Τόν Ἰούνιο τοῦ 1969, ἡ τότε εἴκοσιἑνός ἐτῶν Norma McCorveyἀνακάλυψε πώς κυοφορεῖ τότρίτο παιδί της. Ἀποφάσισε νά διακόψει τήν ἐγκυµοσύνη της, πού ἦταν ἀποτέλεσµα ἐξωσυζυγικῆς σχέσης. Ἡ νοµοθεσία τῆς Πολιτείας τοῦ Τέξας, ὅπου ζοῦσε, ὅριζε πώς ἡ ἄµβλωση εἶναι ποινικό ἀδίκηµα. Τήν ἐπέτρεπε µόνο κατ’ ἐξαίρεση, προκειµένου νά σωθεῖ ἡ ζωή τῆς µητέρας, ἄν βρίσκεται σέ κίνδυνο ἐξαιτίας τῆς ἐγκυµοσύνης. Ἡ McCorvey δέν µπόρεσε νά ἐπικαλεστεῖ ἰατρικούς λόγους πού νά δικαιολογοῦν τή νόµιµη ἄµβλωση. Προσπάθησε νά τερµατίσει τήν ἐγκυµοσύνη καί µέ παράνοµα µέσα, ἀλλά καί αὐτή ἡ προσπάθεια ἀπέτυχε.
Τό 1970 κατέθεσε ἀγωγή κατά τῆς Πολιτείας τοῦ Τέξας, χρησιµοποιῶντας τό ψευδώνυµο Τζέην Ρόϋ (Jane Roe). Ἰσχυρίστηκε, ὅτι ὁ νόµος τοῦ Τέξας, πού ποινικοποιεῖ τήν ἄµβλωση εἶναι ἀόριστος καί ἀντισυνταγµατικός, καθώς παραβιάζει τό συνταγµατικό δικαίωµα σεβασµοῦ τῆς ἰδιωτικῆς της ζωῆς (right to privacy). Ἡ Πολιτεία τοῦ Τέξας ἐκπροσωπήθηκε στή δίκη ἀπό τό δικηγόρο Χένρυ Γουέϊντ (Henry Wade), γιά αὐτό ἡ ὑπόθεση ὀνοµάστηκε «Ρόϋ κατά Γουέϊντ» (Roe v. Wade)1.
Ἡ ὑπόθεση ἔφτασε καί στό Ἀνώτατο Δικαστήριο τῶν Ἡνωµένων Πολιτειῶν Ἀµερικῆς. Τό Δικαστήριο, ἐξέδωσε τήν ἀπόφασή του το1973. Μέ πλειοψηφία ἑπτά δικαστῶν ἔναντι δύο, ἀναγνώρισε τό «δικαίωµα στήν ἄµβλωση» ὡς θεµελιῶδες συνταγµατικό δικαίωµα, πού περιλαµβάνεται στό συνταγµατικά κατοχυρωµένο δικαίωµα σεβασµοῦ τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς.
Ὅπως ἀναγράφεται στήν ἴδια τή δικαστική ἀπόφαση, «τό Σύνταγµα δέν ἀναφέρει ρητά κανένα δικαίωµα σεβασµοῦ τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς». Ἐπίσης, δέν κατοχυρώνει ρητά κανένα «δικαίωµα στήν ἄµβλωση».
