Τι είναι βότανο;
Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης, «Βότανα είναι όλα τα χρήσιμα φυτά και αφορά τα φυτά των οποίων, οι ρίζες, τα άνθη χρησιμεύουν ως τροφή ή θεραπεία, χάρη στο άρωμά τους ή με κάποιον άλλο τρόπο…». Όπως αντιλαμβανόμαστε, ο παραπάνω ορισμός περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία φυτών με πολλαπλές χρήσεις που αφορούν τροφή, θεραπευτικά σκευάσματα, ποτά, τσάι, αρωματοποιία, καλλυντικά. Τους τελευταίους αιώνες η έννοια βότανο, περιορίστηκε στενά σε κάποια συγκεκριμένα φυτά, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν είτε ως θεραπευτικά ροφήματα είτε ως καταπλάσματα είτε ως πρώτη ύλη για τη δημώδη ιατρική και τη σύγχρονη φαρμακολογία.
Δείτε ένα trailer
Δείτε ένα trailer
Εν συνεχεία ακολουθεί το πλήρες βίντεο
Τα βότανα ως θεραπευτική τροφή
Η σύγχρονη διάκριση των φυτών σε βότανα, λαχανικά, χόρτα και φρούτα είναι μια επινόηση των τελευταίων αιώνων. Για τους αρχαίους Έλληνες, Ρωμαίους, Άραβες, Κινέζους, Ινδούς, ακόμα και για τον άνθρωπο του Μεσαίωνα, όλα τα παραπάνω επιδρούν θεραπευτικά ή εξισορροπητικά στον ανθρώπινο οργανισμό ακόμα κι όταν καταναλώνονται καθημερινά ως τροφές. Άλλωστε η Κρητική, κυρίως, διατροφή συμπεριλαμβάνει στο καθημερινό διαιτολόγιό της μια σειρά τροφών τα οποία αντιμετωπίζει ως «βότανα της κουζίνας», αφού επιδρούν στον οργανισμό μέσω της καθημερινής διατροφής.
Μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από αρχαία ελληνικά κείμενα αποδεικνύουν ότι πολλά μαγειρικά χόρτα, λαχανικά, φρούτα και βότανα είναι θεραπευτικές τροφές ευρείας δράσης. Όπως, η συμβουλή του Ησίοδου προς τους Αθηναίους: «Να φας τσουκνίδα για να προστατευθείς από όλες τις ασθένειες του έτους». Αιώνες μετά ο J.Evelyn το 1699 έγραφε: «Είναι γνωστές οι αρετές της στο να αναζωογονεί τους υποχονδριακούς και να φτιάχνει τη διάθεση εκείνων που μελετούν σκληρά…» και αναφέρεται στην αποράντζα (borago) η οποία τρώγεται ωμή στις σαλάτες. Με επιστέγασμα τη λίστα του Καρλομάγνου (800 μ.Χ.), η οποία περιλαμβάνει σημαντικότατα αρωματικά φυτά τα οποία διέταξε να καλλιεργούνται στους βασιλικούς κήπους και τους έδωσε τον ορισμό «Ο φίλος του γιατρού και η δόξα του μάγειρα».
Βότανο, η φυσική επιλογή;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι περίπου 80% του παγκόσμιου πληθυσμού, γύρω στα τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν το βότανο ως θεραπευτική αγωγή για διάφορες ασθένειες και παθήσεις. Η βοτανική ιατρική είναι το κύριο συστατικό σε όλες ανεξαίρετα τις τοπικές, παραδοσιακές ιατρικές μεθόδους και κοινό στοιχείο της ομοιοπαθητικής, της Ayurveda, της Ανατολίτικης ιατρικής και πολλών άλλων εναλλακτικών θεραπευτικών μεθόδων.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σημειώνει ότι από τα 119 φάρμακα που εξάγονται σήμερα από φυτά, το 74% από αυτά χρησιμοποιούνται από τη μοντέρνα ιατρική με τον ίδιο ή παρόμοιο τρόπο που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν ως βότανα. Οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες βρίσκονται σε μια συνεχή αναζήτηση πιθανών φαρμακευτικών ιδιοτήτων φυτών και βοτάνων από ολόκληρο τον κόσμο.
Συλλογή βοτάνων
Η συλλογή των βοτάνων είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία και επηρεάζει άμεσα τη χημική σύστασή τους, άρα και τις θεραπευτικές ιδιότητές τους. Πάντοτε ο τρόπος συλλογής των βοτάνων εξαρτάται από το μέρος του φυτού που επιθυμούμε να πάρουμε.
