Αναδιφώντας παλαιά χειρόγραφα εντόπισα και μία παλαιά συνταγή αφεψήματος για προφύλαξη από τη μόλυνση στον καιρό της φοβερής επιδημίας πανούκλας στην πόλη της Μασσαλίας το 1720. Το κείμενο που ακολουθεί προέρχεται από τον κώδικα αρ. 381 της Μονής Βατοπεδίου του Αγίου Όρους (φ. 127v) και δημοσιεύεται εδώ ορθογραφημένο με την πρόθυμη και ευγενική παραχώρηση εκ μέρους της Μονής. Το χειρόγραφο γράφτηκε στη Σάμο το έτος 1770.
Το φ. 127v (παλαιά αρίθμηση σελ. 226) του κώδικα 381 της Μ. Βατοπεδίου.
«Ἰατρεία διά τήν πανώλην ὁπού τήν ἔβγαλαν 4 κλέπτες εἰς τήν φοβεράν πόλιν τῆς Μαρσίλιας καί ἔγδυναν τούς ἀρρώστους καί δέν ἐβλάφθησαν. Ἐν πρώτοις μία χούφτα ἀπήγανο. Δευτέρα μία χούφτα ἀλιφασκιά. Τρίτον μία χούφτα ἀψίνθιο. Τέταρτον μία χούφτα δενδρολίβανο. Πέμπτο μία χούφτα φλισκούνι.
Αὐτά ὅλα νά τά βάνης εἰς 600 δράμια ξίδι καλό καί σέ τσοκάλι πήλινο, να τό σκεπάσης νά σταθῆ 48 ὧρες κοντά εἰς τήν φωτία. Ἔπειτα νά τό βάλης ἀπάνω εἰς τήν φωτία ἕως νά κοντεύη νά πάρη βράση. Καί πρίν νά βράση, νά τό κατεβάσης κάτω, νά τό σουρίξης (σουρώσεις) εἰς μίαν πότζαν (φιάλη) καί πάραυτα νά ρίξης ὀκτώ δράμια κάμφορα καί νά τό σκεπάσης ἕως νά κρυώση καί νά πίνης κάθε δύο ὥρας ἀπό δύο δράμια καί νά ἀλείφης ὅλα σου τά πόλσια, ἤγουν τούς σφυγμούς σου, τούς μηλίγγους σου, τήν μύτην σου καί δέν φοβᾶσαι νά βλαφθῆς.
Αὐτό τό ξίδι πρέπει νά τό μεταχειρίζωνται οἱ ἰατροί καί πνευματικοί ὁπού τούς προσκαλοῦν εἰς κάθε ἀρρωστία καί δέν φοβᾶται ἀπό κάθε φλοῦσο (επιδημία) λοιμικῆς, λέγω πανώλη καί κάθε ἀρρωστία, μένει ἄβλαβος.»
Η πλατεία της Μασσαλίας γεμάτη από τα πτώματα της επιδημίας.
Ανέτρεξα λοιπόν πρόχειρα στο διαδίκτυο για να διασταυρώσω την πληροφορία αυτή και πράγματι η πληροφορία του χειρογράφου είναι ακριβής. Στη βιβλιογραφία το μίγμα αυτό αναφέρεται ως “vinaigre des 4 voleures” (ξίδι των 4 κλεφτών) καί επινοήθηκε από τέσσερις κλέφτες κατά τη διάρκεια μιας άλλης επιδημίας στην Τουλούζη στα χρόνια 1628-1631.
Μεταφέρω σε μετάφραση το σχετικό απόσπασμα από το άρθρο της Wikipedia.
«Η προέλευση αυτού του αφεψήματος έχει ως εξής: τέσσερις κλέφτες συλλαμβάνονται ενώ ληστεύουν τα θύματα της πανούκλας κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας στην Τουλούζη του 1628-1631. Προκειμένου να σώσουν τη ζωή τους, αποκαλύπτουν το μυστικό της σύνθεσης μιας θεραπείας που τους επέτρεψε να προστατευθούν από τη μόλυνση. Το παρασκεύασμα έγινε από αψίνθιο, φασκόμηλο, μέντα, δεντρολίβανο, ρου (ρούδι στην κοινή γλώσσα, σουμάκι), λεβάντα, κανέλα, γαρύφαλλο και σκόρδο. Παρά την αποκάλυψη αυτού του μυστικού, οι κλέφτες φέρεται να απαγχονίστηκαν».
“Το ξίδι των τεσσάρων κλεφτών- vinaigre des 4 voleures” (Μουσείο Paul Dupuis Τουλούζης, από την Wikipedia)
Είναι πολύ ενδιαφέρον κανείς να ανατρέξει στις διάφορες ιστοσελίδες σχετικά με την επιδημία της Μασσαλίας της οποίας ο απόηχος ακούγεται και σήμερα. Η ανάρτηση αυτή ας δώσει την αφορμή σε όσους ενδιαφέρονται να πληροφορηθούν σχετικά. Η σύγκριση πάντως με την παρούσα κατάσταση ως προς τα μέτρα προφύλαξης που λαμβάνονται δεν διαφέρει και πολύ από τότε. Ας ευχηθούμε η επιδημία του κορονοϊού να περάσει γρήγορα και με τις λιγότερες απώλειες.
