“Προσέχετε νά μή κάμνητε την ελεημοσύνην σας έμπροσθεν των άνθρώπων, διά νά βλέπησθε ύπ’ αυτών”—ματθ. 6:1

Κεφάλαιο 4: Τα γνήσια κίνητρα της χριστιανικής υπηρεσίας

“Προσέχετε νά μή κάμνητε την ελεημοσύνην σας έμπροσθεν των άνθρώπων, διά νά βλέπησθε ύπ’ αυτών”—ματθ. 6:1

Τά λόγια τής επί τού Όρους Διδαχής του Χριστού εξέφραξαν εκείνο ακριβώς πού προσπαθούσε νά διδάξει με την έμπρακτη ζωή Του καί πού οί άνθρωποι δεν μπορούσαν νά κατανοήσουν.

Δεν χωρούσε στό νού τους πώς γίνονταν, ενώ είχε τόσο μεγάλη δύναμη, νά μή τή χρησιμοποιεί γιά νά επιτύχει εκείνο πού αύτοί θεωρούσαν τό ανώτερο καλό. Τό πνεύμα τους, τά κίνητρά τους καί ή μεθοδικότητά τους διέφεραν διαμετρικά από τά δικά Του. Ενώ ισχυρίζονταν ότι ήταν στό άκρο ζηλωτές τού νόμου, ό αύτοδοξασμός όμως άποτελούσε τόν πραγματικό αντικειμενικό σκοπό τους. Ό Χριστός εμελλε άκριβώς νά τούς αποδείξει ότι ό φίλαυτος άνθρωπος είναι παραβάτης τού νόμου.

Άλλ’ οί προσφιλείς τών Φαρισαίων αρχές είναι ιδιότητα χαρακτηριστική τού ανθρώπινου γένους τής κάθε εποχής. Τό φαρισαϊκό πνεύμα είναι τό πνεύμα τής άνθρώπινης φύσης. Δείχνοντας ό Χριστός την αντίθεση ανάμεσα στό δικό Του πνεύμα καί στή δική Του μέθοδο καί στό πνεύμα καί στίς μεθόδους τών ραββίνων, προσφέρει μιά διδαχή εφαρμόσιμη από τούς ανθρώπους τής κάθε εποχής.

Στόν καιρό τού Χριστού οί Φαρισαίοι προσπαθούσαν διαρκώς νά κερδίσουν τήν εύνοια τού ούρανού γιά νά εξασφαλίσουν τή δόξα τού κόσμου καί τήν εύημερία τήν όποία θεωρούσαν σάν αμοιβή τής αρετής. Έκαναν συνάμα τίς αγαθοεργίες τους κατά τρόπο επιδεικτικό μπροστά στους ανθρώπους μέ σκοπό νά επισύρουν τήν προσοχή τους καί νά αποκτήσουν τή φήμη τής άγιότητας.

Ό Χριστός τούς έπέπληξε γιά τό επιδεικτικό τους πνεύμα, δηλώνοντας ότι μιά τέτοια λατρεία δέν τήν άναγνωρίζει ό Θεός καί ότι οί κολακείες καί ό θαυμασμός τών ανθρώπων πού αύτοί μέ τόσο ζήλο έπεδίωκαν, θά ήταν ή μοναδική τους αμοιβή. “Όταν δέ σύ κάμνης ελεημοσύνην,” είπε, “ας μή γνωρίζη ή άριστερά σου τί κάμνει ή δεξιά σου. Διά νά ήναι ή ελεημοσύνη σου εν τω κρύπτω· καί ό Πατήρ σου ό βλέπων εν τω κρύπτώ, Αύτός θέλει σοι ανταποδώσει έν τω φανερώ.”

Μέ τά λόγια αύτά ό Χριστός δέν δίδαξε ότι ή άγαθοεργία πρέπει νά τηρείται πάντοτε άπόλυτα μυστική. Γράφοντας μέ Πνεύμα Άγιο, ό απόστολος Παύλος δέν άπέκρυψε τό γενναιόδωρο πνεύμα τής αύτοθυσίας τών Μακεδόνων Χριστιανών, άλλ’ άνέφερε γιά τή χάρη μέ τήν όποία ό Χριστός έργάσθηκε μέσο αύτών. Τό αποτέλεσμα ήταν νά παρακινηθούν καί άλλοι από τό ίδιο πνεύμα. Άναφερόμενος επίσης στήν εκκλησία τών Κορινθίων είπε ότι: “Ό ζήλος σας διήγειρε πολλούς.” (Β΄ Κορ. 9:2).

