Τα τελευταία χρόνια συναντάμε όλο και πιο συχνά παιδιά άνω των 18 να αδυνατούν να φύγουν από το πατρικό τους σπίτι,παρότι επιθυμούν την ανεξαρτητοποίησή τους.
Επίσης πολλοί είναι πλέον και αυτοί που αναγκάζονται να επιστρέψουν εκεί,ενώ είχαν επιχειρήσει να κάνουν το βήμα προς την ενηλικίωση.
Μέσα σε αυτή τη μαζική επιστροφή στο πατρικό,και κάτω από την ταμπέλα της οικονομικής κρίσης, συνεχίζουν αρκετοί γονείς να «μεγαλώνουν» παιδιά ηλικίας 25-35-45 κλπ.
Η ελληνική οικογένεια φημίζεται έτσι και αλλιώς για την μεγάλη της αγκαλιά και ανοχή στην συγκατοίκηση γονέων-παιδιών (μετά την ενηλικίωσή αυτών), σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες παιδιών που εξακολουθούν να ζουν μαζί με τους γονείς.
Μια είναι αυτή των ανέργων,που εκ των πραγμάτων το εισόδημά τους είναι μηδενικό, οπότε η οικογένεια λειτουργεί υποστηρικτά έως ότου το παιδί βρει εργασία και φύγει απ’ το σπίτι.
Έχουμε ασφαλώς και τις οικογένειες των άεργων παιδιών.
Εδώ η οικογένεια ή κάποια μέλη της εχουν βολευτεί,πιθανόν ο καθένας για διαφορετικούς λόγους.
Το πρόβλημα όμως έγκειται τελικά στο ότι δεν δημιουργείται στο παιδί το κίνητρο να ψάξει για δουλειά, να πειραματιστεί,να δοκιμάσει και εν τέλει να ωριμάσει και να ανεξαρτητοποιηθεί.
Η άλλη κατηγορία είναι αυτή των παιδιών που ναι μεν δουλεύουν, όμως το εισόδημά τους είναι της τάξης των 300-400€.
Οπότε και είναι αρκετά δύσκολη η απόφαση του να φτιάξουν ενα δικό τους σπίτι και να φύγουν απ’ την πατρική στέγη.
Έτσι, βλέπουμε γονείς των οποίων τα παιδιά τους βολεύονται με το να έχουν πληρωμένες από τους γονείς τις υποχρεώσεις ενός νοικοκυριού,οπότε τα 300€ του μισθού τους να τα διαθέτουν σε προσωπική ευχαρίστηση, και εκείνα που έστω ένα μικρό μερίδιο των χρημάτων τους το συνεισφέρουν στα έξοδα του σπιτιού.
Στην 2η αυτή περίπτωση ανήκουν τα παιδιά τα οποία παρότι οι οικονομικές συνθήκες τα κρατάνε εντός της πατρικής οικίας, παρ’ όλα αυτά προσπαθούν ακόμη και εκεί να αναλαμβάνουν μερίδιο ευθύνης στα οικονομικά του σπιτιού.
Τα παιδιά αυτά ασφαλώς έχουν περισσότερες πιθανότητες να μπορέσουν να στηρίξουν μόνα τους αργότερα ένα σπίτι και τις ευθύνες που αυτό συνεπάγεται.
Θα πρέπει να γίνει σαφές, πως από τη στιγμή που ένα παιδί δεν μπορεί για κάποιους λόγους να μείνει μόνο του, χρειάζεται να αναλαμβάνει κάποιες οικονομικές ευθύνες, έστω και μικρές.
Αν πάλι το παιδί δεν έχει καθόλου εισόδημα,θα πρέπει να αναλάβει κάποιου άλλου είδους ευθύνη.
πχ.πληρωμές, σούπερ μάρκετ, δουλειές σπιτιού κλπ.
Είναι πολύ βασικό, αν θέλουμε να έχουμε ώριμα και υπεύθυνα παιδιά, να αναλαμβάνουν ευθύνες του σπιτιού στο οποίο ζουν.
Πρέπει να έχουμε κατά νου πως πρόκειται για συγκατοίκηση ενηλίκων.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης το γεγονός, ότι πολύ συχνά είναι οι ίδιοι οι γονείς οι οποίοι δεν αντέχουν την αλλαγή στέγης των παιδιών τους και κατά συνέπεια βάζουν υπαρκτά ή ανύπαρκτα εμπόδια μπροστά προκειμένου το παιδί να συνεχίσει να ζει μαζί τους.
Η ενηλικίωση φέρνει έτσι κι αλλιώς ανάμεικτα συναισθήματα τόσο για τα ίδια τα παιδιά όσο και για τους γονείς τους, κυρίως όταν συνεπάγεται και με αλλαγή σπιτιού.
Η νέα αυτή πραγματικότητα πολλές φορές τρομάζει τους γονείς και την βιώνουν ιδιαίτερα φορτισμένα ψυχολογικά αρκετό καιρό πριν τελικά συμβεί.
Επί της ουσίας είναι μία τεράστια αλλαγή για την ροή της οικογενειακής κατάστασης και λειτουργίας, αφού μέχρι πρότινος το σπίτι απαρτιζόταν από έναν συγκεκριμένο αριθμό μελών που τώρα καλείται να αλλάξει.
Οι ερευνητές έχουν αποκαλέσει την νέα αυτή πραγματικότητα και τα συναισθήματα που την χαρακτηρίζουν ως «σύνδρομο της άδειας φωλιάς».
Το σύνδρομο αυτό περιλαμβάνει αισθήματα απώλειας, απογοήτευση, έλλειψη στόχων για τη ζωή, θλίψη και δυσφορία.
Γι’αυτόν ακριβώς τον λόγο, όσο πιο γρήγορα και σωστά προετοιμαστεί ο γονέας για αυτή τη στιγμή, τόσο πιο ανώδυνο θα είναι για εκείνον και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
Δουλειά της μητέρας ή/και του πατέρα είναι να μην εφησυχάζουν το παιδί, αλλά να το ωθούν σε κινήσεις ωφέλιμες, που έχουν σαν στόχο την ουσιαστική του ενηλικίωση.
Σε περιπτώσεις όπου το παιδί δείχνει να εκμεταλλεύεται την συγκατοίκηση με τον γονιό ή τους γονείς και δεν κάνει τις απαραίτητες κινήσεις, καλό θα είναι να γίνεται μια ανοιχτή συζήτηση μαζί του σχετικά με τους στόχους και τα θέλω του.
Να τονιστεί η σημαντικότητα της αλλαγής στέγης, να μπει σε μία διαδικασία ανησυχίας και ψαξίματος.
Φυσικά αν μέχρι πρότινος η οικογένεια λειτουργούσε μέσα σε τέτοια πλαίσια, θα χρειαστεί σαφώς περισσότερος χρόνος για να γίνει κατανοητό στο παιδί.
Στόχος δεν είναι να τρομάξει αλλά να κατανοήσει πως θα πρέπει να σταθεί στα δικά του πόδια και με τις δικές του δυνάμεις.
Μαρία Κωνσταντινοπούλου
Παιδοψυχολόγος-Σύμβουλος
Ψυχικής Υγείας
