Γιατί δεν αρέσω σε κανέναν;
Γιατί όλες μου οι σχέσεις τελειώνουν τόσο άσχημα;
Γιατί όλα μου τ’ αφεντικά είναι τόσο απαίσια;
Μια μεγάλη σειρά από "γιατί;"
Υπάρχει ένα ρητό που λέει πως ζωή που δεν έχει δοκιμαστεί δεν αξίζει να τη ζούμε... και φυσικά, ως ψυχοθεραπεύτρια, είμαι υποχρεωμένη να μην συμφωνήσω. Αν και το κομμάτι που αφορά το «δεν αξίζει να την ζούμε» είναι λίγο σκληρό.
Η αρχική δήλωση έγινε από τον Σωκράτη για την υπεράσπιση της φιλοσοφίας. Η κατανόηση του νοήματος της ζωής έδωσε, κατά την άποψή του, στη ζωή νόημα. Είμαστε εδώ για κάποιο λόγο και σκοπό. Η κατανόηση του σκοπού αυτού είναι κρίσιμη για να ζήσουμε μια καλή ζωή και για να βρούμε την σωτηρία όταν αυτή η ζωή τελειώσει.
Κατανοώντας το "Γιατί"
Αλλά ας εξετάσουμε αυτή τη σκέψη υπό το πρίσμα της ψυχολογίας. Γιατί κάνουμε τα πράγματα που κάνουμε; Γιατί έχουμε τα αποτελέσματα που έχουμε;
Είναι φυσική η αυτοεξέτασή μας, να κοιτάζουμε μέσα μας και ν’ αναρωτιόμαστε: Τι συμβαίνει με μένα; Υπάρχει κάποιο μοναδικό ελάττωμα σε μένα; Λοιπόν, για να το πω ξεκάθαρα, υπάρχει. Και το έχω κι εγώ. Ονομάζεται «προπατορικό αμάρτημα». Προσβάλλει τον καθένα μας και εκδηλώνεται μοναδικά στη ζωή του καθενός μας. Η κατανόηση αυτού του γεγονότος είναι το κλειδί για την κατανόηση λίγο πολύ κάθε πράγματος που έχει σχέση με το, γιατί εσείς (ή οποιοσδήποτε άλλος) κάνετε τα πράγματα που κάνετε, ειδικά όταν έχετε συνεχώς άσχημα αποτελέσματα.
Έπειτα είναι τα δικά μας λάθη και όσα γίνονται εις βάρος μας.
Στο πέρασμα των χρόνων έχω δει πολλούς ανθρώπους που κατάφεραν να κατανοήσουν καλά τους παράγοντες που τους επηρέασαν από τα παιδικά τους χρόνια. Πολλοί, απ’ την στιγμή που γιατρεύτηκαν από τις πληγές του παρελθόντος, μπορούν να προχωρήσουν μπροστά και να κάνουν καλύτερες επιλογές στο μέλλον. Όμως μερικοί, παρόλο που έχουν αυτή τη γνώση, συνεχίζουν να κάνουν τις ίδιες κακές επιλογές και να ακολουθούν τα ίδια αρνητικά μοτίβα συμπεριφοράς.
Λοιπόν τι γίνεται;
Επαναλαμβανόμενα λάθη
Ας μιλήσουμε για τα μοτίβα συμπεριφοράς που βρίσκετε ότι ακολουθείτε· τα λάθη που συνεχίζετε να επαναλαμβάνετε· τις κακές σχέσεις που δημιουργούνται η μια μετά την άλλη. Γιατί παρακαλώ γίνεται αυτό;
Στην ψυχολογία είναι γνωστό ως "επαναληπτικός καταναγκασμός". Με τον όρο αυτό περιγράφουμε την κατάσταση όπου οι άνθρωποι προσπαθούμε, σε επίπεδο υποσυνείδητου, διαρκώς να λύσουμε παλιά προβλήματα που παραμένουν άλυτα, ή ακριβέστερα, αθεράπευτα από το παρελθόν μας. Για να το καταφέρουμε αυτό, ασυναίσθητα, ξαναδημιουργούμε τις ίδιες συνθήκες με την ελπίδα, ότι θα μπορέσουμε να τις ελέγξουμε και να έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα. Αλλά σπάνια το καταφέρνουμε. Αντίθετα μας προκαλεί αμηχανία το γιατί εξακολουθούν να μας συμβαίνουν άσχημα πράγματα, σαν να είμαστε παθητικά θύματα των περιστάσεων!
