"Δέν ὑπάρχει γλῶσσα ἀνθρώπου, μήτε ἀγγελικός νοῦς πού νά μπορεῖ ἐπάξια, νά ὑμνήσει ᾿Εκείνη μέ τήν ὁποία μᾶς δόθηκε ἡ δυνατότητα νά θεωροῦμε καθαρά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ".
Αὐτό τονίζει ὁ ἅγιος Δαμασκηνός.
"Μέ τί χείλη ἐμεῖς οἱ εὐτελεῖς, οἱ καταφρονεμένοι καί φτωχοί νά ὑμνήσωμεν τήν Θεοτόκον;
Αὐτήν πού βρίσκεται πάνω ἀπό ὅλη τή κτίση, Αὐτήν πού εἶναι πιό ἁγία ἀπό ὅλους τούς ᾿Αγγέλους καί ἀπό τά Χερουβίμ;".
Τό μυστήριον τοῦτο τῆς Θεοτόκου εἶναι "ὑπέρ ἔννοιαν", διότι εἶναι "ὑπερένδοξον" "καί οὐδείς λόγος ἐξαρκέσει πρός ὕμνον τῶν μεγαλείων της, τά ὁποῖα ἐποίησεν ἐν Αὐτῆ ὁ Δυνατός".
Διά τοῦτο καί ὁ ῾Ηλίας Μηνιάτης ἀναφωνεῖ:
"῏Ω μεγαλεῖα τῆς Παρθένου, ὅπου κάνουσιν ἄλαλον πᾶσαν γλῶσσαν.
῏Ω λαβύρινθοι μέσα στούς ὁποίους χάνεται κάθε νοῦς".
Πολλοί εἶναι οἱ ἅγιοι Πατέρες πού ἔγραψαν "θεοπρεπεῖς" ὕμνους, "μεγαλυνάρια καί ὡδές πνευματικές", πού ὅταν ψάλλωνται ἀποτελοῦν μιά συνεχῆ ἑορτή, μέ ἀρχή της "τόν πρωτοστάτη ῎Αγγελο" πού σάν οὐράνιος ἀπεσταλμένος "οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τό χαῖρε".
Αὐτό τό οὐράνιο "χαῖρε", διεφύλαξε ὡς συνεχῆ παράδοσι, πράγμα τό ὁποῖον καί ἡ ἴδια ἡ Παναγία μας τό εἶπε:
"᾿Ιδού γάρ ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί".
῾Ο ῾Ιερός Δαμασκηνός ἐγκωμιάζοντας τήν Παναγία, λέγει:
"Σύ, Θεοτόκε, στάθηκες νοητή ᾿Εδέμ ἱερώτερη καί θεϊκώτερη ἀπό τήν παλαιά.
Σέ κείνη κατοικοῦσε ὁ ᾿Αδάμ (=χωματένιος), σέ Σένα ὁ Κύριος ἀπό τόν οὐρανό.
῾Η Κιβωτός, ἐσένα προεικόνισε, γιατί ἐσύ ἐγέννησες τόν Χριστό πού εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ Κόσμου.
᾿Εσένα προεικόνισε ἡ βάτος.
Οἱ θεόγραφες πλάκες ἦσαν δική σου προχάραξις, τό χρυσό σταμνί καί τό λυχνάρι καί τό τραπέζι καί τό ραβδί τοῦ ᾿Ααρών πού βλάστησε ἦταν δική σου προτύπωσι.
᾿Από σένα ἀλήθεια, ἡ φωτιά τῆς θεότητος, ἡ ἀπεικόνιση καί ἔκφρασι τοῦ Πατέρα, τό ὁλόγλυκο καί οὐρανόσταλτο μάννα, τό ἀνώνυμο ὄνομα - πού εἶναι πάνω ἀπό ὅλα τά ὀνόματα - τό ἀνέσπερο καί ἀπρόσιτο φῶς - τῆς ζωῆς ὁ ἄρτος - ὁ οὐράνιος, ὁ ἀγεώργητος καρπός ἀπό σένα ἀνεβλάστησε.
Προμήνυμα δικό σου δέν ἦταν τό καμίνι μέ τήν δροσερή καί συνάμα φλογερή φωτιά, εἰκόνα τῆς θεϊκῆς φωτιᾶς πού σέ κατοίκησε;
Καί ἡ σκηνή τοῦ ᾿Αβραάμ καταφάνερα ἐσένα προτυπώνει.
Λίγο καί θά ξεχνοῦσα τήν κλίμακα ᾿Ιακώβ.
