Ο Θεός δεν είναι εδώ
Η ύπαρξη είναι πολυδιάστατη. Από κάθε σημείο. . . σαν να είναι ένας ήλιος με εκατομμύρια ακτίνες που κινούνται προς το άπειρο. Κάθε μια ακτίνα μπορεί να σε οδηγήσει στο άπειρο, αλλά αν διαλέξεις μία, θα πρέπει φυσικά να αφήσεις τις άλλες΄ και μπορείς να διαλέξεις μόνο μία. Δεν μπορείς καν να ιππεύσεις πάνω σε δυο άλογα, πόσο μάλλον σε δυο διαστάσεις. Δεν μπορείς να ανέβεις πάνω σε δυο βάρκες, πόσο μάλλον σε δυο διαστάσεις. Γιατί θα αποκλίνουν όλο και περισσότερο, όλο και περισσότερο΄ καθώς προχωρείς πιο πέρα, θα υπάρχει ένα άπειρο, αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσά τους. Στην πηγή τους είναι ένα. Από εκεί μπορείς να διαλέξεις οποιαδήποτε, αλλά μόλις διαλέξεις μία γραμμή, αφήνεις τότε τις άλλες.
Ο "θρησκευτικός" νους
Σε όλη μου τη ζωή περιπλανιόμουν αλλού. Πρέπει να είσαι σε εγρήγορση. Κι αν μπορείς να μου θυμίσεις ότι κάπου παρασύρθηκα προς κάπου αλλού, μπορώ να συλλάβω κάποια διάσταση που έχει μείνει πίσω. Δεν πρέπει όμως να περιμένεις ότι θα σταματήσω να περιπλανιέμαι, γιατί, αν συλλάβω την άλλη διάσταση, θα αφήσω και πάλι πολλές άλλες.
Σε κάθε βήμα υπάρχει πρόβλημα επιλογής, διότι είμαι υπαρξιακός άνθρωπος, δεν είμαι στοχαστής. Δεν σου διατυπώνω κάποιο λογικό συλλογισμό. Πρόκειται για την εμπειρία μου την οποία προσπαθώ να μοιραστώ μαζί σας΄ και η εμπειρία είναι τόσο πελώρια που μπορώ να σου δείξω μόνο ένα μικρό της μέρος. Είσαι όμως πάντα ευπρόσδεκτος να μου το θυμίζεις. Πράγματι, θυμάμαι ότι περιπλανήθηκα αλλού σε πολλά σημεία΄ ίσως μπορώ να καταφέρω να ξαναπιάσω λίγα από αυτά.
Το ένα ήταν η θρησκεία΄ η θρησκεία στο χαμηλότερο επίπεδο τής ανθρωπότητας, στο ενστικτώδες επίπεδο. Όλες οι πρωτόγονες φυλές, οι αβορίγινοι, ζουν ακόμη με αυτό το πρώτο είδος θρησκείας, το οποίο οι θεολόγοι αποκαλούν ΄΄μαγεία.΄΄
Πιστεύουν ότι, εάν κάνεις θυσία σε κάποιο θεό, αν κάνεις κάποια τελετουργία, κάποιο χορό, κάποια προσευχή, τότε ο θεός είναι ικανοποιημένος μαζί σου και θα έρθουν οι ανταμοιβές.
Για παράδειγμα, όταν δεν βρέχει - αυτά είναι τα προβλήματα των πρωτόγονων ανθρώπων - όταν δεν βρέχει, τι θα κάνει η πρωτόγονη φυλή; Θα κανονίσει κάποιο τελετουργικό, ίσως τη θυσία κάποιου ζωντανού ανθρώπου΄ ο θεός τους είναι πολύ αιμοδιψής. ΄Η, αν έχει κάπως εξελιχθεί η φυλή, τότε αντί για άνθρωπο θα διαλέξει ένα ζώο. Αν έχει εξελιχθεί λίγο παραπάνω η φυλή, τότε δεν θα διαλέξει κανένα ζώο, ούτε κάποιον άνθρωπο, αλλά κάτι παρόμοιο.
Για παράδειγμα, τώρα στην Ινδία, ανοίγουν μια καρύδα. Η καρύδα μοιάζει πολύ με ανθρώπινο κρανίο. Έχει λίγο μούσι, μουστάκι, δυο μάτια, μια μικρή μύτη. Μάλιστα, στα ινδικά το κρανίο λέγεται κόπρι και η φράση ΄΄μια καρύδα΄΄ λέγεται κόπρα. Είναι τόση η ομοιότητα που έχουν και τα δυο το ίδιο όνομα. Αρχικά το τελετουργικό ήταν να σπας ένα κεφάλι, τώρα όμως θα ήταν κακούργημα αυτό. Έχουν βρει ένα καλό υποκατάστατο, την καρύδα, πάντως η ιδέα είναι η ίδια. Νομίζουν πως ό,τι κάνει τους ίδιους να νιώθουν ευχαρίστηση, κάνει και το θεό τους να νιώθει ευχαρίστηση με τον ίδιο τρόπο. Βάζουν μια γυμνή, όμορφη κοπέλα μπροστά στο θεό, κάθε είδους τρόφιμα, τα ετοιμάζουν και τα βάζουν μπροστά στο θεό και κάνουν έναν τρελό χορό: πρόκειται για έναν τρόπο να κάνουν το θεό να ευχαριστηθεί.
Ο θεός είναι δυσαρεστημένος, γι΄αυτό δεν έρχονται οι βροχές. Αν είναι ευχαριστημένος, θα έρθουν οι βροχές΄ και οι βροχές, αργά ή γρήγορα, πράγματι έρχονται΄ τότε αποδεικνύεται έγκυρο το τελετουργικό τους, έχουν έρθει οι βροχές. Καμιά φορά συμβαίνει να μην έρθουν καθόλου οι βροχές. Τότε ο θεός είναι πραγματικά πάρα πολύ δυσαρεστημένος και χρειάζεται περισσότερες θυσίες, περισσότερες τελετουργίες.
Πρόκειται για το κατώτερο είδος θρησκείας - μπορείς να την πεις μαγική θρησκεία΄ πρόκειται για την πίστη ότι, ψέλνοντας απλώς λίγες λέξεις, κάνοντας λίγες πράξεις, μπορείς να αλλάξεις την πορεία τής ύπαρξης. Είναι ανοησία αυτό. Η ύπαρξη δεν έχει ανάγκη τις θυσίες σου, η ύπαρξη δεν έχει ανάγκη τους χορούς σου΄ και δεν φτάνει τίποτε μέχρι την ύπαρξη. Αλλά ο ενστικτώδης άνθρωπος, ο πρωτόγονος άνθρωπος, δεν μπορεί να κάνει κάτι περισσότερο από τούτο. Αυτό είναι το όριο τής κατανόησής του.
