Όλα τα διλήμματα: υπαρξιακά, ερωτικά, εργασιακά, πολιτικά κλπ καταλήγουν στο ένα, το βασικό δίλημμα αυτής της ζωής: ελευθερία ή ασφάλεια;
Όλα κινούνται γύρω απ' αυτό.
Τα δύο άκρα αυτού του διλήμματος βρίσκονται σε διαλεκτική σχέση μεταξύ τους, καθώς ποτέ δεν επιτυγχάνεται απόλυτα κανένα εξ αυτών και το αποτέλεσμα κάθε απόφασης βρίσκεται ανάμεσά τους, άλλοτε γέρνοντας προς τη μία και άλλοτε γέρνοντας προς την άλλη.
Και ύστερα, ό,τι απ' τα δύο κι αν επιλέξει κανείς, τότε έρχεται η φυσική νομοτέλεια να διασφαλίσει την ισορροπία, τραβώντας το σκοινί από την άλλη πλευρά.
Και κάπως έτσι επέρχεται η "παλίντονος αρμονία" που έλεγε κι ο Ηράκλειτος, δηλαδή η όμορφη ισορροπία μεταξύ των αντίθετων δυνάμεων.
Αυτή η αρμονία πρέπει να είναι και το πραγματικό ζητούμενο, καθώς όποιος επιχειρεί να παραβιάσει τον φυσικό αυτό νόμο, τότε η φύση θα το κάνει με σκληρό τρόπο, χαλώντας τα σχέδιά του.
"ελευθερία ή ασφάλεια";
Ποιος έχει δίκιο στην κοσμοθεωρία του;
Απαντά η φύση: κανείς απ' τους δύο!
Διότι, αν κάποιος με την απόφασή του επιλέξει την ελευθερία αντί της ασφάλειας, τότε συμβαίνει να επέρχεται ανισορροπία.
Η έλλειψη ασφάλειας ουσιαστικά οδηγεί και στην απώλεια της ελευθερίας.
Διότι αναμφίβολα δεν μπορεί κάποιος να είναι ελεύθερος, αν δεν είναι ασφαλής.
Σκεφτείτε π.χ. την εγκληματικότητα: αν δε νιώθεις ασφαλής να κατέβεις με τα παιδιά σου μια βόλτα στο πάρκο, τότε δεν είσαι ελεύθερος, γιατί έχεις απολέσει την ελευθερία κινήσεων και επιλογών.
Αν δεν αισθάνεσαι ασφαλής να κοιμηθείς στο σπίτι σου, τότε βάζεις κάγκελα και σύρτες και κλειδαριές και πάλι κάγκελα... Και η ελευθερία που επέλεξες αντικαθίσταται από την ασφάλεια που δεν επέλεξες.
Επομένως, η επιλογή της ελευθερίας αντί της ασφάλειας ουσιαστικά οδηγεί στη συνέχεια στην απώλεια και της ελευθερίας.
Άρα άτοπη η σκέψη "εμένα με νοιάζει η ελευθερία και όχι η ασφάλεια", αφού αυτοαναιρείται.
Στην περίπτωση, δε, που κάποιος επιλέξει την ασφάλεια αντί της ελευθερίας, τότε συμβαίνει το ίδιο από την αντίστροφη πλευρά.
Δηλαδή, η ανελευθερία κάποιου σημαίνει αυτομάτως την ελευθερία κάποιου άλλου. Διότι όταν παραχωρείς την ελευθερία σου, τότε εκ των πραγμάτων την έχει στην κατοχή του κάποιος άλλος.
Απ' τη στιγμή, όμως, που κάποιος άλλος ορίζει τη ζωή σου, τότε δεν μπορείς να ξέρεις τί επιφυλάσσει για σένα το μέλλον.
Το μέλλον σου δεν το επιλέγεις εσύ. Άλλοι το επιλέγουν με τα δικά τους κριτήρια και συμφέροντα.
Δεν ξέρεις π.χ. αν ένα λάθος σου εκληφθεί έτσι ή αλλιώς ή αν ακόμη και όταν δεν κάνεις λάθος, αν η όποια πράξη σου εκληφθεί με λανθασμένο τρόπο από αυτούς στους οποίους παραχώρησες την ελευθερία σου.
Ούτε βέβαια ξέρεις ούτε ορίζεις πώς θα τη διαχειριστούν.
Επομένως τότε παύεις να είσαι και να αισθάνεσαι ασφαλής, αφού για να παραμένεις ασφαλής, θα πρέπει συνεχώς να αποδεικνύεις την αθωότητά σου και δεν μπορείς να ξέρεις αν θα τα καταφέρνεις πάντοτε.
Άρα η επιλογή της ασφάλειας αντί της ελευθερίας οδηγεί αναγκαστικά και στην απώλεια της ασφάλειας.
Άρα άτοπη και αυτή η επιλογή αφού αυτοαναιρείται.
Όπως είδαμε, και οι δύο δογματικές επιλογές οδηγούν τελικά στην απώλεια και αυτού του ίδιου του αγαθού που επιλέξαμε!
Για να εξετάσουμε όμως και τις ενδιάμεσες επιλογές.
Αν λοιπόν κάποιος επιλέξει την ελευθερία ως αφετηρία, έχοντας όμως άμεσο στόχο την επίτευξη και της ασφάλειας, τότε τι γίνεται;
Λοιπόν εδώ μας απαντούν τα παραδείγματα της ιδιωτικής αλλά και της δημόσιας ζωής.