Τί τάχα;
Δέν εἶναι γιά ὅλους φανερό πώς στάθηκε δική σου προεικόνιση καί τύπος;
Καί τί νά πῶ γιά τά κηρύγματα τῶν Προφητῶν;
Δέν πρέπει νά τά ἀποδώσουμε στό πρόσωπό Σου ἄν θέλουμε νά ἀποδώσουμε τό ἀληθινό τους νόημα;".
᾿Αλλά καί ἡ ᾿Εκκλησία ψάλλει χαρακτηριστικά γιά τήν Παναγία μας:
"Χαῖρε σύ πού εἶσαι ὅλων τῶν λόγων τό τέλος.
Σύ πού εἶσαι ἡ τελείωσις ὅλης τῆς Βίβλου, παλαιᾶς καί νέας.
Τό συμπέρασμα τῶν μελωδῶν.
Τό κρυφό σημεῖο ὅλων τῶν γραμμάτων.
Τό ῎Αλφα καί τό ᾿Ωμέγα, ἡ ἀρχή καί τό τέλος".
Εἶναι γνωστόν ὅτι οἱ ἄνθρωποι μετά τήν πτώση καί τήν ἀπομάκρυνσή τους ἀπό τόν Θεό ἔχασαν τήν πνευματική τους ζωή.
῎Εγιναν σάρκες.
Δέν ἐξαφανίσθηκε ὅμως τό "κατ᾿ εἰκόνα" καί δέν ἐκμηδενίσθηκε τό "καθ᾿ ὁμοίωσιν".
Αὐτό τό "κατ᾿ εἰκόνα" ἔλαμψε "ἀκηλίδωτο" μέσα εἰς τήν Παναγία
καί ὅπως λέγει ὁ ῞Αγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος:
"῾Η Παναγία ὡς ὡραία πού εἶναι γέννησε τόν ὡραῖο, καί τήν ἀμορφία μας (λόγῳ τῆς ἁμαρτίας) τώρα, μετά τόν Τόκο της, ἐπανέφερε στήν πρώτη ὁμοιότητα".
῾Η παράδοσι ὀνομάζει τήν Παναγία μας νέα Εὔα.
῾Η Παναγία ἔκανε αὐτό πού δέν μπόρεσε νά κάνει ἡ πρώτη Εὔα λόγῳ τῆς παρακοῆς της καί τῆς πρωτοβουλίας της.
῾Η Παναγία δέν πῆρε πρωτοβουλία.
Πρόσμενε τήν βουλή τοῦ Θεοῦ.
Καί ὅταν ἦλθε, τήν δέχθηκε μέ ὑπακοή, ἀλλά ρωτώντας
"πώς ἔσται μοι τοῦτο".
῾Η ὑπακοή της ἔφερε τή ζωή καί τήν ἀθανασία εἰς τόν κόσμο.
Κατά τόν ῞Αγ. Βασίλειο Σελευκείας:
"Δυσπαράδεκτη" φαίνεται ἡ πληροφορία.
"Πῶς νά βλαστήσω καρπόν ἐγώ ἡ ἄσπορος";
᾿Ερωτᾶ ἡ Παρθένος.
Καί ἡ ἀπάντησις
- ὁ εὐαγγελισμός τῆς ῾Αγίας Τριάδος διά τοῦ ᾿Αρχαγγέλου Γαβριήλ:
"Εὗρες χάριν παρά τῷ Θεῷ".
Καί ὁ ῾Ιερός Δαμασκηνός σχολιάζει:
"῎Οντως εὗρες χάριν ἡ ἀξία τῆς χάριτος".
Διά νά δείξη τήν ἄσπιλη συνείδησί της, τήν καθαρότητα, τήν ἁγνότητά της, ἀνοίγει ἕνα διάλογο μέ τόν οὐράνιο ἐπισκέπτη της, ὁ ὁποῖος τήν ἀποκαλεῖ "Κεχαριτωμένη".
῞Ενα διάλογο, εἰς τόν ὁποῖον φαίνεται ἡ πίστις, ἡ ταπείνωσις, ἡ ὑπακοή της γεμάτη μέ ἀγάπη εἰς τήν θείαν πρόσκλησι:
"᾿Ιδού ἡ δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατά τό ρῆμά σου".
Χωρίς δισταγμό ὑποτάσσεται εἰς τόν Θεόν καί προσφέρει τόν ἑαυτό της νά χρησιμοποιηθῆ σύμφωνα μέ τό θέλημά Του.