Ο πρωτόγονος εκείνος άνθρωπος δεν έχει πεθάνει εντελώς, ακόμα και μέσα στους λεγόμενους πολιτισμένους ανθρώπους. Κι εσύ με την ίδια λογική σκέφτεσαι. Δεν κάνεις θυσίες σε κάποιον, αλλά ακόμη και σε ανθρώπους πολιτισμένους, καλλιεργημένους, μορφωμένους, όταν βρίσκονται σε δυσκολίες, εμφανίζεται αμέσως ο πρωτόγονος άνθρωπος μέσα τους. Η γυναίκα σου είναι άρρωστη και οι γιατροί λένε, ΄΄Ό,τι μπορούσαμε να κάνουμε το κάναμε. Τώρα μόνο ένα θαύμα μπορεί να τη σώσει.΄΄ Ακόμη κι ο γιατρός γίνεται πρωτόγονος.
Σου λέει, ΄΄Μόνο ένα θαύμα, μόνο κάτι μαγικό. . . Η ιατρική απέτυχε, η επιστήμη απέτυχε΄ ό,τι μπορούσαμε να κάνουμε το κάναμε. Τώρα αν σωθεί, θα είναι από τη χάρη τού Θεού ή τη χάρη ενός αγίου, πήγαινε λοιπόν τώρα στο ναό, στο τζαμί, στη συναγωγή, στην εκκλησία, ή πήγαινε σε έναν ιερέα ή πήγαινε σε κάποιον σοφό.΄΄ Ο γιατρός έπεσε στην πρωτόγονη θρησκεία.
Και ο άνθρωπος είναι φυσικά εντελώς πρόθυμος να πάει οπουδήποτε, να κάνει το οτιδήποτε, γιατί θέλει να σώσει τη γυναίκα του. Δεν είναι ώρα να σκεφτεί φιλοσοφικά ζητήματα΄ αν είναι σωστό ή λάθος, αν είναι πρωτόγονο πράγμα ή πολιτισμένο, αν είναι ανόητο ή ευφυές. Δεν είναι κατάλληλη η στιγμή. Τρέχει! Δεν έχει ξαναπάει σε άγιο, τώρα όμως πηγαίνει και πέφτει στα πόδια του και παρακαλεί, ΄΄Σώσε τη γυναίκα μου!΄΄
Ο πρωτόγονος άνθρωπος εξαφανίζεται μόνο με την εξαφάνιση τού ασυνείδητου. Όταν το ασυνείδητο και το συνειδητό σου γίνουν ένα, ολόκληρος ο νους σου γίνεται συνειδητότητα΄ τότε δεν υπάρχει τρόπος να πέσεις πάλι πίσω στον πρωτόγονο άνθρωπο. Διαφορετικά, ο πρωτόγονος άνθρωπος βρίσκεται μέσα σου εννέα φορές πιο πολύ από τον πολιτισμένο άνθρωπο. Κάθε φορά που αρχίζει να μην τα καταφέρνει ο συνειδητός σου νους, που αρχίζει να μην τα καταφέρνει η διάνοιά σου, πέφτεις στα κόλπα τού πρωτόγονου.
Η θρησκεία τής νόησης - η δεύτερη κατηγορία, η ανώτερη κατηγορία - είναι ψευτοθρησκεία. Ο χριστιανισμός, ο ιουδαϊσμός, ο βουδισμός, ο τζαϊνισμός, ο μωαμεθανισμός, είναι όλες τους προϊόντα τής νόησης. Δεν είναι μαγικές θρησκείες. Έχουν θεολογίες: έχουν σκεφτεί την ύπαρξη, τη δημιουργία της, γιατί έχει δημιουργηθεί΄ πώς μπορεί να βγει κανείς από αυτό τον τροχό τής ζωής και του θανάτου. Τα έχουν σκεφτεί αυτά, τα έχουν συλλογιστεί επί χιλιάδες χρόνια και κάθε θρησκεία έχει αναπτύξει μια θεολογία.
Η λέξη θεολογία σημαίνει λογική περί Θεού. Αποτελεί αντιφατικό όρο. Ο Θεός δεν αποτελεί κάποια λογική πρόταση: δεν μπορείς να τον αποδείξεις μέσω της λογικής, δεν μπορείς να τον απορρίψεις μέσω της λογικής. Η λογική είναι απολύτως άσχετη με το Θεό. Αλλά οι ψευτοθρησκείες δεν μπορούν να κάνουν κάτι παραπάνω από αυτό, μπορούν μόνο να σκέφτονται τα σχετικά. Και έχουν μεγάλη φαντασία στην απεικόνιση τού Θεού. Οι γραφές τους λένε ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο κατ΄εικόνα του. Η πραγματικότητα είναι ακριβώς το αντίστροφο: ο άνθρωπος δημιουργεί το Θεό κατά τη δική του εικόνα. Γι΄αυτό και υπάρχουν τόσοι πολλοί θεοί΄ επειδή υπάρχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι, τόσες πολλές φυλές, τόσα διαφορετικά πρόσωπα, μάτια, μύτη. . . τόσα πολλά διαφορετικά είδη.
Δεν μπορείς να σκεφτείς έναν μαύρο να επινοεί κάποιο λευκό θεό. Ίσως να μην έχεις σκεφτεί γιατί ο δικός σου διάβολος μοιάζει με μαύρο, γιατί είναι μαύρος ο δικός σου διάβολος. Ο θεός των μαύρων θα είναι μαύρος΄ και φυσικά ο διάβολος θα πρέπει να είναι κατάλευκος. Και ο λευκός άνθρωπος έχει αποδειχτεί αρκετά διαβολικός. Οι μαύροι δεν έχουν μόνο κάποιο επιχείρημα υπέρ αυτού, αλλά έχουν και την ιστορία να δίνει κάθε στοιχείο για το τι έχουν κάνει οι λευκοί στους έγχρωμους ανθρώπους τού κόσμου. Θα πρέπει να είναι το μεγαλύτερο κακό που συνέβη στην ιστορία.
Πώς να σκεφτεί ο Κινέζος τον Θεό με κάποιο άλλο τρόπο εκτός από Κινέζο; Όταν πήγε στην Κίνα ο Μάρκο Πόλο, ήταν ο πρώτος δυτικός άνθρωπος που έφτασε στην Κίνα. Η Κίνα βρισκόταν υπό την μεγάλη αυτοκρατορία τού Κουμπλάι Χαν, γιου τού Τζένγκις Χαν. Ίσως ο Κουμπλάι να ήταν ένας από τους πιο σπουδαίους αυτοκράτορες τού κόσμου, γιατί κυβέρνησε ολόκληρη την Κίνα, τη μέση Ασία, την Άπω Ανατολή.
