«…Ξέρεις, δεν θέλω να συνεχίσουμε άλλο… Είναι τόσο μάταια όλα! Νιώθω ότι τόση προσπάθεια δεν βγάζει πουθενά. Ίσως είναι καλύτερα να σταματήσω πια αυτό το ταξίδι του εαυτού μου και να πάψω να σκέφτομαι και να περιμένω ότι κάτι θα αλλάξει! Τόσοι άνθρωποι γύρω μου είναι μια χαρά, που δεν ασχολούνται με τον εαυτό τους. Φτάνει, θα συνεχίσω τη ζωή που ξέρω. Φοβάμαι πως… αν συνεχίσουμε, θα γίνουν πράγματα που δεν ξέρω αν θα αντέξω! Καλύτερα μέχρι εδώ!» μου εκμυστηρεύτηκε με δάκρυα στα μάτια, σαν να με είχε απογοητεύσει και κυρίως σαν να λυπόταν βαθιά για την κατάστασή της.
Κάποια στιγμή, ίσως την πιο κρίσιμη και σημαντική στιγμή της ψυχοθεραπευτικής πορείας, το άτομο νιώθει πιο ευάλωτο από ποτέ. Όλες οι άμυνές του είναι έτοιμες να πέσουν και οι τοίχοι που βαστούσαν γερά τον μαθημένο, μέχρι στιγμής, τρόπο ζωής και σκέψης του, έχουν ραγίσει πια για τα καλά και δεν αντέχουν πολύ ακόμη.
Έφτασε λοιπόν και για την Α. η στιγμή αυτή που με πόνο και φόβο ζει την αλήθεια της. Έβλεπε πια ότι ο τρόπος που είχε χτίσει τη ζωή της, τις σχέσεις της και την καθημερινότητά της, βασιζόταν σε εκείνη την πρώτη απόφαση που είχε πάρει κάποτε, χωρίς να το καταλάβει, να είναι υπάκουη, καλή, στοργική και να προσπαθεί πολύ να αποδείξει την αξία της, αν θέλει να την αγαπούν. Έτσι έμαθε να ικανοποιεί πρώτα όλους τους άλλους, να λέει «ναι» και να είναι πάντα εξυπηρετική, να προτρέχει, να εκπληρώνει τις επιθυμίες και να πληροί τις ανάγκες των άλλων, για να μην τους λείπει τίποτα από ό, τι ζητούσαν. Εάν υπήρχε χρόνος και για εκείνη καλώς, αλλιώς τουλάχιστον έκανε ευτυχισμένους τους άλλους.
Αυτή τη στιγμή που κλαίει και με κοιτάει με αυτά τα γεμάτα παράπονο μάτια, μπορούσε να δει ξεκάθαρα σε ποια παγίδα είχε πέσει τόσα χρόνια και πώς συντηρούσε αυτό το σύστημα με τους γύρω της. Όλοι τη θεωρούσαν το καλό, σωστό, λογικό, παιδί, που δρα προσεκτικά, φροντίζει τους γύρω του, δεν τσακώνεται, δεν αντιμιλάει και κυρίως δεν θυμώνει. Σε αντάλλαγμα εκείνη ένιωθε αγαπητή, περήφανη για τις επιλογές της, που αντιστοιχούσαν απόλυτα με τις προσδοκίες και τα όνειρα των γονιών της και όλα κυλούσαν όμορφα. Μόνο που, κάποιες φορές ένιωθε μέσα της μια βαθειά θλίψη, μια μοναξιά, ένα ανικανοποίητο σαν κάτι να έλειπε μόνιμα. Σαν κάτι να μην έκανε καλά ή να μην ήταν αρκετό, σαν κάτι να είχε αφήσει στην άκρη και να είχε παραμελήσει.
