Γυναίκα γυμνή, εκτεθειμένη
στα αδηφάγα βλέμματα των δικαστών.
Η Φρύνη.
Μια καλλίγραμμη νεαρή, με λευκή επιδερμίδα, που φορά μόνο τα λευκά της σανδάλια και τα κοσμήματά της και με το αριστερό χέρι σκεπάζει το πρόσωπό της από ντροπή.
Ο ρήτορας Υπερείδης που την υπερασπίζεται στη δίκη, έχει μόλις τραβήξει από πάνω της τον γαλάζιο μανδύα που φορούσε. Μηχανεύτηκε αυτό το κόλπο για να δουν τη φυσική της ομορφιά οι δικαστές και να τη λυπηθούν.
Την είχε κατηγορήσει ο ρήτορας Ευθίας, ότι προσπαθεί να φέρει μια νέα θεότητα μέσα στα τείχη των Αθηνών. Η ιστορία θέλει τον Ευθία να τη διεκδικεί, και την ίδια να τον απορρίπτει. Εκείνος για να την εκδικηθεί την κατηγόρησε για ασέβεια προς τα θεία και την μήνυσε στην Ηλιαία.
Ο Υπερείδης υπήρξε εραστής της, λένε μάλιστα ότι πλήρωνε 100 φορές παραπάνω από το κανονικό στη Φρύνη. Ήταν μαθητής του Ισοκράτη και του Πλάτωνα. Ο Ευθίας για να αντιμετωπίσει την ευγλωττία του Υπερείδη κατέφυγε στον ρήτορα Αναξιμένη από την Λάμψακο, δάσκαλο του Αλεξάνδρου και συνέταξε μαζί του το κατηγορητήριο.
Αν και δεινός ρήτορας, ο Υπερείδης δεν κατάφερε να πείσει με τα λόγια όλους τους Ηλιαστές. Θυμήθηκε τότε μία αλληγορία του Λυσάνδρου και αφού άρπαξε τη Φρύνη από το χέρι φέρνοντάς τη μπροστά για να μπορούν να τη βλέπουν όλοι τράβηξε τον μανδύα της απογυμνώνοντας τη και ρώτησε: «Ποιος από εσάς θα καταδικάσει τη δύναμη και το κάλλος της Θεάς;» Το μοναδικό θέαμα, εντυπωσίασε τα μέλη του δικαστηρίου που την αθώωσαν πανηγυρικά. Πολλοί, μάλιστα, αναφώνησαν πως είναι η θεά Αφροδίτη.
Λέγεται ότι η διάσημη εταίρα ήταν πάρα πολύ πλούσια, τόσο μάλιστα που θέλησε κάποτε -σύμφωνα με τον Καλλίστρατο- να ανοικοδομήσει τα τείχη της Θήβας, τα οποία είχαν καταστραφεί από τον Μέγα Αλέξανδρο (το 336 π.Χ). Με έναν όρο. Να τοποθετηθεί εκεί μία επιγραφή που να λέει: «Καταστράφηκαν από τον Μ. Αλέξανδρο, επισκευάστηκαν από τη Φρύνη την εταίρα». Όπως ήταν φυσικό, οι αρχές της πόλης δεν δέχθηκαν ποτέ κάτι τέτοιο.
Ο ρήτορας Υπερείδης που την υπερασπίζεται στη δίκη, έχει μόλις τραβήξει από πάνω της τον γαλάζιο μανδύα που φορούσε. Μηχανεύτηκε αυτό το κόλπο για να δουν τη φυσική της ομορφιά οι δικαστές και να τη λυπηθούν.
Την είχε κατηγορήσει ο ρήτορας Ευθίας, ότι προσπαθεί να φέρει μια νέα θεότητα μέσα στα τείχη των Αθηνών. Η ιστορία θέλει τον Ευθία να τη διεκδικεί, και την ίδια να τον απορρίπτει. Εκείνος για να την εκδικηθεί την κατηγόρησε για ασέβεια προς τα θεία και την μήνυσε στην Ηλιαία.