Όταν έφτασε στην Κίνα ο Μάρκο Πόλο, ήθελε να του δοθεί ακρόαση. Ο Κουμπλάι Χαν ήταν άνθρωπος μεγάλης ευφυΐας. Ο πρωθυπουργός του είπε, ΄΄Ένας άνθρωπος που μοιάζει με πίθηκο θέλει να σε δει. Δεν θα έχει υπάρξει κανένα προηγούμενο΄ κανείς αυτοκράτορας δεν έδωσε ποτέ ακρόαση σε πίθηκο.΄΄ Ο λευκός άνθρωπος τούς φαινόταν σαν πίθηκος.
Ο Κουμπλάι Χαν είπε, ΄΄Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείς. Αν μπορεί και μιλάει, δεν γίνεται να είναι τελείως πίθηκος΄ υπάρχει κάτι το ανθρώπινο. Φέρε τον μέσα.΄΄ Και έδειξε ενδιαφέρον για τον Μάρκο Πόλο. Ο Μάρκο Πόλο ήταν ένας πολύ ευφυής νέος και απέκτησε μεγάλη οικειότητα με τον Κουμπλάι Χαν. Όταν γύρισε πίσω στην Ευρώπη, έδωσε αναφορά στον Πάπα, ΄΄Στην Κίνα λατρεύουν ένα διαφορετικό Θεό, που μοιάζει με Κινέζο, και θεωρούν πίθηκους εμάς τους Ευρωπαίους.΄΄
Σε μας φαίνονται κάπως παράξενοι. Έχουν ένα πολύ μικρό μούσι - λίγες τρίχες, μπορείς να τις μετρήσεις - επίπεδη μύτη, ζυγωματικά που προεξέχουν πολύ. Δεν μπορείς να σκεφτείς πιο άσχημο πρόσωπο΄ αλλά εκείνοι το θεωρούν ομορφιά αυτό. Άντρας ή γυναίκα που δεν έχει εκείνα τα προεξέχοντα ζυγωματικά θα δυσκολευτεί να παντρευτεί΄ το ίδιο και οι άντρες με μύτη χαρακτηριστική των αρύων φυλών: Ινδοί, Γερμανοί, Άγγλοι, Γάλλοι, Σκανδιναβοί, Ολλανδοί, Ρώσοι. . .
Όλοι αυτοί αποτελούν μια φυλή και για κείνους η αιχμηρή μύτη, η μακριά μύτη, θεωρείται όμορφη. Στην Κίνα όμως είναι άσχημη΄ και δεν μπορούν να φτιάξουν άσχημο το Θεό τους.
Ο Μάρκο Πόλο είπε, ΄΄Με κάνει να σκεφτώ αυτό ότι ίσως όλοι να τον φανταζόμαστε τον Θεό. Κανείς δεν ξέρει την όψη του.΄΄
Ο Πάπας θύμωσε πολύ και είπε, ΄΄Μάλλον φαντάζεσαι διάφορα πράγματα. Δημιουργείς κάποιο μύθο έτσι ώστε να σε θεωρήσουμε μεγάλο εξερευνητή μιας καινούργιας γης. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχει κάπου κάτι πιο μεγάλο από τον χριστιανισμό.΄΄
Ο Μάρκο Πόλο είπε, ΄΄Ο βουδισμός είναι πολύ μεγαλύτερος΄ έχει εκατομμύρια μοναχούς, χιλιάδες ναούς και μοναστήρια. Δίπλα του ο χριστιανισμός σου είναι ένα τίποτα.΄΄ Ήταν όμως μόνος του. Τι απόδειξη είχε; Είχε φέρει λίγα πράγματα που του τα πήραν και τα έκαψαν για να καταστρέψουν τα στοιχεία.
Αυτός είναι ο ψευτο-θρησκευτικός νους. Ο ψευτο-θρησκευτικός νους πιστεύει στην ίδια του τη φαντασία, στις ίδιες του τις σκέψεις, και φοβάται το οτιδήποτε πηγαίνει εναντίον του ή είναι έστω και λίγο διαφορετικό από τον ίδιο. Διαφορετικά, οι θρησκείες δεν θα έκαναν πολέμους εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Όλες οι θρησκείες διδάσκουν την αδελφότητα στους ανθρώπους, αλλά δημιουργούν μόνον εχθρούς ανάμεσά τους. Όλες οι θρησκείες διδάσκουν ότι κάθε άνθρωπος έχει δυνητικά το δικαίωμα να φτάσει έως τον Θεό, αλλά στην πράξη λένε: μόνο η δική μας θρησκεία είναι η αληθινή θρησκεία. Κάθε άνθρωπος πράγματι μπορεί να φτάσει έως το Θεό, πρέπει όμως να φτάσει με τον δικό μας τρόπο: αν δεν ακολουθείς τον Ιησού Χριστό, δεν έχεις καμία πιθανότητα. Το ίδιο όμως λέει και ο Κρίσνα: ΄΄Αν μου παραδοθείς, θα σε φροντίσω, δεν χρειάζεται να ανησυχείς.΄΄ Και το ίδιο ισχύει με όλες τις άλλες θρησκείες. Μοιάζουν με ανταγωνιστές καταστηματάρχες΄ προσπαθεί ο καθένας τους να πουλήσει το δικό του πράγμα: το ιερό του βιβλίο, το θεό του.
Οι ψευτο-θρησκείες πάντοτε φοβούνται κατά βάση, γιατί στο βάθος του ο ψευτο-θρησκευόμενος άνθρωπος ξέρει ότι πρόκειται για τη φαντασία του και μόνο, ότι δεν έχει καμιά πραγματική εμπειρία. Δεν έχει πειστεί ούτε και ο ίδιος΄ γι΄αυτό και χρειάζεται να πείσει τους άλλους. Στέλνει συνεχώς ιεραπόστολους σε άλλες χώρες για να πείσουν, για να προσηλυτίσουν όλο και πιο πολλούς ανθρώπους στο χριστιανισμό, στο μωαμεθανισμό. Γιατί; Γιατί αυτή η μεγάλη παρόρμηση για προσηλυτισμό; Από ψυχολογική άποψη έχει τεράστια σημασία να το καταλάβουμε.