Τό δικαστήριο ἀναγνώρισε τήν ὕπαρξη ἑνός τέτοιου «δικαιώµατος», βασιζόµενο σέ ἐσφαλµένη ἑρµηνεία τῆς 14ης Τροπολογίας τοῦ Ἀµερικανικοῦ Συντάγµατος. Ἡ ἐν λόγῳ Τροπολογία ὁρίζει στό δεύτερο ἐδάφιό της, ὅτι: «Καµία Πολιτεία δέν θά νοµοθετεῖ ἤ ἐπιβάλει νόµο πού θά περιορίζει τά προνόµια ἤ τίς ἐλευθερίες τῶν πολιτῶν τῶν Ἡνωµένων Πολιτειῶν. οὔτε θά στερήσει ἀπό ὁποιονδήποτε ἄνθρωπο τήν ζωή, τήν ἐλευθερία ἤ τήν περιουσία, χωρίς κατάλληλη δικαστική διαδικασία· οὔτε θά ἀρνηθεῖ σέ κάποιον ἄνθρωπο ἐντός της δικαιοδοσίας τῆς τήν ἴση προστασία τῶν νόµων». Ὁ συντάκτης τῆς δικαστικῆς ἀπόφασης, δικαστής Blackmun, ἔγραψε ὅτι τό δικαίωµα σεβασµοῦ τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς, τό ὁποῖο θεµελιώνεται στήν ἀντίληψη τῆς 14ης Τροπολογίας τοῦ Συντάγµατος περί προσωπικῆς ἐλευθερίας «εἶναι ἀρκετά εὐρύ ὥστε δύναται νά συµπεριλάβει τήν ἀπόφαση µιᾶς γυναίκας νά τερµατίσει ἤ ὄχι µιά ἐγκυµοσύνη».
Οὐσιαστικά ἔγινε δεκτό ἀπό τό Δικαστήριο, πώς ἡ νοµοθεσία πού ποινικοποιεῖ τήν ἄµβλωση περιορίζει τήν προσωπική ἐλευθερία τῆς γυναίκας, ἐπειδή τῆς στερεῖ τήν ἐπιλογή νά τερµατίσει τήν ἐγκυµοσύνη της. Εἶναι σαφές πώς ἡ ἀναγνώριση ἑνός δῆθεν δικαιώµατος στήν ἄµβλωση στηρίχθηκε στήν ἐσφαλµένη ἀντίληψη, πού ὁρίζει τήν ἐλευθερία ὡς δυνατότητα ἐπιλογῆς. «Ἡ ἐλευθερία ὅµως δέν εἶναι δυνατότητα ἐπιλογῆς, γιά νά πράττει ὁ καθένας ὅ,τι θέλει», ὅπως ἔχει ἀναπτύξει ἐκτενῶς στό περιοδικό µας ὁ π. Βασίλειος Βολουδάκης. Ὁ ἀληθής ὁρισµός τῆς ἐλευθερίας δίδεται ἀπό τήν Αὐτοκρατόρισσα Αἰκατερίνη Β΄ τήν Μεγάλη στό βιβλίο «Εἰσήγησις: Τά θεµέλια τῆς ἰδανικῆς νοµοθεσίας» ὡς ἑξῆς: «Εἰς µίαν Ἐπικράτειαν, τοὐτέστιν εἰς µίαν ἀνθρώπων κοινωνίαν, εἰς ἥν εὑρίσκονται Νόµοι, ἡ ἐλευθερία εἰς οὐδέν ἄλλο ὑφίσταται, πάρεξ εἷς τό νά δύναται ἕκαστος νά πράττη ἐκεῖνο ὅπου πρέπει νά θέλη, καί εἰς τό νά µή καταναγκάζεται νά πράττη ἐκεῖνο ὅπου δέν πρέπει νά θέλη»2 καί «Ἡ ἐλευθερία εἶναι ἡ ἄδεια εἰς τό νά πράττη ἕκαστος ἐκεῖνο ὅπου συγχωροῦσιν οἱ Νόµοι»3.
Τό τί πρέπει καί τί δέν πρέπει κάθε πολίτης νά θέλει, δέν καθορίζεται ἀπό ἀνθρώπινες ἐπινοήσεις καί αὐθαίρετες ἑρµηνεῖες. Στηρίζεται στίς Ἀρχές ἐκεῖνες πού ἀπορρέουν ἀπό τό Θεῖο Δίκαιο καί (πρέπει νά) ἀποτυπώνονται στούς Νόµους. Ἡ νοµοθεσία κάθε Κράτους, ἡ ἐφαρµογή τῆς Νοµοθεσίας καί γενικά ἡ Κρατική δραστηριότητα, εἴτε θά εἶναι σύµφωνη µέ τήν Δικαιοσύνη, δηλαδή µέ τό Θεῖο Δίκαιο, εἴτε ἀντίθετη. Δέν µπορεῖ ποτέ νά εἶναι θεολογικά καί κοσµοθεωρητικά οὐδέτερη.
