«Φιλία» μία όμορφη λέξη. Η φιλία είναι η σχέση που βασίζεται στην αμοιβαία αγάπη, συμπάθεια, εκτίμηση. Στη Μυθολογία, στην Ιστορία, στη λογοτεχνία είναι πολλά τα παραδείγματα της στενής σχέσης μεταξύ φίλων: Ο Ιόλαος και ο Ηρακλής, ο Αχιλλέας και ο Πάτροκλος, ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Ηφαιστίωνας. Ανάμεσα τους το πιο γνωστό πρότυπο φιλίας είναι αυτό του Δάμωνα και του Φιντία.
Ο Δάμων και ο Φιντίας ήταν δύο πυθαγόρειοι φιλόσοφοι και φίλοι που ζούσαν στις Συρακούσες όταν στην εξουσία ήταν ο τύραννος Διονύσιος ο Νεότερος. Ο Φιντίας κατηγορήθηκε ότι σχεδίαζε την ανατροπή του τυράννου και καταδικάστηκε σε θάνατο. Του επέτρεψαν ως τελευταία επιθυμία να επισκεφθεί τους συγγενείς του με τον όρο —αν δεν επιστρέψει εγκαίρως— να εκτελεστεί στη θέση του ο φίλος του ο Δάμων. Μετά από πολλές περιπέτειες και καθυστερήσεις ο Φιντίας επιστρέφει έγκαιρα για την εκτέλεσή του, αλλά ο Δάμων —από αγάπη για το φίλο του— επέμενε να εκτελεστεί αυτός αντί του Φιντία. Ο τύραννος των Συρακουσών συγκινήθηκε πολύ από την αυτοθυσία των φίλων και διέταξε να αφεθούν και οι δύο ελεύθεροι.
Η «φιλία» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «φιλῶ» (αγαπώ) και την ίδια ρίζα έχει «ο φίλος», «η φίλη», «το φιλί». Αλλά και τα πάρα πολλά σύνθετα όπως «μουσικόφιλος», «φιλάνθρωπος», «φιλέλληνας». Αναγνωρίζετε τη «φιλολογία», το «φιλότιμο» τη «φιλοσοφία» και τη «Φιλαδέλφεια»;
«Ο φίλος τον φίλον εν κινδύνοις γιγνώσκει».
Με άλλα λόγια τον πιστό φίλο τον γνωρίζεις στους κινδύνους!
Πρακτικές συμβουλές για το πώς να παρηγορήσουμε ή και να ενισχύσουμε τον φίλο/η μας.
Το πιο συχνό φαινόμενο μεταξύ των ανθρώπων που διατηρούν φιλικές σχέσεις είναι η παρηγοριά και η ανάγκη να ενισχύσουμε και να ενισχυθούμε σε περίπτωση προβλήματος. Μαντέψτε……συνήθως αποτυγχάνουμε στην προσπάθειά μας αυτή και οι λόγοι είναι οι εξής:
1. Δεν μπαίνουμε στον κόπο να καταλάβουμε αν ο φίλος μας θέλει να ξεσπάσει η να βρει λύση στο πρόβλημα που τον απασχολεί.
Όταν κάποιος φίλος μας εκμυστηρεύεται το πρόβλημά του, είμαστε πολύ βιαστικοί να συμβουλέψουμε και δεν παρατηρούμε γιατί μας μίλησε και τι ζητάει από μας, συχνά δε, ούτε και ο ίδιος γνωρίζει τι ακριβώς θέλει. Μην βιαστείτε να μιλήσετε.. Ακούστε….αν δεν μπορείτε να καταλάβετε από τα λεγόμενά του τι θέλει, τότε απλά ρωτήστε τον. «Έχεις ανάγκη να εκτονωθείς ή θες να σκεφτούμε μαζί μια λύση;» Μερικές φορές γνωρίζουν πολύ καλά την λύση αλλά την αποφεύγουν ως κοπιώδη διαδικασία και θέλουν απλά να εκτονωθούν. Σε αυτήν την περίπτωση μην μιλάτε, μην παίρνετε θέση, μόνο ακούστε και δώστε του την ανάλογη σημασία. Μην προσπαθήσετε να κάνετε την λύση που αποφεύγουν οι φίλοι σας ελκυστική ή να επιμείνετε σε μια λύση που δεν την επιλέγει ο φίλος σας. Μην είστε υπερπροστατευτικοί και επίμονοι στο να προβούν σε τακτικές και βήματα που οι ίδιοι δεν είναι έτοιμοι να κάνουν. Ο δρόμος της λύσης ενός προβλήματος μπορεί να είναι τραχύς και τις περισσότερες φορές τα πράγματα γίνονται χειρότερα πριν γίνουν καλύτερα και κινδυνεύετε να θεωρηθείτε υπεύθυνοι για το στάδιο εκείνο της δυσκολίας κατά την πορεία της επίλυσης. Επίσης οι φίλοι σας θα αρχίσουν να σας αποφεύγουν αν δουν ότι επίμονα συστήνετε να κάνουν πράγματα για τα οποία δεν είναι έτοιμοι. Ότι είναι να γίνει θα γίνει στον σωστό χρόνο και αυτός είναι ο χρόνος που ο φίλος σας θα επιλέξει. Μην επιμένετε στην δράση του φίλου σας ακόμα και αν ο ίδιος την έχει προτείνει…Θα γίνετε κουραστικοί και θα αποτύχετε στον στόχο σας να σταθείτε στον φίλο.
