Ίσως νομίζεις πως η μνήμη σου είναι προκαθορισμένη και πως έχεις συγκεκριμένες δυνατότητες. Ίσως μάλιστα πιστεύεις πως αυτές οι δυνατότητες είναι περιορισμένες και πως δε μπορείς να κάνεις τίποτα για να το αλλάξεις αυτό.
Δεν ισχύει.
Πριν όμως ξεκινήσω να σου λέω οτιδήποτε, θέλω να πιστέψεις πως έχεις καλή μνήμη και πως η μνήμη σου μπορεί να γίνει καλύτερη. Βλέπεις, όλοι έχουμε καλή μνήμη. Εκείνο που δεν έχουμε είναι η απαραίτητη γνώση για να την αξιοποιήσουμε στο έπακρο.
Μερικά δεδομένα για την ιστορία…
Υπολογίζεται πως η μνήμη ενός μόνο εγκεφάλου
ανέρχεται στα 2,5 πεντάκις εκατομμύρια bytes.
Ξέρω τι σκέφτεσαι και όχι, δεν αποτελείς εξαίρεση… Είσαι ο κανόνας και αν ακολουθήσεις τις συμβουλές μου θα δεις πως με τον καιρό θα αρχίσεις να θυμάσαι πολύ περισσότερα. Το καλύτερο; Θα αρχίσεις να “εθίζεσαι” στο πόσα πράγματα μπορεί να καταφέρει αυτό το μαγικό πραγματάκι που λέγεται μυαλό και που πολλές φορές ξεχνάμε πως υπάρχει επειδή απλά δεν το βλέπουμε. Μόνο που αυτό κάνει όλη τη δουλειά για εμάς και θαρρώ πως ήρθε η ώρα να του δώσουμε εκείνα που ζητάει για να την κάνει πιο αποδοτικά και να μας αποδείξει πόσο πιο ικανό είναι.
Λοιπόν… Είναι δέκα και είναι υπέροχα εκείνα που μπορείς άμεσα να κάνεις για να αρχίσεις να θυμάσαι καλύτερα. Πέρα από τη μνήμη σου όμως θα επωφεληθούν και όλες οι υπόλοιπες γνωστικές σου λειτουργίες, αλλά και η σωματική σου υγεία κι ίσως αλλάξει ακόμα και η ζωή σου. Είναι στο χέρι σου το αν θα έχεις καλή μνήμη ή όχι και όλα εξαρτώνται από το τι θα αποφασίσεις να κάνεις αφού διαβάσεις όσα ακολουθούν.
Μετά από εδώ μην πεις πως δεν ήξερες… Δε θα σε πιστέψω. 😉
Μετά από εδώ μην πεις πως δεν ήξερες… Δε θα σε πιστέψω. 😉
1. Διατροφή
Είμαστε ό,τι τρώμε και, όσο κι αν ακούγεται κλισέ και τετριμμένο, είναι μια μεγάλη αλήθεια. Το σώμα και το μυαλό αναγεννιέται διαρκώς. Κύτταρα πεθαίνουν και γεννιούνται κάθε στιγμή και μάντεψε με τι πρώτη ύλη το κάνουν…
Σωστά μάντεψες! Η πρώτη τους ύλη είναι όλα εκείνα που εσύ επιλέγεις κάθε φορά να φας ή να πιεις.
Απλή και κατανοητή αναλογία εκείνη με το αυτοκίνητο: όπως δε θα έβαζες κακής ποιότητας βενζίνη στο αυτοκίνητό σου, έτσι δε θέλεις να επιβαρύνεις το σώμα σου και τον νου σου με τροφές που λειτουργούν επιβαρυντικά. Ο εγκέφαλός μας αποτελείται κατά 60% επί ξηρού από λίπους. Αν εσύ επιλέγεις να τρως κακής ποιότητας λιπαρά τότε καταλαβαίνεις απόλυτα τη φράση “κάηκε ο εγκέφαλός μου”…
Σε καταλαβαίνω. Το πέρασα κι εγώ, μέχρι που δοκίμασα να αλλάξω διατροφή και άλλαξε μαζί με αυτό και ο τρόπος που σκέφτομαι.
2. ΑΝΤs
Τι είν’ τούτο πάλι, σκέφτεσαι κι έχεις και δίκιο.