• Ποτέ μη συλλέγετε μεγαλύτερες ποσότητες απ’ αυτές που χρειάζεστε.
• Τα φύλλα συλλέγονται πριν το φυτό ανθίσει, γιατί διαφορετικά χάνουν μέρος από το άρωμά τους. Οι σπόροι και οι βλαστοί αφού ανθίσει το φυτό.
• Τα αρωματικά φυτά πρέπει να μαζεύονται κατά τη διάρκεια του πρωινού (νωρίς το πρωί, εφόσον δεν υπάρχει υγρασία). Δεν μαζεύουμε ποτέ τα βότανα όταν βρέχει. Διαλέξτε μια ξηρή ημέρα.
• Μην ξεπατώνετε ποτέ τα βότανα. Μ’ ένα κοφτερό ψαλίδι κόψτε όσο σας χρειάζεται προσεκτικά έτσι ώστε να ξαναβλαστήσουν. Εκτός αν επιθυμείτε να συλλέξετε τις ρίζες του φυτού. Οι ρίζες συλλέγονται το φθινόπωρο, όταν το φυτό έχει σταματήσει τη μεγάλη παραγωγή φύλλων και ανθών.
Αποξήρανση βοτάνων
Ο πλέον συνηθισμένος τρόπος συντήρησης των βοτάνων είναι η αποξήρανση. Μερικά από τα καταλληλότερα βότανα για να τα αποξηράνετε, είναι η μαντζουράνα, η ρίγανη, το φασκόμηλο, η μέντα, η δάφνη, το θυμάρι και το δεντρολίβανο. Τα φυλλώδη βότανα, όπως ο βασιλικός, δυστυχώς τείνουν να χάνουν πολύ από τη γεύση και το χρώμα τους με την αποξήρανση. Η πιο απλή μέθοδος αποξήρανσης είναι να φτιάξετε μικρά, χαλαρά μπουκετάκια με τα βότανα και να τα κρεμάσετε ανάποδα σε μέρος που αερίζεται. Τα μπουκετάκια πρέπει να είναι μικρά, διαφορετικά ο αέρας δεν κυκλοφορεί ανάμεσα στο φύλλωμα και δεν είναι αρκετός για να αποξηράνει το κέντρο τους. Σκεπάστε με τουλουπάνι ή ένα λεπτό πανί για να μην γεμίσουν σκόνη. Η ξήρανση στα βότανα πρέπει να γίνεται σ’ ένα μέρος όπου η θερμοκρασία παραμένει σταθερή, ξηρή, ζεστή και με τον αέρα να «κυκλοφορεί» ώστε να αποφευχθεί η συγκέντρωση υγρασίας. Όσο πιο σύντομα γίνεται η ξήρανση, το αποτέλεσμα θα είναι σαφώς καλύτερο. Αποφύγετε τελείως την ξήρανση στον ήλιο, γιατί θα χάσουν το άρωμά και το χρώμα τους. Η θερμοκρασία στο δωμάτιο ξήρανσης πρέπει να είναι μεταξύ 20-31 Κελσίου.
Τα άνθη των φυτών αποξηραίνονται ολόκληρα. Ο χρόνος που θα χρειαστεί για να αποξηρανθούν εξαρτάται πάντα από το βότανο. Τα πιο λεπτεπίλεπτα βότανα χρειάζονται 3-4 ημέρες, ενώ τα πιο ανθεκτικά (σκληρά), όπως το θυμάρι, η ρίγανη και το δεντρολίβανο, μπορεί να χρειαστούν 6-8 ημέρες. Μόλις αποξηρανθούν, αφαιρέστε τα φύλλα από τα κοτσάνια και τοποθετήστε τα σε αεροστεγή δοχεία. Πάντα να φυλάτε τα αποξηραμένα βότανα σε δροσερό και σκοτεινό μέρος, καθώς η ζέστη και το φως εξαφανίζουν γρήγορα τα αρωματικά χαρακτηριστικά τους. Η καλύτερη εποχή για να χρησιμοποιήσετε τα αποξηραμένα βότανα είναι εντός 6 μηνών από την αποξήρανσή τους. Μετά από τους 12 μήνες, αρχίζουν να χάνουν τα αρώματά τους.