Ένα εκπληκτικό στατιστικό στοιχείο είναι ότι περίπου τα 70% των παιδιών αλκοολικών γονέων παντρεύονται αλκοολικούς, συχνά με αρνητικά αποτελέσματα. Κάποιος που αισθάνθηκε εγκαταλειμμένος σαν παιδί, τείνει να επιλέγει σχέσεις εξ αποστάσεως, που θα τον εγκαταλείψουν και σαν ενήλικα. Η παλαιά παροιμία πως αυτοί που δεν καταλαβαίνουν την ιστορία είναι καταδικασμένοι να την επαναλάβουν, δεν είναι αλήθεια μόνο στην πολιτική αλλά και στην προσωπική ζωή του καθενός μας.
Αποφάσεις, αποφάσεις, αποφάσεις...
Ωστόσο πολλοί άνθρωποι παλεύοντας διαρκώς με τα ίδια μοτίβα στην ζωή τους καταφέρνουν εν τέλει απλώς να αποκτήσουν την δεξιότητα να παίρνουν καλύτερες αποφάσεις. Πρώτα όμως βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι.
Λοιπόν! Ποια είναι η μαγική συνταγή; Ποια τα υλικά μιας καλής απόφασης;
Πρώτο βήμα: Ξεκινήστε με ένα στόχο
Είναι εκπληκτικό το πόσο λίγοι άνθρωποι κάθονται και σκέφτονται, τι θέλουν να ολοκληρώσουν ή να πετύχουν. Ασαφείς δηλώσεις του τύπου «θέλω να είμαι ευτυχισμένος» ή «θέλω κάποιον να μ’ αγαπά» μπορεί να φαίνονται σαν στόχοι, αλλά στην πραγματικότητα δεν αποτελούν πραγματικό στοχοθέσιο. Θέλω να πω δηλαδή: Ποιος δεν θέλει να είναι ευτυχισμένος και αγαπητός;
Δεύτερο βήμα: Να είστε συγκεκριμένοι
Καθορίστε το μονοπάτι που θέλετε να πάρει η ζωή σας. Με τι είδους άτομα θα θέλατε να συνεργαστείτε; Ποια είδη δραστηριοτήτων βρίσκετε ικανοποιητικά; Για παράδειγμα, σας αρέσει η πρόκληση και η δυναμική της αυτοαπασχόλησης ή προτιμάτε να εργάζεστε σε μια μεγαλύτερη ομάδα με εγγυημένο μισθό;
Τρίτο βήμα: Γνωρίστε τον εαυτό σας
Να είστε τίμιοι για το τι σας αρέσει και τι δεν σας αρέσει! Είστε εσωστρεφής που του αρέσει και απολαμβάνει να έχει χρόνο με τον εαυτό του για να επαναφορτίσει, ή εξωστρεφής που "ανθίζει" όταν βρίσκεται γύρω από άλλους ανθρώπους; Είστε πιο ευτυχισμένοι ζώντας μια ήσυχη ζωή απομονωμένοι από τον κόσμο ή αγαπάτε τη φασαρία μιας μεγάλης πόλης;
Η γνώση του εαυτού σας απαιτεί χρόνο και ησυχία. Να έρθετε σε επαφή με αυτό που πραγματικά αισθάνεστε. Όπως για παράδειγμα: Βρίσκετε πραγματικά τα τζιν παντελόνια άνετα ή τα φοράτε επειδή όλοι οι άλλοι το κάνουν; Ποιο είναι το αγαπημένο σας τηλεοπτικό σόου ή χρώμα ή κουζίνα; Αυτά μπορεί να φαίνονται ασήμαντα, αλλά όλα μαζί συναποτελούν την σύνθεση του ποιοι είστε πραγματικά.