2. Υπερτιμάμε την δυνατότητά να στηρίξουμε.
Όταν έχουμε δικά μας προβλήματα ή όταν καταλαβαίνουμε ότι η κούραση από μια δύσκολη μέρα μας έχει καταβάλει, δεν θα έχουμε την κριτική ικανότητα και την συγκέντρωση που χρειάζεται για να ακούσουμε την φίλη μας. Η υπομονή μας θα είναι χαμηλή και θα έχουμε την τάση να υποτιμούμε το πρόβλημα που μας περιγράφεται.. Κάτι τέτοιο είναι για την συμπαράσταση καταστροφικό. Ο συνομιλητής μας θα νιώσει περισσότερη μοναξιά και η σχέση κινδυνεύει.. Είναι πολύ καλύτερο να εξηγήσουμε ότι είμαστε πολύ ταλαιπωρημένοι για να αντιμετωπίσουμε με υπευθυνότητα και σοβαρότητα ένα τέτοιο θέμα και ότι είναι προτιμότερο να έχουμε διαυγές πνεύμα όταν θα μιλήσουμε…
3. Μην συγκρίνουμε το γεγονός που μας περιγράφεται με δικές μας εμπειρίες.
Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και κάθε χρονική στιγμή που συμβαίνει κάτι είναι ξεχωριστή μα και σημαντική. Αλλιώς επί παραδείγματι είναι ένας χωρισμός και αλλιώς ένας χωρισμός μετά από μια ακόμα οποιαδήποτε ατυχία.. . Πιστέψτε με, σπάνια νοιάζεται ο φίλος σας για τα κοκορέματα σας την στιγμή του προβληματισμού του.. Είναι καλύτερα να μιλάτε για τα λάθη σας εκείνη την ώρα παρά για το πόσο καλά, έξυπνα και γρήγορα λύσατε ένα πρόβλημα. Μείνετε στο συναισθηματικό επίπεδο του άλλου και συνοδέψτε τον, μην είστε ψηλότερα ή καλύτερα από αυτόν, γιατί τότε αντιλαμβάνεται ότι τον υποτιμάτε.
4. Προσοχή στην ανυπομονησία
Ένας φίλος ή φίλη την ώρα που θα ξεκινήσει να διαπραγματεύεται κάποια λύση δεν είναι διατεθειμένος απαραίτητα να την ακολουθήσει πάραυτα. Πιθανά η συζήτησή σας να επαναληφθεί πολλάκις προτού ο φίλος σας τελικά προβεί στην επίλυση του όποιου θέματος. Συζητήσεις θα πάνε και θα έρθουν και θα ξαναπάνε και θα ξανάρθουν, πριν τελικά γίνει κάτι. «Μα δεν είπαμε να χωρίσεις, δεν είπαμε να του πεις αυτό και κείνο?? Αμάν πια γιατί δεν το έκανες;» ή «μου λες όλο τα ίδια και τα ίδια, κάνε και κάτι» αυτές οι τακτικές δεν τέτοιο δεν βοηθούν τον φίλο μας. Αν μπορείτε να έχετε υπομονή αναλάβετέ το, αν όχι μην μπλεχτείτε καν. Πολλοί από τους φίλους μας θα λένε και θα ξαναλένε τα ίδια πράγματα. Μην τους το προσάπτετε ως σφάλμα, γιατί ίσως το έχουν ανάγκη. Η επανάληψη αυτή βοηθάει στην εξοικείωσή τους με το πρόβλημα, τους βοηθάει να το χωνέψουν, να το εμπεδώσουν και να προετοιμαστούν ψυχικά για να κάνουν το οποιοδήποτε βήμα χρειάζεται. Δεν είναι η επανάληψη αυτή περιττή, ίσα ίσα είναι και απαραίτητη. Κάντε υπομονή και δείξτε κατανόηση.
Δεν είναι εύκολη η διαδικασία της συμπαράστασης, αντίθετα είναι δύσκολη και διαρκεί αρκετά…όμως η φιλία είναι πολύτιμη και χωρίς την διαδικασία της στήριξης δεν θα ριζώσει στην ζωή μας.. Έρευνες δείχνουν ότι η φιλία συνεχώς συρρικνώνεται. Ενώ πριν 20 χρόνια ο μέσος όρος των στενών φίλων στη ζωή ενός ανθρώπου ήταν 4 άτομα τώρα πλέον δεν ξεπερνάει τους δύο! Πιθανές αιτίες είναι το ότι το άτομο δεν επιλέγει πλέον να περάσει αρκετό χρόνο με τους φίλους του, Αυτό είναι τόσο λυπηρό όσο και επικίνδυνο μια που η φιλία είναι απαραίτητη για την ποιότητα της ζωής μας. Επενδύστε στους φίλους σας λοιπόν γιατί οι φίλοι κάνουν την ζωή μας πιο όμορφη!
Μαρία Λέλα, ψυχολόγος