ΑΓΡΙΑΔΑ
ΑΓΡΙΑΔΑ
ΠΟΥ ΤΗ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Η αγριάδα φυτρώνει μόνη της και τη συναντάμε σε όλα σχεδόν τα εδάφη ( χωράφια, αγρούς, λιβάδια, όχθες ποταμών…)
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Τους ανοιξιάτικους ή φθινοπωρινούς μήνες ξεριζώνουμε το φυτό, κόβουμε τις ρίζες, τις δένουμε σε ματσάκια και τις αφήνουμε να ξεραθούν για δυό περίπου εβδομάδες σε σκιερό χώρο.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Η σημαντικότερη χρήση της αγριάδας είναι η διουρηττική. ¶λλες χρήσεις της είναι για τις πέτρες των νεφρών – χολής,την κυστίτιδα και τα αρθριτικά.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Βράζουμε 30 γρ. σε 1 λίτρο νερό. Αφού το αφήνουμε να κρυώσει το σουρώνουμε και πίνουμε από ένα ποτήρι πρωί – μεσημέρι – βράδυ με άδειο στομάχι.
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Ο βασιλικός καλλιεργείται σε κήπους ή γλάστρες σε όλη την Ελλάδα. Χρειάζεται αρκετό ήλιο και τακτικό πότισμα.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Από τον Ιούλη μέχρι και τον Σεμπτέμβρη μαζεύουμε τις ανθισμένες κορυφές και τα φύλλα και αφού τα ξεράνουμε σε σκιερό μέρος τα φυλάγουμε σε γυάλινα βάζα.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
O βασιλικός χρησιμοποιείται περισσότερο για ζαλάδες, σπασμούς, ατονία, δυσκοιλιότητα, γαστρίτιδα, εντερικές διαταραχές.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Αφού βάλουμε ένα κουταλάκι βασιλικό σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό, το πίνουμε μετά από κάθε γεύμα.Το πίνουμε όμως γουλιά – γουλιά αφού την κρατήσουμε για λίγο στο στόμα.
ΒΑΤΟΜΟΥΡΟ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Είναι θάμνος και φυτρώνει μόνος του στους φράχτες χωραφιών, πλάι σε ρυάκια ή σε χέρσες εκτάσεις.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Την άνοιξη μαζέυουμε τα φύλλα του, τα βλαστάρια και τις ρίζες. Το καλοκαίρι επίσης μπορούμε να μαζέψουμε και τους καρπούς αφού ωριμάσουν.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Οι κυριότερες χρήσεις της είναι για τη διάρροια, φαρυγγίτιδα,ουλίτιδα. Επίσης χρησιμοποιείται για την στηθάγχη, ατονία και τις καρδιοπάθειες.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Βράζουμε 20 περίπου κορυφές βατομουριάς σε 1 λίτρο νερό, μέχρι να μείνει το μισό. Αφού το περάσουμε από τούλι για να συγκρατηθούν τα τυχόν αγκαθάκια, πίνουμε από μισό ποτήρι πρωί – βράδυ σαν αφέψημα. Για αφέψημα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τη ρίζα. Αφού την πλένουμε καλά, τη βράζουμε και πίνουμε 2 μικρά ποτήρια την ημέρα.
ΓΛΙΣΤΡΙΔΑ
ΠΟΥ ΤΗ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Τη συναντάμε συνήθως σε άγρια κατάσταση σε κήπους, χωράφια τα οποία ποτίζονται συχνά
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Μαζεύουμε τα βλαστάρια και τα φύλλα τους το καλοκαίρι τα οποία χρησιμοποιούνται φρέσκα ή ξερά για να γίνουν αφέψημα.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Η γλιστρίδα χρησιμεύει περισσότερο στον τονωτικό, διουρητικό ,ορεκτικό. Επίσης σταματάει τον πονοκέφαλο που προκύπτει από δίψα ή ζέστη, αλλά και την ίδια την δίψα βάζοντας 2-3 φύλλα κάτω από τη γλώσσα. Τρώγοντας γλιστρίδα το καλοκαίρι καθαρίζει το αίμα και χαμηλώνει την πίεση.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Το πίνουμε σαν αφέψημα και επίσης το τρώμε σαν σαλάτα.