Τοῦτο ἰσχύει γιά ὅλα τά θέµατα καί εἰδικότερα γιά τό θέµα τῶν ἐκτρώσεων. Ἄν τό Κράτος ἀπαγορεύει τίς ἐκτρώσεις, στήν οὐσία ἀποδέχεται τή θέση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ὅτι τό ἔµβρυο εἶναι ἄνθρωπος «ἐξ ἄκρας συλλήψεως». Ἄν τίς ἐπιτρέπει, τοῦτο σηµαίνει ὅτι δέν ἀποδέχεται πῶς τό ἔµβρυο εἶναι ἄνθρωπος ἐξ ἄκρας συλλήψεως, ἄρα ἀντιστρατεύεται τήν Ὀρθοδοξία. Σέ κάθε περίπτωση ὅµως ἡ ἀπόφασή του ἀπηχεῖ συγκεκριµένη θεολογική-κοσµοθεωρητική ἀντίληψη. Σέ ὅτι ἀφορᾶ δέ τόν ἑκάστοτε ἑρµηνευτή, ἡ στάση του ὡς πρός τό ζήτηµα τῶν ἀµβλώσεων, ὁπωσδήποτε εἶναι σύµφωνη µέ τήν κοσµοθεωρία του4.
Ὁ ἴδιος ὁ δικαστής Blackmun σηµειώνει στήν ἐξεταζόµενη ἀπόφαση: «Ἡ φιλοσοφία τοῦ ἀτόµου, οἱ ἐµπειρίες του, ἡ ἔκθεσή του στίς ἀπαρχές τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, ἡ θρησκευτική ἐκπαίδευση, ἡ στάση τοῦ ἀτόµου ἀπέναντι στή ζωή καί ἀπέναντι στήν οἰκογένεια καί τίς ἀξίες της, καί τά ἠθικά πρότυπα πού καθορίζει καί ἐπιδιώκει νά τηρεῖ τό ἄτοµο, ὅλα αὐτά εἶναι πιθανόν νά ἐπηρεάσουν καί νά χρωµατίσουν τή σκέψη καί τά συµπεράσµατά του σχετικά µέ τήν ἄµβλωση».
Τό Δικαστήριο δέν δέχτηκε πώς τό ἔµβρυο εἶναι ἄνθρωπος, καί δέν ἀναγνώρισε τό δικαίωµά του στή ζωή. Ὁ δικαστής Blackmun σηµείωσε ὅτι «τό Σύνταγµα δέν προσδιορίζει τήν ἔννοια τοῦ “προσώπου”, µέ περισσότερες λέξεις». Καί σέ ἄλλο σηµεῖο: «Ἡ χρήση τῆς λέξης “προσωπο” στή νοµοθεσία εἶναι τέτοια, ὥστε ἐφαρµόζεται µόνο σέ χρόνο µετά ἀπό τή γέννηση». Δέχτηκε ὅτι ἡ λέξη πρόσωπο, ὅπως ἔχει χρησιµοποιηθεῖ στήν 14η τροπολογία, «δέν περιλαµβάνει τόν ἀγέννητο ἄνθρωπο». Ἐάν τό δικαστήριο δεχόταν πώς τό ἔµβρυο εἶναι πρόσωπο, θά ἔπρεπε νά ἀπαγορεύσει τίς ἀµβλώσεις, ὡς παραβιάζουσες τήν ἀνωτέρω 14η Τροπολογία τοῦ Συντάγµατός τῶν Η.Π.Α. Ρητά ἡ Τροπολογία αὐτή ὁρίζει πώς καµία Πολιτεία δέν θά στερήσει ἀπό ἄνθρωπο τή ζωή! Ἡ πολιτειακή νοµοθεσία πού ἀναγνωρίζει στήν κυοφοροῦσα γυναίκα τό δικαίωµα νά προβεῖ σέ ἄµβλωση, στήν οὐσία στερεῖ τή ζωή ἀπό τό ἔµβρυο, ἄρα εἶναι ἀντισυνταγµατική.