Καί ὁ Θεός πληρώνει καί στεφανώνει αὐτήν τήν ὑπακοή, τήν παραδοχή καί τήν ἀγάπη της:
"Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπί Σέ καί δύναμις ῾Υψίστου ἐπισκιάσει Σοι".
῾Ο ᾿Αρχάγγελος Γαβριήλ "πλημμύρισε καί ἔλαμψε ἀπό χαρά γιατί ἔγινε πιστευτός (ἀπό τήν Παρθένο) γιά τό μήνυμα τῆς θείας Συλλήψεως.
Γι᾿ αὐτό ἀρχίζει νά τήν προσφωνῆ γεμάτος χαρά καί χάρη.
Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά Σοῦ.
Χαῖρε Κεχαριτωμένη γιατί ἀπό σένα θά γεννηθῆ ἡ χαρά τοῦ κόσμου.
Χαῖρε Κεχαριτωμένη, σύ πού εἶσαι ὁ παράδεισος τῆς ἁγνότητος πού δέν μαραίνεται...".
῾Η Παναγία, ὅπως χαρακτηριστικά λέγει ἕνας Πατέρας "ἐργάσθηκε γιά ὅλες τίς ἀρετές, οἱ ὁποῖες προσείλκυσαν τόν τεχνίτην στή γῆ καί παρακίνησαν τό δημιουργικό του χέρι.
Καί ποιές εἶναι αὐτές οἱ ἀρετές;
Βίος πανάμωμος, ζωή πάναγνη,
ἄρνηση κάθε κακίας,
ἄσκηση ὅλων τῶν ἀρετῶν,
ψυχή ἀπό τό φῶς καθαρώτερη,
σῶμα ἐξ ὁλοκλήρου πνευματικόν,
λαμπρότερο ἀπό τόν ἥλιο,
καθαρώτερο ἀπό τόν οὐρανό,
ἱερώτερο ἀπό τούς χερουβικούς θρόνους.
Θεῖος ἔρωτας πού ἀφομοίωσε καί ἀπορρόφησε
κάθε ἄλλη ἐπιθυμία τῆς ψυχῆς.
Κτῆμα τοῦ Θεοῦ.
Καί ἔχοντας στολίσει μέ τέτοιο κάλλος καί τό σῶμα καί τήν ψυχή της, κατορθώνει νά ἑλκύσει ἐπάνω της τό βλέμμα τοῦ Θεοῦ.
Καί ἀνέδειξε μέ τήν δική της ὡραιότητα τίμια καί εὐγενῆ ὁλόκληρη τήν ἀνθρώπινη φύση κατορθώνοντας νά κατακτήση τόν ἀπαθῆ".
Καί ὅπως σημειώνει ὁ ῞Αγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς:
"᾿Επεθύμησε τήν μυστική (ψυχική ) ὀμορφιά αὐτῆς τῆς ἀειπαρθένου ὁ Βασιλιᾶς τοῦ σύμπαντος καί ἀφοῦ ἄφησε τούς οὐρανούς κατέβηκε καί σαρκώθηκε στά σπλάχνα της".
Αὐτό εἶναι τό "ἀκατάληπτον" μυστήριον, "τό τελούμενον" ἐν τῇ Παρθένῳ, τό ὁποῖον εἶναι "ἀκατάληπτον καί ἀγγέλοις καί βροτοῖς".
῾Η Παναγία Μητέρα τοῦ Θεοῦ εἶναι
τό δῶρο τοῦ κόσμου εἰς τόν Θεόν.
Εἶναι "τό μεθόριον (σύνορον) μεταξύ κτιστῆς καί ἀκτίστου φύσεως".
(Γρηγ. Παλαμᾶς).
Καί πραγματώνει συνειδητά τήν λύτρωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν σάρκωσι τοῦ Θεοῦ Λόγου.
Γιατί ἡ σάρκωσις ἦτο ἔργον "οὐ μόνον Πατρός καί τῆς ᾿Εκείνου δυνάμεως καί τοῦ Πνεύματος, ἀλλά καί τῆς θελήσεως καί τῆς πίστεως τῆς Παρθένου".
Διά τοῦτο ἡ ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ εἶναι ἑορτή, καθ᾿ ἥν ἑορτάζομεν "τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό κεφάλαιον καί τοῦ ἀπ᾿ αἰῶνος μυστηρίου τήν φανέρωσιν".