ΔΑΦΝΗ
ΠΟΥ ΤΗ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Είναι φυτό που το συναντάμε κυρίως σε κήπους, γλάστρες, μπαλκόνια, επειδή εκτός από τη φαρμακευτική του χρήση είναι και διακοσμητικό φυτό. Χρειάζεται όμως συχνό πότισμα.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Μαζεύουμε τα φύλλα και τα ξεραίνουμε σε σκοτεινό μέρος για να μη χάσουν το χρώμα και τη μυρωδιά τους και φυλάμε για όλο το χρόνο τα ξεραμένα φύλλα, τα οποία έχουν πιο δυνατό χρώμα από τα φρέσκα.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Χρησιμοποιείται για τους πόνους των ρευματισμών – αρθριτικά και την αεροφαγία (συγκέντρωση αερίων στο στομάχι και την κοιλιά). Επίσης για την ωτίτιδα, την ατονία και την εντερίτιδα.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Βάζουμε μερικά φύλλα σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και ύστερα από 10 λεπτά το σουρώνουμε. Πίνουμε 2 – 3 φλιτζάνια την ημέρα ανάμεσα στα γεύματα. Επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τοπικά τη σκόνη ξερών δαφνόφυλλων επειδή σταματάει την αιμοραγία της μύτης.
ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Το συναντάμε κυρίως σε πετρώδη μέρη της Πελοποννήσου, της Ηπείρου και των νησιών. Επειδή είναι όμορφο και αρωματικό μπορούμε να το φυτέψουμε σε γλάστρες ή στον κήπο. Του αρέσει το φως και ο ήλιος.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Στο τέλος της άνοιξης μαζεύουμε τα φύλλα μαζί με τις ανθισμένες κορυφές, τα οποία και ξεραίνουμε σε σκιερό μέρος.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Το δεντρολίβανο βοηθάει στην καταπολέμηση του άσθματος, της αυπνίας, της γρίπης, των ζαλάδων, της τριχόπτωσης και της αναιμίας.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Χρησιμοποιείται σαν έγχυμα. Βάζουμε 1 κουταλάκι φύλλα ή άνθη σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Αφού το σουρώσουμε ύστερα από 10 λεπτά πίνουμε
1 φλιτζάνι την ημέρα. Αν βράσουμε μια χούφτα σε 1 λίτρο νερό για 10 λεπτά μπορούμε να κάνουμε κομπρέσες σε ρευματισμούς ή να πλύνουμε πληγές.
ΔΥΟΣΜΟΣ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Εκτός του ότι φυτρώνει μόνο του το φυτό σε ορεινά και υγρά μέρη, καλλιεργείται από πολλούς ανθρώπους συνήθως σε γλάστρες και στον κήπο, λόγω του αρώματός του, της χρησιμότητάς του σαν καρύκευμα στο φαγητό, αλλά και των φαρμακευτικών του ιδιοτήτων.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Χρήσιμα μέρη του φυτού είναι τα φύλλα που τα μαζεύουμε το φθινόπωρο για να τα αποξηράνουμε. Μπορούμε ακόμη να χρησιμοποιήσουμε τις ανθισμένες κορυφές που τις κόβουμε το καλοκαίρι, αλλά και τα φρέσκα φύλλα του φυτού.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση του πυρετού, της δυσπεψίας, των τροφικών δηλητηριάσεων, της υπέρτασης, των ρευματισμών, του πονοκέφαλου κ.ά.
ΠΩΣ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ
Τα φρέσκα φύλλα ανακουφίζουν τους πόνους των ρευματισμών αν τα τρίψουμε στις κλειδώσεις που πονάνε. Επίσης τα τρίβουμε στο μέτωπο για το σταμάτημα του πονοκέφαλου. Μπορούμε με τα φύλλα να παρασκευάσουμε τσάι και να το χρησιμοποιήσουμε σε περιπτώσεις δυσπεψίας, διάρροιας ή για να ηρεμήσει το στομάχι μετά από εμετό. Βράζουμε 10 γραμμάρια φύλλα σε
1 λίτρο νερό και πίνουμε 3 φλιτζάνια την ημέρα.
ΘΥΜΑΡΙ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Το φυτό αυτό το συναντάμε σε όλες τις ξερές και άγονες εκτάσεις όπου φυτρώνει μόνο του ανάμεσα σε άλλους θάμνους.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Από το Μάη μέχρι τον Οκτώβρη που είναι το φυτό ανθισμένο, μαζεύουμε τις ανθισμένες κορυφές, τις ξεραίνουμε και τις χρησιμοποιούμε όλο το χρόνο.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Το θυμάρι είναι γνωστό σαν το φυτό με τις περισσότερες θεραπευτικές ιδιότητες. Θεραπεύει βήχα, γρίπη, πόνους δοντιών, ρευματισμούς, αρθρίτιδα κ.ά.
ΠΩΣ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ
Βράζουμε ένα κλαδάκι θυμαριού για κάθε φλιτζάνι νερό. Μόλις αρχίσει ο βρασμός το βγάζουμε και αφού το αφήσουμε για 10 λεπτά να ηρεμήσει και το σουρώσουμς, το πίνουμε σκέτο ή με μέλι.
