Οφείλω να ομολογήσω πως τη διάθεσή μου για σκεπτικισμό, έρευνα και χρήση λογικών επιχειρημάτων την οφείλω σε μεγάλο βαθμό στη μητέρα μου, η οποία δεν ήταν τρομερά μορφωμένη, αλλά με κατεύθυνε πάντα με τέτοιο τρόπο ώστε να αμφισβητώ αυτό που φαινόταν, μέχρι να πάρω μια λογική εξήγηση.
Ένα από τα θέματα στα οποία ήταν πάντα πιο ευαισθητοποιημένη από άλλες γυναίκες, ήταν ο βιασμός και ειδικά οι μύθοι που κυκλοφορούν για αυτόν. Βέβαια θα μου πείτε πως 20 χρόνια πριν οι Έλληνες ήμασταν διαφορετικοί και πλέον ο βιασμός δεν αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο.
Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω. Ακόμα ακούω ανέκδοτα για το θέμα και ενώ δεν έχω πρόβλημα με το χιούμορ, όταν αυτό χρησιμοποιείται προκειμένου να διαιωνιστούν κάποιες λανθασμένες πεποιθήσεις τότε ενοχλούμαι.
Αυτό που με εντυπωσιάζει ακόμα περισσότερο από τα ανέκδοτα είναι πως πολλές γυναίκες μεταφέρουν τέτοιους μύθους λες και δεν συμβαίνει τίποτα. Θα το περίμενα από άντρες και ειδικά από αυτούς που η μητέρα τους δεν είχε πολλά δικαιώματα στο σπίτι, αλλά όταν τα ακούω από γυναίκες πραγματικά μένω με ανοιχτό το στόμα.
Ας δούμε λοιπόν μερικούς από τους πιο δημοφιλείς μύθους σχετικά με το βιασμό.
Ο Μύθος: Ο βιασμός είναι σεξ
Η Αλήθεια: Τα θύματα βιασμού τον αντιμετωπίζουν σαν μια πράξη βίας και όχι σεξ. Είναι μια εμπειρία που αλλάζει τη ζωή του θύματος και αν ξεφύγει με τη ζωή της τότε είναι τυχερή.
Ο Μύθος: Οι γυναίκες προκαλούν τους άντρες και κατ’ επέκταση το βιασμό τους με τη συμπεριφορά τους.
Η Αλήθεια: Οι έρευνες έχουν δείξει πως η συντριπτική πλειοψηφία των βιασμών είναι προμελετημένοι. Χιλιάδες γυναίκες, παιδιά και άντρες κάθε εμφάνισης, συμπεριφοράς και νοοτροπίας βιάζονται κάθε χρόνο. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στο βιασμό είναι η “ευκαιρία”.
Η Αλήθεια: Οι έρευνες έχουν δείξει πως η συντριπτική πλειοψηφία των βιασμών είναι προμελετημένοι. Χιλιάδες γυναίκες, παιδιά και άντρες κάθε εμφάνισης, συμπεριφοράς και νοοτροπίας βιάζονται κάθε χρόνο. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στο βιασμό είναι η “ευκαιρία”.
Ο Μύθος: Οι βιαστές είναι άτομα κατώτερης μόρφωσης, φτωχά και περιθωριακά
Η Αλήθεια: Οι βιαστές έρχονται από όλες τις κοινωνικές βαθμίδες και μπορεί να είναι κυριολεκτικά ο οποιοσδήποτε, ένας γιατρός, ένας αστυνόμος, ένας ζητιάνος.
Η Αλήθεια: Οι βιαστές έρχονται από όλες τις κοινωνικές βαθμίδες και μπορεί να είναι κυριολεκτικά ο οποιοσδήποτε, ένας γιατρός, ένας αστυνόμος, ένας ζητιάνος.
Ο Μύθος: Ο βιασμός είναι ένα σπάνιο έγκλημα.
Η Αλήθεια: Σύμφωνα με το Αμερικάνικο Υπουργείο Δικαιοσύνης από το 1973 μέχρι το 1987 βιάζονταν περίπου 155.000 γυναίκες το χρόνο. Πολλοί βιασμοί δεν αναφέρονται στις αρχές είτε λόγο φόβου αντιποίνων είτε για άλλους κοινωνικούς λόγους.