Δι᾿ αὐτό καί ἡ Θεοτόκος εἶναι
"ἡ τιμιωτέρα τῶν Χερουβίμ καί ἐνδοξοτέρα τῶν Σεραφείμ".
Δι᾿ αὐτό καί κατέχει τά δευτερεῖα τῆς ῾Αγίας Τριάδος.
Δι᾿ αὐτό καί ἔχει πολλήν παρρησίαν πρός τόν Δεσπότην Χριστόν.
"Πολύ γάρ ἰσχύει δέησις μητρός πρός εὐμένειαν Δεσπότου".
Δι᾿ αὐτό καί ὅλοι οἱ ἅγιοι, οἱ ὅσιοι, οἱ δίκαιοι, οἱ μάρτυρες, οἱ ὁμολογηταί, αὐτήν παρακαλοῦν καί ἱκετεύουν.
Διότι "προΐσταται πρεσβεύουσα ὑπέρ ἡμῶν".
Δι᾿ αὐτό καί ὁ ᾿Ηλίας Μηνιάτης μέ τό γλαφυρό του ὕφος προτρέπει:
"᾿Ορφανοί ὅπου ἐστερήθητε τούς γονεῖς σας,
ξένοι ὅπου ἐχάσατε τήν πατρίδα σας·
ἄρρωστοι, τεθλιμμένοι, σκλαβωμένοι,
ἁμαρτωλοί, μή λυπῆσθε.
᾿Εσεῖς ἔχετε Μητέρα τήν Μητέρα τοῦ Θεοῦ...
Γεωργοί, ὅπου δουλεύετε τήν γῆν,
τήν Παρθένον ἐπικαλεῖσθε,
νά ἔχετε εὐλογίαν καρποφορίας...
Νέοι, ὅπου σπουδάζετε εἰς τά σχολεῖα,
τήν Παρθένον ἐπικαλεῖσθε
νά ἔχετε φῶς γνώσεως...
῾Ιερεῖς καί λαϊκοί, ἄνδρες καί γυναῖκες,
τήν Παρθένον ἐπικαλεῖσθε
εἰς ὅλαις ταῖς ἀνάγκαις,
καί σωματικαῖς καί ψυχικαῖς...
νά τήν ἔχετε προστάτιν εἰς αὐτήν τήν ζωήν,
παραστάτιν ἐν ὥρᾳ θανάτου,
μεσίτην ἐν ὥρᾳ κρίσεως.
Χριστιανοί, μικροί καί μεγάλοι,
᾿Ιησοῦς καί Μαρία
ἄς εἶναι τυπωμένα
μέσα εἰς τήν καρδίαν σας.
᾿Ιησοῦς καί Μαρία
ἄς μή λείπη ἀπό τό στόμα σας.
᾿Ιησοῦς καί Μαρία ἄς εἶναι ἡ ἀρχή
καί τό τέλος τῶν προσευχῶν σας,
τά πρῶτα λόγια τῆς αὐγῆς
καί τά ὕστερα τῆς ἑσπέρας,
μέ αὐτά νά σφαλίζετε
τά μάτια σας εἰς ὕπνον,
μέ τοῦτα πάλιν
νά τά ἀνοίγετε εἰς τό φῶς.
Μέ τοῦτα νά ἐμβαίνετε
καί μέ τοῦτα νά ἀρχινᾶτε
καί νά τελειώνετε
πᾶσαν ὑπόθεσιν,
διά νά ἀξιωθῆτε
τήν ὥραν,
ὅπου μέλλετε
νά παραδώσετε τό πνεῦμα
νά ἔχετε ἀπό τό ἕνα μέρος τόν ᾿Ιησοῦν
καί ἀπό τό ἄλλο τήν Μαρίαν
καί ὁμοῦ νά συνδοξάζεσθε
εἰς τήν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν".
Διά τοῦτο καί ἡμεῖς, ταπεινοί ἱκέται της, ἄς ψελίσσωμε λίγα λόγια προσευχῆς μαζί μέ τόν ῞Αγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ καί νά κλείσωμε τήν μικρή αὐτή παρουσίαση:
"Παρθένα Δέσποινα, Θεοτόκε, σύ πού γέννησες κατά σάρκα τό Θεό Λόγο, κάμε δεκτή τήν ἐξαγόρευση τῶν πολλῶν μας ἁμαρτιῶν καί φέρε τή μετάνοιά μας εἰς τόν Μονογενή Υἱόν καί Θεόν, διά νά λυπηθῆ τήν ταλαίπωρη ψυχή μας.
