην ημέρα της κρίσης;»
Το ρήμα που εννοείται είναι «θα είναι» ( ο Χριστός) και όχι «είναι», σύγκρινε εδάφια 33 και 35.
Η αρνητική απάντηση προκύπτει απ” την αναφορά που ακολουθεί, των όσων έχουν γίνει απ” τον Χριστό για λογαριασμό μας. Θα ήταν παραφωνία εάν τούτη η σειρά των γεμάτων έλεος μεσολαβήσεων τελείωνε σε καταδίκη από μέρους Του.
Ο θάνατος του Χριστού αναφέρεται εδώ από την ίδια σκοπιά όπως και στο κεφάλαιο ΣΤ, υπονοόντας, για τον άνθρωπο που τον οικειοποιείται, θάνατο ως προς την αμαρτία.
Το άρθρο «ο» (ο ένας που πέθανε) μας θυμίζει ότι μόνον ένας θα μπορούσε να μας καταδικάση, αλλά είναι εκείνος ακριβώς ο ένας που πέθανε ώστε να μην καταδικασθούμε εμείς.
Η ανάσταση αναφέρεται παρόμοια από την ίδια σκοπιά, όπως και στο κεφάλαιο ΣΤ, σαν η αρχή δια της οποίας μια καινούργια ζωή μεταδίδεται στους πιστούς. Είναι η ζωή του Ιδίου του Χριστού, στην οποία, άπαξ και δικαιωθήκαμε, γινόμαστε μέτοχοι (Εφεσίους Β5,6).
Απ” την τοποθέτηση Του στα «δεξιά του Θεού», από κει προήλθε η έκχυση του Αγίου Πνεύματος. Από εδώ επίσης φαίνεται ότι η διακυβέρνηση του κόσμου, και η ρύθμιση όλων των γεγονότων της ζωής μας έχουν ανατεθεί στα χέρια του Χριστού.
«Εντυγχάνει υπέρ ημών». Είναι η πολύτιμη Του παρέμβαση σε στιγμές πνευματικής αδυναμίας, όπως σ” εκείνη του Πέτρου, για την οποία του εδήλωσε, «Προσευχήθηκα για σένα να μην εκλείψη η πίστη σου». Πως λοιπόν, με τέτοια βοήθεια, δεν θα είναι ο χριστιανός νικητής της αμαρτίας, η οποία είναι ακόμα προσκολλημένη επάνω του, και πως δεν θα πετύχει να παρουσιάση τον εαυτόν του εμπρός στην δικαστική έδρα σε μια κατάσταση τέτοια, που δεν θα δυσφημήσει τον Κύριον του; Είναι αυτό που ο Απόστολος είχε ονομάσει, εδάφιο 10, «σωθέντες δια της ζωής του», σε συνέχεια του «συμφιλιωθέντες με τον θάνατο του» (ίδιο εδάφιο).
Ο Απόστολος έχει προκαλέσει ανοικτά του κατηγόρους. Η φωνή τους σιώπησε απ” την απόφαση δικαίωσης που καλύπτει τους πιστούς. Έχει ερωτήσει εάν κατά την τελευταία ημέρα ο Κριτής θα καταδικάσει, και έχει δει την αμαρτία, το αντικείμενο της καταδίκης, να εξαφανίζεται απ” την ζωή του πιστού, εμπρός στο έργο του σταυρωμένου και δοξασμένου Χριστού. Μένει τώρα να γίνη γνωστό, εάν κάποια εχθρική δύναμη θα μπορέση να πετύχη να σπάση τον δεσμό που μας ενώνει με τον Κύριο, και στον οποίον βασίζονται η δικαίωση μας και ο αγιασμός μας.
Με αυτή την τρίτη ερώτηση φθάνει στο θέμα που αναπτύχθηκε στο τελευταίο μέρος σ” αυτό το κεφάλαιο, απ” το εδάφιο 18, «τα παθήματα του παρόντος καιρού».