Η Αλήθεια: Σύμφωνα με το Αμερικάνικο Υπουργείο Δικαιοσύνης από το 1973 μέχρι το 1987 βιάζονταν περίπου 155.000 γυναίκες το χρόνο. Πολλοί βιασμοί δεν αναφέρονται στις αρχές είτε λόγο φόβου αντιποίνων είτε για άλλους κοινωνικούς λόγους.
Ο Μύθος: Οι γυναίκες έχουν φαντασιώσεις στις οποίες είναι θύματα βιασμού.
Η Αλήθεια: Η σημαντική διαφορά εδώ είναι η λέξη “φαντασίωση”. Στο μυαλό μας ή κατά τη διάρκεια του σεξ μπορούμε να φαντασιωθούμε οτιδήποτε. Η σημαντική διαφορά είναι πως η κατάσταση είναι ελεγχόμενη και μπορεί να σταματήσει ανά πάσα στιγμή με μία λέξη. Ο βιασμός δεν σταματά με μία λέξη.
Η Αλήθεια: Η σημαντική διαφορά εδώ είναι η λέξη “φαντασίωση”. Στο μυαλό μας ή κατά τη διάρκεια του σεξ μπορούμε να φαντασιωθούμε οτιδήποτε. Η σημαντική διαφορά είναι πως η κατάσταση είναι ελεγχόμενη και μπορεί να σταματήσει ανά πάσα στιγμή με μία λέξη. Ο βιασμός δεν σταματά με μία λέξη.
Ο Μύθος: Ο σύζυγος δεν μπορεί να βιάσει τη σύζυγο.
Η Αλήθεια: Αν δεχθούμε το παραπάνω είναι σαν να λέμε πως οι παντρεμένες έχουν λιγότερα δικαιώματα από ότι οι ελεύθερες.
Η Αλήθεια: Αν δεχθούμε το παραπάνω είναι σαν να λέμε πως οι παντρεμένες έχουν λιγότερα δικαιώματα από ότι οι ελεύθερες.
Ο Μύθος: Μετά το βιασμό η γυναίκα μπορεί να επιστρέψει στην κανονική της ζωή σαν να μη συνέβη τίποτα.
Η Αλήθεια: Μετά το βιασμό η γυναίκα μπορεί να έχει μια καλύτερη εικόνα για τα όρια της δύναμής της, σωματικής και ψυχολογικής, αλλά θα έχει αλλάξει για πάντα. Ο βιασμός είναι μια εμπειρία που αλλάζει εντελώς τη ζωή.
Η Αλήθεια: Μετά το βιασμό η γυναίκα μπορεί να έχει μια καλύτερη εικόνα για τα όρια της δύναμής της, σωματικής και ψυχολογικής, αλλά θα έχει αλλάξει για πάντα. Ο βιασμός είναι μια εμπειρία που αλλάζει εντελώς τη ζωή.
Ο Μύθος: Οι άντρες δεν πέφτουν θύματα βιασμού.
Η Αλήθεια: Το 1991 υπήρχαν 20.000 θύματα βιασμού που ήταν άντρες από 12 ετών και πάνω.
Η Αλήθεια: Το 1991 υπήρχαν 20.000 θύματα βιασμού που ήταν άντρες από 12 ετών και πάνω.
Ο Μύθος: Μόνο οι “κακές-ανήθικες” γυναίκες μπορεί να βιαστούν.
Η Αλήθεια: Λίγα εγκλήματα φέρουν τόσο δυνατό στίγμα όπως αυτό του βιασμού. Μας αρέσει να πιστεύουμε πως μιας και η κοπέλα είχε πιεί παραπάνω, είχε ντυθεί προκλητικά, κυκλοφορούσε αργά, μιλούσε με αγνώστους, “προκάλεσε” το βιαστή της, και εμείς που δεν κάνουμε τίποτα από αυτά είμαστε ασφαλείς. Η αλήθεια είναι πως η βία είναι βία και το όχι είναι όχι.
Η Αλήθεια: Λίγα εγκλήματα φέρουν τόσο δυνατό στίγμα όπως αυτό του βιασμού. Μας αρέσει να πιστεύουμε πως μιας και η κοπέλα είχε πιεί παραπάνω, είχε ντυθεί προκλητικά, κυκλοφορούσε αργά, μιλούσε με αγνώστους, “προκάλεσε” το βιαστή της, και εμείς που δεν κάνουμε τίποτα από αυτά είμαστε ασφαλείς. Η αλήθεια είναι πως η βία είναι βία και το όχι είναι όχι.