Ο άνθρωπος που θέλει να προσηλυτίσει κάποιον είναι άνθρωπος που έχει υποψίες για τη δική του αλήθεια. Προσπαθεί στην πραγματικότητα, προσηλυτίζοντας άλλους ανθρώπους, να πείσει τον εαυτό του ότι έχει δίκιο. Αν μπορεί να προσηλυτίσει τόσο πολλούς ανθρώπους, του δίνει αυτό αρκετή στήριξη: ΄΄Τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν μπορεί να είναι κουτοί. Μπορεί να είμαι ο ίδιος κουτός, αλλά τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν μπορεί να είναι κουτοί. Τέτοιοι ευφυείς άνθρωποι. . . και έχουν καταλήξει να πιστεύουν στη δική μου πίστη. Η πίστη μου είναι βέβαιο πως είναι αληθινή.΄΄
Ο χριστιανισμός μοιάζει να είναι η πιο ψεύτικη από όλες τις θρησκείες, γιατί τον ενδιαφέρει να προσηλυτίζει ανθρώπους πιο πολύ από κάθε άλλη θρησκεία. Μάλιστα, ο ιουδαϊσμός και ο ινδουϊσμός, που είναι οι δυο αρχαιότερες θρησκείες, δεν ενδιαφέρονται να προσηλυτίσουν κανέναν. Πρέπει να καταλάβεις την ψυχολογία τού πράγματος.
Γιατί δεν ενδιαφέρονται οι Εβραίοι να στείλουν ιεραπόστολους και να προσηλυτίσουν κόσμο στον ιουδαϊσμό; Ο Εβραίος γεννιέται, δεν προσηλυτίζεται. Έχεις δει πουθενά κανένα προσηλυτισμένο Εβραίο; Είναι κάτι το παράλογο. Οι Εβραίοι δεν δέχονται κανέναν μέσω προσηλυτισμού. Αν δεν σε έκανε Εβραίο ο Θεός, τότε δεν υπάρχει άλλος τρόπος΄ εκείνοι είναι ο εκλεκτός λαός τού Θεού. Προσηλυτίζοντας κάθε είδους άχρηστους, μπορείς να βελτιώσεις την επιλογή το Θεού; Αν δεν σε έκανε Εβραίο ο Θεός, αυτός σημαίνει ότι δεν προορίζεσαι για Εβραίος΄ έχεις ήδη απορριφθεί. Επί χιλιάδες χρόνια λοιπόν δεν σκέφτηκαν ποτέ να προσηλυτίσουν ανθρώπους ώστε να γίνουν Εβραίοι.
Οι ινδουϊστές έχουν την ίδια ιδέα – ότι είναι οι μόνοι άνθρωποι στους οποίους επέλεξε ο Θεός να δώσει το πρώτο ιερό βιβλίο του κόσμου. Ασφαλώς η Ριγκ Βέδα τους είναι η αρχαιότερη ιερή γραφή τού κόσμου και ασφαλώς είναι η ιερή γραφή τής αρχαιότερης θρησκείας. Έχουν τέσσερις κάστες: τους βραχμάνους, τους ιερείς΄ τους κσατρίγυα, τους πολεμιστές΄ τους βαΐσυα, τους επιχειρηματίες΄ και τους σούντρα, τους παρίες. Υπήρχε τώρα πρόβλημα: πώς να προσηλυτίσουν κάποιον; Και σε ποια κάστα θα τον έβαζαν;
Ο βραχμάνος είναι ο ανώτερος. Δεν μπορείς να προσηλυτίσεις κανένα να γίνει βραχμάνος. Εκπροσωπεί το Θεό, εξ ου και το όνομά του. Το όνομα τού Θεού στην Ινδία είναι Βράχμα και βραχμάνος σημαίνει εκείνον που τον διάλεξε ο Βράχμα, που τον διόρισε ο ίδιος ο Θεός. Δεν υπάρχει τρόπος να γίνει κάποιος βραχμάνος. Αυτό καθορίζεται από τη γέννηση, διότι τη γέννηση την αποφασίζει ο Θεός, δεν είναι στο χέρι του ανθρώπου να αποφασίζει τέτοια πράγματα.
Ο κσατρίγυα τώρα δεν επιτρέπει επίσης να εισέλθει κανένας. Είναι ο δεύτερος σε σπουδαιότητα και είναι παραδοσιακό να είναι πολεμιστής΄ δεν μπορεί ο καθένας, ο άλφα ή ο βήτα, να γίνει πολεμιστής. Χρειάζεται μακρά παράδοση, εκπαίδευση. Πρέπει να έχεις αίμα πολεμιστή, δεν μπορείς να προσηλυτιστείς.
Οι μόνοι που μπορούν να σε απορροφήσουν είναι οι παρίες. Οι επιχειρηματίες είναι τρίτοι, αλλά είναι ανώτεροι από τους παρίες. Μόνο οι παρίες μπορούν να σε απορροφήσουν, αλλά δίχως την άδεια τού βραχμάνου, δεν μπορούν να κάνουν τίποτε. Ο προσηλυτισμός – ένα φαινόμενο τόσο θρησκευτικό – βρίσκεται πέρα από τις δυνατότητές τους. Είναι και οι ίδιοι απόβλητοι.
Οι ινδουϊστές και οι Εβραίοι γεννιούνται ως τέτοιοι. Γι΄αυτό και οι δυο αυτές θρησκείες είναι οι πιο εγωιστικές από όλες. Φυσικά, οι άλλες θρησκείες πρέπει να στηρίζονται σε προσηλυτισμούς, αλλιώς από πού θα βρουν πελάτες; Ο Θεός έφτιαξε τους Εβραίους, ο Θεός έφτιαξε τους ινδουϊστές΄ τώρα όλος ο κόσμος είναι μοιρασμένος στους δυο εκλεκτούς λαούς τού Θεού. Από πού να βρει τους δικούς του ανθρώπους ο Ιησούς; Από πού να βρει τους δικούς του ανθρώπους ο Βούδας; Αναγκάστηκαν να στηριχτούν στον προσηλυτισμό. Από πού να βρει ο Μωάμεθ τους μωαμεθανούς;
Άργησαν να έρθουν εκείνοι. Τα παλιά μαγαζιά έχουν αξιοπιστία΄ είναι ήδη καθιερωμένα και μάλιστα καθιερωμένα από τον ίδιο το Θεό. Οι άλλοι είναι καινουργιοφερμένοι στην αγορά. Πρέπει φυσικά να προσελκύσουν πελάτες από τα παλιά μαγαζιά΄ αλλιώς δεν θα έρθει εκεί κανείς πελάτης. Και χρειάζεται να δημιουργήσουν καινούργια θέλγητρα, φθηνότερες τιμές, καλύτερες ανταμοιβές. Και το βλέπεις αυτό…
Αλλά ο θεός των χριστιανών είναι σκέτη αγάπη. Δεν ξέρεις… είναι πολύ απλή η αριθμητική: ο θεός των Εβραίων μπορεί να είναι σκληρός τύπος, αλλά ο Ιησούς πρέπει να προσελκύσει ανθρώπους, επομένως πρέπει να δημιουργήσει μια καλύτερη εικόνα τού Θεού, πιο γυαλισμένη, πιο εκλεπτυσμένη, πιο ανθρώπινη, έτσι ώστε να κάνει ανεπίκαιρο πια τον εβραϊκό θεό.