Δέσποινα Θεοτόκε ἐλέησέ μας τήν ταπείνωση. Λυπήσου τήν ἀσθένειά μας, σύ πού ἔχεις μεγάλη παρρησία πρός τό Γεννηθέντα ἀπό σένα.
Μήν παραβλέψεις λοιπόν τά δάκρυα τῆς μετανοίας μας. Μήν ἀποδιώξεις τόν πόνο τῆς καρδιᾶς μας. ᾿Αλλά μέ τίς μητρικές σου παρακλήσεις ἀπόσπασε γιά μᾶς τήν εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ καί ἀξίωσέ μας νά ξαναβροῦμε τό ἀρχαῖο προπτωτικό κάλλος.
Εἰς τόν παρόντα βίο συν-οδοιπόρησε καί σύμπλευσε μαζί μας. ᾿Ενίσχυσέ μας εἰς τίς ἀγρυπνίες. Παρηγόρησέ μας εἰς τίς θλίψεις. Δώρισέ μας τήν θεραπεία τῶν ἀσθενειῶν. Σῶσε μας ἀπό τίς ἀδικίες. ᾿Αθώωσέ μας ἀπό τίς συκοφαντίες.
᾿Ανάδειξέ μας ἰσχυρούς ἀπέναντι εἰς τούς ἀοράτους ἐχθρούς μας.
Ναί ὑπεράγαθε, Δέσποινα Θεοτόκε, ἐπάκουσον τήν δέησί μας. Κατάσβεσε τίς ἐναντίον μας ἐπαναστάσεις. Καταπράϋνε τόν πικρό θυμό μας. Διαπαιδαγώγησε τήν γλῶσσα μας, διά νά λέγωμεν πάντα ὅσα συμφέρουν εἰς τήν ψυχήν μας. Δίδαξε τά μάτια μας νά βλέπουν σωστά τήν ἀρετή. Τά χέρια μας νά κάνουν καλό, διά νά τά ἀνυψώνωμεν ἐπάξια εἰς στάσιν προσευχῆς.
Καθάρισε τό στόμα μας, διά νά ἐπικαλούμεθα τό πανάγιον ὄνομα τοῦ Θεοῦ. ῎Ανοιξε τά αὐτιά μας, διά νά ἀκούωμεν, νά καταλαβαίνωμεν καί νά ἐφαρμόζωμεν τά λόγια τῶν ῾Αγίων Γραφῶν, πού εἶναι πιό γλυκά καί ἀπό τό μέλι.
Δῶσε μας καιρόν μετανοίας καί ἐπιστροφῆς. Φύλαξέ μας ἀπό τόν ξαφνικό θάνατο καί παραστάσου κοντά μας κατά τόν χωρισμό τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα.
᾿Απάλλαξέ μας ἀπό τή θέα τῆς σκοτεινῆς ὄψης τῶν δαιμόνων.
Φέρε μας σέ οἰκειότητα μέ τόν Θεόν καί ἀξίωσέ μας νά βρεθῶμεν εἰς τά δεξιά τοῦ Θεοῦ ὡς κληρονόμοι τῶν αἰωνίων καί ἀφθάρτων ἀγαθῶν. Τήν ἐξομολόγησι μας ἀπευθύνουμε, Δέσποινά μου Θεοτόκε σέ Σένα, πού εἶσαι τό φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μας.
Κάμε δεκτή μέ εὐμένεια τήν προσευχή μας καί ἀπάλλαξέ μας ἀπό κάθε μολυσμό, σαρκός καί πνεύματος. Σύ πού εἶσαι ἡ μόνη ἐλπίδα μας μετά τό Θεό, ἀξίωσέ μας νά κοινωνῶμεν χωρίς κατάκριση τό πανάγιο καί πανάχραντο Σῶμα καί Αἷμα τοῦ Υἱοῦ καί Θεοῦ σου, διά νά ἀξιωθῶμεν νά συμμετάσχωμεν καί εἰς τό γλυκύτατον καί οὐράνιον Δεῖπνο τοῦ Παραδείσου.
Διά τῶν ἰδικῶν σου πρεσβειῶν, πανύμνητε καί ὑπερένδοξε Δέσποινα, κάμε νά σωθῆ κάθε ἀνθρώπινη ὕπαρξις, πού δοξάζει καί εὐλογεῖ τόν Πατέρα, τόν Υἱόν καί τό ῞Αγιον Πνεῦμα, τήν Παναγίαν καί ὁμοούσιον ῾Αγία Τριάδα καί τώρα καί πάντοτε καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν".
