Σε όλους έχει τύχει να δούμε κάποιον να μιλά εμφατικά σε ένα άτομο υποδεικνύοντας του πως πρέπει να σκέφτεται για καταστάσεις και ανθρώπους, πως να τις αντιμετωπίσει, τι να κάνει, τι να μην πει. Ή ακόμη, δεν θα είναι λίγες οι φορές που εμείς οι ίδιοι φορέσαμε την ιδιότητα του καθοδηγητή αναλύοντας και συμβουλεύοντας κόσμο, ενίοτε (αν όχι συνήθως) χωρίς καν να μας έχει ζητηθεί.
Την ώρα της συμβουλής, πολλοί νιώθουν να ψηλώνουν και δυο πόντους.
Δεν είναι δύσκολο να παρασυρθεί κανείς από το νάρκισσο εγώ που ενεργοποιείται σε τέτοιες περιπτώσεις. Ο Erich Fromm λέει πως αυτό που έχει καταλήξει την ανθρωπότητα στο σημείο που βρίσκεται, συνδέεται κυρίως με τον σύγχρονο εγωισμό που αναπτύσσεται και συντηρείται και που την χαρακτηρίζει και υποκινεί τα κίνητρα, τη σκέψη και τη συμπεριφορά της. Γράφει ο Fromm στο βιβλίο του «Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία» πως ο σύγχρονος εγωισμός σχετίζεται με την απληστία που προέρχεται από τη ματαίωση του πραγματικού εαυτού και του οποίου αντικείμενο είναι ο κοινωνικός εαυτός.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα πετύχετε κάποιον να δίνει συμβουλές προσέξτε το εξής: σε ποιόν μιλά στην πραγματικότητα; Σ' αυτόν που συμβουλεύει ή στον ίδιο τον εαυτό του; Απευθύνεται στον άλλον άνθρωπο έχοντας πράγματι έγνοια "για το καλό του" ή μήπως κάνει προβολές, μιλώντας στον καθρέφτη που φοβάται να κοιτάξει, στις ανασφάλειες, τα απωθημένα, τις φοβίες και τα βιώματά του;
Η προβολή ως μηχανισμός άμυνας του Εγώ
Η προβολή ορίζεται ως ένας πολύ συχνός μηχανισμός άμυνας του Εγώ. Είναι όταν το άτομο αποδίδει σε κάποιον άλλον δικές του επιθυμίες, ιδέες ή συναισθήματα τα οποία συχνά του είναι ανεπιθύμητα ή τα αγνοεί και τα αρνείται για τον εαυτό του. Στην προσπάθειά του λοιπόν να τα απομακρύνει, τα στρέφει προς τα έξω και με αυτό τον τρόπο προφυλάσσεται από το άγχος που προκύπτει από μια εσωτερική ψυχική σύγκρουση.
Πολλές οι φορές που νιώσαμε για ένα άτομο «δεν τον αντέχω καθόλου αυτόν τον τύπο» ή «με εκνευρίζει αφάνταστα η συμπεριφορά του». Όταν συμβαίνει αυτό, αξίζει να κάνουμε μια παύση, να στρέψουμε την προσοχή προς τα μέσα και να αναρωτηθούμε: μήπως ο λόγος που δεν αντέχουμε ένα άνθρωπο ή μία κατάσταση έχει να κάνει καθαρά με κάτι δικό μας; Μήπως αυτό που μας εκνευρίζει, μας φοβίζει, μας κρατά κλειστούς ή συγκρατημένους ή μας ξενίζει τελικά συνδέεται με κάτι εντελώς δικό μας; Με προσωπικά βιώματα ή χαρακτηριστικά κοντινών μας ανθρώπων που συνεχίζουν να ενοχλούν τον ψυχισμό μας κι αυτός από άμυνα αντιδρά σε λάθος καθρέφτη;
Είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι που με τα χρόνια έχουν καταφέρει να βγάλουν προς τα έξω και να αντικρίσουν με θάρρος τα τραύματα, τους φόβους, οτιδήποτε και οποιονδήποτε επηρέασε έντονα την ηρεμία του ψυχισμού τους, είναι αυτοί που μπορούν αντικειμενικά και από την κατάλληλη απόσταση να συμβουλεύσουν κάποιον όταν τους ζητηθεί.
Όσοι προσπάθησαν μέσα από προσωπικό αγώνα να συμφιλιωθούν με τις πληγές στον πυρήνα τους και μπόρεσαν να τις αγκαλιάσουν, είναι εκείνοι που θα δείτε να αποφεύγουν τις συμβουλές και τις υποδείξεις.
Δεν έχουν ανάγκη να σηκώσουν το δάχτυλο σε κανέναν. Προτιμούν την ενδοσκόπηση και τα όχι πολλά-πολλά. Είναι αυτοί που μόνο όταν τους ζητηθεί ή όταν οι ίδιοι κρίνουν απαραίτητη μία παρέμβασή προβαίνουν σε συμβουλευτικές κινήσεις.
Έχει ενδιαφέρον πως τελικά μπορεί κανείς έτσι να ανακαλύψει πυρηνικά στοιχεία για κάθε συμβουλάτορα, παρά για έναν συμβουλευόμενο.Για αρχή, ας μην πάμε πολύ μακριά. Ας ξεκινήσουμε παρατηρώντας πρώτα τον εαυτό μας.Πόσο εγωιστικά κρίνουμε οτιδήποτε έξω από εμάς; Πόσο καθαρά τολμάμε να το κοιτάξουμε; Μήπως ήρθε η στιγμή να μετακινηθούμε λίγο; Μήπως ήρθε η ώρα να σταθούμε απέναντι από το σωστό καθρέφτη πριν κοιτάξουμε να ασχοληθούμε με όλους τους υπόλοιπους;
