35 τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα; 36 καθὼς γέγραπται ὅτι ἕνεκά σου θανατούμεθα ὅλην τὴν ἡμέραν· ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς. 37 ἀλλ᾿ ἐν τούτοις πᾶσιν ὑπερνικῶμεν διὰ τοῦ ἀγαπήσαντος ἡμᾶς. 38 πέπεισμαι γὰρ ὅτι οὔτε θάνατος οὔτε ζωὴ οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαὶ οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα 39 οὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν.
35 Ποιος θα μας χωρίσει από την αγάπη του Χριστού; Θλίψη ή στενοχώρια ή διωγμός ή λιμός ή γυμνότητα ή κίνδυνος ή μάχαιρα; 36 Καθώς είναι γραμμένο: Για χάρη σου θανατωνόμαστε όλη την ημέρα, λογιστήκαμε σαν πρόβατα σφαγής. 37 Αλλά σ’ όλα αυτά υπερνικούμε μέσω αυτού που μας αγάπησε. 38 Γιατί είμαι πεισμένος ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε αρχές ούτε τωρινά ούτε μελλοντικά ούτε δυνάμεις 39 ούτε ύψος ούτε βάθος ούτε κάποιο άλλο κτίσμα θα δυνηθεί να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού, που είναι μέσα στο Χριστό Ιησού τον Κύριό μας.
Ρμ . η΄ 35-39
Κύριε Ιησού Χριστέ! Κύριε και Θεέ μου!
Σε παρακαλώ, επέτρεψε μου να μιλήσω για τον Παύλο,
το σκεύος εκλογής σου, που αγωνίστηκε για το Άγιο Όνομα σου.
Για τον Παύλο, που από διώκτης των Χριστιανών έγινε μονοπάτι φωτεινό,
που φώτισε και ξύπνησε τις συνειδήσεις των εθνών.
Ναι, Χριστέ μου, για τον Παύλο, τον μαθητή της αγάπης σου,
τον πεινώντα και διψώντα και γυμνητευόμενον και κολαφιζόμενον,
τον λοιδορούμενο και ευλογούντα, τον διωκόμενο και ανεχόμενο,
αυτόν τον ακούραστο αγωνιστή για τον συνάνθρωπο μας.
Μα τόσο πολύ σε αγαπούσε Χριστέ μου! τόσο πολύ ρίζωσες στη καρδιά του!
αφού, κάθε σκέψη του, κάθε του λέξη, κάθε του δάκρυ ήταν για Σένα,
μόνο για σένα, Χριστέ μου, μόνο για Σένα,
για το μεγαλείο και την απεραντοσύνη της αγάπης σου.
Αλήθεια, Κύριε, λέγει ο Παύλος και δάκρυα κυλούν από τα μάτια του,
αλήθεια, τι μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη σου, υπάρχει κάτι;
ποια θλίψη ή στεναχωρία, ποιος διωγμός ή λιμός,
ποια γυμνότης, Κύριε μου, ποιος κίνδυνος ή μάχαιρα.
Μα, Εσύ Χριστέ μου, Εσύ είσαι η ελπίδα και η ζωή μας,
Εσύ είσαι το στήριγμα μας, Εσύ η παρηγορία στις θλίψεις μας,
Πώς, λοιπόν, να σε αρνηθούμε! πώς να σε ξεχάσουμε,
αφού είσαι και φίλος και αδελφός και πατέρας μας!
Για Σένα, Χριστέ μου, μόνο για σένα δίνουμε τη ζωή μας,
για Σένα, για την Αγάπη σου, διωκόμαστε καθημερινά,
για σένα κακοπαθούμε, για σένα υπομένουμε θλίψεις και δοκιμασίες.
Ναι, Κύριε, γιατί, καθώς γέγραπται, ως πρόβατα επί σφαγή ελογίσθημεν
Όμως, η χάρις και η βοήθεια σου μας συντροφεύει αιώνια
και μέσα από σένα πορευόμαστε ελπίζοντας!
Ναι, Κύριε, ελπίζουμε και πιστεύουμε σε Σένα!
Και ενδυναμούμενοι μέσα από την αγάπη σου υπερνικούμε όλα τα δεινά.
Μιλάει ο Απόστολος Παύλος και η καρδιά του πάλλεται από αγάπη.