Ποιον θα προσηλυτίσει; Οι πλούσιοι δεν πρόκειται ασφαλώς να προσηλυτιστούν, γιατί είναι ήδη τακτοποιημένοι, αξιοσέβαστοι, στο ανώτερο επίπεδο τής κοινωνίας. Δεν πρόκειται να ακολουθήσουν έναν περιπλανώμενο άνθρωπο. Δεν πρόκειται να γίνουν περίγελως - για ποιο λόγο; Γι΄αυτό και όλοι οι μακαρισμοί τού Ιησού: ΄΄Μακάριοι οι φτωχοί, διότι θα κληρονομήσουν το βασίλειο τού Θεού…,΄΄ διότι μόνο τους φτωχούς μπορεί να πιάσει. Οι φτωχοί ήδη είναι θυμωμένοι, ζηλεύουν τους πλούσιους και να που έρχεται ένας άνθρωπος τώρα που λέει, ΄΄Ο δικός μου Θεός είναι αγάπη. Και ο δικός μου Θεός επιτρέπει μόνο οι φτωχοί να μπαίνουν στον παράδεισο΄ οι πλούσιοι δεν έχουν θέση εκεί.΄΄
Είναι μια απλή επιχειρηματική τακτική αυτό – δεν έχει κάτι το βαθυστόχαστο. Αλλά κανείς δεν μπήκε στον κόπο να παρατηρήσει πώς προσπάθησαν οι καινούργιες θρησκείες να τραβήξουν πελάτες από τα παλιά μαγαζιά προς το δικό τους μαγαζί. Είναι όλες τους υπέρ των φτωχών. Παράξενο – οι Εβραίοι δεν έχουν ούτε μια φράση με την οποία να κατακρίνουν τους πλούσιους και να ανεβάζουν ψηλά τους φτωχούς λόγω της φτώχιας τους. Οι Εβραίοι δεν έχουν ούτε μια φράση στην οποία η φτώχια να είναι κάτι το ιερό΄ ούτε κι οι ινδουϊστές έχουν. Ο πλούσιος άνθρωπος, σύμφωνα με τον ιουδαϊσμό, είναι πλούσιος επειδή ήταν θρησκευόμενος, ενάρετος, στις προηγούμενες ζωές του. Πρόκειται για μια ανταμοιβή από το Θεό. Και ο φτωχός είναι φτωχός επειδή ήταν κακός, άθρησκος, στις προηγούμενες ζωές του. Τιμωρήθηκε για τούτο. Η φτώχια είναι τιμωρία, ο πλούτος είναι ανταμοιβή. Οι ινδουϊστές ή οι Εβραίοι, που είναι ήδη καθιερωμένοι – για ποιο λόγο να ασχοληθούν με τους φτωχούς και τους κακοπαθημένους; Αλλά ο Ιούδας, ο Ιησούς, ο Μαχαβίρα, ο Μωάμεθ – όλο τους το ενδιαφέρον είναι για τους φτωχούς, για τους κακοπαθημένους.
Είναι απλό το πράγμα: αυτοί είναι οι άνθρωποι που μπορούν να προσηλυτιστούν, αυτοί είναι οι ευάλωτοι άνθρωποι. Δεν έχουν να χάσουν τίποτε κι έχουν να κερδίσουν τα πάντα. Για παράδειγμα, αν γίνει οπαδός τού Βούδα ένας σούντρα, αμέσως δεν είναι πια παρίας. Αν γίνει χριστιανός ένας σούντρα, δεν είναι πια παρίας. Είναι πολύ παράξενος τούτος ο κόσμος.
Είχα ένα φίλο που ήταν κοσμήτορας ενός θεολογικού κολεγίου στη Τζαμπαλπούρ, ο κοσμήτορας Μακουάν. Του έλεγα αυτό το πράγμα, ΄΄Γιατί εσείς οι χριστιανοί ενδιαφέρεστε μόνο για τους φτωχούς;΄΄
Εκείνος είπε, ΄΄Έλα, σε παρακαλώ, στο σπίτι μου΄΄ – ήμουν καθισμένος στο γραφείο του. Είπε, ΄΄Το σπίτι μου βρίσκεται ακριβώς πίσω από το κολέγιο΄ έλα στο σπίτι μου΄ θέλω να σου δείξω κάτι.΄΄
Μου έδειξε τη φωτογραφία ενός ηλικιωμένου άντρα και μιας ηλικιωμένης γυναίκας. Ήταν σίγουρα ζητιάνοι, με κουρέλια, βρώμικοι΄ το έβλεπες ακόμα και στο πρόσωπό τους – πολύ πεινασμένοι. Έβλεπες ότι είχαν υποφέρει σε όλη τους τη ζωή΄ ήταν γραμμένο στις γραμμές τού μετώπου τους. Είπε εκείνος, ΄΄Αναγνωρίζεις ποιοι είναι;΄΄
Είπα, ΄΄Πώς να τους αναγνωρίσω; Δεν τους έχω ξαναδεί αυτούς τους ανθρώπους, αλλά είναι σαν ζητιάνοι.΄΄
Είπε, ΄΄Ήταν ζητιάνοι. Είναι ο πατέρας κι η μητέρα μου. Κι όχι μόνο ήταν ζητιάνοι, ήταν και σούντρα, παρίες. Προσηλυτίστηκαν στα γεράματά τους στο χριστιανισμό, επειδή ήταν πολύ γέροι, είχαν κουραστεί να ζητιανεύουν΄ και τώρα τους απασχολούσαν τα παιδιά τους – ιδιαίτερα τούτο το παιδί που σήμερα είναι κοσμήτορας τού Θεολογικού Κολεγίου Λέοναρντ. Τι θα του συνέβαινε αν πέθαιναν; Θα γινόταν κι εκείνος ζητιάνος.΄΄
Επειδή ήταν άρρωστοι, πήγαν σε ένα χριστιανικό νοσοκομείο, γιατί κανένα άλλο νοσοκομείο δεν δέχεται φτωχούς ανθρώπους και δεν τους δίνει δωρεάν φάρμακα, τροφή, περίθαλψη, γιατρούς. Κι έτσι πήγαν, αναγκαστικά πήγαν, σε ένα χριστιανικό νοσοκομείο.
Μαζί με το φαγητό, οι γιατροί μιλούν γι΄αυτήν, η νοσοκόμα μιλάει γι΄αυτήν΄ ο ιερέας έρχεται κάθε μέρα και ρωτά για την υγεία τους, τι κάνουν.