Τά λόγια τού Χριστού είναι αύτονόητα. Ή άγαθοεργία δέν άποσκοπεϊ στό νά εξασφαλίσει τήν από μέρους τών ανθρώπων δόξα καί τιμή. Ή πραγματική θεοσέβεια ποτέ δέν επιζητεί τήν επίδειξη. Αύτοί πού άρέσκονται στά παινέματα καί στίς κολακείες καί τρέφονται μ’ αύτά σάν νάναι γλυφιτζούρι, μόνο τό όνομα έχουν ότι είναι Χριστιανοί.

Μέ τά καλά τους έργα οί οπαδοί τού Χριστού πρέπει νά επιζητούν τή δόξα όχι τή δική τους, αλλά Εκείνου μέ τή χάρη καί τή δύναμη τού Όποίου τά πραγματοποιούν. Κάθε καλό έργο έπιτελεΐται μέ τή βοήθεια τού Αγίου Πνεύματος καί τό Πνεύμα χορηγείται γιά νά δοξάσει όχι τόν παραλήπτη αλλά τόν Δωρητή. Όταν τό Πνεύμα τού Χριστού φωτίζει τήν ψυχή, τά χείλη προφέρουν διαρκώς αίνο καί εύγνωμοσύνη στόν Θεό. Οί προσευχές σας, ή εκπλήρωση τού καθήκοντος, ή φιλανθρωπία σας, ή αύτοθυσία σας δέν θά άποτελούν τό κέντρο τών σκέψεων σας ή τό θέμα τής ομιλίας σας. Ό Ιησούς θά εξυψώνεται, τό εγώ βαθμηδόν θά χάνεται καί τότε ό Χριστός θά καταστεί “τά πάντα έν πάσι.”

Όφείλομε νά βοηθούμε μέ τήν καρδιά μας, όχι ζητώντας νά έπιδειχθούμε, άλλ’ ώθούμενοι από οίκτο καί αγάπη γιά τούς δυστυχείς. Ή ειλικρινής πρόθεση καί ή πραγματική καλωσύνη τής καρδιάς είναι τά μοτίβα πού αναγνωρίζει ό ούρανός. Ή ψυχή πού εμφορείται από ειλικρινή αγάπη καί πραγματική καθιέρωση, είναι πολυτιμότερη στά μάτια τού Θεού άπ’ ό,τι τό χρυσάφι τού Όφείρ.

Δέν πρέπει νά μάς απασχολεί καθόλου ή σκέψη τής αμοιβής αλλά τής ύπηρεσίας. Καί ή άλήθεια είναι ότι καλωσύνη πού εκφράζεται μ’ ενα τέτοιο άφίλαυτο πνεύμα δέν πρόκειται νά μείνει δίχως αμοιβή. “Ό Πατήρ σου ό βλέπων έν τω κρύπτω Αύτός θέλει σοί ανταποδώσει έν τω φανερώ.” Αν καί αληθεύει ότι Αύτός ό Ίδιος ό Θεός εΐναι ή πολυτιμότερη Αμοιβή στήν όποία όλες οί άλλες συμπεριλαμβάνονται, ή ψυχή Τόν αποδέχεται καί Τόν απολαβαίνει τότε μόνο δταν αφομοιωθεί μ’ Αύτόν κατά τόν χαρακτήρα. Μόνο όμοιες αναμεταξύ τους οντότητες άλληλοεκτιμούνται. Όταν έμεϊς προσφέρομε τόν έαυτό μας στόν Θεό γιά τήν ύπηρεσία τής ανθρωπότητας, τότε Εκείνος άντιπροσφέρεται σ’ εμάς.