Σύµφωνα µέ τήν ἄποψη τοῦ Δικαστηρίου ὅµως, τό ἔµβρυο εἶναι µόνο δυνάµει ζωή. Οἱ Πολιτεῖες δέν µποροῦν νά παραθεωρήσουν «τό δικαίωµα τῆς γυναίκας νά τερµατίσει τήν ἐγκυµοσύνη της», ταὐτόχρονα ὅµως ἔχουν ἕνα «σηµαντικό καί νόµιµο συµφέρον» νά προστατεύσουν τήν ἐν δυνάµει ζωή τοῦ κυοφορουµένου ἐµβρύου. Τό συµφέρον αὐτό ἀρχίζει σέ ἕνα κρίσιµο καί οὐσιαστικό χρονικό σηµεῖο κατά τό ὁποῖο ἐπιτυγχάνεται ἡ «βιωσιµότητά του», τή χρονική στιγµή δηλαδή πού «τό ἔµβρυο ἔχει πιθανῶς τήν ἱκανότητα νά διάγει µιά ζωή µέ περιεχόµενο ἔξω ἀπό τήν µήτρα τῆς µητέρας του». Ἐπίσης, οἱ Πολιτεῖες ἔχουν ἔννοµο συµφέρον νά προστατεύουν τή ζωή τῆς µητέρας. Μέ βάση τά ἀνωτέρῳ, τό Δικαστήριο υἱοθέτησε ἕνα πλαίσιο γιά τήν ρύθµιση τῶν ἐκτρώσεων, κάνοντας διάκριση ἀνάλογα µέ τό τρίµηνο τῆς κύησης.
Κατά τό πρῶτο τρίµηνο τῆς κύησης, ἡ κυοφοροῦσα γυναῖκα ἔχει ἀπεριόριστο δικαίωµα νά προχωρήσει σέ ἄµβλωση, µετά ἀπό συνεννόηση µέ τό γιατρό της. Κατά τό δεύτερο τρίµηνο, οἱ Πολιτεῖες µποροῦν νά παρεµβαίνουν ρυθµιστικά, καί νά ἐπιτρέπουν τήν ἄµβλωση γιά τήν προστασία τῆς ὑγείας τῆς µητέρας. Μόνο κατά τό τρίτο τρίµηνο, τῆς κύησης µποροῦν οἱ Πολιτεῖες νά ἀπαγορεύουν τήν ἄµβλωση γιά τήν προστασία τῆς ζωῆς τοῦ ἐµβρύου. Ἀπό τόν ἕκτο µήνα τῆς κύησης καί ἑξῆς γίνεται δεκτό πώς µπορεῖ τό ἔµβρυο νά ἐπιβιώσει καί ἐκτός της µήτρας, γιά αὐτό τό λόγο προκρίνεται ἡ προστασία τῆς ζωῆς του ἔναντι τοῦ δικαιώµατος τῆς µητέρας νά προβεῖ σέ ἄµβλωση. Ἀκόµα καί τότε ὅµως θά πρέπει νά ἐπιτρέπεται ἡ ἄµβλωση, ὅταν θεωρεῖται ἀναγκαία γιά τή σωτηρία τῆς ζωῆς τῆς µητέρας. Ἄρα, στήν οὐσία ἡ ζωή τῆς µητέρας θεωρεῖται σπουδαιότερη ἀπό τή ζωή τοῦ κυοφορούµενου ἐµβρύου.