Ένιωσαν για πρώτη φορά ότι είναι άνθρωποι. Κανείς δεν τους είχε ρωτήσει ποτέ για την υγεία τους. Τους είχαν μεταχειριστεί σαν να ήταν σκυλιά, όχι άνθρωποι. Κι αν είχαν παραμείνει ινδουϊστές, θα είχαν πεθάνει σαν σκυλιά, θα πέθαιναν στην άκρη του δρόμου. Δεν το ξέρεις, γιατί αυτό δεν συμβαίνει έτσι στη Δύση. Στη Δύση τα σκυλιά έχουν καλύτερο θάνατο, καλύτερη ζωή, γιατί όποιο σκυλί δεν είναι ιδιοκτησία κάποιου θανατώνεται. Το σκυλί πρέπει να είναι ιδιοκτησία κάποιου, με κολάρο που δηλώνει την ιδιοκτησία. Στην Ανατολή όμως δεν μπορείς να σκοτώσεις κανένα. Ίσως να υπάρχει ένα σκυλί που μεταδίδει αρρώστιες, αλλά δεν μπορείς να το θανατώσεις – είναι αμαρτία η θανάτωση.
Στο Λακνόου υπάρχει ένας ναός τού Χανουμάν, του πίθηκου θεού. Παραδόξως ο ναός περιβάλλεται από μεγάλα δέντρα κι όλα τα δέντρα είναι γεμάτα με πίθηκους – δεν βλέπεις πουθενά τόσους πολλούς πίθηκους μαζί. ΄Ισως να συμβαίνει για τον απλό λόγο ότι κάθε τι που προσφέρεται στον πίθηκο θεό το τρώνε εκείνοι οι πίθηκοι κι έτσι σιγά-σιγά έγιναν μόνιμοι κάτοικοι εκεί. Κι ο ναός έχει τέτοια φήμη που έρχονται εκεί άνθρωποι από παντού, από μακρινά μέρη, διότι πιστεύουν πως ό,τι κι αν ευχηθείς εκεί να γίνει, θα πραγματοποιηθεί. Εύχονται λοιπόν κάποιο πράγμα και παίρνουν όρκο μπροστά στον πίθηκο θεό ότι, ΄΄Αν πραγματοποιηθεί η ευχή μας, θα φέρουμε γλυκά αξίας πενήντα μιας ρουπίας,΄΄ ή οτιδήποτε θέλουν να φέρουν ή οτιδήποτε για το οποίο να έχουν χρήματα.
Κάθε μέρα λοιπόν προσφέρουν πάρα πολλά τρόφιμα – και δεν έχει καμιά σχέση ο πίθηκος θεός. Αν έρχονται εκατό άνθρωποι να ζητήσουν κάτι, τουλάχιστον το ένα τρίτο από αυτούς – απλοί αριθμητικοί κανόνες – το ένα τρίτο από αυτούς πρόκειται να δουν την ευχή τους να πραγματοποιείται. Ακόμη κι αν δεν είχαν έρθει, δεν θα έχαναν, τώρα όμως πιστεύουν ότι η ευχή πραγματοποιήθηκε λόγω τού πίθηκου θεού. Τα δυο τρίτα των οποίων η ευχή δεν πραγματοποιήθηκε πήγαν σε κάποιον άλλο ναό – φυσικό είναι, αφού τούτος ο πίθηκος θεός δεν φαίνεται να τους δείχνει καλοσύνη.
Δεν μπορείς να ρωτήσεις για ποιο λόγο, αλλά είναι βέβαιο ότι η ευχή σου δεν πραγματοποιείται κι έτσι πας σε κάποιον άλλο ναό. Και υπάρχουν εκατοντάδες ναοί στην Ινδία με δέντρα που πραγματοποιούν ευχές. Πας απλώς και ζητάς κάτι… και χρειάζεται μόνο να κάνεις μια μικρή δωροδοκία. Αλλά το ένα τρίτο τού κόσμου που η ευχή τους πραγματοποιήθηκε… Και τι είδους ευχές κάνουν οι άνθρωποι: ΄΄Να περάσει ο γιος μου τις απολυτήριες εξετάσεις του,΄΄ ή ΄΄Να πάρει ο γιος μου τη δουλειά που έχει κάνει αίτηση,΄΄ ή ΄΄Να βρει σύζυγο η κόρη μου, γιατί δεν έχω πολλά χρήματα να δώσω,΄΄ ή ΄΄Είναι άρρωστη η γυναίκα μου, κάνε τη πάλι καλά, σε παρακαλώ΄΄… απλά, εγκόσμια, ανθρώπινα μικροπράγματα.
Δεν ζητούν κάποιο θαύμα, δηλαδή, ΄΄Όταν περνάω τον ωκεανό, να χωρίσει στα δυο όπως τότε με το Μωυσή.΄΄ Τότε θα έβλεπαν αν μπορεί να κάνει κάτι ο πίθηκος θεός ή όχι. Να περάσει όμως ο γιος σου τις εξετάσεις… χιλιάδες άνθρωποι περνούν τις εξετάσεις τους χωρίς τη βοήθεια τού πίθηκου θεού. Μάλιστα, ο πίθηκος θεός δεν έχει ούτε ο ίδιος αποφοιτήσει! Κι ακόμη κι αν γράψει στις εξετάσεις, δεν πρόκειται να περάσει΄ δεν μπορείς να ελπίσεις πως θα περάσει.
Όμως οι άνθρωποι εκείνοι αισθάνονται ότι πραγματοποιείται η ευχή τους κι έτσι φέρνουν… Μαζεύτηκαν λοιπόν σιγά-σιγά οι πίθηκοι – όλος ο δρόμος, κι από τις δυο πλευρές, είναι γεμάτος από πίθηκους. Και για κάποιο παράξενο λόγο, οι πίθηκοι και τα σκυλιά είναι εναντίον των στολών. Ίσως στην προηγούμενη ζωή τους να ήταν επαναστάτες: κάθε είδους στολή – οι ταχυδρόμοι στην Ινδία φορούν στολή, ο αστυφύλακας φοράει στολή, ο στρατός, οι σαννυάσιν… Με όποιον φοράει στολή, τα σκυλιά κι οι πίθηκοι είναι εναντίον τους.
Ίσως βλέποντας τόσο κόσμο με διαφορετικά ρούχα, διαφορετικό στυλ και μετά ξαφνικά να βλέπουν κάποιον με στολή, αισθάνονται πως υπάρχει κίνδυνος: ΄΄Αυτός ο άνθρωπος δεν μοιάζει με άνθρωπο, κάτι δεν πάει κάπου καλά΄΄… και του επιτίθενται. Δεν αποτελεί ανακάλυψη τού Μακιαβέλι πως η επίθεση είναι ο καλύτερος τρόπος να αμυνθείς, ότι αν θέλεις να αμυνθείς, τότε κάνε επίθεση. Μην περιμένεις να επιτεθεί η άλλη πλευρά, γιατί τότε θα έχεις ήδη αργήσει να αμυνθείς. Μην τους δίνεις αυτή την ευκαιρία.
