Στην Αγία Γραφή υπάρχουν πολλά χωρία δυσνόητα, τα οποία οι κακοπροαίρετοι παρερμηνεύουν και κατηγορούν την Αγία Γραφή. Όμως η Αγία Γραφή γι' αυτό ακριβώς γράφτηκε έτσι. Για να φανερώνει τα ελατήρια των καρδιών μας. Και να ξεγυμνώνει την κακή προαίρεση, ή να ανταμείβει με τη σοφία της αυτούς που με καλή προαίρεση ερευνούν την πραγματική σημασία, και αναζητούν σ' αυτή το αληθινό της βάθος, που ο Θεός έκρυψε για όλους μας.
Μακάριος, ός κρατήσει και εδαφιεί
τα νήπια σου προς την πέτραν
Ψαλ. 136,9
Πώς είναι δυνατόν, ο Θεός να επαινεί αυτόν που θα συντρίψει τα νήπια της Βαβυλώνας πάνω στην πέτρα;
Τι φταίνε τα καημένα τα νήπια;
Πνευματική - ησυχαστική ερμηνεία
Από αυτό
το
εδάφιο, αντλούν οι ησυχαστές ενίσχυση, για την πνευματική τους πορεία. Και η άντληση αυτή, γίνεται πάνω στο ίδιο θεμέλιο:
Ο Χριστός είναι η πέτρα, η Βαβυλώνα είναι η πνευματική σύγχυση και διαφθορά, και τα νήπια της Βαβυλώνας είναι οι κακοί λογισμοί, που όταν μεγαλώσουν γίνονται αμαρτία. Γι' αυτό πρέπει ο Χριστιανός να εξοντώνει τους κακούς λογισμούς από την αρχή της δημιουργίας τους, όσο είναι ακόμα "νήπια" και "λογισμοί", προτού μεγαλώσουν και μετατραπούν σε αμαρτωλή πράξη. Και οι λογισμοί αυτοί, συντρίβονται πάνω στην πέτρα που είναι ο Χριστός, καθώς ο Χριστιανός μέσα από την προσευχή της καρδιάς απαγγέλλει το γλυκύτατο όνομα του Κυρίου Ιησού Χριστού, και αποκρούει έτσι τους λογισμούς του πονηρού.
Έτσι λοιπόν, με τη νήψη και τη φυλακή του νοός, ο άνθρωπος νικάει την αμαρτία και γίνεται "μακάριος".
Τα ιστορικά γεγονότα της εποχής
Κατ' αρχήν, ας δούμε προσεκτικά το χωρίο που εξετάζουμε:
Ο ψαλμός αυτός ψελνόταν από τους αιχμαλώτους που μετοικίσθηκαν από την Ιερουσαλήμ, μετά την καταστροφή της το 587 π.Χ., και πριν καταστραφεί η Βαβυλώνα το 539 π.Χ. από τα Περσικά στρατεύματα του Κύρου. Αν διαβάσουμε τον ψαλμό αυτόν από την αρχή, θα διαπιστώσουμε τη νοσταλγία και την αγανάκτηση των Ιουδαίων προσφύγων, ενάντια στη Βαβυλώνα, και την ελπίδα τους να επιστρέψουν, σύμφωνα με σχετικές προφητείες που γνώριζαν.
Το αντικείμενο της οργής τους ήταν η Βαβυλώνα, η παγκόσμια δύναμη της εποχής, και εναντίον αυτής καταφέρονται. Στον ψαλμό αυτό θυμούνται τα όσα τους έκανε τη Βαβυλώνα, θυμούνται τα παιδιά τους που τα συνέτριψαν οι Βαβυλώνιοι πάνω στις πέτρες, και νιώθουν την αγανάκτηση να τους πλημμυρίζει.
Ως συνέπεια, μακαρίζουν αυτόν που θα ΑΝΤΑΠΟΔΩΣΕΙ στους Βαβυλώνιους την κακία τους, για να νιώσουν δικαιωμένοι για τη δική τους συμφορά. Πρόκειται για την κραυγή αγανάκτησης του γονιού, που είδε τα παιδιά του να συντρίβονται πάνω στις πέτρες από τους στρατιώτες των Βαβυλωνίων, και αποζητά ανταπόδωση και δικαιοσύνη. Γιατί ας μη ξεχνάμε, ότι την εποχή εκείνη η δικαιοσύνη δινόταν δια της ρήσης: "οφθαλμός αντί οφθαλμού και οδόντας αντί οδόντος".