Είναι αδύνατο νά παραχωρεί κανείς τόν τόπο τής καρδιάς του γιά τό θεϊκό κανάλι τών εύλογιών πού προορίζονται γιά τούς άλλους, καί νά μή γεύεται ό ϊδιος μιά πλούσια άνταμοιβή. Οί βουνοπλαγιές κι’ οί κάμποι πού σχίζονται σέ ρεματιές γιά νά δώσουν πρός τή θάλασσα διέξοδο στά ορμητικά τών βουνών νερά, δέν βγαίνουν ζημιωμένες. Γιά τήν ύπηρεσία πού προσφέρουν άμοίβονται έκατονταπλάσια. Επειδή τό ρυάκι, κυλώντας μέ τό χαρούμενο μουρμουρητό του, άφίνει στό πέρασμά του πλούσια πίσω του τά δώρα τής βλάστησης καί τής γονιμότητας. Στίς όχθες του ή πρασινάδα είναι πάντα ζωηρότερη, τά δένδρα πιό πυκνόφυλλα, καί τά λουλούδια αφθονότερα. Όταν ή γή άσχημίζει ολόγυμνη καί κατάξερη κάτω άπό τόν πυρακτώμενο ήλιο του καλοκαιριού, μιά ολόδροση πράσινη σερπαντίνα προδίδει τό πέρασμα τού ποταμού. Καί ή πεδιάδα πού προσφέρει τόν κόρφο της γιά ν’ άγκαλιάσει τόν βουνίσιο θησαυρό καθώς κατρακυλάει στή θάλασσα, ντύνεται κι’ αύτή μέ φρεσκάδα κι’ ομορφιά, σύμβολο τής άνταμοιβής πού ή θεϊκή χάρη χορηγεί σ’ όλους δσους προσφέρονται εθελοντικά κανάλια γιά τή μετάδοσή της στόν κόσμο.

Αύτή τήν εύλογία γεύονται όσοι δείχνουν έλεος γιά τούς φτωχούς. Ό προφήτης Ήσαΐας λέγει: “Δέν είναι τό νά διαμοιράζης τόν άρτον σου εις τόν πεινώντα, καί νά εισάγης εις τήν οικίαν σου τούς άστέγους πτωχούς; όταν βλέπεις τόν γυμνόν νά ένδύης αύτόν, καί νά μή κρύπτης σεαυτόν άπό τής σαρκός σου; Τότε τό φώς σου θέλει έκλάμψει ώς ή αύγή, καί ή ύγεία σου ταχέως θέλει βλαστήσει... καί θέλεις είσθαι ώς κήπος ποτιζόμενος, καί ώς πηγή ϋδατος, τής όποίας τά ύδατα δέν έκλείπουσι.” (Ήσ. 58:7-11).

Ή φιλανθρωπία είναι πράξη διπλά εύλογημένη. Όποιος βοηθάει τούς δυστυχείς δέν γίνεται μόνο εύλογία γιά τούς άλλους, άλλ’ εύλογεΐται ταυτόχρονα καί ό ϊδιος καί μάλιστα σέ μεγαλύτερο άκόμη βαθμό. Ή χάρη του Χριστού μέσ’ τήν καρδιά του δημιουργεί γνωρίσματα τού χαρακτήρα διαμετρικά αντίθετα άπό τή φιλαυτία—γνωρίσματα πού ραφινάρουν, εξευγενίζουν καί πλουτίζουν τή ζωή. Καλωσυνάτες πράξεις καμωμένες στά κρυφά δένουν τίς καρδιές τών άνθρώπων τή μιά μέ τήν άλλη καί τίς οδηγούν πλησιέστερα πρός τήν καρδιά Εκείνου άπό τόν Όποίο πηγάζει κάθε εύγενική παρόρμηση. Οί μικροφιλοφρονήσεις, οί μικροεκδηλώσεις άγάπης καί αύτοθυσίας πού ξεχύνονται άπ’ τή ζωή τόσο φυσικά κι’ άθόρυβα σάν τή μοσχοβολιά τού λουλουδιού, όλα παίζουν τό ρόλο τους στήν εύρύτερη άπολαβή καί εύτυχία τής ζωής. Καί τελικά θά άποδειχθεϊ ότι ή αύταπάρνηση γιά τό καλό καί τήν εύτυχία τών άλλων, όσο άφανής κι’ άγνοημένη σ’ αύτόν τόν κόσμο, στόν ούρανό άναγνωρίζεται σάν άπόδειξη τής ενότητάς μας μ’ Εκείνον, τόν Βασιλιά τής δόξας, ό Όποίος ένώ ήταν πλούσιος, φτώχεψε γιά χάρη μας.