ΦΛΑΜΟΥΡΙ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
¶γρια δέντρα φλαμουριάς μπορούμε να βρούμε μόνα στα δάση των βουνών, ιδιαίτερα στη βόρεια Ελλάδα. Πιο εύκολο είναι να βρούμε καλλιεργημένα δέντρα που φυτεύονται στις πλατείες και τα πάρκα των πόλεων.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Χρήσιμα μέρη του φυτού είναι το ξύλο του και τα άνθη. Το ξύλο μαζεύεται όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τα άνθη όταν ανοίξουν και πριν ωριμάσουν τελείως. Τα ξεραίνουμε στη σκιά και τα φυλάμε για ένα χρόνο.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Χρησιμοποιείται κατά των φακίδων, ρυτίδων, αϋπνίας, κρυολογημάτων, ρευματισμών και αρθριτικών.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Για τις φακίδες και τις ρυτίδες βράζουμε άνθη και με το αψέφημα κάνουμε κατάπλασμα βουτώντας σΆ αυτό βαμβάκι. Για την αϋπνία και τα κρυολογήματα πίνουμε το αψέφημα, ενώ για τους ρευματισμούς και αρθριτικά βράζουμε ξύλο 40 γραμμάρια σε 1 λίτρο νερού και όταν με το βράσιμο μείνουν τα – του νερού το στραγγίζουμε και πίνουμε ένα ως δυο ποτήρια την ημέρα, κυρίως το πρωί.
ΧΑΜΟΜΗΛΙ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Το χαμομήλι είναι ένα φυτό πολύ συνηθισμένο στην Ελλάδα. Φυτρώνει στα χωράφια, περιβόλια, κήπους και λιβάδια. Προτιμάει τις ζεστές και ηλιόλουστες τοποθεσίες.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Το μάζεμα γίνεται την άνοιξη, όταν το φυτό έχει ανθίσει. Μαζεύουμε μόνο τα άνθη, τα οποία ξεραίνουμε στη σκιά.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Το χρησιμοποιούμε για τη δυσκοιλιότητα, κρυολογήματα, δερματοπάθειες και φλογώσεις των ματιών.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Για τη δυσκοιλιότητα και τα κρυολογήματα βράζουμε τα άνθη του φυτού και πίνουμε το αψέφημα χωρίς ζάχαρη, αλλά με μέλι. Για δερματοπάθειες και φλογώσεις των ματιών βρέχουμε ένα βαμβάκι σε χλιαρό τσάι χαμομηλιού και το τοποθετούμε αρκετή ώρα στο πρησμένο μέρος.
ΜΕΝΤΑ
ΠΟΥ ΤΗ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Το φυτό μέντα η πιπερώδης, όπως λέγεται, είναι πολυετές και καλλιεργείται για το αιθέριο έλαιό της. Μπορούμε να τη βρούμε να φυτρώνει και μόνη της σε περιοχές με λίγο υψόμετρο.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Συλλέγουμε τα φύλλα του φυτού το καλοκαίρι και τα αποξηραίνουμε.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Χρησιμοποιείται κατά των παθήσεων του στομάχου, των εντέρων και της χολής.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Βράζουμε 8 γραμμάρια φύλλα μέντας σε 2 ποτήρια νερό και πίνουμε μεσημέρι – βράδυ, μετά τα γεύματα, από ένα ζεστό φλιτζάνι.
ΜΟΛΟΧΑ
ΠΟΥ ΤΗ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Τη μολόχα τη συναντάμε παντού, όπου υπάρχουν και άλλα αγριόχορτα, στις άκρες αγροτικών δρόμων, σε χωράφια που δεν καλλιεργούνται κ.ά.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Τα μέρη του φυτού που συλλέγουμε είναι τα λουλούδια, τα φύλλα και η ρίζα. Ανθίζει το καλοκαίρι και η συλλογή μπορεί να γίνει από τον Ιούνη μέχρι το Σεπτέμβρη. Η συλλογή των ριζών γίνεται το φθινόπωρο.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Βοηθάει στην αντιμετώπιση δερματοπάθειας, έλκους στομάχου – δωδεκακτύλου, βήχα.
ΠΩΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Το έγχυμα από ξεραμένη ρίζα μολόχας ανακουφίζει από βρογχικά, βήχα, λαρυγγίτιδα και παθήσεις του στομάχου.
Το έγχυμα από φύλλα και λουλούδια χρησιμοποιείται για πλύσεις των φλεγμονών του δέρματος.