Ο Υπερείδης υπήρξε εραστής της, λένε μάλιστα ότι πλήρωνε 100 φορές παραπάνω από το κανονικό στη Φρύνη. Ήταν μαθητής του Ισοκράτη και του Πλάτωνα. Ο Ευθίας για να αντιμετωπίσει την ευγλωττία του Υπερείδη κατέφυγε στον ρήτορα Αναξιμένη από την Λάμψακο, δάσκαλο του Αλεξάνδρου και συνέταξε μαζί του το κατηγορητήριο.
Αν και δεινός ρήτορας, ο Υπερείδης δεν κατάφερε να πείσει με τα λόγια όλους τους Ηλιαστές. Θυμήθηκε τότε μία αλληγορία του Λυσάνδρου και αφού άρπαξε τη Φρύνη από το χέρι φέρνοντάς τη μπροστά για να μπορούν να τη βλέπουν όλοι τράβηξε τον μανδύα της απογυμνώνοντας τη και ρώτησε: «Ποιος από εσάς θα καταδικάσει τη δύναμη και το κάλλος της Θεάς;» Το μοναδικό θέαμα, εντυπωσίασε τα μέλη του δικαστηρίου που την αθώωσαν πανηγυρικά. Πολλοί, μάλιστα, αναφώνησαν πως είναι η θεά Αφροδίτη.
Λέγεται ότι η διάσημη εταίρα ήταν πάρα πολύ πλούσια, τόσο μάλιστα που θέλησε κάποτε -σύμφωνα με τον Καλλίστρατο- να ανοικοδομήσει τα τείχη της Θήβας, τα οποία είχαν καταστραφεί από τον Μέγα Αλέξανδρο (το 336 π.Χ). Με έναν όρο. Να τοποθετηθεί εκεί μία επιγραφή που να λέει: «Καταστράφηκαν από τον Μ. Αλέξανδρο, επισκευάστηκαν από τη Φρύνη την εταίρα». Όπως ήταν φυσικό, οι αρχές της πόλης δεν δέχθηκαν ποτέ κάτι τέτοιο.
Υπήρξε μία από τις πιο έντονες παρουσίες της αρχαιότητας και όχι μόνο για το φυσικό της κάλλος. Ήταν καλλιεργημένη, εύστροφη και ετοιμόλογη.
Ένα βράδυ έτρωγε στο ίδιο τραπέζι με κάποιον που μύριζε σαν τράγος. Σήκωσε ένα δέρμα χοιρινό και του είπε, «λάβε και τούτο τράγε», μια φράση που έχει διπλή σημασία. Η μία είναι «πάρ’ το κι αυτό τράγε» κι η άλλη «παρ’ το και τούτο και φά’ το». Ο Ευστάθιος διασώζει τη φράση της ελαφρώς παραλλαγμένη (λάβε και κατάτραγε).
Ένας από τους πιο πιστούς εραστές της λέγεται ότι ήταν ο Πραξιτέλης, τον οποίο φαίνεται και η ίδια να αγάπησε πραγματικά. Την είδε για πρώτη φορά στη διάρκεια μιας γιορτής στην Ελευσίνα. Η Φρύνη, αν και δεν εξέθετε το υπέροχο κορμί της δημοσίως, εκείνη την ημέρα έκανε μια εξαίρεση και, χωρίς καμία ντροπή, έλυσε τα μαλλιά της, έβγαλε το πέπλο της και βούτηξε στη θάλασσα.
Η σχέση της με τον Πραξιτέλη διήρκεσε πολύ. Ο γλύπτης, έφτιαξε τρία αγάλματα που αναπαριστούν τη Μούσα του. Την Αφροδίτη της Κνίδου, ένα δεύτερο από πεντελικό μάρμαρο που δώρισε στη γενέτειρά της, τις Θεσπιές κι ένα τρίτο, ολόχρυσο, που στήθηκε στους Δελφούς. Υπήρξε εταίρα, όμορφη και προκλητική μέχρι τα γεράματά της.