Κι έτσι οι πίθηκοι κι οι σκύλοι επιτίθενται σε ένστολους ανθρώπους. Η αίσθησή μου είναι απλώς ότι φοβούνται΄ αυτοί οι άνθρωποι φαίνονται κάπως παράξενοι, όχι σαν τους άλλους ανθρώπους. Υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι και δεν επιτίθενται σε κείνους. Και δεν επιτίθενται ούτε και σε τούτους τους ανθρώπους αν δεν φορούν στολή΄ επιτίθενται στη στολή. Η στολή τούς δίνει την ιδέα ότι κάτι πονηρό έχει αυτός ο άνθρωπος.
Ξεκίνησαν λοιπόν από το ναό να επιτίθενται οι πίθηκοι στους αστυνομικούς, στους ταχυδρόμους, στους στρατιωτικούς… και οι πίθηκοι ήταν χιλιάδες. Ίσως κάποιος να πυροδότησε το θυμό τους΄ κανείς δεν ξέρει πώς ξεκίνησε το πράγμα, γιατί βρίσκονταν εκεί εκατοντάδες χρόνια, πολλές γενιές. Ο ναός είναι πολύ παλιός και δεν το είχαν ξανακάνει αυτό ποτέ, αλλά πριν από δέκα χρόνια άρχισε ξαφνικά μια αναστάτωση ανάμεσα στους πίθηκους και όλους τους ένστολους ανθρώπους. Έγινε πολύ επικίνδυνο, γιατί ήταν πολλοί οι πίθηκοι… ακόμη κι ένας μόνος πίθηκος είναι αρκετός να σε ταράξει, όταν όμως πολλοί πίθηκοι, εκατοντάδες, στριφογυρνούν στο δρόμο… Απέκλεισαν το δρόμο, δεν περνούσε κανείς από το δρόμο. Ήταν κεντρικός ο δρόμος κι έτσι το Λακνόου χωρίστηκε στα δύο΄ οι πίθηκοι δεν επέτρεπαν σε κανένα να περάσει απέναντι.
Ήρθε ως ερώτηση στο κοινοβούλιο τού κρατιδίου Ουτάρ Πραντές – το Λακνόου είναι η πρωτεύουσα – ότι ΄΄Πρέπει να φονευθούν οι πίθηκοι. Έχουν προκαλέσει διατάραξη τής ησυχίας στην πρωτεύουσα. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να περάσουν στην απέναντι πλευρά, δεν μπορούν να έρθουν στην εδώ πλευρά. Τα γραφεία μένουν κλειστά, διότι πολύς κόσμος μένει στην άλλη πλευρά΄ πολλά γραφεία είναι στην απέναντι πλευρά κι οι άνθρωποι ζουν στην εδώ πλευρά. Κάποιος που είχε πάει στην απέναντι πλευρά για δουλειά έχει μείνει εκεί, δεν μπορούσε να επιστρέψει εδώ. Κάτι πρέπει να γίνει αμέσως.΄΄
Σηκώθηκε κάποιος και είπε, ΄΄Αν σκοτώσουν έστω και ένα πίθηκο, θα υπάρξει μεγάλη αιματοχυσία, διότι ο πίθηκος είναι θεός των ινδουϊστών: θα σκοτώνεις ένα ινδουϊστικό θεό. Δεν θα το ανεχτούν.΄΄ Ήταν ο ίδιος ένας σωβινιστής ινδουϊστής που ανήκε στο ινδουϊστικό σωβινιστικό κόμμα. Και παρόλο που όλο το κοινοβούλιο ιδιωτικά ήταν υπέρ της θανάτωσής τους – τι άλλο μπορούσε να γίνει; – δεν λήφθηκε η απόφαση επειδή ήξεραν ότι θα γινόταν εκείνο που έλεγε αυτός ο άνθρωπος. Θα γινόταν αμέσως σφαγή.
Δεν έχω πάει στην Ινδία εδώ και τέσσερα χρόνια. Τώρα λείπω στους δημοσιογράφους. Παράξενοι άνθρωποι! Ήταν όλοι τους εναντίον μου – όταν ήμουν εκεί, ήταν όλοι τους εναντίον μου. Έγραφαν εναντίον μου, χωρίς να νοιάζονται καν αν ήταν αλήθεια ή ψέματα΄ το ενενήντα τοις εκατό ήταν απόλυτα αναληθές. Τα έγραφαν εκείνοι, αποτελούσε όμως είδηση, είδηση προς πώληση. Τώρα τους λείπω, διότι τις ειδήσεις που δημιουργούσαν γύρω από μένα δεν μπορούν πια να τις δημιουργήσουν και δεν υπάρχει κανείς να με αντικαταστήσει.
Οι δημοσιογράφοι, οι πολιτικοί – αυτού του είδους οι άνθρωποι – αναζητούν κάποιο μέρος που να μπορεί να γίνει επικίνδυνο, κάποιον άνθρωπο που μπορεί να αποδειχτεί επικίνδυνος, κάποια κατάσταση που μπορεί να γίνει πρόβλημα. Τότε προσπαθούν όλοι τους να το μετατρέψουν σε πρόβλημα όσο πιο γρήγορα γίνεται.
Δεν μπόρεσαν να λάβουν την απόφαση΄ για δυο εβδομάδες σχεδόν ο δρόμος έμεινε κλειστός. Οι πίθηκοι δεν έχουν μακρά μνήμη΄ θα το ξέχασαν μάλλον και σιγά-σιγά ηρέμησαν. Πρώτα άρχισαν να έρχονται οι πιστοί με γλυκά και να προσφέρουν τα γλυκά στον πίθηκο θεό κι έπειτα άρχισε πάλι η κυκλοφορία…
Πάντως δεν μπορείς να σκοτώσεις. Δεν μπορείς να σκοτώσεις τα σκυλιά΄ δεν επιτρέπεται η θανάτωση. Όμως αυτές οι θρησκείες σκότωναν πάντα η μια την άλλη. Δεν μπορούν να σκοτώσουν ένα σκύλο, δεν μπορούν να σκοτώσουν ένα πίθηκο, μπορούν όμως να σκοτώσουν έναν άνθρωπο. Είναι πολύ παράξενο αυτό. Ρωτούσα τους ινδουϊστές, τους μωαμεθανούς, ΄΄Δεν μπορείτε να σκοτώσετε ζώα, αλλά μπορείτε να σκοτώνετε ανθρώπους χωρίς πρόβλημα, σαν να μην υπάρχει ζωή μέσα στον άνθρωπο;΄΄ Όχι, το ζήτημα είναι οι μπίζνες. Τον άνθρωπο μπορείς να τον προσηλυτίσεις να γίνει μωαμεθανός – τον σκύλο όχι. Τα σκυλιά βρίσκονται πέραν της εμβέλειας των ιεροκηρύκων και των ιεραποστόλων σας.