Πρόκειται απλά για ένα αρκτικόλεξο που χρησιμοποιεί ο ψυχίατρος Dr. Daniel Amen για να περιγράψει τις αρνητικές σου σκέψεις (ναι, τις δικές σου!). ANTs σημαίνει απλά Automatic Negative Thoughts, δηλαδή αυτόματες αρνητικές σκέψεις.
Εκείνο που εσύ καλείσαι κάπου εδώ να κάνεις είναι να αρχίσεις να σκοτώνεις αυτές τις σκέψεις άμα τη γενέσει τους.
Θα στο εξηγήσω με μια μεταφορά: Ο εγκέφαλός σου είναι ένας υπερυπολογιστής. Οι σκέψεις που κάνεις και τα ερεθίσματα που δέχεσαι είναι τα προγράμματα που εγκαθιστάς. Αν τα προγράμματα είναι αρνητικά, αρνητικό θα είναι και το αποτέλεσμα που εκδηλώνεται στη ζωή σου.
Αν λοιπόν είσαι από εκείνους που σκέφτονται πως δεν έχουν καλή μνήμη, άλλαξε την πρόταση προσθέτοντας ένα απλό “ακόμα”. Δεν έχεις καλή μνήμη ακόμα. Με εξάσκηση όμως και φροντίζοντας το μυαλό σου σα να ήταν το παιδί σου, θα δεις πως σύντομα αυτό η λειτουργία -που χωρίς αυτήν δεν υπάρχουμε- θα αρχίσει να γίνεται όλο και πιο ισχυρή.
3. Σωματική άσκηση
Αν ζητούσες να διαλέξω μόνο ένα από τα δέκα σημαντικότερα πράγματα που θα ενισχύσουν τη μνήμη σου, αυτό θα ήταν η σωματική άσκηση. Το θέμα εδώ είναι οποιαδήποτε άσκηση σου αρέσει, αν και υπάρχουν συγκεκριμένα είδη που ενισχύουν σύμφωνα με μελέτες κατά κώρον τις γνωστικές μας λειτουργίες και φυσικά τη μνήμη. Μερικά παραδείγματα είναι ο χορός, το πινγκπονγκ, και γενικότερα τα αθλήματα που απαιτούν συντονισμό σώματος, πνεύματος, αντανακλαστικών. Πέρα από αυτό, η σωματική άσκηση μας κάνει πιο χαρούμενους, μας βοηθάει να κοιμόμαστε καλύτερα και ρυθμίζει το στρες στη ζωή μας.
4. Συμπληρώματα διατροφής
Εδώ δε θα επεκταθώ πολύ αλλά μια καλή πολυβιταμίνη και λίγο μουρουνέλαιο ή Ω3 λιπαρά θα το κάνουν το θαύμα τους. Καλό είναι βέβαια να παίρνεις όσα χρειάζεσαι από τη διατροφή σου, αλλά αφού αυτό, ειδικά στις μέρες μας δεν είναι πάντα εφικτό, καλό θα ήταν να ενισχύσεις το πνεύμα και το σώμα σου παίρνοντας καλής ποιότητας συμπληρώματα.
5. Περιβάλλον και Συναναστροφές
Είμαστε ό,τι τρώμε αλλά και… ό,τι σκεφτόμαστε και ό,τι (όποιος) συναναστρεφόμαστε, θα συμπληρώσω εγώ.
Είπαμε πριν για τις αρνητικές σκέψεις και τα ερεθίσματα. Αυτά τα ερεθίσματα σχετίζονται άμεσα με το περιβάλλον και τις συναναστροφές μας και καλό είναι να το έχεις και αυτό στον νου.
Δεν εννοώ φυσικά να κάνεις πέρα όλους σου τους φίλους εάν η στάση τους και όσα λένε είναι αρνητικόστροφα, αλλά σίγουρα μπορείς να έχεις συναίσθηση του ότι όλο αυτό επηρεάζει κι εσένα. Από εκεί και πέρα μπορείς μόνος να αποφασίσεις τι θα κάνεις.
Κάτι ακόμα που αξίζει να αναλογιστείς είναι το κατά πόσο εσύ είσαι από εκείνους τους ανθρώπους που επιλέγουν να εστιάζουν πάντα στο αρνητικό. Αν ναι, τότε ίσως ήρθε η ώρα να αναθεωρήσεις και μαζί με τις αρνητικές σου σκέψεις να αρχίσεις να αλλάζεις και τη στάση σου απένταντι στους ανθρώπους που σε αγαπούν.