Εδάφια 35-37
«Τις ημάς χωρίσει από της αγάπης του Χριστού; Θλίψις ή στενοχωρία ή διωγμός ή λιμός ή γυμνότης ή κίνδυνος ή μάχαιρα; Καθώς γέγραπται ότι ένεκα σου θανατούμεθα όλην την ημέραν. Ελογίσθημεν ως πρόβατα σφαγής. Αλλ” εν τούτοις πάσιν υπερνικώμεν δια του αγαπήσαντος ημάς.»
«Ποιός θα μας χωρίση από την αγάπη του Χριστού; Θλίψις ή στενοχωρία ή διωγμός ή πείνα ή γύμνια ή κίνδυνος ή μάχαιρα; Καθώς είναι γραμμένον, Προς χάριν σου θανατωνόμεθα κάθε ημέραν. Θεωρηθήκαμε σαν πρόβατα προορισμένα δια σφαγήν. Αλλ” εις όλα αυτά είμεθα με το παραπάνω νικηταί δια του Χριστού που μας αγάπησε.»
Το «τις» είναι για πρόσωπα. Εδώ εφαρμόζεται σε όλα τα παθήματα που πρόκειται να απαριθμηθούν, ως εάν ο Παύλος να βλέπη σε κάθε ένα απ” αυτά έναν εχθρό που χτυπά τον δεσμό που μας ενώνει με τον Χριστό.
Η αγάπη του Χριστού απ” την οποίαν τίποτα δεν μπορεί να μας χωρίσει, δεν είναι η αγάπη που εμείς έχομε γι” Αυτόν. Εμείς δεν χωριζόμαστε από το δικό μας προσωπικό αίσθημα. Τούτη είναι η αγάπη που Αυτός έχει για μας. Και αυτό βεβαιώνεται από το τέλος του εδαφίου 37: «Μέσω αυτού που μας αγάπησε».
Μερικοί το ερμηνεύουν: «Τίποτα δεν θα μας χωρίση απ” την αίσθηση που έχομε της αγάπης του Ιησού για μας». Αλλά πιο πολύ ο Παύλος παρουσιάζει αυτή την ίδια την αγάπη σαν μια δύναμη που μας κρατά και μας κατέχει. Σύγκρινε Β” Κορ. Ε14: «Η αγάπη του Χριστού συσφίγγει ημάς». Ο Παύλος σκέφτεται για την βαθειά ενέργεια που αυτή η αγάπη ασκεί, μέσω του Αγίου Πνεύματος, ταυτόχρονα στην καρδιά μας και στην θέληση μας. Απ” την δύναμη αυτής της αγάπης τίποτα δεν μπορεί να μας αποσπάση.
«Θλίψις»: Είναι οι εξωτερικές καταστάσεις που συνθλίβουν την καρδιά.
«Στενοχωρία»: Είναι η πίεση της καρδιάς, το εσωτερικό αποτέλεσμα που παράγεται από τα παθήματα.
«Διωγμός», είναι η καταδίωξη βάσει νόμου του κράτους.
Για ν” αντιληφθούμε την έννοια των λέξεων, «λιμός», «γυμνότης», «κίνδυνος», είναι αρκετό ν” αναφέρωμε την περιγραφή της ζωής του Παύλου, που δίνεται στο Β” Κορ. ΙΑ23 και συνέχεια.
«Μάχαιρα»: Είναι το σύμβολο της θανατικής καταδίκης. Όταν ο Παύλος γράφει αυτή την λέξη, προσδιορίζει και τον δικό του μελλοντικό τρόπο θανάτου.
Εδάφιο 36
«Καθώς γέγραπται ότι ένεκα σου θανατούμεθα όλην την ημέραν. Ελογίσθημεν ως πρόβατα σφαγής».
Ο Απόστολος εδώ αναφέρει τον λυπητερό θρήνο που βάζει ο ψαλμωδός στο στόμα του ανθρώπου του Θεού, στην περίοδο της Παλαιάς Διαθήκης, κατά την διάρκεια μιας ανελέητης καταπίεσης, Ψαλμός ΜΔ22 (μετάφραση Ο”).
