Ηθική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να ξεχωρίζεις το καλό απ’ το κακό, αλλά και να σέβεσαι τις αξίες των άλλων. Με άλλα λόγια, ότι καλύτερο μπορεί να διαθέσει ο άνθρωπος.
Κάποιοι άνθρωποι έχουν το χάρισμα της μαθηματικής και φιλοσοφικής σκέψης, όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ή ο Μπιλ Γκέιτζ.
Κάποιοι άλλοι είναι συναισθηματικά προικισμένοι, για παράδειγμα οι μεγάλοι συγγραφείς, όπως ο Τζον Στάινμπεκ και η Άιρις Μέρντοχ, άνθρωποι δηλαδή που μπορούν να αποτυπώσουν ή να μεταφέρουν το συναίσθημά τους στο ευρύ κοινό.
Επίσης, υπάρχει η πρακτική νοημοσύνη. Είναι οι άνθρωποι που δίνουν λύσεις σε προβλήματα, μπορούν να φτιάξουν ένα αυτοκίνητο, να δώσουν λύση όταν πλημμυρίσει το υπόγειο ή να λύσουν εύκολα μια εξίσωση.
Επιπλέον, υπάρχει και η αισθητική νοημοσύνη, αυτή που διαθέτουν οι καλλιτέχνες, οι ζωγράφοι και οι μουσικοί. Κάποιες φορές, ιδιαίτερα στους μουσικούς και στους συνθέτες, η ευφυΐα αυτή συνδυάζεται με μαθηματική ευφυΐα.
Τέλος, υπάρχει κι ένα άλλο είδος ευφυΐας, ίσως το λιγότερο γνωστό, η λεγόμενη ηθική νοημοσύνη. Πρόκειται για το είδος εκείνο της εξυπνάδας που συνδυάζει τη δύναμη του χαρακτήρα με την ορθή κρίση, δύο προσόντα που συνήθως απαξιώνουμε γιατί δεν τα θεωρούμε και τόσο σημαντικά. Είναι η αρετή που μας μαθαίνει να κάνουμε όλα αυτά που οφείλουμε και όχι αυτά που μας αρέσει να κάνουμε.
Χρειάζονται συνείδηση, δηλαδή την ικανότητα να ερμηνεύουν αυτά που νιώθουν και να είναι σίγουροι γι’ αυτά που ξέρουν.
Οι άνθρωποι με αναπτυγμένη την ηθική νοημοσύνη βιώνουν συναισθηματική ασφάλεια επειδή εμπιστεύονται την εσωτερική αίσθηση που διαθέτουν για να διακρίνουν το σωστό απ’ το λάθος, το καλό απ’ το κακό.
Αυτό είναι που τους βοηθάει να αισθάνονται ισχυρούς δεσμούς με τους άλλους ανθρώπους, όπως με την οικογένεια, τους φίλους ή τους συναδέρφους τους.
Αυτές λοιπόν είναι επτά και καθεμία μπορεί να διδαχτεί με συγκεκριμένους τρόπους.
«Η διανοητική και η συναισθηματική αντίληψη είναι σημαντικές», λέει η ψυχολόγος «στην ερώτηση όμως για το τι μετράει περισσότερο, το μυαλό ή η καρδιά, συνήθως ξεχνάμε την ψυχή.
Και αυτή είναι που έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στη διαμόρφωση της προσωπικότητας». Μέσω της ιστοσελίδας της για την πνευματική ανατροφή, η Ντο παρέχει συμβουλές και υποστήριξη για όσους θέλουν να ανατραφούν ηθικά.
Να εμπιστεύεστε τις επιλογές σας.
Προτιμήστε να πιστεύετε ότι θα κάνετε το σωστό και όχι το λάθος.
Και περιμένετε να σας δείχνουν σεβασμό, να δείχνετε σεβασμό στους άλλους και αυτοσεβασμό στον εαυτό σας.
Πάνω απ’ όλα, όμως, να πιστεύετε ότι θα έχετε μια ευτυχισμένη ζωή.