Πρόκειται για μια ρήση πολύ προχωρημένη για την εποχή της.
Σε μια εποχή που ο εκδικούμενος ζητούσε να τιμωρήσει τον εχθρό του με ΕΠΤΑΠΛΑΣΙΑ τιμωρία, ο Ισραήλ είχε διδαχθεί από τον Νόμο του, ότι δεν θα έπρεπε να ξεπεράσει το κακό των εχθρών του αν το ανταπέδιδε, αλλά να ανταποδώσει τα ίσα. Θα περνούσαν αιώνες ακόμα, πριν ο Χριστός τους διδάξει ότι η πλήρης δικαιοσύνη, δεν είναι η ανταπόδωση, αλλά η συγχώρεση!
Μέσα στο πλαίσιο αυτό, της εποχής που ζούσαν, και της αντίληψης που είχαν όμως, οι γονείς που είχαν δει τα νήπιά τους να συντρίβονται από τους Βαβυλώνιους, αποζητούσαν τα ίσα, μακαρίζοντας εκείνον που θα τους ανταπέδιδε το κακό που έκαναν, και θα απέδιδε δικαιοσύνη κατά την αντίληψη που είχαν τότε περί δικαιοσύνης.
Πώς γνωρίζουμε όμως, ότι οι Βαβυλώνιοι τους έκαναν τα ίδια με τα δικά τους νήπια;
Το λέει ξεκάθαρα στον Ψαλμό που εξετάζουμε. Λέει: "ανταποδώσει σοι το ανταπόδομα σου, ό ανταπέδωκας ημίν. Μακάριος, ός κρατήσει και εδαφιεί τα νήπια σου προς την πέτραν".
Μιλάει ξεκάθαρα για ανταπόδοση. Οι ψάλλοντες Ισραηλίτες, είχαν δει τα νήπιά τους να σκοτώνονται με τον τρόπο αυτόν από τους ειδωλολάτρες της Βαβυλώνας, και ζητούσαν ανταπόδοση και απόδοση δικαιοσύνης, δια της ανταποδόσεως.
Είναι όμως ενδιαφέρον, ότι δεν επιζητούν να ανταποδώσουν οι ίδιοι το κακό που τους βρήκε. Ίσως επειδή δεν είχαν τη δύναμη, ή ίσως επειδή γνώριζαν τις προφητείες για όλα αυτά, και ότι η ανταπόδοση θα συνέβαινε πράγματι με τη λήξη των 70 ετών κυριαρχίας της Βαβυλώνας.
Οι ψάλλοντες εδώ, μακαρίζουν αυτόν που θα φέρει δικαιοσύνη, ανταποδίδοντας τα ίδια στους Βαβυλώνιους. Προσέξτε, ότι ο μακαρισμός τους, δεν αποδίδεται λόγω της θανάτωσης των νηπίων, αλλά λόγω της ανταπόδοσης.
Τα νήπια τα αναφέρουν, επειδή αυτό είναι που τους πόνεσε περισσότερο, όταν έβλεπαν τα δικά τους παιδιά να τσακίζονται πάνω στις πέτρες. Τα νήπια πάνω στις πέτρες, είναι ο προσωπικός τους πόνος που εκφράζεται ως παράπονο του γονιού που είδε το παιδί του να πεθαίνει έτσι και ζητάει την τιμωρία του ενόχου με τον ίδιο τρόπο.
Αυτό όμως, δεν θα το εκπλήρωναν οι ίδιοι οι Ιουδαίοι, αλλά θα το εκπλήρωνε ένας επίσης βάρβαρος ειδωλολατρικός λαός, οι Πέρσες, που είχαν την ίδια αυτή ειδωλολατρική συνήθεια.
Η κτηνώδης απάνθρωπη συνήθεια των Βαβυλωνίων, αλλά και άλλων ειδωλολατρών, ήταν συνηθισμένη την εποχή εκείνη. Μπορούμε να δούμε τέτοιες βαρβαρότητες των ειδωλολατρών, στο Β΄ Μακκαβαίων 5/ε: 13:
"εγίνοντο δε νέων και πρεσβυτέρων αναιρέσεις, ανδρών τε και γυναικών και τέκνων αφανισμός, παρθένων τε και νηπίων σφαγαί"
Ήταν μια συνήθεια γνωστή στην εποχή εκείνη, ως συνήθεια των ειδωλολατρών, και δεν προκαλούσε εντύπωση όπως σήμερα, αλλά ήταν η τακτική των ειδωλολατρών όταν κυρίευαν μια πόλη.