«Όλην την ημέραν»: Κάθε ώρα της ημέρας. Κάθε ώρα της ημέρας κινδυνεύουν να συρθούν στη σφαγή.
«Ελογίσθημεν»: Είναι καιρός που η απόφαση έχει παρθεί εναντίον τους από μίσος. Επικρέμμεται επάνω στα κεφάλια τους, να εκτελεσθή από στιγμή σε στιγμή.
Εδάφιο 37
«Αλλ” εν τούτοις πάσιν υπερνικώμεν δια του αγαπήσαντος ημάς.»
«Αλλ” εις όλα αυτά είμαστε με το παραπάνω νικηταί δια του Χριστού που μας αγάπησε.»
Ο Παύλος εκφράζει την βεβαιότητα του ότι καμμία απ” αυτές τις προσπάθειες δεν θα μπορέση να αποσπάση τον πιστό απ” τα χέρια της αγάπης του Χριστού, που τον αγκαλιάζουν. Υπάρχει σ” αυτή την αγάπη μια δύναμη, που βοηθά να ξεπερασθούν όλες οι αδυναμίες της αποθάρρυνσης, όλες οι καθιζήσεις της αμφιβολλίας, όλοι οι φόβοι της σάρκας, και ο τρόμος της εκτέλεσης.
Ο Παύλος δεν λέγει απλά «νικώμεν», αλλά «υπερνικώμεν». Υπάρχει μια περίσσεια δύναμης. Μπορούμε να υπερνικήσωμε τις χειρότερες δοκιμασίες, εάν ο Κύριος τις επιτρέψη. Και με τι δύναμη; Αντί να πει ο Απόστολος, «μέσω της αγάπης του Χριστού», λέγει, «μέσω του Κυρίου που μας αγάπησε». Είναι το πρόσωπο Του που ενεργεί μέσα μας, διότι είναι Αυτός ο Ίδιος στην αγάπη Του που μας στηρίζει. Αυτή η αγάπη δεν είναι μια απλή σκέψη του μυαλού μας. Είναι μια δύναμη που εκπηγάζει απ” Αυτόν.
Ίσως τεθεί η ερώτηση, εάν υπάρχει Χριστιανός που ν” αρνήθηκε την πίστη του στα παθήματα ή στην εκτέλεση. Ναί υπάρχει, και αυτό διότι εδώ ο Απόστολος δεν μιλά για μαθηματικές βεβαιότητες. Είναι γεγονότα της ηθικής ζωής που αναφέρονται εδώ, και σ” αυτή την ζωή η ελευθερία του ατόμου πάντα έχει να παίξη το μέρος της, όπως είχε απ” την πρώτη στιγμή της πίστης. Εκείνο που ο Παύλος εννοεί είναι ότι, τίποτα δεν μπορεί να μας αποσπάση από τα χέρια του Χριστού παρά την θέληση μας, και τόσο όσο εμείς οι ίδιοι δεν αρνηθούμε να μένωμε σ” αυτά (σύγκρινε Ιωάννη Ι 28-30).
Εδάφια 38,39
«Πέπεισμαι γαρ ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε δυνάμεις ούτε ενεστώτα ούτε μέλλοντα ούτε ύψωμα ούτε βάθος ούτε τις κτίσις ετέρα δυνήσεται ημάς χωρίσαι από της αγάπης του Θεού της εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών.»
«Διότι είμαι πεπεισμένος, ότι ούτε θάνατος, ούτε ζωή, ούτε άγγελοι, ούτε αρχαί, ούτε δυνάμεις, τίποτε εις το παρόν, τίποτε εις το μέλλον, τίποτε εις τα ύψη, τίποτε εις τα βάθη, κανένα άλλο δημιούργημα δεν θα μπορέση να μας χωρίση από την αγάπην του Θεού, την οποίαν έδειξε δια του Χριστού Ιησού του Κυρίου μας».
Το «γαρ» σημαίνει: «Κανέναν απ” τους αναφερομένους εχθρούς δεν είναι να φοβόμαστε, διότι σ” όλη την οικουμένη δεν υπάρχει ούτε ένα ον που να φοβόμαστε».
Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε το «ει γε επιμένετε τη πίστει», που ο ίδιος ο Παύλος έγραψε, Κολοσσαείς Α23, ούτε παραδείγματα τέτοια όπως του Δημά, Β” Τιμόθεο Δ10. Είναι δι” υπομονής, εδάφιο 25, δια πίστεως στην αγάπη του Χριστού, που αυτή η αγάπη ασκεί την ακατανίκητη της δύναμη επάνω μας.
Η πεποίθηση που εκφράζεται εδώ απ” τον Απόστολο δεν έχει εφαρμογή στον εαυτόν του μόνον, αλλά και σε όλους τους πιστούς («ημάς», εδάφιο 39).
Οι εχθροί τώρα που υψώνονται εμπρός στην θέα του φαίνεται να προχωρούν σε ζευγάρια. Το πρώτο ζευγάρι είναι «θάνατος» και «ζωή».
«Θάνατος»: Ο Απόστολος έχει κατά νουν το μαρτύριο, ο φόβος του οποίου μπορεί να οδηγήση σε αποστασία. Με τον θάνατο και τις αγωνίες του αντιπαραθέτει την ζωή με τους περισπασμούς της, τα ενδιαφέροντα της, και τα θέλγητρα της. Τούτα όλα μπορούν να οδηγήσουν σε χλιαρότητα και απιστία, όπως στην περίπτωση του Δημά.
Το δεύτερο ζευγάρι είναι «άγγελοι» και «αρχαί».
«Αρχαί» μπορούν να θεωρηθούν σαν μια τάξη αγγέλων ανωτέρων των κοινών αγγέλων – αρχάγγελοι. Αλλά μια και στα άλλα ζευγάρια πάντα βρίσκεται μια αντίθεση χαρακτήρα, είναι και εδώ φυσικό να εφαρμόσωμε αυτούς τους δύο όρους σε πνεύματα αντιθέτου είδους, τον πρώτο σε καλούς αγγέλους, τον δεύτερο σε κακούς αγγέλους.
Ίσως κάποιος ρωτήσει, πως είναι δυνατόν καλοί άγγελοι να εργασθούν να μας χωρίσουν απ” τον Χριστό; Τούτο μπορεί να είναι μόνον μια υπόθεση, σαν εκείνη του Γαλάτας Α8. Πέραν αυτού, μπορεί κάτι που είναι καλό, χωρίς την δική του πρόθεση, να μας βγάλη έξω απ” τον δρόμο μας, εάν η προσκόλληση μας, ο θαυμασμός μας σταματά σ” αυτό, στο δημιούργημα, αντί να υψώνεται προς τον Θεό.
Το «δυνάμεις» δεν το αναφέρουν όλοι οι κώδικες. Εάν είναι αυθεντικό, είναι συνώνυμο με το «αρχές».
Τρίτο ζευγάρι, «ενεστώτα», «μέλλοντα». Ο πρώτος όρος, «ενεστώτα», που σημαίνει τα ήδη παρόντα, περιλαμβάνει όλα τα γήινα ενδεχόμενα, περιλαμβανομένου και του θανάτου. Ο δεύτερος, όλα που μας περιμένουν στην μελλοντική ζωή.
«Ύψωμα» και «βάθος». Εδώ ίσως να εννοούνται δυνάμεις του αοράτου κόσμου. Οι μεν να είναι εκείνες που μας υψώνουν στον «τρίτο ουρανό» («ύψωμα»), αλλά σε μια στιγμή, λόγω υπερηφάνειας, ή λόγω αισθησιασμού που εξάφθηκε βίαια, μπορούν να προκαλέσουν τις πλέον τρομερές πτώσεις στην καρδιά του πτωχού άνθρωπου που βρέθηκε στα χέρια τους. Οι άλλες ίσως είναι εκείνες που μας βυθίζουν στις πλέον μυστηριώδεις και ανείπωτες αγωνίες («βάθος»), σαν εκείνη του Ιησού στην Γεθσημανή, όταν φώναξε, «Περίλυπος είναι η ψυχή μου έως θανάτου». Να θυμηθούμε τι Αυτός πρόσθεσε αμέσως μετά: «Αυτή είναι η ώρα σας και η εξουσία του σκότους».