6. Περιβάλλον
Είπαμε για τις συναναστροφές και σίγουρα παίζουν σημαντικό ρόλο, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε και το άλλο περιβάλλον, εκείνο στο οποίο ζούμε και εργαζόμαστε. Είναι πολύ σημαντικό να είναι ο χώρος μας τακτοποιημένος και καθαρός και θαρρώ πως δε χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω πολύ επί τούτου.
Όταν γύρω σου επικρατεί χάος και αταξία είναι σίγουρα πολύ δυσκολότερο για το μυαλό σου να συγκεντρωθεί και να είναι παραγωγικό, καθώς βάλλεται διαρκώς από ερεθίσματα που το αποσυντονίζουν. Καλό θα ήταν, λοιπόν, να φροντίσεις να του δώσεις ένα ήρεμο, όμορφο και αρμονικό περιβάλλον για να μπορέσει να σε ανταμείψει με την καλύτερη δυνατή συγκέντρωσή του και τα βέλτιστα αποτελέσματα.
7. Ύπνος
Ο ύπνος είναι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που κάνεις καθημερινά. Χωρίς αυτόν είναι αδύνατον να λειτουργήσεις βέλτιστα, πόσο μάλλον να θυμάσαι. Όταν κοιμόμαστε το μυαλό έχει την ευκαιρία να οργανωθεί, να ανασυνταχθεί και να “καθαρίσει” το σύστημα από οτιδήποτε άχρηστο. Μπορεί επίσης να βάλει τις πληροφορίες που του δόθηκαν κατά τη διάρκεια της ημέρας σε τάξη και να φέρει κάθε κατάσταση στα μέτρα του. Μπορεί ακόμα να χαλαρώσει και να γίνει πιο δημιουργικό, κάνοντας χρήση όλων όσων γνωρίζει -συνειδητά και υποσυνείδητα-, ώστε να σε βοηθήσει να απαντήσεις ερωτήματα και να βρεις λύσεις σε προβλήματα.
Αν τώρα είσαι από εκείνους που θεωρούν τον ύπνο χάσιμο χρόνου ή νομίζουν πως δε χρειάζονται παραπάνω από 4-5 ώρες την ημέρα, ξανασκέψου το. Χρειαζόμαστε κατά μέσο όρο 7 με 9 ώρες καθημερινά (ανάλογα με τον οργανισμό) και οι επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου είναι καταστροφικές. Έρευνες πλέον δείχνουν πως υπάρχει ξεκάθαρη μείωση των γνωστικών μας ικανοτήτων, των αντιδράσεών μας, ως και τον βαθμό IQ μας όταν πάσχουμε από χρόνια έλλειψη ύπνου. Αρκεί μάλιστα ένα μόνο εικοσιτετράωρο αϋπνίας για να μας οδηγήσει σε 14% πιο αργές αντιδράσεις και 20% περισσότερα λάθη. Στον αντίποδα, ο ύπνος είναι απαραίτητος για τη βελτίωση δεξιοτήτων που θέλουμε να καλλιεργήσουμε, είτε αυτές είναι γνωστικής είτε οποιασδήποτε άλλης φύσης. Ας μη μιλήσουμε για τα εκατοστά που προστίθενται στη μέση σου όταν δεν κοιμάσαι επαρκώς…
8. Εγκεφαλική προστασία
OK. Λογικό θα πεις τώρα. Πρέπει να προστατεύουμε το μυαλό μας από τραυματισμούς, το ξέρει κι ένα πεντάχρονο…
Το θέμα εδώ είναι το τι θεωρείται τραυματισμός και τι πραγματικά είναι. Δεν αρκεί να σκέφτεσαι πως θα ήταν καλό να αποφύγεις ατυχήματα με μηχανή ή αυτοκίνητο. Τραυματισμός του εγκεφάλου μπορεί να επέλθει ακόμα και την ώρα που, ας πούμε, παίζεις ποδόσφαιρο ή φρενάρεις απότομα την ώρα που οδηγείς.
Το μυαλό είναι ευαίσθητο όργανο και, ακόμα κι αν πιστεύεις πως είναι καλά προφυλαγμένο μέσα στο κρανίο σου, εκείνο δέχεται τραυματισμούς εσωτερικά. Καταλαβαίνεις πως δεν είναι φτιαγμένο για έντονα τραντάγματα και αναταράξεις δίχως λόγο και μπορεί κι αυτό να πληγωθεί ακόμα και ενδοκρανιακά, καθώς το κρανίο έχει ένα σωρό μικρές προεξοχές εσωτερικά που μπορούν εύκολα να προκαλέσουν τραύμα.