Ἡ τριχοτόµηση τῆς ἐγκυµοσύνης σέ τρία στάδια, ὀρθῶς ἐπικρίθηκε ἀπό τούς δικαστές τῆς µειοψηφίας ὡς αὐθαίρετη. Δέ βασίστηκε στίς παραδοχές τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήµης, ἀλλά, ὅπως ρητά παραδέχεται ὁ Δικαστής Blackmun, στήν Ἀριστοτελική θεωρία περί τοῦ λεγοµένου «θύραθεν νοός». Μέ βάση αὐτή τή θεωρία, γινόταν δεκτό ἀπό τήν Παπική Ἐκκλησία, ἀλλά καί ἀπό τό κοσµικό ποινικό δίκαιο ὡς τίς ἀρχές τοῦ 19ου αἰῶνα, ὅτι τό ἔµβρυο δέ λαµβάνει ἀνθρώπινη «λογική ψυχή» ἐξ ἄκρας συλλήψεως, ἀλλά ἡ ψυχή εἰσέρχεται στό ἔµβρυο τρεῖς περίπου µῆνες µετά τή σύλληψη (mediate animation). Ἑποµένως, κατά τή θεωρία αὐτή, τό ἔµβρυο εἶναι ἄξιο ποινικῆς προστασίας, µόνο µετά τόν τρίτο µήνα τῆς κύησης5.
Σήµερα, ἡ ἐν λόγῳ θεωρία ἔχει πάψει νά βρίσκει ἀπήχηση. Ἡ σύγχρονη γενετική καί ἐµβρυολογική ἐπιστήµη ἐπιβεβαιώνει ὅτι τό ἔµβρυο ἔχει ὅλες τίς γενετικές πληροφορίες ἤδη ἀπό τή σύλληψή του καί ὄχι ἀπό κάποια ἑβδοµάδα τῆς κύησης καί µετά. Ἡ καρδιά του χτυπᾶ ἤδη ἀπό τή δέκατη ὄγδοη ἡµέρα. Μετά ἀπό τούς δυόµισι µῆνες δέν δηµιουργεῖται κανένα νέο ὄργανο, ἁπλῶς αὐξάνονται τά ὑπάρχοντα ὄργανα6. Τό ἔµβρυο δέν εἶναι κάτι διαφορετικό ἀπό ἕνα ἀνθρώπινο ὅν. Εἶναι ἄνθρωπος σέ ἕνα πολύ ἀρχικό στάδιο τῆς ἀνάπτυξής του7.
Οἱ δικαστές τῆς µειοψηφίας, ὅπως καί ἀρκετοί θεωρητικοί νοµικοί ἐπιστήµονες, ἄσκησαν ἐπίσης κριτική στήν ἀπόφαση τοῦ δικαστηρίου, ἐπειδή ἀναγνώρισε ἕνα «δικαίωµα στήν ἄµβλωση» πού δέν κατοχυρώνεται στό Ἀµερικανικό Σύνταγµα. Τόνισαν πώς
τό Δικαστήριο βρῆκε ἐντός τοῦ πεδίου ἐφαρµογῆς τῆς δέκατης τέταρτης Τροπολογίας, ἕνα δικαίωµα τό ὁποῖο ἦταν προφανῶς ἐντελῶς ἄγνωστο στούς συντάκτες αὐτῆς!
Ὁ πρῶτος ἀµερικανικός νόµος πού ποινικοποίησε τήν ἄµβλωση, τέθηκε σέ ἰσχύ τό 1821 στό Κονέκτικατ, ὅταν ἡ 14η Τροπολογία τοῦ Συντάγµατος υἱοθετήθηκε τό 1868, ἡ ἔκτρωση ἦταν ἤδη παράνοµη µέ τοὐλάχιστον 36 πολιτειακούς νόµους, τούς ὁποίους ἡ 14η Τροπολογία δέν σκόπευε νά ἀνατρέψει.