Φυσικά, όταν το άτομο αντικρίζει την αλήθεια κατάματα, πονάει βαθιά, τα βιώνει όλα μάταια, νιώθει ότι σπατάλησε τη ζωή του βαδίζοντας σε λάθος δρόμο και ότι είναι πια πολύ αργά για να ξεκινήσει και πάλι, διαφορετικά αυτή τη φορά. Η αλλαγή είναι τόσο τρομακτική και κυρίως είναι τόσο τρομακτικός και άγνωστος ο νέος δρόμος. Θα έλεγα ότι είναι μια καινούρια πορεία που δεν έχει ξαναβαδίσει μέχρι στιγμής, χωρίς τον έλεγχο της μέχρι πρότινος λογικής, χωρίς την ασφάλεια και τη σιγουριά του γνώριμου, αβάσταχτου, πλην όμως σταθερού τρόπου βαδίσματος.
Οι φόβοι που ξεπηδούν παίρνουν μεγάλες διαστάσεις μέσα στο άτομο. Εξάλλου είναι όλοι εκείνοι οι φόβοι, που ασυνείδητα κάλυπτε αποφασίζοντας να ζει εκ του ασφαλούς.
· Ο φόβος της μοναξιάς: «Κι αν μείνω μόνη; Εάν μάθω να λέω όχι, κανείς δεν θα με χρειάζεται πια και θα με αφήσουν. Δεν θα μπορώ να είμαι με κανέναν και θα καταλήξω να νιώθω ακόμα χειρότερα».
· Ο φόβο της απόρριψης: «Δεν μπορώ να συγκρουστώ και να χαλάσουν οι σχέσεις μου. Με έχουν μάθει έτσι, δεν γίνεται ξαφνικά να γίνω κακιά και να τους απογοητεύσω. Τι θα πει ο κόσμος;»
· Ο φόβος της τρέλας: «Φοβάμαι ότι τρελαίνομαι, δεν νιώθω καλά. Ζαλίζομαι, πονάω παντού, η καρδιά μου χτυπάει πιο γρήγορα, ιδρώνω και νιώθω ότι χάνω τον έλεγχο. Απομακρύνομαι σιγά σιγά απ’ όλους και όλα και δεν μπορώ να είμαι δυνατή και να πατάω γερά όπως παλιά!»
· Ο φόβος του αγνώστου: «Δεν ξέρω τι να κάνω, ούτε πώς να προχωρήσω από δω και στο εξής. Όλα είναι τόσο δύσκολα, σαν να πρέπει να κάνω βουτιά σε μια απέραντη θάλασσα με μεγάλα κύματα και εγώ δεν ξέρω αν μπορώ να κολυμπήσω και αν θα τα καταφέρω. Ποιος θα μου εγγυηθεί ότι αξίζει τον κόπο;»
Όλες αυτές οι λογικές σκέψεις είναι απόλυτα κατανοητές, σεβαστές και αληθινές. Πηγάζουν από έναν βαθύ φόβο μπροστά στην αλλαγή. Τόσα χρόνια επικρατούσε το παλιό αυτό μοτίβο συμπεριφοράς της Α. και αυτό το σενάριο ζωής που διαρκώς επαναλάμβανε είχε πια εδραιωθεί και είχε αποκτήσει πολύ μεγάλη ισχύ. Τι γίνεται όμως όταν το παλιό δεν είναι αρκετό και το νέο είναι άγνωστο και τρομακτικό;
Σε αυτό ακριβώς το δύσκολο σημείο αξίζει περισσότερο να επιμείνει κανείς και να μείνει ανοιχτός για να δει να γεννιέται κάτι διαφορετικό, για να ανακαλύψει νέους δρόμους, πιο λειτουργικούς, να δοκιμάσει, να πειραματιστεί και να τολμήσει να βρει πιο απλούς, χαλαρούς και ξεκούραστους τρόπους να σχετίζεται με τους άλλους, να νιώθει ότι κάνει καλύτερη παρέα με τον εαυτό του και να απολαμβάνει δημιουργικά τη ζωή χωρίς πάντα κάτι να λείπει.
Έλενα Καβροχωριανού
Ψυχολόγος – Ψυχοδραματίστρια