Ναι, μιλάει για την απέραντη αγάπη προς τον Κύριον μας
και τη στολίζει με λέξεις βγαλμένες από το θησαυρό της καρδιάς του,
λέξεις ακλόνητης πίστης και σταθερής ομολογίας!
Τις μας χωρίσει, λοιπόν, από της αγάπης Χριστού;
Τις μας χωρίσει από τον Κύριον και Θεό μας.
Άραγε, υπάρχει κάτι που μπορεί να νικήσει αυτή την αγάπη;
Υπάρχει κάτι το πιο δυνατό … κάτι το μεγαλύτερο;
Ούτε ο Θάνατος, λέγει ο Απόστολος του Χριστού,
ούτε τα προβλήματα της ζωής και οι θλίψεις,
ούτε άγγελοι, ούτε αρχές, ούτε δυνάμεις,
ούτε τα παρόντα και τωρινά, ούτε τα μέλλοντα.
Καμία δύναμη δεν μπορεί να μας χωρίσει αυτής της αγάπης.
Καμία επιτυχία… καμία ταπείνωση… καμία άλλη κτίση...
Τίποτα δεν μπορεί να μας στερήσει αυτής της αγάπης!
Τίποτα δεν μπορεί να μας χωρίσει από της αγάπης Χριστού!
Κύριε Ιησού Χριστέ! Κύριε και Θεέ μου!
Ρμ . η΄ 35-39
Ανάλυση
Εδάφια 35-37
«Τις ημάς χωρίσει από της αγάπης του Χριστού; Θλίψις ή στενοχωρία ή διωγμός ή λιμός ή γυμνότης ή κίνδυνος ή μάχαιρα; Καθώς γέγραπται ότι ένεκα σου θανατούμεθα όλην την ημέραν. Ελογίσθημεν ως πρόβατα σφαγής. Αλλ” εν τούτοις πάσιν υπερνικώμεν δια του αγαπήσαντος ημάς.»
«Ποιός θα μας χωρίση από την αγάπη του Χριστού; Θλίψις ή στενοχωρία ή διωγμός ή πείνα ή γύμνια ή κίνδυνος ή μάχαιρα; Καθώς είναι γραμμένον, Προς χάριν σου θανατωνόμεθα κάθε ημέραν. Θεωρηθήκαμε σαν πρόβατα προορισμένα δια σφαγήν. Αλλ' εις όλα αυτά είμεθα με το παραπάνω νικηταί δια του Χριστού που μας αγάπησε.»
Το «τις» είναι για πρόσωπα. Εδώ εφαρμόζεται σε όλα τα παθήματα που πρόκειται να απαριθμηθούν, ως εάν ο Παύλος να βλέπη σε κάθε ένα απ' αυτά έναν εχθρό που χτυπά τον δεσμό που μας ενώνει με τον Χριστό.
Η αγάπη του Χριστού απ' την οποίαν τίποτα δεν μπορεί να μας χωρίσει, δεν είναι η αγάπη που εμείς έχομε γι' Αυτόν.
Εμείς δεν χωριζόμαστε από το δικό μας προσωπικό αίσθημα. Τούτη είναι η αγάπη που Αυτός έχει για μας.
Και αυτό βεβαιώνεται από το τέλος του εδαφίου 37:
«Μέσω αυτού που μας αγάπησε».
Μερικοί το ερμηνεύουν:
«Τίποτα δεν θα μας χωρίση απ' την αίσθηση που έχομε της αγάπης του Ιησού για μας».
Αλλά πιο πολύ ο Παύλος παρουσιάζει αυτή την ίδια την αγάπη σαν μια δύναμη που μας κρατά και μας κατέχει.
Σύγκρινε Β' Κορ. Ε14:
«Η αγάπη του Χριστού συσφίγγει ημάς».
Ο Παύλος σκέφτεται για την βαθειά ενέργεια που αυτή η αγάπη ασκεί, μέσω του Αγίου Πνεύματος, ταυτόχρονα στην καρδιά μας και στην θέληση μας.
Απ' την δύναμη αυτής της αγάπης τίποτα δεν μπορεί να μας αποσπάση.
«Θλίψις»: Είναι οι εξωτερικές καταστάσεις που συνθλίβουν την καρδιά.
«Στενοχωρία»: Είναι η πίεση της καρδιάς, το εσωτερικό αποτέλεσμα που παράγεται από τα παθήματα.
«Διωγμός», είναι η καταδίωξη βάσει νόμου του κράτους.