Ὁ Ἔντουαρντ Λαζάρους, πρώην ὑπάλληλος τοῦ δικαστῆ Blackmun, ἔγραψε: «Ποιό εἶναι ἀκριβῶς τό πρόβληµα στήν Ὑπόθεση Roe; Νοµίζω ὅτι τό πρόβληµα εἶναι ὅτι ὑπάρχει µικρή συσχέτιση µέ τό συνταγµατικό δικαίωµα, πού σκοπίµως συσχετίστηκε µέ τή συγκεκριµένη ἀπόφαση. Ἕνα συνταγµατικό δικαίωµα σεβασµοῦ τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς τόσο εὐρύ ὥστε νά συµπεριλαµβάνει καί τήν ἔκτρωση, δέν ἔχει καµία λογική θεµελίωση στό Συνταγµατικό κείµενο, στήν Ἱστορία ἐν γένει ἤ σέ ἄλλο ἀνάλογο προηγούµενο»8. Νά σηµειωθεῖ, ὅτι ἡ ὑπέρµετρη αὐτή καί αὐθαίρετη διεύρυνση τοῦ δικαιώµατος στήν ἰδιωτική ζωή εἶναι ἐνδεικτική τοῦ σύγχρονου ἄκρατου «δικαιωµατισµοῦ», τόν ὁποῖο ἤδη ἐπεσήµανε ὁ Καθηγητής τῆς Νοµικῆς κ. Νικήτας Ἀλιπράντης9, µιᾶς καταχρηστικῆς δηλαδή διεύρυνσης τῆς ἔννοιας τῶν δικαιωµάτων τοῦ ἀνθρώπου.
Τό Δικαστήριο στήν ἀπόφαση Roe σκοπίµως διεύρυνε ὑπέρ τό δέον τό δικαίωµα τῆς ἰδιωτικῆς ζωῆς τῆς κυοφόρου καί περιόρισε τήν ὕπαρξη τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς σέ χρόνο µετά τή γέννηση. Σκοπός του ἦταν νά δικαιολογήσει τήν ἀπόφασή του νά νοµιµοποιήσει τήν «ἄµβλωση κατ’ ἀπαίτηση»10. Ἡ ἀπόφασή του αὐτή θεωρεῖται πρωτίστως πολιτική ἀπόφαση. Συνιστᾶ µία προσπάθεια τοῦ Δικαστηρίου νά στηρίξει καί νά ἐνισχύσει τό φεµινιστικό κίνηµα11, τό ὁποῖο ἤδη ἀπό τά τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1960 πραγµατοποιοῦσε κινητοποιήσεις γιά τό «δικαίωµα στήν ἄµβλωση».
Ἡ ἀπόφαση Roe εἶναι µέχρι σήµερα µιά ἀµφιλεγόµενη ἀπόφαση. Οἱ ὑποστηρικτές της τή θεωροῦν ὡς ζωτικῆς σηµασίας, ἐπειδή προάσπισε τά δικαιώµατα τῶν γυναικῶν, καί συγκεκριµένα τήν προσωπική τους ἐλευθερία, τή σωµατική τους ἀκεραιότητα καί τήν ἰδιωτική τους ζωή. Κατά τήν δική τους ὀπτική µιά ἀνεπιθύµητη ἐγκυµοσύνη προσβάλλει τά ἀνωτέρω δικαιώµατα τῶν γυναικῶν, ἐπειδή εἶναι ἕνα βάρος πού ἐπιβαρύνει µόνο τίς γυναῖκες. Ἡ δέ ποινικοποίηση τῶν ἀµβλώσεων συνιστᾶ ἀπαγορευµένη διάκριση σέ βάρος τῶν γυναικῶν.
Ἀπό τήν ἄλλη µεριά, πυροδότησε ἡ ἀπόφαση καί τή δηµιουργία σηµαντικοῦ κινήµατος ὑπέρ τῆς ζωῆς τοῦ ἐµβρύου. Ἡ ἴδια ἡ McCorvey, πού γέννησε τελικά τό παιδί της καί τό ἔδωσε γιά υἱοθεσία, ἔγινε ὑπέρµαχος τοῦ κινήµατος ὑπέρ τῆς ζωῆς τοῦ ἐµβρύου12.
