Έμαθες να βάζεις στην άκρη τα αληθινά συναισθήματά σου για να τα έχεις καλά με όλους; Νιώθεις ότι οι επιθυμίες σου είναι λιγότερο σημαντικές από των άλλων; Καιρός να αλλάξεις. Μάθε πώς.
Μην κατηγορείς τον εαυτό σου. Πιθανόν να έμαθες και εσύ, όπως πολλοί άλλοι, από μικρός να είσαι «καλό παιδί», «υπάκουο» (δηλαδή βολικό για τους γονείς σου και τον κόσμο των ενηλίκων) και να βάζεις τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές σου για να ευχαριστήσεις τη μαμά, τον μπαμπά, τη θεία, τον παππού, το δάσκαλο (συμπλήρωσε τη δική σου λίστα).
Μπορεί οι γονείς σου να σε «απειλούσαν» με την (τρομακτική για ένα παιδί) φράση: «Αν δεν κάνεις αυτό που σου λέω, δεν θα σε αγαπάω». Αναρωτιέσαι ακόμα γιατί έγινες υπερβολικά καλός, πρόθυμος να ικανοποιήσεις τους πάντες εκτός από σένα;
Πίσω από την υπερβολική καλοσύνη μπορεί να κρύβεται χαμηλή αυτοεκτίμηση, ο φόβος ότι οι άλλοι θα σε απορρίψουν αν δεν πας με τα νερά τους ή η ανάγκη σου να παριστάνεις το θύμα (αλλά αυτή είναι μια άλλη κουβέντα).
Το πρόβλημα με τα καλά παιδιά
Ας μην παρεξηγηθούμε: Το να είσαι καλός γενικά είναι καλό. Κανείς δεν θέλει να συναναστρέφεται έναν στριμμένο, εγωπαθή που το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι ο εαυτός του. Για να είναι λειτουργική η κοινωνία εξάλλου είναι σημαντικό να δείχνεις ενδιαφέρον για τους άλλους, και όταν κρίνεις απαραίτητο ή όταν θέλεις να κάνεις υποχωρήσεις. Και εδώ είναι οι λέξεις- κλειδί : όταν κρίνεις απαραίτητο ή όταν θέλεις, όχι πάντα.
Αν βάζεις τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων πάνω από τις δικές σου, δεν θα κερδίσεις ποτέ το σεβασμό που σου αξίζει. Και αν δεν διεκδικήσεις εσύ τα δικαιώματά σου και δεν ικανοποιήσεις τις ανάγκες σου, κανείς άλλος δεν θα το κάνει. Κινδυνεύεις μάλιστα να γίνεις το χαλάκι, πάνω στο οποίο πατάνε όλοι, χωρίς καν να μπουν στον κόπο να σου πουν «ευχαριστώ».
Πίσω από την υπερβολική καλοσύνη μπορεί να κρύβεται χαμηλή αυτοεκτίμηση και ο φόβος ότι οι άλλοι θα σε απορρίψουν
7 σημάδια που δείχνουν ότι είσαι υπερβολικά καλός:
- Περιμένεις πάντα κάποιον ή κάτι για να αποφασίσεις τι θα κάνεις.
- Νιώθεις ανησυχία ή φόβο τόσο συχνά που σου φαίνεται πλέον κάτι φυσιολογικό.
- Δεν μπορείς να κρατήσεις το ενδιαφέρον του συντρόφου σου στις σχέσεις σου ή δυσκολεύεσαι γενικώς να κάνεις σχέσεις.
- Πολλές φορές δεν ξέρεις τι θες. Λες για παράδειγμα: «Δεν με νοιάζει πού θα πάμε για φαγητό. Πάμε όπου θες». Στην πραγματικότητα όμως αφήνεις τον άλλο να αποφασίσει για να μην τον δυσαρεστήσεις.
- Απολογείσαι συχνά ακόμα και για πράγματα για τα οποία δεν έχεις καμία ευθύνη.
- Δυσκολεύεσαι να πεις όχι, ακόμα κι αν δεν θες κάτι.
- Η συναισθηματική σου κατάσταση αντικατοπτρίζει τα κέφια των άλλων. Αν, για παράδειγμα, ο φίλος σου δεν είναι χαρούμενος, δεν είσαι ούτε εσύ.
Να θυμάσαι ότι δεν είσαι υποχρεωμένος να είσαι πάντα καλός.
Από «πάντα καλός» σε «όσο θέλω καλός»
Όταν επιλέγεις να είσαι καλός σε μια συγκεκριμένη περίσταση, γιατί το θέλεις και όχι γιατί αυτό περιμένουν οι άλλοι από σένα, η καλοσύνη σου αποκτά μεγαλύτερη αξία. Δεν είναι δεδομένη. Αν κάποιες φορές λες «ναι» και κάποιες «όχι», οι άλλοι εκτιμούν περισσότερο τη θετική σου απάντηση και σε σέβονται περισσότερο –και εσύ σέβεσαι τον εαυτό σου.
Πες επιτέλους τι θες
Το να σταματήσεις να είσαι υπερβολικά καλός δεν σημαίνει ότι θα φτάσεις στο άλλο άκρο, αλλά ότι υποχωρείς απέναντι στις επιθυμίες των άλλων όταν το επιλέγεις, δεν είναι μια αυτοματοποιημένη αντίδραση και δεν καταπιέζεις τον εαυτό σου για να τους ευχαριστήσεις.
Η καταπίεση των επιθυμιών και των αληθινών σου συναισθημάτων μπορεί να σου προκαλέσει προβλήματα: από μια δυνατή έκρηξη θυμού (δυσανάλογη με το ερέθισμα που σου προκάλεσε τη συγκεκριμένη αντίδραση), κατάθλιψη, αν είσαι τύπος που έχεις μάθει να καταπίνεις τα συναισθήματά σου μέχρι πόνους και άλλες σωματικές αντιδράσεις, αν έχεις τη συνήθεια να σωματοποιείς τα συναισθήματά σου.
Να θυμάσαι ότι δεν είσαι υποχρεωμένος να είσαι πάντα καλός. Αν δεν θέλεις να κάνεις κάτι, αρνήσου ευγενικά. Σκέψου: «Ποιο είναι το χειρότερο πράγμα που μπορεί να μου συμβεί αν αρνηθώ;».
Θα σου κρατήσει ο άλλος «μούτρα»; Θα σταματήσει να σου μιλάει; Το πιο πιθανό είναι να μη γίνει τίποτα από αυτά και απλώς να αρχίσει να σε σέβεται περισσότερο. Αλλά κι αν αυτό που φοβάσαι πραγματοποιηθεί, ποιος σου είπε ότι πρέπει να σχετίζεις το ποιος είσαι με το πώς σε βλέπουν οι άλλοι;
Πετράκη Άννα Ψυχολόγος