Οί καλοκάγαθες πράξεις μπορεΐ νά γίνονται στά κρυφά, τά άποτελέσματα όμως πού άσκοϋν πάνω στόν χαρακτήρα του εύεργέτη δέν είναι δυνατόν νά κρυβούν. Άν εμείς εργαζόμαστε μέ ολόψυχο ενδιαφέρον σάν οπαδοί του Χριστού, ή καρδιά θά συμμερίζεται άπό κοντά τή συμπάθεια του Θεού, ένώ τό Θεϊκό Του πνεύμα θά κάνει τήν ψυχή μας νά δονεΐται άρμονικά καί εύλαβικά, άνταποκρινόμενη στό θεϊκό αύτό άγγιγμα.

Εκείνος ό Όποίος πολλαπλασιάζει τά τάλαντα αύτών πού έκμεταλλεύθηκαν μέ σύνεση τά εμπιστευμένα σ’ αύτούς δωρήματα, άναγνωρίζει μέ εύαρέσκεια τήν ύπηρεσία του πιστού λαού Του πρός τόν Αγαπημένο Του Υίό μέ τή χάρη καί τή δύναμη τού Όποιου έργάσθηκαν.

Όσοι έπεδίωξαν τήν άνάπτυξη καί τήν τελειότητα τού χριστιανικού χαρακτήρα μέ τό νά έξασκοϋν τίς ίκανότητές τους κάνοντας τό καλό, στόν έπόμενο κόσμο θά θερίσουν ό,τι έσπειραν. Τό έργο πού άρχισε προσωρινά στή γή θά ολοκληρωθεί μέσα στά πλαίσια τής τελειότερης καί αγιότερης ζωής τής αιωνιότητας.