Για ν' αντιληφθούμε την έννοια των λέξεων, «λιμός», «γυμνότης», «κίνδυνος», είναι αρκετό ν' αναφέρωμε την περιγραφή της ζωής του Παύλου, που δίνεται στο Β' Κορ. ΙΑ23 και συνέχεια.
«Μάχαιρα»: Είναι το σύμβολο της θανατικής καταδίκης.
Όταν ο Παύλος γράφει αυτή την λέξη, προσδιορίζει και τον δικό του μελλοντικό τρόπο θανάτου.
Εδάφιο 36
«Καθώς γέγραπται ότι ένεκα σου θανατούμεθα όλην την ημέραν. Ελογίσθημεν ως πρόβατα σφαγής».
Ο Απόστολος εδώ αναφέρει τον λυπητερό θρήνο που βάζει ο ψαλμωδός στο στόμα του ανθρώπου του Θεού, στην περίοδο της Παλαιάς Διαθήκης, κατά την διάρκεια μιας ανελέητης καταπίεσης, Ψαλμός ΜΔ22 (μετάφραση Ο”).
«Όλην την ημέραν»: Κάθε ώρα της ημέρας. Κάθε ώρα της ημέρας κινδυνεύουν να συρθούν στη σφαγή.
«Ελογίσθημεν»: Είναι καιρός που η απόφαση έχει παρθεί εναντίον τους από μίσος.
Επικρέμμεται επάνω στα κεφάλια τους, να εκτελεσθή από στιγμή σε στιγμή.
Εδάφιο 37
«Αλλ' εν τούτοις πάσιν υπερνικώμεν δια του αγαπήσαντος ημάς.»
«Αλλ” εις όλα αυτά είμαστε με το παραπάνω νικηταί δια του Χριστού που μας αγάπησε.»
Ο Παύλος εκφράζει την βεβαιότητα του ότι καμμία απ' αυτές τις προσπάθειες δεν θα μπορέση να αποσπάση τον πιστό απ' τα χέρια της αγάπης του Χριστού, που τον αγκαλιάζουν. Υπάρχει σ' αυτή την αγάπη μια δύναμη, που βοηθά να ξεπερασθούν όλες οι αδυναμίες της αποθάρρυνσης, όλες οι καθιζήσεις της αμφιβολλίας, όλοι οι φόβοι της σάρκας, και ο τρόμος της εκτέλεσης.
Ο Παύλος δεν λέγει απλά «νικώμεν», αλλά «υπερνικώμεν».
Υπάρχει μια περίσσεια δύναμης. Μπορούμε να υπερνικήσωμε τις χειρότερες δοκιμασίες, εάν ο Κύριος τις επιτρέψη.
Και με τι δύναμη;
Αντί να πει ο Απόστολος, «μέσω της αγάπης του Χριστού», λέγει, «μέσω του Κυρίου που μας αγάπησε».
Είναι το πρόσωπο Του που ενεργεί μέσα μας, διότι είναι Αυτός ο Ίδιος στην αγάπη Του που μας στηρίζει.
Αυτή η αγάπη δεν είναι μια απλή σκέψη του μυαλού μας.
Είναι μια δύναμη που εκπηγάζει απ' Αυτόν.
Ίσως τεθεί η ερώτηση, εάν υπάρχει Χριστιανός που ν' αρνήθηκε την πίστη του στα παθήματα ή στην εκτέλεση.
Ναί υπάρχει, και αυτό διότι εδώ ο Απόστολος δεν μιλά για μαθηματικές βεβαιότητες.
Είναι γεγονότα της ηθικής ζωής που αναφέρονται εδώ, και σ' αυτή την ζωή η ελευθερία του ατόμου πάντα έχει να παίξη το μέρος της, όπως είχε απ' την πρώτη στιγμή της πίστης.
Εκείνο που ο Παύλος εννοεί είναι ότι, τίποτα δεν μπορεί να μας αποσπάση από τα χέρια του Χριστού παρά την θέληση μας, και τόσο όσο εμείς οι ίδιοι δεν αρνηθούμε να μένωμε σ” αυτά (σύγκρινε Ιωάννη Ι 28-30).
Εδάφια 38,39
«Πέπεισμαι γαρ ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε δυνάμεις ούτε ενεστώτα ούτε μέλλοντα ούτε ύψωμα ούτε βάθος ούτε τις κτίσις ετέρα δυνήσεται ημάς χωρίσαι από της αγάπης του Θεού της εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών.»