Τέταρτο βήμα: Μάθετε από το παρελθόν
Τι θα μπορούσατε να κάνατε διαφορετικά, στο παρελθόν, πριν κάνετε τα μεγαλύτερα λάθη σας;
Πολύ συχνά αισθανόμαστε ότι η ζωή απλώς μας συμβαίνει ανεξαρτήτως της θελήσεώς μας και πως είμαστε θύματα των περιστάσεων! Και μερικές φορές συμπεριφερόμαστε, σαν ένα σφυρί να έπεσε από τον ουρανό και μας χτύπησε. Αλλά τις περισσότερες φορές συμμετείχαμε και πήραμε αποφάσεις, που προκάλεσαν ή συνέβαλαν στα προβλήματά μας! Αν ευρισκόμενοι σε ένα επαναλαμβανόμενο γεγονός, αρχίζετε να αντιλαμβάνεστε τι κάνατε και τι θα μπορούσατε να κάνετε διαφορετικά, τότε αυτό είναι το κλειδί για να έχετε καλύτερα αποτελέσματα στο μέλλον...!
Για παράδειγμα, εάν βρίσκεστε συνεχώς σε κακές σχέσεις, τότε σκεφτείτε τους κοινούς παρονομαστές σε αυτές τις σχέσεις. Υπήρχαν προειδοποιήσεις που αγνοήσατε; Ήταν οι άνθρωποι που επιλέξατε "ελαττωματικοί" ή τους κυνηγούσαν οι δικοί τους δαίμονες; Αφήσατε τα συναισθήματά σας να σας οδηγήσουν, χωρίς να τα καθοδηγήσετε με τη λογική; Είδατε προβλήματα, αλλά ελπίζατε ότι αυτή τη φορά θα εξαφανιστούν μαγικά; Μήπως αγνοήσατε τη γνώμη ή τη συμβουλή της οικογένειάς σας και των φίλων σας, που σας γνωρίζουν και νοιάζονται για σας;
Πέμπτο βήμα: Ζητήστε συμβουλές
Ας το παραδεχτούμε, όλοι έχουμε τυφλά σημεία. Και όταν εμπλέκονται τα συναισθήματά μας, μπορεί να αποκρύψουν το προφανές. Μιλήστε σε έναν αξιόπιστο φίλο, σύμβουλο ή πνευματικό οδηγό. Τι θεωρούν ως πιθανές καλές και κακές συνέπειες μιας απόφασης που σας απασχολεί; Στη συνέχεια ακούστε, και ας είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας, καθώς αξιολογείτε τη συμβουλή τους. Πολύ συχνά βλέπουμε και ακούμε, μόνον ό,τι θέλουμε!
Πιστέψτε ότι μπορείτε να έχετε ένα καλύτερο μέλλον
Έχοντας έναν σαφή στόχο, γνωρίζοντας τον εαυτό σας, γνωρίζοντας το τι σας κάνει να προοδεύετε, και αναζητώντας συμβουλές από εκείνους που νοιάζονται για σας, όλα αυτά, είναι τα ισχυρά εργαλεία για να δημιουργήσετε ένα καλύτερο μέλλον.
Μα να και ο σημαντικότερος παράγοντας για να το πετύχετε: Πιστέψτε ότι μπορείτε να έχετε ένα καλύτερο μέλλον. Πιστέψτε ότι ο Θεός έχει ένα εκπληκτικό σχέδιο για τη ζωή σας. Χωρίς να το πιστέψετε αυτό πραγματικά, απλά δεν θα το πετύχετε και μπορεί άθελα σας να οδηγηθείτε σε καταστάσεις που είναι συνεπείς με τις πεποιθήσεις σας. Μπορεί να μην ζούμε πάντα αυτά που επαγγελλόμαστε, αλλά πάντα θα ζήσουμε αυτό που πιστεύουμε.