Επί του Όρους Ομιλία
Στη βουνοπλαγιά
“Και άνοίξας τό στόμα αύτού έδίδασκεν αυτούς λέγων, μακάριοι οί πτωχοί τώ πνεύματι· διότι αύτών είναι ή βασιλεία τών ούρανών”—ματθ. 5:2-3
“Μακάριοι οί πενθούντες· διότι αυτοί θέλουσι παρηγορηθεί”—ματθ. 5:4
“Μακάριοι οί πραείς”—ματθ. 5:5
“Μακάριοι οί πεινώντες καί διψώντες τήν δικαιοσύνην διότι αυτοί θέλουσι χορτασθεί”—ματθ. 5:6
“Μακάριοι οί έλεήμονες· διότι αύτοί θέλουσιν έλεηθή”—ματθ. 5:7
“Μακάριοι οί καθαροί τήν καρδίαν· διότι αύτοί θέλουσιν ίδεί τόν θεόν”—ματθ. 5:8
“Μακάριοι οί είρηνοποιοί· διότι αύτοί θέλουσιν όνομασθή υιοί θεού”—ματθ. 5:9
“Μακάριοι οί δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοσύνης· διότι αυτών είναι ή βασιλεία των ουρανών”—ματθ. 5:10
“Μακάριοι είσθε όταν σάς όνειδίσωσι”—ματθ. 5:11
“Σείς είσθε το άλας της γης”—ματθ. 5:13
“Σείς είσθε τό φως του κόσμου”—ματθ. 5:14
“Δέν ήλθον νά καταλύσω, άλλά νά εκπληρώσω”—ματθ. 5:17
“Όστις λοιπόν αθέτηση μίαν τών εντολών τούτων τών ελάχιστων, καί διδάξη ούτω τούς άνθρώπσυς, ελάχιστος θέλει όνομασθή εν τη βασιλεία τών ουρανών”—ματθ. 5:19
“Έάν μή περισσεύσω ή δικαιοσύνη σας πλειότερον της τών γραμματέων καί φαρισαίων, δέν θέλετε εισέλθει εις τήν βασιλείαν τών ουρανών”—ματθ. 5:20
“Πας ό όργιζόμενος άναιτίως κατά του άδελφού αύτού, θέλει είσθαι ένοχος εις τήν κρίσιν”—ματθ. 5:22
“Φιλιώθητι μέ τόν αδελφόν σου”—ματθ. 5:24
“Πας ό βλέπων γυναίκα, διά νά επιθυμήσει αυτήν, ήδη έμοίχευσεν αυτήν εν τη καρδία αύτού”—ματθ. 5:28
“Έάν ή δεξιά σου χειρ σέ σκανδαλίζει έκκοψον αύτήν”—ματθ. 5:30
“Συγχωρείται εις τόν άνθρωπον νά χωρισθεί τήν γυναίκα αύτού”—ματθ. 19:3
“Μή όμόσητε μηδόλως”—ματθ. 5:34
“Μή άντισταθήτε πρός τόν πονηρόν άλλ’ όστις σέ ραπίση εις τήν δεξιάν σου σιαγόνα στρέψον εις αύτόν καί τήν άλλην”—ματθ. 5:39
“Αγαπάτε τούς εχθρούς σας”—ματθ. 5:44
“Έστε λοιπόν σεις τέλειοι, καθώς ό πατήρ σας ό εν τοϊς ούρανοΐς είναι τέλειος”—ματθ. 5:48
“Προσέχετε νά μή κάμνητε την ελεημοσύνην σας έμπροσθεν των άνθρώπων, διά νά βλέπησθε ύπ’ αυτών”—ματθ. 6:1
“Όταν προσεύχησαι μη έσο ώς οί ύποκριταί”—ματθ. 6:5
“Όταν προσεύχησθε μη βατολογήσητε ώς οί εθνικοί”—ματθ. 6:7
“Όταν νηστεύητε μή γίνεσθε ώς οί ύποκριταί”—ματθ. 6:16
“Μή θησαυρίζετε εις εαυτούς θησαυρούς επί της γης”—ματθ. 6:19
“Έάν ό οφθαλμός σου ήναι καθαρός, όλον τό σώμα σου θέλει είσθαι φωτεινόν”—ματθ. 6:22
Όύδείς δύναται δύο κυρίους νά δουλεύη”—ματθ. 6:24
“Μή μεριμνάτε”—ματθ. 6:25
“Ζητείτε πρώτον τήν βασιλείαν του θεού”—ματθ. 6:33
“Μή μεριμνήσητε λοιπόν περί τής αύριον... άρκετόν είναι εις τήν ήμεραν τό κακόν αυτής”—ματθ. 6:34
“Ούτω λοιπόν προσεύχεσθε σείς”—ματθ. 6:9
“Όταν προσεύχησθε λέγετε, πάτερ ημών”—λουκ. 11:2
“Άγιασθήτω τό όνομά σου”—ματθ. 6:9
“Έλθέτω ή βασιλεία σου”—ματθ. 6:10
“Γενηθήτω το θέλημά σου, ώς έν ούρανώ καί επί της γης”—ματθ. 6:10
“Τόν άρτον ήμών τόν έπιούσιον δός εις ήμάς σήμερον”—ματθ. 6:11
“Συγχώρησον εις ημάς τάς άμαρτίας ημών διότι καί ημείς συγχωρούμεν εις πάντα άμαρτάνοντα εις ημάς”—λουκ. 11:4
“Μή φέρης ήμάς εις πειρασμόν, άλλά έλευθέρωσον ήμάς άπό τού πονηρού”—ματθ. 6:13
“Σου είναι ή βασιλεία καί ή δύναμις καί ή δόξα”—ματθ. 6:13
“Μή κρίνετε, διά νά μή κριθήτε”—ματθ. 7:1
“Διατί βλέπεις τό ξυλάριον τό εν τω όφθαλμώ του άδελφοΰ σου”—ματθ. 7:3
“Μή δώσητε τό άγιον εις τούς κύνας”—ματθ. 7:6
“Αιτείτε καί θέλει σάς δοθή· ζητείτε καί θέλετε εύρεϊ· κρούετε καί θέλει σάς άνοιχθη”—ματθ. 7:7
“Λοιπόν πάντα όσα αν θέλητε νά κάμνωσιν εις εσάς οί άνθρωποι, ούτω καί σεις κάμνετε εις αύτούς”—ματθ. 7:12
“Στενή είναι ή πύλη καί τεθλιμμένη ή όδός ή φέρουσα εις τήν ζωήν”—ματθ. 7:14
“Άγωνίζεσθε νά είσέλθητε διά τής στενής πύλης”—λουκ. 13:24
“Δέν έπεσε· διότι ήτο τεθεμελιωμένη επί τήν πέτραν”—ματθ. 7:25