«Διότι είμαι πεπεισμένος, ότι ούτε θάνατος, ούτε ζωή, ούτε άγγελοι, ούτε αρχαί, ούτε δυνάμεις, τίποτε εις το παρόν, τίποτε εις το μέλλον, τίποτε εις τα ύψη, τίποτε εις τα βάθη, κανένα άλλο δημιούργημα δεν θα μπορέση να μας χωρίση από την αγάπην του Θεού, την οποίαν έδειξε δια του Χριστού Ιησού του Κυρίου μας».
Το «γαρ» σημαίνει: «Κανέναν απ' τους αναφερομένους εχθρούς δεν είναι να φοβόμαστε, διότι σ' όλη την οικουμένη δεν υπάρχει ούτε ένα ον που να φοβόμαστε».
Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε το «ει γε επιμένετε τη πίστει», που ο ίδιος ο Παύλος έγραψε, Κολοσσαείς Α23, ούτε παραδείγματα τέτοια όπως του Δημά, Β” Τιμόθεο Δ10. Είναι δι' υπομονής, εδάφιο 25, δια πίστεως στην αγάπη του Χριστού, που αυτή η αγάπη ασκεί την ακατανίκητη της δύναμη επάνω μας.
Η πεποίθηση που εκφράζεται εδώ απ' τον Απόστολο δεν έχει εφαρμογή στον εαυτόν του μόνον, αλλά και σε όλους τους πιστούς («ημάς», εδάφιο 39).
Οι εχθροί τώρα που υψώνονται εμπρός στην θέα του φαίνεται να προχωρούν σε ζευγάρια.
Το πρώτο ζευγάρι είναι «θάνατος» και «ζωή».
«Θάνατος»: Ο Απόστολος έχει κατά νουν το μαρτύριο, ο φόβος του οποίου μπορεί να οδηγήση σε αποστασία.
Με τον θάνατο και τις αγωνίες του αντιπαραθέτει την ζωή με τους περισπασμούς της, τα ενδιαφέροντα της, και τα θέλγητρα της.
Τούτα όλα μπορούν να οδηγήσουν σε χλιαρότητα και απιστία, όπως στην περίπτωση του Δημά.
Το δεύτερο ζευγάρι είναι «άγγελοι» και «αρχαί».
«Αρχαί» μπορούν να θεωρηθούν σαν μια τάξη αγγέλων ανωτέρων των κοινών αγγέλων – αρχάγγελοι.
Αλλά μια και στα άλλα ζευγάρια πάντα βρίσκεται μια αντίθεση χαρακτήρα, είναι και εδώ φυσικό να εφαρμόσωμε αυτούς τους δύο όρους σε πνεύματα αντιθέτου είδους, τον πρώτο σε καλούς αγγέλους, τον δεύτερο σε κακούς αγγέλους.
Ίσως κάποιος ρωτήσει, πως είναι δυνατόν καλοί άγγελοι να εργασθούν να μας χωρίσουν απ' τον Χριστό;
Τούτο μπορεί να είναι μόνον μια υπόθεση, σαν εκείνη του Γαλάτας Α8.
Πέραν αυτού, μπορεί κάτι που είναι καλό, χωρίς την δική του πρόθεση, να μας βγάλη έξω απ' τον δρόμο μας, εάν η προσκόλληση μας, ο θαυμασμός μας σταματά σ' αυτό, στο δημιούργημα, αντί να υψώνεται προς τον Θεό.
Το «δυνάμεις» δεν το αναφέρουν όλοι οι κώδικες. Εάν είναι αυθεντικό, είναι συνώνυμο με το «αρχές».
Τρίτο ζευγάρι, «ενεστώτα», «μέλλοντα».
Ο πρώτος όρος, «ενεστώτα», που σημαίνει τα ήδη παρόντα, περιλαμβάνει όλα τα γήινα ενδεχόμενα, περιλαμβανομένου και του θανάτου.
Ο δεύτερος, όλα που μας περιμένουν στην μελλοντική ζωή.
«Ύψωμα» και «βάθος».
Εδώ ίσως να εννοούνται δυνάμεις του αοράτου κόσμου.
Οι μεν να είναι εκείνες που μας υψώνουν στον «τρίτο ουρανό» («ύψωμα»), αλλά σε μια στιγμή, λόγω υπερηφάνειας, ή λόγω αισθησιασμού που εξάφθηκε βίαια, μπορούν να προκαλέσουν τις πλέον τρομερές πτώσεις στην καρδιά του πτωχού άνθρωπου που βρέθηκε στα χέρια τους.