Αποφεύγετε να διαβάζετε δυσάρεστες έρευνες και να φοβάστε διαρκώς για το μέλλον σας. Στην εποχή του υλισμού και της «τοξικής ηλικίας» είναι εύκολο να μας κατακλύσει ο φόβος ότι οι ζωές μας πήγαν στραβά με κάποιον τρόπο.
Κι όμως, η παρούσα ηλικία μπορεί να είναι ακόμα μια περίοδος διασκέδασης και αθωότητας και να έχει πολλά ηλιόλουστα απογεύματα με παιχνίδια στην πλατεία.
Η αφηρημάδα και η συνεχής έγνοια για άλλα πράγματα εκλαμβάνεται από εκείνους ως αδιαφορία.
Όπως χαρακτηριστικά είπε κάποιος με παράπονο:
«Μπορείς να με ακούσεις με το μπροστινό μέρος του προσώπου σου;»
Το πιο σημαντικό πράγμα λοιπόν που μπορείτε να διαθέσετε είναι ο χρόνος σας και η προσοχή σας.
Και αν αφιερώσετε χρόνο, θα μπορέσετε να χαλαρώσετε και να απολαύσετε τη στιγμή.
Πολύ συχνά, πολύτιμες στιγμές μάς προσπερνούν γιατί είμαστε πολύ απασχολημένοι για να τις διακρίνουμε ή ανησυχούμε για κάτι που έχει ήδη περάσει ή μας απασχολεί κάτι άλλο που μπορεί να συμβεί ή και να μη συμβεί.
Αντ’ αυτού, δοκιμάστε να αφιερώσετε όλη σας την προσοχή στο παρόν.
Αναπτύξτε δομές και υιοθετήστε συνήθειες στη ζωή σας που να δίνουν και σε σας και σε εκείνους, χώρο να αναπνεύσετε.
Για παράδειγμα, ξεκινήστε δέκα λεπτά νωρίτερα για κάποια από κοινού εξωτερική εργασία, για να μπορέσετε να περπατήσετε μαζί στο πάρκο που βρίσκεται στο δρόμο για την εξωτερική δουλειά σας και να σταματήσετε για να μυρίσετε τα λουλούδια.
Αυτά τα μικρά πράγματα είναι που βοηθούν τους ανθρώπους να καλλιεργήσουν τον ψυχισμό τους και τους κάνει να αισθάνονται ότι ζουν σε έναν θαυμαστό κόσμο.
Εσείς του λέτε:
(α) «Ουάου! Ήσουν με διαφορά ο καλύτερος. Είσαι πραγματικά εκπληκτικός» ή
(β) «Τι καταπληκτική δουλειά έκανες, το δούλεψες έξοχα. Ήταν ένα συναρπαστικό έργο».
Όλοι μπαίνουμε στον πειρασμό να υιοθετήσουμε την πρώτη επιλογή επειδή οι άνθρωποι λατρεύουν τους επαίνους και διψούν για την αποδοχή των άλλων.
Καλύτερα όμως να επιλέξετε τη δεύτερη.
«Υπενθυμίζοντας τους ότι είναι μέρος ενός συνόλου (πχ οικογένειας) σε αυτή την περίπτωση αποκτά την αίσθηση ότι συνυπάρχει δημιουργικά και σε σχέσεις εξάρτησης με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό είναι στοιχείο-κλειδί για την ανάπτυξη μιας υγιούς συνείδησης».
Οι άνθρωποι μπορούν να δουν πέρα από τα ψεύτικα χαμόγελα.
Αν εκτιμάτε τον εαυτό σας, οι άνθρωποί σας θα το νιώσουν και αυτό θα είναι ένα από τα πιο πολύτιμα μαθήματα ζωής.
Η Μίμι Ντο μιλά για ένα δίλημμα που αντιμετώπισε κάποιο Σάββατο πρωί, όταν δεν μπορούσε να αποφασίσει αν θα πήγαινε στο μάθημα της γιόγκα (η «εγωιστική» επιλογή) ή αν θα έμενε στο σπίτι για να περάσει λίγο ποιοτικό χρόνο παρέα με την οικογένειά της (η επιλογή της «καλής μητέρας-συντρόφου»).