ΡΑΔΙΚΙ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Είναι φυτό που φυτρώνει μόνο του σε γυμνά, ακαλλιέργητα μέρη ή μέσα σε χωράφια και κήπους.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Γίνεται από το Νοέμβρη μέχρι τον Ιούνη ανάλογα με την τοποθεσία που θα το βρούμε. Καλύτερη εποχή είναι η άνοιξη λίγο πριν βγούνε τα λουλούδια.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Καταπολεμά δερματοπάθειες, πρηξίματα από τσιμπήματα μέλισσας, κάλους, κρεατοελιές, πέτρα στα νεφρά, αρθριτικά, ρευματισμούς.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Για ότι έχει σχέση με το δέρμα βάζουμε πάνω του μια φορά τη μέρα το γαλακτερό χυμό του φυτού που παίρνουμε από τις ρίζες. Για τις υπόλοιπες παθήσεις βράζουμε φρέσκα ή και ξερά φυτά για λίγα λεπτά και πίνουμε το ζουμί τους αντί για νερό τρεις φορές τη μέρα.
ΡΙΓΑΝΗ
ΠΟΥ ΤΗ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Τη ρίγανη τη συναντάμε σε όλα τα ξερά, χέρσα, πετρώδη άγρια τοπία, που είναι ασβεστολιθικά και έχουν δροσερό καλοκαίρι και κρύο χειμώνα.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Ολόκληρο το φυτό ανθισμένο είναι χρήσιμο. Η κατάλληλη εποχή να μαζέψουμε ρίγανη είναι από το Μάη ως το Σεπτέμβρη. Αφήνουμε τα κομμένα φυτά στη σκιά να ξεραθούν και τα φυλάγουμε σε γυάλινα βάζα.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Χρησιμοποιείται για τονωτικό, διουρητικό και γενικά για την πέψη. Θεωρείται φάρμακο για την ψωρίαση, την τερηδόνα και τους κολικούς.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Βράζουμε μια κουταλιά σούπας σΆ ένα μπρίκι νερό. Πίνουμε ένα φλιτζάνι αψέφημα σε κάθε γεύμα πρίν ή μετά.
ΣΚΟΡΔΟ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Καλλιεργείται σε κήπους και χωράφια, μπορούμε όμως να το βρούμε σΆ όλα τα μανάβικα, τα σούπερ μάρκετ και τις λαϊκές αγορές.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Χρήσιμο μέρος του φυτού είναι οι σκελίδες του βολβού. Η καλύτερη εποχή για τη συλλογή τους είναι το καλοκαίρι. Αν θέλουμε να διατηρηθούν μήνες τα κάνουμε πλεξίδες και τα κρεμάμε.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Χρησιμοποιείται κατά της φαρυγγίτιδας, υπέρτασης, αρθρίτιδας, βρογχοκήλης, αρτηριοσκλήρωσης.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Τρώγεται ωμό, στις σαλάτες και μαζί με όσα φαγητά ταιριάζει. Σε τσιμπήματα από έντομα, σφήκες κ.ά, βγάζουμε το κεντρί και αλείφουμε την πληγή με κοπανισμένο σκόρδο.
ΤΣΑΙ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Το τσάι του βουνού ή αλλιώς φλισκούνι το βρίσκουμε σε ορισμένες ορεινές περιοχές της πατρίδας μας. Στην περιοχή μας το συναντάμε στον Όλυμπο.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Χρήσιμα μέρη του φυτού είναι τα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές. Ανθίζει το καλοκαίρι. Το ξηραίνουμε και το κρατάμε για όλη τη διάρκεια του χρόνου.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Το τσάι του βουνού είναι θαυμάσιο στομαχικό και χωνευτικό. Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας, φλεγμονών του ρινοφάρυγγα και για το κρυολόγημα.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Ρίχνουμε 6 γραμμάρια τσάι σε 2 ποτήρια καυτό νερό και πίνουμε από ένα μετά το μερσημεριανό και βραδινό φαγητό.
ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ
ΠΟΥ ΤΗ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Είναι φυτό συνηθισμένο σΆ όλη την Ελλάδα και φυτρώνει σε δρόμους, χωράφια, φράχτες κ.ά.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Η τσουκνίδα μαζεύεται την άνοιξη όταν το φυτό είναι στην ανάπτυξή του. Αφήνουμε τους βλαστούς να ξεραθούν στη σκιά και τους φυλάμε σΆ ένα δοχείο.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Χρησιμοποιείται κατά της υπέρτασης, ρευματισμών, αρθίτιδας,αναιμίας.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Βράζουμε φύλλα τσουκνίδας με νερό μέχρι να μείνει το μισό. ΑπΆ αυτό το ζουμί αφού το στραγγίσουμε πίνουμε μισό ποτήρι του κρασιού μια ή δυο φορές την ημέρα. Για τα αρθριτικά κόβουμε ένα βλαστάρι τσουκνίδας, το κρατάμε με γάντι και χτυπάμε μΆ αυτό το σημείο του σώματος που πονάει. Το σημείο αυτό πρήζεται και πονάει, αλλά το αποτέλεσμα είναι να φύγουν τα συμπτώματα.
ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Το φασκόμηλο φυτρώνει παντού, χωρίς ιδιαίτερες προτιμήσεις στο έδαφος. Όμως το πιο δυνατό και μυρωδάτο φυτρώνει σε άγριες, ακαλλιέργητες περιοχές.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Το μάζεμα γίνεται νωρίς την άνοιξη πριν από την άνθηση. Μαζεύουμε τους τρυφερούς βλαστούς και τους ξεραίνουμε σε σκιά.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Χρησιμοποιείτι σε περιπτώσεις κρυολογήματος, φαρυγγίτιδας και βραχνιάσματος. Επίσης στην αδυναμία, στην γαστρίτιδα, εντερικές παθήσεις και στην πτώση των μαλλιών.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Βράζουμε βλαστούς φρέσκους ή αποξηραμένους και πίνουμε το αψέφημα ζεστό το χειμώνα ή κρύο το καλοκαίρι αντί για νερό. Για την πτώση των μαλλιών λούζουμε τα μαλλιά μας με το ζουμί βρασμένου φασκόμηλου αρκετές φορές.ΠΟΥΡΝΑΡΙ
ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
Το πουρνάρι είναι φυτό πολύ διαδεδομένο στη χώρα μας και διακρίνεται για την ανθεκτικότητά του στην ξηρασία και τους ανέμους. Φυτρώνει μόνο του στους πρόποδες των βουνών και το συναντάμε σαν θάμνο αλλά και σαν δέντρο όταν καθαρίζονται οι παραφυάδες.
ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ
Χρήσιμο μέρος του φυτού είναι η ρίζα του. Η περισυλλογή της γίνεται το φθινόπωρο.
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Χρησιμοποιείται στο έλκος στομάχου – δωδεκακτύλου, ίκτερο, φακίδες, άσθμα, ατονία, φυματίωση.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Βράζουμε σε σκεύος (όχι αλουμινίου) ρίζες πουρναριού σε σιγανή φωτιά με το καπάκι καλά κλεισμένο. Όταν ο αχνός μυρίσει σαν βρασμένο κάστανο, το αποσύρουμε από τη φωτιά. Αν βράσει λιγότερο, δε δίνουν οι ρίζες τις ουσίες τους, ενώ αν βράσει περισσότερο καταστρέφονται. Πίνουμε από το αψέφημα ένα ποτηράκι του κρασιού πρωί, μεσημέρι, βράδυ.
Τσουκνίδα
Αρθριτικά: Κόβουμε ένα βλαστάρι (φορώντας γάντια) τσουκνίδα και χτυπάμε με αυτό το μέρος που πάσχει, το σημείο αυτό πρήζεται και πονά αλλά το σύμπτωμα θα είναι να υποχωρήσει γρήγορα η αρρώστια.
Αναιμία: Βράζουμε την Τσουκνίδα και πίνουμε κάθε πρωί ένα φλιτζάνι του τσαγιού.
Βρογχίτιδα – Ρευματισμοί – Ηπατίτιδα: Βράζουμε σπόρους και φύλλα της τσουκνίδας για μισή ώρα, το σουρώνουμε και πίνουμε μισό ποτήρι 1-2 φορές την ημέρα.
Φασκόμηλο
Για Δυνατά Μαλλιά: Βράζουμε το Φασκόμηλο και με αυτό το υγρό περνάμε τα μαλλιά μας μετά από κάθε λούσιμο.
Για το Πρόσωπο: Βράζουμε βλαστούς του φυτού και με αυτό το υγρό πλενόμαστε.
Αγκινάρα
Αιμορροΐδες: Κοπανάμε φρέσκα φύλλα Αγκινάρας τα βάζουμε στο μέρος που πονάμε.
Αμυγδαλίτιδα: Βρασμένα φύλα Αγκινάρας τα βάζουμε κατάπλασμα στον λαιμό.