Επιλέγοντας να πιστεύεις ότι ο Θεός έχει ένα καλό σχέδιο για σένα και ότι ακόμη και από τα λάθη σου θα βγει κάτι καλό είναι η πιο παραγωγική απόφαση που μπορείς να πάρεις.
Σωστές Επιλογές
Για να ζήσουμε μια αρμονική και ισορροπημένη ζωή, οι αποφάσεις μας πρέπει να είναι εξίσου αρμονικές και ισορροπημένες. Το να ζεις είναι μια συνεχής πρόκληση και είναι δύσκολο να μην κάνουμε και λάθη. Άλλωστε δεν είναι εύκολο να κάνεις πάντα το σωστό αφού καμιά φορά η εσωτερική φωνή της ψυχής σου σε οδηγεί στο αντίθετο. Αλλά αν δεν είσαι ελεύθερος να κάνεις λανθασμένες και ανεύθυνες επιλογές, τότε δεν είσαι καθόλου ελεύθερος.
Σε κάθε κατάσταση, σημαντική ή ασήμαντη, το μυαλό σας θα σκεφτεί πολλές εναλλακτικές λύσεις αλλά μία επιλογή είναι συνήθως η σωστή. Βέβαια συνήθως το μυαλό και η ψυχή διαφωνούν. Αυτή η διαφορά μεταξύ του τι λέει το μυαλό και το τι προστάζει η ψυχή ή καρδιά, μας οδηγεί σε εσωτερική σύγκρουση. Ωστόσο, αν εστιάσουμε στη φυσική παρόρμηση και συνεργαστούμε αρμονικά με το μυαλό μας, πέρα από αρνητικές σκέψεις, το αποτέλεσμα θα είναι το καλύτερο δυνατόν. Καλό θα ήταν να αποφεύγουμε να καταπολεμάμε τις παρορμήσεις μας, αλλά να τις διαχειριζόμαστε συνετά δίνοντας τους υγιείς βάσεις για να αναπτυχθούν.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν φυσικές παρορμήσεις που εκδηλώνονται σε κάθε περίπτωση. Αυτές είναι η ανάγκη για δράση, η ανάγκη για εξέλιξη και η ανάγκη για να παραμείνουμε ίδιοι ή να επιστρέψουμε στο παρελθόν. Αυτές οι παρορμήσεις είναι απαραίτητες για την ζωή αλλά στο κάθε άτομο κυριαρχεί μία από αυτές. Υπάρχουν οι άνθρωποι της δράσης που είναι ενεργητικοί, ανυπόμονοι, παρορμητικοί και εξωστρεφής. Υπάρχουν οι δημιουργικοί άνθρωποι που είναι άτομα πρωτοπόρα, με καλλιτεχνικές ανησυχίες ή κλίση στην επιστημονική έρευνα, με έντονη παρατηρητικότητα και περιέργεια. Υπάρχουν και οι άνθρωποι που τους αρέσει η ζωή τους όπως είναι, αγαπούν την ρουτίνα τους και θέλουν να κρατήσουν τα πράγματα γύρω τους σταθερά.