Μια άλλη ερμηνεία είναι αυτή: «Τίποτα υψηλό, που παρουσιάζει μια ορατή αντίθεση, μια απροκάλυπτη ανυπακοή στο θέλημα του Θεού, και τίποτα βαθύ, που εργάζεται με ύπουλες μηχανοραφίες». Άλλοι το ερμηνεύουν, «καλή τύχη και κακή τύχη». Άλλοι, «τιμή και ατιμία». “Αλλοι, «η σοφία των αιρετικών και οι λαϊκές προκαταλήψεις». Άλλοι, τέλος, «οι αντίθετες διαστάσεις του χώρου».
«Κτίσις ετέρα». Συνήθως το ερμηνεύουν, «Κανένα άλλο δημιούργημα». Αλλά αυτή η ερμηνεία θα ήταν μάλλον πτωχή, μετά από εκφράσεις τόσης μεγάλης περιεκτικότητας, σαν και αυτές που προηγούνται. Πέραν αυτού, δύσκολα ταιριάζει και με την λέξη «ετέρα», που σημαίνει «διαφορετική», και όχι απλώς «άλλη». Ο Παύλος μάλλον βλέπει εδώ όλη τούτη την δημιουργία, εμπρός στην οποία έχει αποκαλυφθεί το μεγαλύτερο θαύμα της θείας αγάπης, να εξαφανίζεται. Και ερωτά, εάν μια νέα δημιουργία προκύψη, και θαύματα πιο μεγαλειώδη επιδειχθούν εμπρός στα μάτια του ανθρώπου, ερωτά εάν σ” αυτούς τους νέους αιώνες ο σταυρός θα διατρέξη τον κίνδυνο να εκλείψη, και η αγάπη του Θεού εν Ιησού Χριστώ να σβύση στην λήθη του παρελθόντος. Και βεβαιώνει με τόλμη ότι, οποιεσδήποτε καινούργιες δημιουργίες διαδεχθούν η μία την άλλη, το πρώτο μέρος στην καρδιά των πιστών θα παραμένη πάντα για την λυτρωτική αγάπη, της οποίας τούτοι υπήρξαν αντικείμενα εδώ κάτω.
Ο Παύλος εδώ μιλά για την αγάπη του Ιησού σαν την αγάπη του Ιδίου του Θεού. Και τούτο διότι είναι στην αγάπη του Ιησού που η αγάπη του Θεού ενσαρκώθηκε για μας, και γίνεται η αιώνια άγκυρα απ” την οποία η πίστη μας κρατιέται για όλη την αιωνιότητα. Σύγκρινε το Ε15 και Λουκά ΙΕ όπου η συμπάθεια του Θεού ταυτίζεται πλήρως με το έργο του Ιησού Χριστού στην γη.
Τελειώνοντας τώρα με το κεφάλαιο Η να πούμε ότι αυτό το χωρίο, που μόλις μελετήσαμε, συνοψίζει όλα εκείνα που ο Παύλος έχει μέχρι τώρα εκθέσει σ” αυτή την Επιστολή, και μας αφήνει, εδώ στο τέλος, πρόσωπο προς πρόσωπο με την σωτηρία που κατά θεϊκό τρόπο ετοιμάσθηκε, και η οποία είναι πλήρης, βεβαιωμένη, και θεμελιωμένη μόνον στην πίστη, να την κατανοήσωμε και να την οικειοποιηθούμε μέσω αυτής. Στην συνέχεια τώρα, μετά από μια στιγμή ενατένισης και ανάπαυσης, μας παίρνει πάλι από το χέρι, να μας οδηγήση στο θέατρο της ιστορίας του κόσμου, για να μας δείξη αυτό το θείο έργο να εκτυλίσσεται εκεί.