Σχετικά με αυτή τη δίκη ο Αλκίφρων διέσωσε δύο επιστολές της εταίρας Βακχίδας. Η πρώτη απευθύνεται στον Υπερείδη και η δεύτερη στην ίδια τη Φρύνη.
Η επιστολή της προς Υπερείδη αναφέρει:
«Όλες μαζί οι εταίρες της πόλης και κάθε μία χωριστά, σου οφείλουμε ευγνωμοσύνη καθώς και η Φρύνη. Διότι μπορεί το κατηγορητήριο του παμπόνηρου Ευθία να στράφηκε μόνον κατά της Φρύνης αλλά ο κίνδυνος μας αφορούσε όλες. Εμείς είτε ζητάμε χρήματα από τους εραστές μας είτε όχι, πάντοτε κάποιοι θα βρεθούν να μας κατηγορήσουνε ως ασεβείς. Θα ήταν κατά τη γνώμη τους προτιμότερο να σταματήσουμε τον βίο αυτό και να μην έχουμε ούτε φίλους. Τώρα όμως κανείς δεν πρέπει να κατηγορεί το επάγγελμά μας επειδή βρέθηκε ο δόλιος Ευθίας και τα προκάλεσε όλα αυτά αλλά να επαινούμε οι πάντες τον δίκαιο Υπερείδη. Πολλά αγαθά ας αποκτήσεις αφού έσωσες χρηστή εταίρα, κι εμείς θα σ’ ανταμείψουμε για λογαριασμό της. Εάν μάλιστα καθίσεις και γράψεις τον λόγο που εκφώνησες υπέρ της Φρύνης, τότε θα πρέπει να σου στήσουμε όλες οι εταίρες χρυσό ανδριάντα σε όποιο μέρος της Ελλάδας εσύ μας υποδείξεις.»
Και η δεύτερη επιστολή της προς τη Φρύνη αναφέρει:
Και η δεύτερη επιστολή της προς τη Φρύνη αναφέρει:
«Δεν στεναχωρήθηκα τόσο για τον κίνδυνο που διέτρεξες όσο χάρηκα διότι απαλλάχθηκες από πονηρό εραστή και βρήκες να ερωτευθείς τον χρηστό Υπερείδη. Διότι η δίκη έγινε και για την ευτυχία σου, εφόσον από αυτήν έγινες διάσημη, όχι μόνον στην Αθήνα, αλλά και σε όλη την Ελλάδα. Ο Ευθίας θα τιμωρηθεί όπως του πρέπει αφού θα σε στερηθεί. Τον οδήγησε η έμφυτη αμάθεια να υπερβεί το μέτρο της ερωτικής ζηλοτυπίας. Σίγουρα τώρα σε ποθεί περισσότερο από τον Υπερείδη και δεν σε έχει. Ο Υπερείδης δίκαια υπερηφανεύεται για τη συνηγορία του, ενώ ο Ευθίας πρόθυμα θα σου προσφέρει παρακλήσεις και χρυσό. Πρόσεχε φίλη μου, για χάρη της αξιοπρέπειάς μας, μην παραλείψεις τίποτα απ’ όσα οφείλεις. Ούτε τον Υπερείδη να παραγκωνίσεις, που σου χάρισε την ελευθερία και τη ζωή, ούτε στις ικεσίες του Ευθία να υποκύψεις, ούτε και να πιστέψεις όσους λένε, ότι εάν δεν γύμνωσες το στήθος σου δεν θα πετύχαινε ποτέ την αθώωση σου ο ρήτορας. Και αυτό διότι μόνον η συνηγορία εκείνου βρήκε την κατάλληλη στιγμή για την υπέροχη χειρονομία και την αξιέπαινη πράξη.»
Η Φρύνη μέχρι τα βαθιά γεράματα δεν έπαψε στιγμή να ασκεί το λειτούργημα της εταίρας, εκμεταλλευόμενη στο έπακρο την ομορφιά της και δεν έριξε την τιμή της αμοιβής της. Ωστόσο, κανείς ιστορικός δεν αναφέρει την ημερομηνία και τον τρόπο θανάτου της.