9. Νέες γνώσεις
Τώρα εδώ θα πω κάτι που θα το θεωρήσεις ίσως κλισέ, αλλά θα το ρισκάρω και είμαι έτοιμη να ζήσω με αυτή μου την επιλογή.
Το μυαλό θέλει να τραφεί όπως ακριβώς και το σώμα. Μόνο που τροφή για το μυαλό είναι οι νέες γνώσεις. Αυτό μπορεί να σημαίνει πολλά. Νέες γνώσεις μπορεί να είναι η ξένη γλώσσα που αποφάσισες να μάθεις, το μουσικό όργανο που πάντα ονειρευόσουν να έπαιζες, ένα καλό βιβλίο (όχι απαραίτητα λογοτεχνικό), μια συζήτηση, ένα σεμινάριο, ένα εργαστήριο, μια οποιαδήποτε τέχνη.
Η φυσική τάση και ανάγκη του μυαλού -με την οποία όλοι ερχόμαστε σε αυτή τη γη- είναι το να μαθαίνει και να ανακαλύπτει διαρκώς. Το να την καταπιέζεις επιλέγοντας να μη μαθαίνεις τίποτα, σκεπτόμενος πως δεν υπάρχει λόγος γιατί ξέρεις ήδη όσα χρειάζεσαι, μόνο κακό μπορεί να επιφέρει. Μέσα από καινούριες γνώσεις και δεξιότητες γινόμαστε πιο έξυπνοι και μάλιστα έχει πλέον αποδειχθεί πως το IQ δεν είναι κάτι στατικό αλλά μπορεί να μεταβληθεί ανάλογα με τη χρήση. Το θέμα είναι προς ποία κατεύθυνση το “αφήνουμε” να μεταβάλλεται…
10. Διαχείριση άγχους
Σαφές, αυτονόητο αλλά παραμελημένο. Το στρες έχει μόνον αρνητικές συνέπειες για τη ζωή και τη συνολική μας υγεία και μάλιστα δεν υπάρχει αυτό που θέλουμε να αποκαλούμε παραγωγικό στρες. Το στρες είναι στρες και για το σώμα σημαίνει μόνο ένα πράγμα: απειλή.
Μπορείς να λειτουργήσεις στο 100% όταν αισθάνεσαι πως απειλείσαι; Δε νομίζω.
Εάν λοιπόν θέλεις να είσαι πιο παραγωγικός, πιο δημιουργικός και να έχεις καλή μνήμη, θα σου συνιστούσα να μάθεις τρόπους να διαχειρίζεσαι και να αποβάλλεις το στρες δίχως πολλά πολλά
Κάπως έτσι θα κλείσω τα δέκα σημαντικότερα πράγματα για να έχεις καλή μνήμη. Συχνά με ρωτούν ποιο είναι εκείνο το ένα πράγμα που μπορεί κανείς να κάνει για να θυμάται καλύτερα και, ενώ θα ήθελα πολύ να δώσω μια απλή απάντηση και να λύσω το πρόβλημα όλων, οφείλω να πω την αλήθεια: ακριβώς επειδή είμαστε σύνθετοι οργανισμοί δεν υπάρχουν απλές λύσεις. Και αυτό βέβαια είναι πάντα θέμα οπτικής. Για μένα που ξέρω πόσο σημαντικά είναι όλα τα παραπάνω τα πράγματα είναι απλά. Για κάποιον άλλο που ενδεχομένως δεν έχει την ίδια οπτική ή τις ίδιες προτεραιότητες, είναι μάλλον δύσκολα.
Εκείνο που έχω να σου πω, λοιπόν, είναι το εξής: δοκίμασε να κάνεις κάθε μέρα μικρές μικρές αλλαγές, μην πας για τα μεγάλα και τρομακτικά. Είναι εύκολο να κοιμηθείς 15 λεπτά παραπάνω. Είναι εύκολο το να διαβάσεις μία σελίδα από ένα ενδιαφέρον βιβλίο. Ξεκίνα έτσι, με μικρά μικρά βηματάκια που σε βάθος χρόνου θα σε οδηγήσουν σε άλματα, και είμαι σίγουρη πως θα με θυμηθείς.
