Οι ψυχικές ασθένειες μπορεί να μην προκαλούνται από ιούς, αρκεί όμως αυτό για να υποθέσουμε ότι δεν μεταδίδονται από τον έναν άνθρωπο στον άλλο; Αν σκεφτούμε πόσο βαθιά μας επηρεάζουν τα συναισθήματα των ανθρώπων που αγαπάμε, ίσως η απάντηση σε αυτό το ερώτημα να μην μας φαίνεται πια τόσο αυτονόητη.
Τα ερευνητικά δεδομένα
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Memory & Cognition, ήδη πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η κατάθλιψη και το άγχος μπορεί να μεταδοθεί σαν… κρυολόγημα. Συγκεκριμένα, στα πλαίσια της έρευνας, οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι μετά από μία αλληλεπίδραση με κάποιον που υποφέρει από κάποια αγχώδη διαταραχή, αλκοολισμό, νευρική ανορεξία ή ακόμη και σχιζοφρένια, θα μπορούσαν να «κολλήσουν» την πάθηση.
Η άποψη αυτή υποστηρίζεται εν μέρει από μία λίγο παλαιότερη έρευνα, στα πλαίσια της οποίας οι επιστήμονες είχαν μελετήσει περισσότερους από 200 πρωτοετείς φοιτητές, οι οποίοι συγκατοικούσαν μεταξύ τους ανά ζεύγη. Μεταξύ άλλων εξέτασαν τα συμπτώματα κατάθλιψης ανάμεσα στους φοιτητές και την τάση τους να «αναμασούν» δυσάρεστες σκέψεις. Σύντομα εκείνοι που συγκατοικούσαν με καταθλιπτικούς συμφοιτητές τους έτειναν να παρασύρονται σε αρνητικά μοτίβα σκέψεων, γεγονός που αύξανε τον κίνδυνό τους να πάθουν επίσης κατάθλιψη.
Ποια είναι η αλήθεια;
Τα συναισθήματά μας είναι πράγματι μεταδοτικά! Αυτό συμβαίνει προκειμένου να μπορούμε να αντιδρούμε σωστά στα ερεθίσματα που δεχόμαστε από τους άλλους, δεν σημαίνει, όμως, και ότι καταλήγουμε να πάσχουμε από τις ψυχικές ασθένειες τους. «Οι ψυχικές ασθένειες έχουν τις ρίζες τους σε μια σειρά από βιολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες», εξηγεί η Judy Ho, κλινική ψυχολόγος και εγκληματολόγος. «Έχει ανακαλυφθεί ότι προκαλείται εν μέρει από γενετικά χαρακτηριστικά, τραυματικές εμπειρίες, κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία ή ακόμη και έκθεση σε αρνητικές συνθήκες ή τοξίνες πριν τη γέννηση».
Μια συνάντηση με έναν φίλο που πάσχει από αγχώδη διαταραχή μπορεί να μας αφήσει πιο αγχωμένους, καθώς πράγματι τείνουμε να εσωτερικεύουμε τη διάθεση των ανθρώπων που συναναστρεφόμαστε. Ωστόσο, το συναίσθημα αυτό θα είναι περαστικό. Αντιθέτως, τα συμπτώματα μίας ψυχικής ασθένειας είναι επίμονα ακόμη και αν κατά καιρούς υποχωρούν και απαιτούν θεραπεία προκειμένου να παρουσιάσουν βελτίωση.
Φυσικά, υπάρχει περίπτωση η συναναστροφή μας με άτομα που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα να τροφοδοτήσει και δικές μας υποβόσκουσες τάσεις. Αν βλέπετε πως τα αρνητικά συναισθήματα και μοτίβα σκέψης σας ακολουθούν για κάποιο βάθος χρόνου, ίσως είναι καλό να δείτε έναν ψυχολόγο ή ψυχαναλυτή, για να διερευνήσετε τα αίτια που σας οδηγούν σε αυτό.
Πώς να το διαχειριστείτε
Τα άτομα που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες βρίσκονται σε πολύ ευάλωτη θέση και έχουν ανάγκη από ένα δίκτυο ανθρώπων που θα τους δείχνουν αγάπη και ενδιαφέρον. Πολύ συχνά, το στίγμα που συνοδεύει την πάθησή τους σε συνδυασμό με τα παραπάνω έχει σαν αποτέλεσμα να απομονώνονται, πράγμα που επιδρά αρνητικά στην ασθένειά τους δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.
Επομένως, αν νιώθετε ότι διαθέτετε τα ψυχικά αποθέματα, καλό είναι να μη βιαστείτε να αποφασίσετε να διακόψετε τη σχέση σας με ένα αγαπημένο πρόσωπο επειδή, για παράδειγμα, εκδήλωσε κατάθλιψη. Αντ’ αυτού, ενθαρρύνετέ το να ξεκινήσει θεραπεία και προσπαθήστε να το στηρίξετε σε αυτή την προσπάθεια. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι δεν μπορείτε να σώσετε κανέναν από μόνοι σας και να μην πιέζετε τον εαυτό σας να ξεπεράσει τις αντοχές του. Αντιμετωπίζετε μία σειρά από ανεξέλεγκτες μεταβλητές, και από ένα σημείο και μετά, προτεραιότητά σας θα πρέπει να είναι το να σώσετε τον εαυτό σας. Η κατάθλιψη μπορεί να εξαφανίσει κάθε ίχνος ενέργειας, εμποδίζοντας τους ασθενείς ακόμη και από το να βρουν τη διάθεση να φάνε, να κάνουν μπάνιο ή να αναζητήσουν βοήθεια.
Γίνετε «φορείς» αισιοδοξίας
Τέλος, ευτυχώς για όλους μας, δεν είναι μεταδοτικά μόνο τα αρνητικά συναισθήματα: Στην έρευνα που αναφέραμε νωρίτερα, οι φοιτητές που συγκατοικούσαν με άτομα που σκέφτονταν θετικά, επίσης έτειναν να υιοθετούν τον τρόπο σκέψης τους. Δίνοντας το καλό παράδειγμα, λοιπόν, ίσως καταφέρετε να συμπαρασύρετε τους αγαπημένους σας σε μία πιο θετική ανάγνωση της πραγματικότητας.