Προφητική ερμηνεία του χωρίου
Μπορεί όμως κάποιος να πει: "Ωραία, ο ψαλμός αυτός μπορεί να ήταν η κραυγή αγανάκτησης των εκπατρισμένων Ιουδαίων, όμως τι δουλειά έχει μέσα στην Αγία Γραφή; Σε τι μας ωφελεί εμάς σήμερα να τον έχουμε σε ένα ιερό βιβλίο;
Ας δούμε λοιπόν μία από τις παραμέτρους αυτής της προφητείας, και μετά και δεύτερη...
Κατ' αρχήν, να πούμε ότι η Αγία Γραφή είναι προφητικό βιβλίο. Αλλά την κατανόηση των προφητειών, οι οποίες είναι συγκεκαλυμμένες, δεν αποκαλύπτεται ούτε σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν την Αγία Γραφή, πολύ δε περισσότερο, δεν αποκαλύπτεται σε κακοπροαίρετους.
Για να ερμηνεύσει κάποιος την Αγία Γραφή σωστά, πρέπει αφ' ενός να κινείται μέσα στα πλαίσια της Ορθόδοξης δογματικής και παράδοσης, και αφ' ετέρου να αναζητήσει από την ίδια την Αγία Γραφή να δώσει την ερμηνεία της, ή από τους αγίους πατέρες, που είναι φορείς της Θείας Χάριτος και έχουν για όλα αυτά αποκάλυψη Θεού.
Πριν λοιπόν προχωρήσουμε στην αποκάλυψη προς αγίους, ας δούμε πώς μας ερμηνεύει η ίδια η Αγία Γραφή το επίμαχο χωρίο. Ας το θυμηθούμε:
"Μακάριος, ός κρατήσει και εδαφιεί τα νήπια σου προς την πέτραν".
Ποια είναι η έννοια της "Πέτρας" στην Αγία Γραφή;
Ας δούμε:
"Ο Κύριος είναι αγαθός. Στον οποίο καθώς προσέρχεστε, σαν σε μια ζωντανή πέτρα, αποδοκιμασμένη μεν από τους ανθρώπους, στον Θεό όμως εκλεκτή, πολύτιμη...
Γι' αυτό και περιέχεται μέσα στη γραφή:
«Δέστε, βάζω στη Σιών μια ακρογωνιαία πέτρα, εκλεκτή, πολύτιμη· και εκείνος που πιστεύει σ' αυτή δεν θα ντροπιαστεί».
Η τιμή, λοιπόν, είναι σε σας που πιστεύετε· ενώ σ' αυτούς που απειθούν, «η πέτρα που αποδοκίμασαν εκείνοι που οικοδομούν, αυτή έγινε ακρογωνιαία πέτρα», και «πέτρα προσκόμματος, και πέτρα σκανδάλου»· οι οποίοι προσκόπτουν στον λόγο, καθώς είναι απειθείς· στο οποίο και τοποθετήθηκαν" (Α΄ Πέτρου 2/β: 3-8).
Να λοιπόν ποιος είναι η πέτρα:
Ο Ιησούς Χριστός!
Αυτός τον οποίο πολλοί αποδοκίμασαν, αλλά Αυτός έγινε "κεφαλή γωνίας", και στήριξε την Παγκόσμια Εκκλησία Του.
Αυτός πάνω στον οποίο σκοντάφτουν και συντρίβονται όλοι οι εχθροί Του, που σκανδαλίζονται από τους λόγους της αληθείας Του.
Ποιοι συντρίβονται λοιπόν πάνω σ' αυτή την πέτρα;
Μα φυσικά αυτοί που συγκρούονται μαζί της! Γιατί αν πέσεις πάνω στην πέτρα, δεν σπάει η πέτρα, αλλά... εσύ!
Όπως είναι γραμμένο για τα έθνη εκείνα του Αντιχρίστου που θα συγκρουστούν με τον Χριστό:
"Θα τους ποιμάνει με μια σιδερένια ράβδο· θα συντριφτούν, σαν τα σκεύη τού κεραμέα" (Αποκάλυψις 2/β: 27)
Και όπως προφητεύθηκε από τον Μωυσή για τον Χριστό:
"προφήτην αναστήσω αυτοίς εκ των αδελφών αυτών ώσπερ σε και δώσω το ρήμα μου εν τω στόματι αυτού και λαλήσει αυτοίς καθότι αν εντείλωμαι αυτώ. Και ο άνθρωπος ος εάν μη ακούση όσα εάν λαλήση ο προφήτης επί τω ονόματί μου εγώ εκδικήσω εξ αυτού" (Δευτερονόμιο 18/ιη: 17,18).