π.χ. αν έχεις ένα παιδί στην εφηβεία, θα του παραχωρήσεις όλη την ελευθερία διδάσκοντάς του σιγά-σιγά τον τρόπο να γίνει και ασφαλής;
Απορίας άξιον!
Όποιος το έχει δοκιμάσει, θα διαπιστώσει πως αυτό σχεδόν πάντα οδηγεί σε απώλεια του ελέγχου και σε επικίνδυνες καταστάσεις, συχνά χωρίς επιστροφή.
Διότι η ίδια η αφετηρία -η ελευθερία άνευ ασφάλειας- είναι μια ανεξέλεγκτη κατάσταση και τότε μόνο τυχαία γεγονότα μπορούν να διασώσουν την ομαλή ανάπτυξη του ατόμου.
Οι γονείς κατά κανόνα επιλέγουν να παρέχουν την ασφάλεια στο παιδί τους, ούτως ώστε σιγά σιγά να του εμφυσήσουν την αξία της ελευθερίας και να την επιδιώξει σταδιακά και μέσα σε περιβάλλον ασφάλειας.
Δηλαδή προτιμάται η ελευθερία διά της ασφάλειας και όχι η ασφάλεια διά της ελευθερίας.
Και η χώρα άλλωστε έτσι λειτουργεί.
Όταν της παράσχεις ελευθερία και αυτή, επειδή γνωρίζει το άτοπο των δογματικών επιλογών που λέγαμε παραπάνω, επιλέξει γρήγορα να εξασφαλίσει μέσω αυτού του δρόμου και την ασφάλεια, τότε πέφτει σε περιπέτειες.
Διότι η αφετηρία της ελευθερίας δημιουργεί κλίμα ανασφάλειας και γρήγορα, νοσταλγούν την αρετή της ασφάλειας και την επιζητούν πάση θυσία.
Είναι το κλίμα που νομοτελειακά φέρνει πραξικοπήματα. Ή και αποικιοποίηση.
Και μάλιστα με την πλειοψηφία του κόσμου να τις υποστηρίζει ή να τις ανέχεται.
Αν, πάλι, επιλεγεί ο δρόμος που οδηγεί στην ελευθερία μέσα απ' το μονοπάτι της ασφάλειας, τότε στην κοινωνία δεν επικρατεί το χειρότερο συναίσθημα, ο φόβος, αλλά τότε επικρατούν άλλα συναισθήματα, θετικά και δημιουργικά. Δηλαδή, η ελπίδα, η οργή, το αίσθημα του δικαίου και της ελευθερίας.
Οι νέοι πλάθονται με αξίες και ιδανικά που οδηγούν στο σπάσιμο των αλυσίδων, διότι δρουν σε καθεστώς ασφάλειας και τότε μόνο ψάχουν το αγαθό της ελευθερίας).
Και τότε, σε συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας επιδιώκει τις όλο και μεγαλύτερες και περισσότερες ελευθερίες, ώσπου να φτάσει στο σημείο της χρυσής τομής ανάμεσα σε ελευθερία και ασφάλεια.
Και να ανακτήσει τις αξίες της αξιοπρέπειας και της υπερηφάνειας.
Υποστήριξη πάση θυσία της ελευθερίας έναντι της ασφάλειας.
Επιλογή που, όπως είπαμε, οδηγεί τελικά στην απώλεια και της ίδιας της ελευθερίας.
Επομένως, τι κάνουμε;
Τότε πάμε στην εξέταση των άλλων δύο επιλογών.
Ασφάλεια διαμέσου ελευθερίας ή ελευθερία διαμέσου ασφάλειας;
Όπως δείξαμε και παραπάνω, ο δρόμος προς την ασφάλεια διαμέσου ελευθερίας οδηγεί λογικά στην ενεργοποίηση των αντανακλαστικών και στα ολοκληρωτικά καθεστώτα.
Ενώ ο δρόμος προς την ελευθερία, με αφετηρία την ασφάλεια, δίνει τη δυνατότητα να επιδιώξεις την σταδιακή σου απελευθέρωση από τις καταστάσεις και τους φορείς που σε αλυσοδένουν.
Η σταθερότητα και ο δευτερεύων ρόλος του φόβου σ' αυτήν την περίπτωση δε διευκολύνουν την ανάπτυξη που στηρίζεται στο φόβο και επομένως δίνεται ο χρόνος και η δυνατότητα να απεμπλακείς μόλις βρεις τον τρόπο, τις συνθήκες και τη δυνατότητα.
Συμπερασματικά, καλύτερο είναι στην παρούσα φάση να παραμείνουμε στο δίχτυ ασφαλείας, παρά να βγούμε στη γύρα της ελευθερίας, η οποία -όπως δείχθηκε παραπάνω- οδηγεί τελικά σε στέρηση της ελευθερίας.
Ξεκινώντας δηλαδή από την αφετηρία της ασφάλειας, να βαδίσουμε με βήμα γοργό προς την ελευθερία.
Διότι σας ξαναλέω: δεν υπάρχει ούτε ελευθερία χωρίς ασφάλεια αλλά ούτε βέβαια και ασφάλεια χωρίς ελευθερία.
