Ηθικιστές

Ένα κακό ή μάλλον πρόβλημα που είχε η σκέψη των απανταχού ηθικιστών είναι ότι, προκειμένου ν'αποδείξουν οριστικά ότι η "ανήθικη" συμπεριφορά οδηγεί στο χάος και την καταστροφή τους πάντες, περιγράφουν μια κατάσταση τέλειας κακίας, τέλειας ανηθικότητας των "κακών" ηρώων τους. Έτσι, ο Πλάτων θέλει να επικρατεί απόλυτη ανομία και κακία στις σχέσεις μεταξύ των μελών μιας αδίστακτης συμμορίας κακοποιών (το θεωρεί σίγουρο ότι θα συγκρουστούν και αναμεταξύ τους), οπότε "αναγκαστικά" η συμμορία και η κακία αυτο-καταρρέουν και εξαφανίζονται. Το ίδιο κι ο Ντοστογιέφσκυ, οδηγεί τους "κακούς" ήρωές του στην αποκορύφωση της κακίας και της τρέλλας και τελικά στην αυτοεξαφάνιση, προκειμένου να πει: η έσχατη απόληξη της ανηθικότητας είναι αυτή.

Όμως δεν πάει έτσι. Η κακία και η καλοσύνη ποτέ δεν πραγματώνονται απόλυτα. Τα μέλη μιας συμμορίας πιθανότερο να μην αυτοεξοντωθούν, γιατί ξέρουν ότι μαζί εχουν περισσότερα κέρδη. Το ίδιο κι ο "κακός": δεν οδηγείται στην πλήρη, απόλυτη υλοποίηση της ανηθικότητάς του, αν αυτή συνεπάγεται βλάβη για το ψυχρό, "κακό" συμφέρον του.

Είναι ένα είδος "σωφροσύνης" των "κακών", που εμποδίζει κάποιον να ξεπεράσει αυτά που θεωρεί όρια των δυνατοτήτων του (στην κακία ή την "ανηθικότητα"). Αυτή η σωφροσύνη είναι η ίδια με τη σωφροσύνη των πολιτικώς και οικονομικώς ισχυρών, που αντί να καταστρέψουν τους πολλούς υπήκοούς τους (το οποίο φαινομενικά θα ήταν η αποκορύφωση/τελειοποίηση της κακίας και "ανηθικότητάς τους), τούς πετάνε ένα κομμάτι ψωμί και θεάματα (άρτον και θεάματα) για να συγκρατούν, να μετριάζουν και να εξουδετερώνουν την αγανάκτησή τους.

via