Ο Μύθος: Οι βιασμοί γίνονται το βράδυ στους δρόμους.
Η Αλήθεια: Οι βιασμοί γίνονται ανά πάσα στιγμή και ανά πάσα ώρα. Πολλοί βιασμοί γίνονται μέσα στο σπίτι του ίδιου του θύματος.
Η Αλήθεια: Οι βιασμοί γίνονται ανά πάσα στιγμή και ανά πάσα ώρα. Πολλοί βιασμοί γίνονται μέσα στο σπίτι του ίδιου του θύματος.
Ο Μύθος: Οι βιασμοί γίνονται συνήθως σε νεότερα και ελκυστικότερα κορίτσια.
Η Αλήθεια: Θύμα βιασμού μπορεί να πέσει ο οποιοσδήποτε και ανά πάσα στιγμή ανεξαρτήτως ηλικίας, ντυσίματος ή εμφάνισης. Έρευνες έχουν δείξει πως το βασικό χαρακτηριστικό για επιλογή θύματος είναι η δυνατότητα να τρομοκρατηθεί το θύμα και να τεθεί υπό έλεγχο.
Η Αλήθεια: Θύμα βιασμού μπορεί να πέσει ο οποιοσδήποτε και ανά πάσα στιγμή ανεξαρτήτως ηλικίας, ντυσίματος ή εμφάνισης. Έρευνες έχουν δείξει πως το βασικό χαρακτηριστικό για επιλογή θύματος είναι η δυνατότητα να τρομοκρατηθεί το θύμα και να τεθεί υπό έλεγχο.
Ο Μύθος: Οι περισσότεροι βιαστές βιάζουν μία φορά και μετά σταματούν
Η Αλήθεια: Ο βιαστής θα βιάσει και θα ξαναβιάσει μέχρι να τον σταματήσουν.
Η Αλήθεια: Ο βιαστής θα βιάσει και θα ξαναβιάσει μέχρι να τον σταματήσουν.
Νομίζω πως η παραπάνω λίστα περιέχει τη συντριπτική πλειοψηφία των μύθων για το βιασμό. Το πρόβλημα είναι πως πολλές φορές είτε οι άντρες είτε και οι γυναίκες διαιωνίζουμε αυτούς τους μύθους και με αυτό το τρόπο βοηθάμε την “κουλτούρα του βιασμού” να παραμείνει ζωντανή.
Τί μπορούμε να κάνουμε για μειώσουμε το φαινόμενο του βιασμού;
Οι περισσότεροι νομίζουν πως πρέπει να ενημερώσουμε τα κορίτσια τί πρέπει να κάνουν προκειμένου να αποφύγουν ένα επίδοξο βιαστή, αλλά όπως είδαμε και παραπάνω το να αποφεύγεις σκοτεινά σοκάκια, περίεργους άντρες και να βγαίνεις το βράδυ δεν είναι εγγύηση για τίποτα.
Οπωσδήποτε τα κορίτσια πρέπει να τα ενημερώνουμε από νωρίς για αυτό το θέμα, αλλά η έμφαση πρέπει να δοθεί στα αγόρια.
Πρέπει να τους δώσουμε να καταλάβουν πως δεν είναι σωστό να αντικειμενικοποιούνται οι γυναίκες (και όχι μόνο), πως σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογείται βία προς άλλα μέλη της κοινωνίας, και πως ο σεβασμός προς τις επιθυμίες όλων είναι βασικό χαρακτηριστικό μιας πολιτισμένη κοινωνίας.
Ακόμα πιο σημαντικό από το να τους εξηγήσουμε είναι το να πράξουμε αναλόγως. Στο σπίτι οι γυναίκες πρέπει όχι μόνο να φαίνονται αλλά να είναι ίσες με τους άντρες, να μην είναι θύματα γελοιοποίησης ή μείωσης της προσωπικότητάς τους. Να χαίρουν σεβασμού και να απαιτούμε και από τα παιδιά να δείχνουν τον ίδιο σεβασμό..
Είναι δουλειά των γονιών να εξηγήσουμε στα αγόρια μας πως δεν έχει σημασία πως είναι ντυμένη μια γυναίκα, πως περπατάει, πως γελάει, πως μιλάει, αν πίνει και που κυκλοφορεί. Το “όχι” σημαίνει όχι και “δεν θέλω” σημαίνει δεν θέλω. Εκεί σταματάμε.
