Όταν θέτεις κάποιο νέο όριο με κάποιον άλλον άνθρωπο, η πιο συνήθης μορφή αντίστασης που θα συναντήσει κάποιος είναι ο θυμός. Οι άνθρωποι που θυμώνουν με τους άλλους επειδή έθεσαν όρια, έχουν κάποιο θέμα με τον χαρακτήρα που έχουν διαμορφώσει. Παρουσιάζουν εγωκεντρικότητα καθώς θεωρούν ότι ο κόσμος υπάρχει μόνο για αυτούς και για την δική τους άνεση. Βλέπουν λοιπόν τους άλλους ως προεκτάσεις τους.
Όταν ακούνε την λέξη «όχι», έχουν την ίδια αντίδραση με ένα 2χρονο που του στερούν κάτι: «Κακή μαμά!». Νοιώθουν ότι αυτός που τους στερεί τις επιθυμίες τους είναι κακός και θυμώνουν. Δεν θυμώνουν δικαίως σε κάποια αληθινή προσβολή. Δεν έχει συμβεί απολύτως τίποτα. Απλά κάποιος δεν θα κάνει κάτι «για εκείνους». Η επιθυμία τους ματαιώνεται και θυμώνουν επειδή δεν έχουν μάθει να καθυστερεί η ευχαρίστησή τους ή να σέβονται την ελευθερία των άλλων.
Ο θυμωμένος λοιπόν έχει κάποιο θέμα με τον χαρακτήρα του. Αν ενισχύσεις αυτό το πρόβλημα του χαρακτήρα του, αυτό θα επιστρέψει αύριο και τις επόμενες ημέρες σε άλλες καταστάσεις. Δεν ευθύνεται η κατάσταση για τον θυμό του αλλά η πεποίθησή του ότι έχει το προνόμιο να του ικανοποιούν οι άλλοι τις επιθυμίες του. Θέλει να ελέγχει τους άλλους και σαν αποτέλεσμα δεν έχει κανέναν έλεγχο στον εαυτό του. Άρα, όταν χάσει την επιθυμία του να ελέγχει τους άλλους, «το χάνει». Θυμώνει.
Πώς μπορείτε να αντιδράσετε σε μια τέτοια συναναστροφή;
- Συνειδητοποιήστε ότι το άτομο που έχει θυμώσει μαζί σας επειδή θέσατε όρια είναι αυτό που έχει το πρόβλημα. Αν δεν το καταλάβετε αυτό, μπορεί να θεωρείτε ότι εσείς έχετε το πρόβλημα. Η διατήρηση των ορίων είναι καλό για τους άλλους ανθρώπους. Θα τους βοηθήσει να μάθουν όσα δεν τους έμαθε η πατρική τους οικογένεια : να σέβονται τους άλλους.
- Δείτε τον θυμό ρεαλιστικά. Ο θυμός είναι μόνο ένα συναίσθημα του άλλου ανθρώπου. Δεν μπορεί να ξεπηδήσει στο δωμάτιο και να σε πληγώσει. Δεν μπορεί να μπει μέσα σου αν δεν το επιτρέψεις. Είναι άκρως απαραίτητο να μείνεις ξέχωρος από τον θυμό του άλλου. Άφησε τον θυμό να υπάρχει στον άλλον. Εκείνος πρέπει να τον νοιώσει για να γίνει καλά. Αν είτε τον σώσεις από αυτό ή το πάρεις πάνω σου, ο θυμωμένος δεν θα γίνει καλά και εσύ θα είσαι υποταγμένος.
- Μην αφήνεις τον θυμό να αποτελεί για σένα ένδειξη ότι πρέπει να κάνεις κάτι. Οι άνθρωποι που δεν έχουν όρια αντιδρούν αυτόματα στον θυμό των άλλων. Σώζουν, αναζητούν αποδοχή ή θυμώνουν. Υπάρχει τεράστια δύναμη στην αδράνεια. Μην αφήσεις έναν άνθρωπο που είναι εκτός ελέγχου να σηματοδοτήσει την αλλαγή στην δική σου πορεία. Απλά επίτρεψε του να είναι θυμωμένος και αποφάσισε για τον εαυτό σου τι έχεις ανάγκη να κάνεις.
- Βεβαιώσου ότι έχεις διαθέσιμο περιβάλλον υποστήριξης. Αν πρόκειται να θέσεις κάποια όρια με ένα άτομο που παλιότερα σε έχει ελέγξει με τον θυμό, μίλησε με άτομα στο υποστηρικτικό σου περιβάλλον πρώτα και φτιάξε πλάνο. Να ξέρεις τι θα πεις. Περίμενε τι θα πει ο θυμωμένος και οργάνωσε την αντίδρασή σου. Μπορεί να θέλεις να παίξεις τον ρόλο που θα έχεις στην κατάσταση με το υποστηρικτικό σου περιβάλλον.
-Μην επιτρέψεις στον θυμωμένο να σε θυμώσει. Κράτα μια στάση αγάπης ενώ λες την αλήθεια με τρόπο και καλή προαίρεση. Όταν εγκλωβιζόμαστε στην λογική οφθαλμός αντί οφθαλμού ή την εκδικητικότητα, παραμένουμε υποταγμένοι. Αν έχουμε όρια, θα είμαστε αρκετά διαφοροποιημένοι για να αγαπήσουμε.
-Προετοιμάσου να χρησιμοποιήσεις σωματική απόσταση και άλλα όρια που ενισχύουν τις συνέπειες. Μιας κυρίας η ζωή άλλαξε όταν συνειδητοποίησε ότι μπορούσε να πει, «Δεν θα επιτρέψω στον εαυτό μου να μου φωνάξει κανένας. Θα πάω στο άλλο δωμάτιο μέχρι να αποφασίσεις ότι μπορείς να μιλήσεις χωρίς να μου επιτίθεσαι. Όταν μπορείς να το κάνεις αυτό, θα σου μιλήσω».
Αυτά όμως δεν είναι ανάγκη να γίνονται με θυμό. Μπορούμε να δείξουμε ενσυναίσθηση με αγάπη και να μείνουμε στη συζήτηση χωρίς να ενδίδουμε ή να μας ελέγχουν. Απλά να θυμάστε ότι όταν δείχνετε ενσυναίσθηση, το να αλλάξετε το «όχι» σας δεν θα βοηθήσει. Προτείνετε άλλες εναλλακτικές.
Αν κρατήσετε τα όριά σας, όσοι θυμώνουν μαζί σας θα πρέπει να μάθουν την έννοια του αυτοέλεγχου για πρώτη φορά, εγκαταλείποντας την ανάγκη να ασκήσουν έλεγχο στους άλλους, κάτι που είναι καταστροφικό όπως και να χει. Όταν πλέον δεν θα χρειάζεται να σας ελέγχουν, θα βρουν άλλον τρόπο να σχετίζονται. Αλλά, όσο μπορούν να σας ελέγχουν με τον θυμό τους, δεν θα αλλάξουν.
Ορισμένες φορές, η σκληρή αλήθεια είναι ότι δεν θα σας μιλάνε πια ή θα φύγουν από την σχέση αν δεν μπορούν πια να σας ελέγχουν. Αυτό είναι πραγματικά ένα ρίσκο και όταν οι άνθρωποι επιλέγουν τον δικό τους δρόμο, τους αφήνετε να φύγουν.
Ιωάννα Π. Θεοδωρακοπούλου,
PsyD, MSc, Συμβουλευτικός
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