Γενικότερα, ἡ ὑπόθεση Roe ἐναντίον Wade προκάλεσε στίς Ἡνωµένες Πολιτεῖες Ἀµερικῆς ἐθνικό δηµόσιο διάλογο, ὁ ὁποῖος ἐξακολουθεῖ µέχρι σήµερα. Τό ζήτηµα τῆς συνταγµατικότητας τῶν ἐκτρώσεων, τό ὁποῖο πρόκειται νά καταστεῖ ἐκ νέου ἐπίδικο στό Ἀνώτατο Δικαστήριο, ἔχει ἀναδειχθεῖ σέ ζήτηµα µέ ἔντονα πολιτική χρειά. Καταδεικνύει, ὅτι ἡ Πολιτική ἐπηρεάζει ἄµεσα τήν ἀνθρώπινη ζωή: ἡ «πολιτική» ἀπόφαση νά παρασχεθεῖ ὑποστήριξη στό φεµινιστικό κίνηµα ἔχει στοιχίσει τή ζωή ἀπό ἑκατοµµύρια ἀθῶα, ἀνυπεράσπιστα, ἀγέννητα παιδιά µέχρι σήµερα!
Ἀγγελική Εὐθ. Ζώη, Νοµικός
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ»
Ὑποσημειώσεις
Διαθέσιμη ἠλεκτρονικά: https://caselaw.findlaw.com/us-supreme-court/410/113.html.
Αὐτοκρατορίσσης Αἰκατερίνη Β΄ τῆς Μεγάλης, «Εἰσήγησις: Τά θεµέλια της ἰδανικῆς νοµοθεσίας», «Ἐκδόσεις Ὑπακοή» 2013, Ἄρθρο 37
ἐ.ἀ. Ἄρθρο 38.
πρβλ. Νοµοµαθοῦς, Ἀντί ἐπικλήσεως τῆς Ἁγίας Τριάδας, τί;, Ἐνοριακή Εὐλογία τ. 196, 2018, σ. 480 ἐπ
Νικ. Ἀνδρουλάκη, Ποινικόν Δίκαιον, Εἰδικόν Μέρος, Ἐκδόσεις Σάκκουλα 1974, σ. 97.
Καί ἡ ἐμβρυοκτονία συνεχίζεται…!, περ. «Ἑλληνορθόδοξη Πολύτεκνη Οἰκογένεια», τ. 149/2016, σ. 7.
Ἐμμ. Παναγόπoυλου, Ἀμ. Ἐπ. Καθηγητοῦ Χειρουργικῆς, Διευθυντοῦ Χειρουργοῦ, Ε.Σ.Υ. Ἡ ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπινου ἐμβρύου στήν ἀρχή τῆς ζωῆς του, περ. «Ἡ δράση μας», http://www.drasimas.gr/EE396E4E.el.aspx.
Οἱ ὑποθέσεις Roe ἐναντίον Wade και Planned Parenthood ἐναντίον Casey, https://www.afistemenaziso.gr/texts/legal/legal/the-case-against-roe-v-wade-and-planned-parenthood-v-casey.
Νικήτας Ἀλιπράντης, Ἐκκοσμίκευση τῆς Πολιτικῆς καί Ὀρθόδοξη Παράδοση, Ἑνοριακή Εὐλογία, τ. 196, 2018, σ. 488 επ., 494.
Οἱ ὑποθέσεις Roe ἐναντίον Wade και Planned Parenthood ἐναντίον Casey, έ.α.
Ἡ ἄποψη αὐτή ἔχει ὑποστηριχθεῖ ἀπό τόν Καθηγητή Συνταγματικοῦ Δικαίου τοῦ Πανεπίστημίου τοῦ Harvard, Mark V. Tushnet.
Βλ. τήν ἀγγλόφωνη ἠλεκτρονική ἐγκυκλοπαίδεια «Wikipedia» (Βικιπαιδεία) στό λήμμα Roe v. Wade.
[full_width]