Το χωρίο όμως που εξετάζουμε, μιλάει για τα "νήπια της Βαβυλώνας".
Ποια είναι η προφητική Βαβυλώνα, και ποια τα τέκνα της;
Η Βαβυλώνα όμως στην Αγία Γραφή ονομάζεται: "η μήτηρ των πορνών και των βδελυγμάτων της γης" (Αποκάλυψις 17/ιζ: 5).
Από αυτό κατ' αρχήν βλέπουμε ότι "τα τέκνα της", είναι "τα βδελύγματα της γης", αλλά κατανοούμε και κάτι ακόμα: Αφού ονομάζεται: "μητέρα" τους, με τα λόγια αυτά συνδέεται διαχρονικά η Βαβυλώνα της εποχής του Αντιχρίστου με την αρχαία Βαβυλώνα.
Γιατί η αρχαία Βαβυλώνα είναι η μητέρα των βδελυγμάτων της γης. Απ' αυτήν διαδόθηκε παγκοσμίως η αντίθεη ειδωλολατρία σε όλο τον κόσμο.
Εκτός λοιπόν από εσχατολογική πόρνη η Βαβυλώνα, στις προφητείες της Αγίας Γραφής, έχει τη θέση της διαχρονικής ειδωλολατρικής και αντίθεης εκείνης "βαβυλωνίας ψεύδους", που οδηγεί τους ανθρώπους μακριά από τον αληθινό Θεό, στην ειδωλολατρία και στην ανηθικότητα.
Όπως ο Αντίχριστος, αν και θα ενσαρκωθεί στις τελευταίες ημέρες του κόσμου, αλλά παρ' όλα αυτά "το πνεύμα του Αντιχρίστου" (Α΄ Ιωάννου 2/β΄ 18, 4/δ΄ 3), υπάρχει ήδη διάχυτο στον κόσμο, κατά τον ίδιο τρόπο, πέραν της Εσχατολογικής ενσάρκωσης της Βαβυλώνας σε σιωνιστική "ψευδοεκκλησία" και πολιτικοθρησκευτική πρωτεύουσα, το πνεύμα της πορνείας της υπάρχει διάχυτο διαχρονικά στον κόσμο.
Τέκνα της είναι τα βδελύγματα της γης και όσοι αντιτίθενται και συγκρούονται με την Πέτρα, τον Χριστό.
Τα ανθρώπινα τέκνα της Βαβυλώνας, είναι τέκνα πορνείας.
"Και δεν θέλω ελεήσει τα τέκνα αυτής· επειδή είναι τέκνα πορνείας. Διότι η μήτηρ αυτών επόρνευσεν" (Ωσηέ 2/β: 4,5).
Η προφητεία του Ωσηέ, στην ίδια αυτή πορνική Βαβυλώνα απευθύνεται! Που ενώ παρουσιάζει τα τέκνα της ως τέκνα του Θεού, στην πραγματικότητα είναι τέκνα πορνείας εκ του Σατανά. Και γι' αυτό έχει δώσει πολλά στοιχεία ο Χριστός:
"Τους αποκρίθηκε ο Ιησούς: Σας διαβεβαιώνω απόλυτα, ότι: Καθένας που πράττει την αμαρτία, είναι δούλος της αμαρτίας. Και ο δούλος δεν μένει πάντοτε μέσα στο σπίτι· ο γιος μένει πάντοτε. Αν, λοιπόν, ο Υιός σάς ελευθερώσει, θα είστε πραγματικά ελεύθεροι.
Ξέρω ότι είστε σπέρμα τού Αβραάμ· αλλά, ζητάτε να με θανατώσετε, επειδή ο δικός μου λόγος δεν χωράει μέσα σας. Εγώ λέω ό,τι είδα κοντά στον Πατέρα μου· και εσείς, παρόμοια, κάνετε ό,τι είδατε κοντά στον πατέρα σας.
Αποκρίθηκαν και του είπαν: Ο πατέρας μας είναι ο Αβραάμ.