Πυρετός: Βράζουμε φύλλα και άνθη Αγκινάρας και πίνουμε κάθε μέρα 2 ποτήρια.
Βατομουριά
Αναιμία – Διάρροια: Βράζουμε τα φύλλα Βατομουριάς και πίνουμε ένα ποτήρι κάθε μέρα.
Σακχαροδιαβήτης: Βράζουμε τις κορυφές της Βατομουριάς και πίνουμε ένα ποτήρι κάθε πρωί νηστικοί.
Ζαμπούκος
Έκζεμα: Βράζουμε τα φύλλα του Ζαμπούκου κάνουμε κομπρέσες στο μέρος που πάσχει και πίνουμε.
Πονόδοντος: Βράζουμε τα άνθη και κάνουμε γαργάρες.
Γρίπη: Σε ένα δοχείο βάζουμε άνθη Ζαμπούκου και Μέντα, ρίχνουμε καυτό νερό, το αφήνουμε να κρυώσει και πίνουμε.
Φλογώσεις Δέρματος: Βράζουμε ξερά άνθη Ζαμπούκου και με το υγρό αυτό κάνουμε εντριβές.
Φλαμουριά
Ρυτίδες – Φακίδες: Βράζουμε τα άνθη της Φλαμουριάς και με το υγρό αυτό κάνουμε κομπρέσες και βάζουμε στο σημείο που θέλουμε.
Μαγκούτα
Καρκίνος του Δέρματος – Ψωρίαση – Ερυσίπελας: Λιώνουμε τα φρέσκα φύλλα του φυτού και το βάζουμε στο σημείο που πάσχει.
Μαϊντανός
Πέτρα στα Νεφρά: Βράζουμε 1 κιλό Μαϊντανό με τις ρίζες του και πίνουμε ένα ποτήρι του νερού πρωί και βράδυ για 7 ημέρες.
Δεντρολίβανο
Ατονία Καρδιάς: Μάσα σε ένα μπουκάλι κρασί βάζουμε μερικά κλωνάρια Δεντρολίβανο, το αφήνουμε για 15 ημέρες και από αυτό πίνουμε ένα ποτήρι του κρασιού κάθε ημέρα.
Τριχόπτωση: Παίρνουμε κλαράκια Δεντρολίβανου, ρίζες Τσουκνίδας και ρίζες Λάππας, τα ρίχνουμε όλα αυτά σε ένα μπουκάλι με οινόπνευμα. Με αυτό το υγρό κάνουμε εντριβές στο κεφάλι.
Δυσπεψία: Παίρνουμε 30 γραμμάρια άνθη Δεντρολίβανου και τις βράζουμε σε 1 λίτρο νερό, από αυτό το νερό πίνουμε 2 φορές την ημέρα.
Ρευματισμοί: βράζουμε το φυτό και κάνουμε εντριβές στα πάσχων μέρος.
ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ
Αφέψημα
Βάζουμε το θεραπευτικό μέρος του φυτού (ρίζες, φλούδες, κοτσάνια, σπόροι)
σε νερό και τΆ αφήνουμε να βράσουν σε σιγανή φωτιά. Στραγγίζουμε ύστερα το υγρό και το χρησιμοποιούμε ανάλογα με την περίπτωση.
Εκχύλισμα
Γίνεται όταν βράσουμε το υγρό που περιέχει τα φυτά τόσο
πολύ ώστε να εξατμιστεί ένα μέρος του.
Ψυχρό έμβρεγμα
Παίρνουμε το φυτό και το ρίχνουμε μέσα σε κρύο νερό,
για αρκετό χρόνο, ώστε να διαλυθούν τα συστατικά του.
Στραγγίζουμε ύστερα το ζουμί και το χρησιμοποιούμε.
Θερμό έμβρεγμα
Είναι το ίδιο με το ψυχρό αλλά γίνεται με χλιαρό νερό.
Βάμμα
Παίρνουμε το φυτό και το ρίχνουμε σε οινόπνευμα,
όπου παραμένει αρκετό χρόνο. Το υγρό που προκύπτει λέγεται βάμμα
(μόνο για εξωτερική χρήση).
Eγχυμα
Είναι η καλύτερη μέθοδος για να πάρουμε τις φαρμακευτικές ιδιότητες
των ευαίσθητων μερών των φυτών, των λουλουδιών και των φύλλων τους.
Γίνεται, ρίχνοντας σε βραστό νερό, αφού το κατεβάσουμε από τη φωτιά,
το θεραπευτικό μέρος του φυτού για 10-20 λεπτά, το σουρώνουμε και το χρησιμοποιούμε.
