Πρέπει να γνωρίζουμε ότι όλες οι δυνάμεις που έχουμε αναφέρει, οι γνωστικές, οι ζωτικές, οι φυσικές και οι τεχνικές, ονομάζονται ενέργειες.
Ενέργεια είναι η φυσική δύναμη και κίνηση κάθε ουσίας. Και επίσης· φυσική ενέργεια είναι η έμφυτη κίνηση κάθε ουσίας. Γι’ αυτό είναι φανερό ότι όποια όντα έχουν την ίδια ουσία, αυτά έχουν και την ίδια ενέργεια· όποια όμως έχουν διαφορετικές φύσεις, αυτά έχουν και διαφορετικές ενέργειες· διότι είναι αδύνατο η ουσία να είναι αμέτοχη στη φυσική ενέργεια.
Φυσική ενέργεια πάλι είναι η δύναμη που φανερώνει κάθε ουσία. Και επίσης· φυσική και πρώτη ενέργεια είναι η αεικίνητη δύναμη της νοερής ψυχής, δηλαδή η αεικίνητη δύναμη της διάνοιάς της, η οποία από τη φύση της πηγάζει πάντοτε απ’ αυτήν. Και ακόμη· φυσική ενέργεια είναι η δύναμη και η κίνηση κάθε ουσίας, χωρίς την οποία υπάρχει μόνο αυτό που δεν έχει ύπαρξη.
Ενέργειες ονομάζονται και οι πράξεις, όπως το να ομιλεί κανείς, να περπατά, να τρώει, να πίνει και τα παρόμοια. Και ακόμη, τα φυσικά πάθη λέγονται πολλές φορές ενέργειες, όπως η πείνα, η δίψα και τα παρόμοια. Ενέργεια ονομάζεται τέλος και το αποτέλεσμα της δυνάμεως.
Με διπλή σημασία λέγονται και οι εκφράσεις «δυνάμει» και «ενεργεία». Το παιδί που θηλάζει το ονομάζουμε δυνάμει γραμματοδιδάσκαλο· διότι έχει την ικανότητα με τη μάθηση να γίνει γραμματοδιδάσκαλος. Το γραμματοδιδάσκαλο πάλι τον λέμε και δυνάμει και ενεργεία γραμματοδιδάσκαλο· ενεργεία, διότι γνωρίζει τη γραμματική τέχνη, και δυνάμει, διότι μπορεί να την διδάξει, αλλά δεν διδάσκει. Τον καλούμε πάλι ενεργεία γραμματοδιδάσκαλο, όταν εργάζεται, δηλαδή διδάσκει.
Πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε ότι η δεύτερη περίπτωση ανήκει από κοινού και στο δυνάμει και στο ενεργεία· κατά δεύτερο λόγο ανήκει στο δυνάμει, ενώ κατά πρώτο ανήκει στο ενεργεία.
Πρώτη, μοναδική και αληθινή ενέργεια της φύσεώς μας είναι η ανεξάρτητη, δηλαδή η λογική και ελεύθερη ζωή, που είναι συστατική της ανθρωπίνης φύσεώς μας· αυτοί που αρνούνται αυτή τη φύση (ανθρώπινη) για τον Κύριο, δεν ξέρω πώς τον ονομάζουν ενανθρωπήσαντα Θεό. Η ενέργεια είναι δραστική κίνηση της φύσεως· και ονομάζεται δραστικό αυτό που κινείται
από τον εαυτό του.
Ενέργεια είναι η φυσική δύναμη και κίνηση κάθε ουσίας. Και επίσης· φυσική ενέργεια είναι η έμφυτη κίνηση κάθε ουσίας. Γι’ αυτό είναι φανερό ότι όποια όντα έχουν την ίδια ουσία, αυτά έχουν και την ίδια ενέργεια· όποια όμως έχουν διαφορετικές φύσεις, αυτά έχουν και διαφορετικές ενέργειες· διότι είναι αδύνατο η ουσία να είναι αμέτοχη στη φυσική ενέργεια.
Φυσική ενέργεια πάλι είναι η δύναμη που φανερώνει κάθε ουσία. Και επίσης· φυσική και πρώτη ενέργεια είναι η αεικίνητη δύναμη της νοερής ψυχής, δηλαδή η αεικίνητη δύναμη της διάνοιάς της, η οποία από τη φύση της πηγάζει πάντοτε απ’ αυτήν. Και ακόμη· φυσική ενέργεια είναι η δύναμη και η κίνηση κάθε ουσίας, χωρίς την οποία υπάρχει μόνο αυτό που δεν έχει ύπαρξη.
Ενέργειες ονομάζονται και οι πράξεις, όπως το να ομιλεί κανείς, να περπατά, να τρώει, να πίνει και τα παρόμοια. Και ακόμη, τα φυσικά πάθη λέγονται πολλές φορές ενέργειες, όπως η πείνα, η δίψα και τα παρόμοια. Ενέργεια ονομάζεται τέλος και το αποτέλεσμα της δυνάμεως.
Με διπλή σημασία λέγονται και οι εκφράσεις «δυνάμει» και «ενεργεία». Το παιδί που θηλάζει το ονομάζουμε δυνάμει γραμματοδιδάσκαλο· διότι έχει την ικανότητα με τη μάθηση να γίνει γραμματοδιδάσκαλος. Το γραμματοδιδάσκαλο πάλι τον λέμε και δυνάμει και ενεργεία γραμματοδιδάσκαλο· ενεργεία, διότι γνωρίζει τη γραμματική τέχνη, και δυνάμει, διότι μπορεί να την διδάξει, αλλά δεν διδάσκει. Τον καλούμε πάλι ενεργεία γραμματοδιδάσκαλο, όταν εργάζεται, δηλαδή διδάσκει.
Πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε ότι η δεύτερη περίπτωση ανήκει από κοινού και στο δυνάμει και στο ενεργεία· κατά δεύτερο λόγο ανήκει στο δυνάμει, ενώ κατά πρώτο ανήκει στο ενεργεία.
Πρώτη, μοναδική και αληθινή ενέργεια της φύσεώς μας είναι η ανεξάρτητη, δηλαδή η λογική και ελεύθερη ζωή, που είναι συστατική της ανθρωπίνης φύσεώς μας· αυτοί που αρνούνται αυτή τη φύση (ανθρώπινη) για τον Κύριο, δεν ξέρω πώς τον ονομάζουν ενανθρωπήσαντα Θεό. Η ενέργεια είναι δραστική κίνηση της φύσεως· και ονομάζεται δραστικό αυτό που κινείται
από τον εαυτό του.