Ο Ιησούς λέει σ' αυτούς: Αν ήσασταν παιδιά τού Αβραάμ, θα κάνατε τα έργα τού Αβραάμ. Τώρα, όμως, ζητάτε να με θανατώσετε, έναν άνθρωπο που σας μίλησα την αλήθεια, την οποία άκουσα από τον Θεό· αυτό ο Αβραάμ δεν το έκανε. Εσείς κάνετε τα έργα τού πατέρα σας.
Του είπαν, λοιπόν: Εμείς δεν γεννηθήκαμε από πορνεία· έναν πατέρα έχουμε, τον Θεό.
Ο Ιησούς, λοιπόν, είπε σ' αυτούς:
Αν ο Θεός ήταν πατέρας σας, θα αγαπούσατε εμένα· επειδή, εγώ από τον Θεό βγήκα, και έρχομαι· δεδομένου ότι, δεν ήρθα από τον εαυτό μου, αλλά με απέστειλε εκείνος.
Γιατί δεν γνωρίζετε τη λαλιά μου;
Επειδή, δεν μπορείτε να ακούτε τον λόγο μου. Εσείς είστε από τον πατέρα τον διάβολο, και θέλετε να κάνετε τις επιθυμίες τού πατέρα σας. Εκείνος ήταν εξαρχής ανθρωποκτόνος, και δεν μένει στην αλήθεια· επειδή, αλήθεια δεν υπάρχει σ' αυτόν. Όταν μιλάει το ψέμα, μιλάει από τα δικά του· επειδή, είναι ψεύτης, και ο πατέρας τού ίδιου τού ψεύδους.
Και εγώ, επειδή λέω την αλήθεια, δεν με πιστεύετε" (Ιωάννης 8/η: 34-45).
Να λοιπόν ποια είναι τα τέκνα πορνείας, τα τέκνα της Βαβυλώνας και του Διαβόλου. Είναι όσοι αρνούνται τον λόγο του Κυρίου, και τον πολεμούν. Αυτοί που είναι δούλοι της αμαρτίας, και πράττουν "τα βδελύγματα της γης".
Γιατί όμως το χωρίο που εξετάζουμε, αναφέρεται ΕΙΔΙΚΑ στα τέκνα της Βαβυλώνας; Και ποιος είναι ο "μακάριος" ηγέτης που θα τσακίσει τα βδελυκτά τέκνα της στην πέτρα του Χριστού;
Σε κάθε πόλη και χώρα, τα τέκνα της, είναι εκείνα που εξασφαλίζουν την επιβίωση της επόμενης γενιάς της.
Ομοίως, για την Βαβυλώνα τα τέκνα της, (οι πνευματικοί της απόγονοι και διάδοχοι), είναι εκείνα που σε κάθε γενιά διαχρονικά, εξασφαλίζουν την συνέχιση της Αντίθεης πολεμικής και του ψεύδους της.
Γι' αυτό η προφητεία λέει "μακάριο" εκείνον που θα δώσει ένα τέλος στην διαχρονική αυτή ύπαρξη των τέκνων πορνείας της Βαβυλώνας. Αυτόν που δεν θα αφήσει υπόλοιπο ψεύδους στον πλανήτη, ώστε να μπορέσει πλέον να επικρατήσει η αλήθεια και η δικαιοσύνη του Χριστού.
Και φυσικά ο πρωταρχικός "μακάριος" είναι ο Ίδιος ο Χριστός "ο μακάριος και μόνος δυνάστης, ο βασιλεύς των βασιλευόντων και κύριος των κυριευόντων" (Α΄ Τιμόθεον 6/στ: 15), που θα συντρίψει το ψεύδος.
Κατ' επανάληψιν τα τέκνα της Βαβυλώνας, κατέστρεφαν τα τέκνα της Εκκλησίας του Θεού, όταν η Εκκλησία του Θεού απομακρυνόταν απ' Αυτόν, και έχανε την προστασία Του. Αλλά ο Θεός φρόντιζε πάντοτε να αφήσει "τέκνα" για την Εκκλησία Του ως "υπόλοιπο" σωτηρίας της:
"Αλλ' ο Κύριος ούτω λέγει· Και οι αιχμάλωτοι του ισχυρού θέλουσιν αφαιρεθή και το λάφυρον του τρομερού θέλει αποσπασθή· διότι εγώ θέλω δικολογήσει προς τους δικολογούντας κατά σου και εγώ θέλω σώσει τα τέκνα σου" [Ησαϊας 49: 25 (Μασοριτικό)]
Αντίθετα όμως, όσον αφορά τη Βαβυλώνα, ο Χριστός (όταν θα φθάσει η ώρα της), δεν πρόκειται να αφήσει υπόλοιπο:
"Τάδε λέγει Κύριος: ιδού εγώ εξεγείρω επί Βαβυλώνα και επί τους κατοικούντας Χαλδαίους άνεμον καύσωνα διαφθείροντα... τεινέτω ο τείνων το τόξον αυτού και περιθέσθω ω εστιν όπλα αυτώ, και μη φείσησθε επί τους νεανίσκους αυτής και αφανίσατε πάσαν την δύναμιν αυτής" (Ο΄ Ιερεμίας 28/κη: 1,3. Μασοριτικό: 51/να: 1,3).