Οι άλλες ίσως είναι εκείνες που μας βυθίζουν στις πλέον μυστηριώδεις και ανείπωτες αγωνίες («βάθος»), σαν εκείνη του Ιησού στην Γεθσημανή, όταν φώναξε, «Περίλυπος είναι η ψυχή μου έως θανάτου».
Να θυμηθούμε τι Αυτός πρόσθεσε αμέσως μετά:
«Αυτή είναι η ώρα σας και η εξουσία του σκότους».
Μια άλλη ερμηνεία είναι αυτή: «Τίποτα υψηλό, που παρουσιάζει μια ορατή αντίθεση, μια απροκάλυπτη ανυπακοή στο θέλημα του Θεού, και τίποτα βαθύ, που εργάζεται με ύπουλες μηχανοραφίες».
Άλλοι το ερμηνεύουν, «καλή τύχη και κακή τύχη».
Άλλοι, «τιμή και ατιμία».
Άλλοι, «η σοφία των αιρετικών και οι λαϊκές προκαταλήψεις».
Άλλοι, τέλος, «οι αντίθετες διαστάσεις του χώρου».
«Κτίσις ετέρα». Συνήθως το ερμηνεύουν, «Κανένα άλλο δημιούργημα».
Αλλά αυτή η ερμηνεία θα ήταν μάλλον πτωχή, μετά από εκφράσεις τόσης μεγάλης περιεκτικότητας, σαν και αυτές που προηγούνται.
Πέραν αυτού, δύσκολα ταιριάζει και με την λέξη «ετέρα», που σημαίνει «διαφορετική», και όχι απλώς «άλλη».
Ο Παύλος μάλλον βλέπει εδώ όλη τούτη την δημιουργία, εμπρός στην οποία έχει αποκαλυφθεί το μεγαλύτερο θαύμα της θείας αγάπης, να εξαφανίζεται.
Και ερωτά, εάν μια νέα δημιουργία προκύψη, και θαύματα πιο μεγαλειώδη επιδειχθούν εμπρός στα μάτια του ανθρώπου, ερωτά εάν σ' αυτούς τους νέους αιώνες ο σταυρός θα διατρέξη τον κίνδυνο να εκλείψη, και η αγάπη του Θεού εν Ιησού Χριστώ να σβύση στην λήθη του παρελθόντος.
Και βεβαιώνει με τόλμη ότι, οποιεσδήποτε καινούργιες δημιουργίες διαδεχθούν η μία την άλλη, το πρώτο μέρος στην καρδιά των πιστών θα παραμένη πάντα για την λυτρωτική αγάπη, της οποίας τούτοι υπήρξαν αντικείμενα εδώ κάτω.
Ο Παύλος εδώ μιλά για την αγάπη του Ιησού σαν την αγάπη του Ιδίου του Θεού.
Και τούτο διότι είναι στην αγάπη του Ιησού που η αγάπη του Θεού ενσαρκώθηκε για μας, και γίνεται η αιώνια άγκυρα απ' την οποία η πίστη μας κρατιέται για όλη την αιωνιότητα.
Σύγκρινε το Ε15 και Λουκά ΙΕ όπου η συμπάθεια του Θεού ταυτίζεται πλήρως με το έργο του Ιησού Χριστού στην γη.
Τελειώνοντας τώρα με το κεφάλαιο Η να πούμε ότι αυτό το χωρίο, που μόλις μελετήσαμε, συνοψίζει όλα εκείνα που ο Παύλος έχει μέχρι τώρα εκθέσει σ' αυτή την Επιστολή, και μας αφήνει, εδώ στο τέλος, πρόσωπο προς πρόσωπο με την σωτηρία που κατά θεϊκό τρόπο ετοιμάσθηκε, και η οποία είναι πλήρης, βεβαιωμένη, και θεμελιωμένη μόνον στην πίστη, να την κατανοήσωμε και να την οικειοποιηθούμε μέσω αυτής.
Στην συνέχεια τώρα, μετά από μια στιγμή ενατένισης και ανάπαυσης, μας παίρνει πάλι από το χέρι, να μας οδηγήση στο θέατρο της ιστορίας του κόσμου, για να μας δείξη αυτό το θείο έργο να εκτυλίσσεται εκεί.