Τελικά, αποφάσισε η μικρή της κόρη για εκείνη:
«Μου είπε να πάω επειδή μετά το μάθημα της γιόγκα είμαι καλύτερος άνθρωπος και πιο καλή παρέα», θυμάται η Ντο.
Όταν είστε χαρούμενοι και χαλαροί, αντανακλάτε θετική ενέργεια.
Είναι μεταδοτική.
Μην προσποιείστε ότι είστε οι τέλειοι, απλώς να είστε χαρούμενοι. Τόσο απλά.
«Λαμβάνω συνεχώς γράμματα από ανθρώπους που λένε ότι έχουν ανάγκη και πραγματικά διψάνε να μεγαλώσουν σε ένα πνευματικό σπίτι, αλλά δεν ξέρουν πώς να το κάνουν, επειδή έχουν απομακρυνθεί από την οργανωμένη θρησκεία».
«Ωστόσο, η πνευματικότητα έρχεται από μέσα μας.
Είναι το να έρθουμε σε επαφή με την εσώτερη αίσθηση του θαυμασμού και της χαράς και με το τι σημαίνει να είμαστε σε επαφή με τους άλλους ανθρώπους».
«Ένας άνθρωπος θα ψάξει για ενδείξεις σχετικά με το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται και σίγουρα θα βρει πολλές από τον τρόπο με τον οποίο εμείς οι υπόλοιποι ζούμε τη ζωή μας».
Με άλλα λόγια, μη μένετε στα λόγια. Κάνετε τα πιστεύω σας πράξη.
Επίσης, έχουν έναν φυσικό δεσμό με τους άλλους ανθρώπους και με το σύμπαν, αλλά η κουλτούρα μας τον καταστρέφει.
Όταν γίνεστε δεκτικοί της συναισθηματικής νοημοσύνης, έχετε μια καλή ευκαιρία να επανεκτιμήσετε τις αξίες σας και να επανασυνδεθείτε με τον δικό σας πνευματικό εαυτό.
«Η εγκυμοσύνη είναι το σημείο εκκίνησης για τόσες πολλές μητέρες», λέει η Ντο.
«Είναι η περίοδος κατά την οποία επανασυνδέονται με την πνευματικότητά τους.
Τι θα μπορούσε να είναι πιο πνευματικό από μια νέα ζωή που μεγαλώνει μέσα μας;»
Το κλειδί είναι να διατηρήσουμε αυτό το συναίσθημα σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της μετέπειτα συνέχειας.
«Πολύ συχνά η φυσική πνευματικότητα των ανθρώπων συνθλίβεται από καλοπροαίρετους ανθρώπους που ενδιαφέρονται να δουν αποτελέσματα και από ένα ανταγωνιστικό κοινωνικό σύστημα».
«Ό,τι κι αν συμβεί, όμως, μην αφήσετε την αίσθηση θαυμασμού σας να μαραθεί και να σβήσει».
Μάθετε να λέτε συγγνώμη και να προχωράτε.
Είναι πάντα χρήσιμη μια δεύτερη ευκαιρία τόσο για τον εαυτό σας όσο και για τους άλλους.
Με αυτό τον τρόπο τους δείχνετε και πώς να αντιμετωπίζουν τα δικά τους λάθη.
Με άλλα λόγια, η ηθική εξυπνάδα είναι το αντίδοτο στη μιζέρια και στην απώλεια της ελπίδας.
Ένα ηθικά εκπαιδευμένο άτομο μπορεί να κυριαρχήσει στον άκρατο αυθορμητισμό του, να πολεμήσει τη βία και την κατάθλιψη.
Είναι αντίδοτο στη βίαιη συμπεριφορά και μπορεί να δώσει υπόσταση σε μια άδεια ζωή.
Η ηθική νοημοσύνη είναι ίσως η πιο ανθρωποκεντρική απ’ όλες και σίγουρα εκείνη που μπορεί να συμβάλλει στο χτίσιμο μιας πιο δίκαιης και ευτυχισμένης κοινωνίας.