Όταν θα έρθει η ώρα της τελικής πτώσεως της Βαβυλώνας, δεν θα μείνουν "απόγονοι" να συνεχίσουν αυτή την αντίθεη πολιτική. Θα χαθεί όλη της η δύναμη, όπως κάτι αποτεφρώνεται με φωτιά:
"και έκραζαν, βλέποντας τον καπνό τής πυρπόλησής της, λέγοντας: Ποια πόλη στάθηκε όμοια με τη μεγάλη πόλη;
Και έβαλαν χώμα επάνω στα κεφάλια τους, και έκραζαν κλαίγοντας και πενθώντας, λέγοντας: Αλλοίμονο, αλλοίμονο, η μεγάλη πόλη, μέσα στην οποία από την αφθονία της πλούτησαν
όλοι αυτοί που είχαν πλοία μέσα στη θάλασσα, επειδή ερημώθηκε μέσα σε μία ώρα.
Να ευφραίνεσαι γι' αυτήν, ουρανέ, και οι άγιοι απόστολοι και οι προφήτες, επειδή ο Θεός έκρινε την κρίση σας εναντίον της.
Και ένας ισχυρός άγγελος σήκωσε μια πέτρα σαν μεγάλη μυλόπετρα, και την έρριξε στη θάλασσα, λέγοντας: Έτσι με ορμή θα ριχτεί η μεγάλη πόλη Βαβυλώνα, και δεν θα βρεθεί πλέον" (Αποκάλυψις 18/ιη: 19-21).
Η αναφορά στα παιδιά της Βαβυλώνας λοιπόν, γίνεται για να δείξει ότι δεν θα απομείνει απ' αυτήν κανένα υπόλοιπο, αλλά η πτώση εκείνη της ανταμοιβής της για τις πορνείες της θα είναι οριστική και αμετάκλητη.
Και τέλος, γιατί χρησιμοποιεί για τα παιδιά της Βαβυλώνας τη λέξη: "νήπια";
Με τα λόγια αυτά, δεν θέλει να δείξει καμία αθωότητα. Δεν υπάρχει αθωότητα στα τέκνα πορνείας, που μάχονται τον Θεό, και ο Θεός δεν τιμωρεί αθώους.
Η λέξη "νήπια", έχει άλλη έννοια. Ας αφήσουμε και πάλι την Αγία Γραφή να μας την εξηγήσει:
"για να μη είμαστε πλέον νήπιοι, με το να κυματιζόμαστε και να περιφερόμαστε με κάθε άνεμο της διδασκαλίας, μέσα στη δολιότητα των ανθρώπων, μέσα στην πανουργία προς μεθόδευση της πλάνης" (Εφεσίους 4/δ: 14).
"Έτσι κι εμείς, όταν ήμασταν νήπιοι, ήμασταν δουλωμένοι κάτω από τα στοιχεία τού κόσμου...
Αλλά, τότε μεν, μη γνωρίζοντας τον Θεό, υπηρετήσατε ως δούλοι στους θεούς που από τη φύση τους δεν είναι θεοί" (Γαλάτας 4/δ: 3,8).
Να λοιπόν γιατί τους λέει "νήπια". Θέλει να τονίσει την υποδούλωσή τους στο ψεύδος και στην ειδωλολατρία, μακριά από τον αληθινό Θεό.
Τώρα πλέον, όλα ξεκαθαρίζουν στο προφητικό τοπίο του εδαφίου που εξετάζουμε. Τα νήπια που θα τσακισθούν στην πέτρα, είναι οι ειδωλολάτρες και τα βδελύγματα της γης, που ως γνήσια τέκνα της πόρνης Βαβυλώνας μάχονται τον Χριστό, την πέτρα πάνω στην οποία προσκόπτουν και τσακίζονται.