Αν και θα σας ακουστεί περίεργο όποια και αν είναι η τάση που κυριαρχεί στο κάθε άτομο, οδηγεί στην πρόοδο του ατόμου αφού το κάνει να αισθάνεται υγιείς και αρμονικό. Σε μία ισορροπημένη κοινωνία ή αγέλη χρειάζονται και οι τρεις τάσεις για να επέλθει ισορροπία. Το ζητούμενο είναι αυτή η τάση να ακολουθείται από το άτομο φυσικά και όχι από φόβο ή υπόδειξη άλλου ατόμου. Βέβαια οι περισσότεροι από μας θέλουν να έχουν και την αποδοχή των γύρω τους για την όποια επιλογή τους αγνοώντας πως όλοι δεν θεωρούμε »σωστά» τα ίδια πράγματα. Οι φόβοι, ο θυμός, η απληστία, η δυσαρέσκεια, η αυτοκριτική, η οικογένεια, τα εργασιακά προβλήματα, ο ανταγωνισμός, η ψυχική αδράνεια, το δυσμενές περιβάλλον, η επαφή με αρνητικούς ανθρώπους ή οι αρνητικές καταστάσεις είναι παράγοντες που επηρεάζουν την κρίση μας και τις επιλογές μας με επιβλαβή τρόπο. Ο διαλογισμός και η προσευχή είναι από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να καθαρίσει το μυαλό σας.
Είμαστε γενετικά προσανατολισμένοι προς την πρόοδο και την δημιουργία όποια φυσική παρόρμηση και αν ακολουθήσουμε. Είναι αυτό που στην φύση ονομάζουμε ισορροπία και στον άνθρωπο εκδηλώνεται με την έμφυτη αξιοπρέπεια, τον σεβασμό για τους άλλους και για την ζωή αλλά και με την ικανότητα να αγαπάμε. Για να ζήσετε μια υγιή και δημιουργική δράση, χωρίς ψυχικό κόπο παραμείνετε σε πνευματική καθαρότητα και ευθυγραμμιστείτε με τη φύση η οποία είναι αυτή που μας επιτρέπει να αποκτήσουμε πρόσβαση σε μια μεγαλύτερη εξέλιξη. Η ψυχική καθαρότητα μπορεί να αυξηθεί με την κατανάλωση νερού και καθαρών τροφίμων (βιολογικής καλλιέργειας), με αποφυγή των τοξινών, με σωστό ύπνο, με επαφή με τη φύση, με το να βιώνουμε θετικά συναισθήματα αλλά και με τη δημιουργία ισχυρών σχέσεων που μας επιτρέπουν να δώσουμε και να λάβουμε αγάπη.
Από παλαιότερους πολιτισμούς και παραδόσεις, ο άνθρωπος αναζητούσε αποφάσεις και επιλογές στα διλήμματα του. Αυτό που μας διδάσκει το παρελθόν είναι να ακούμε την καθαρή μας παρόρμηση ή την εσωτερική μας φωνή έχοντάς όμως υγιές και ήρεμο το μυαλό και το πνεύμα μας. Εξασκηθείτε στο να βλέπετε τα πράγματα θετικά και διατηρήστε την καλή σας διάθεση. Φανείτε γενναιόδωροι στα χαμόγελα και στην αγάπη σας. Αποφύγετε την οργή και λειτουργήστε με ψυχικά αντανακλαστικά παρά με θυμωμένες σκέψεις. Χτίστε γέφυρες επικοινωνίες στην σκέψη σας και την ψυχή σας και επιλέξτε την ζωή που θέλετε να ζήσετε. Ακούστε τις γνώμες των άλλων, μα αποφασίστε εσείς για τον εαυτό σας ώστε να μην βρεθείτε να είστε κομπάρσος στην ζωή σας. Έχετε την ευθύνη των επιλογών και των αποφάσεων σας.
Άφησε τον κόσμο να ζήσει όπως αυτός διάλεξε και άφησε τον εαυτό σου να ζήσει όπως εσύ διάλεξες.
Richard Bach
Βιβλιογραφία:
Αποφάσεις – Λήψη αποφάσεων, Ευστάθιος Δημητρόπουλος, Εκδ. Γρηγόρης Μ.Π
Πως λαμβάνονται οι αποφάσεις, Τζειμς Μαρτς, Εκδ. Καστανιώτης
Πως να παίρνετε αποφάσεις, Robert Heller, Εκδ. Ελληνικά Γράμματα