Ο καθηγητής Μακουάν μού είπε, ΄΄Είναι ο πατέρας κι η μητέρα μου. Θα είχαν πεθάνει σαν σκυλιά και το φορτηγό τού δήμου θα τους είχε πετάξει έξω από την πόλη μαζί με όλα τα σκουπίδια που μεταφέρει κάθε μέρα, διότι δεν υπάρχει κανείς να μεταφέρει έναν ζητιάνο στις νεκρικές πυρές. Ποιος νοιάζεται για τους ζητιάνους; Οι ζητιάνοι δεν είναι άνθρωποι, δεν είναι ανθρώπινα πλάσματα.΄΄
Και μετά με πήγε σε μια άλλη φωτογραφία με την κόρη και τον γαμπρό του. Κοίταζα τρεις γενιές: ο πατέρας κι η μητέρα, σχεδόν κατώτεροι από άνθρωποι΄ ο Μακουάν, ο οποίος ανέβηκε κοινωνικά και κατέχει τώρα μια πολύ αξιοσέβαστη θέση, με μεγάλο μισθό. Τώρα έρχονται βραχμάνοι και ανταλλάσσουν μαζί του χειραψία, χωρίς να ξέρουν καθόλου ότι είναι ο γιος δυο ζητιάνων που ήταν σούντρα. Γνωρίζω την κόρη του, μια από τις ωραιότερες γυναίκες που έχω δει ποτέ΄ είναι παντρεμένη με έναν Αμερικανό.
Κοιτάζοντας τις τρεις γενιές… τόση αλλαγή. Δεν μπορείς να συνδέσεις την κόρη με τη γιαγιά και πώς να συνδέσεις το γαμπρό με τον παππού της; Φαίνεται σαν να μην υπάρχει καμιά γέφυρα. Ο γαμπρός είναι ένας γνωστός πανεπιστημιακός, καθηγητής – έξι μήνες διδάσκει στην Ινδία, έξι μήνες διδάσκει στην Αμερική. Η Σαρότζ, η κόρη, είναι κι η ίδια καθηγήτρια. Είναι όλοι τους μορφωμένοι΄ ο γιος είναι κοσμήτορας. Προχώρησαν προς μια τελείως διαφορετική κατεύθυνση έχοντας προσηλυτιστεί στο χριστιανισμό. Δεν μπορούσα να φέρω αντίρρηση. Είπα, ΄΄Ο πατέρας κι η μητέρα σου έκαναν καλά.΄΄
Οι ινδουϊστές κι οι Εβραίοι είναι καθιερωμένοι. Οι χριστιανοί, οι μωαμεθανοί, οι βουδιστές δεν είναι καθιερωμένοι. Προσπαθούν να προσηλυτίσουν ανθρώπους΄ με τον προσηλυτισμό τους όμως τι συμβαίνει κατά βάθος; Η καθιερωμένη θρησκεία είχε να υποστηρίξει κάποιο παρελθόν, παρελθόν χιλιάδων χρόνων, πράγμα που σημαίνει ότι εκατομμύρια έχουν βαδίσει σε αυτό τον δρόμο΄ δεν είσαι μόνος σου.
Ποιος ξέρει; Ακολουθείς έναν κουτό ή πράγματι τον υιό τού Θεού; Είτε το ένα μπορεί να είναι είτε το άλλο΄ δεν υπάρχει τρίτη εκδοχή. Είτε είναι τελείως ηλίθιος…
Μάλιστα ο Ντοστογιέφσκυ έχει γράψει ένα βιβλίο, τον Ηλίθιο΄ αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου του. Αλλά ο ηλίθιος, ο πρωταγωνιστής, είναι σχεδόν σαν τον Ιησού: πολύ αθώος, απλός, δεν έχει κάνει ποτέ κακό σε κανένα. Για την ακρίβεια, είναι καλύτερος κι από τον Ιησού. Αλλά ο Ντοστογιέφσκυ τιτλοφόρησε το βιβλίο Ο Ηλίθιος.
Ο Ιησούς χρειάζεται προσηλυτισμένους ανθρώπους. Μπορεί κι ο ίδιος να νιώθει ανασφάλεια για όσα λέει κι αν είναι αλήθεια ή όχι. Γιατί άραγε ήθελε να τον αποδεχτούν οι Εβραίοι ως μεσσία; Γιατί ήταν τόσο επίμονος που αναγκάστηκαν να τον σταυρώσουν; Θα πρέπει να τους παίδεψε, να τους βασάνισε με την ιδέα του. Θα πρέπει να βαρέθηκαν τόσο πολύ που αποφάσισαν ότι, ΄΄Ο άνθρωπος αυτός δεν πρόκειται να μας αφήσει σε ησυχία – πρέπει να σταυρωθεί, αλλιώς θα συνεχίσει να μας βασανίζει.΄΄
Και γινόταν όλο και πιο φανατικός. Άρχισε να αποκαλεί το μεγάλο ναό των Εβραίων, ΄΄Οίκο του πατέρα μου,΄΄ και, ΄΄Έχω έρθει για να καθαρίσω τον οίκο του πατέρα μου.΄΄ Και πραγματικά ήθελε να τον καθαρίσει από όλους τους ιερείς και όλους τους ραβίνους: τι ανάγκη υπάρχει για όλους αυτούς όταν βρίσκεται εδώ ο μονογενής υιός;
Είχε γίνει ενοχλητικός. Θα πρέπει κάποιες ήσυχες στιγμές να σκεφτόταν, ΄΄Ίσως να έχω τρελαθεί. Δεν μπόρεσα να πείσω ούτε ένα ραβίνο.΄΄
Μάλιστα, ο ίδιος δεν προσπάθησα ποτέ να προσηλυτίσω κανέναν, υπάρχουν όμως μερικοί ραβίνοι σαννυάσιν. Είναι παράξενο! Και όχι κοινοί ραβίνοι, αλλά γνωστοί ραβίνοι Και δεν προσπαθώ κατά κανένα τρόπο να προσηλυτίσω κανέναν, διότι δεν έχω καμιά αμφιβολία. Γιατί να μπω στον κόπο να προσηλυτίσω κάποιον; Δεν χρειάζεται να πείσω τον εαυτό μου ότι έχω δίκιο. Έχω!
Αν δεν είναι μαζί μου ούτε ένας άνθρωπος, θα έχω το ίδιο δίκιο όσο έχω και τώρα. Η ορθότητά μου δεν μεγαλώνει καθώς θα μεγαλώνει κι ο αριθμός των ανθρώπων γύρω μου, δεν αυξάνεται με τον αυξανόμενο αριθμό των ανθρώπων γύρω μου. Η ορθότητά μου προέρχεται από την εμπειρία μου.
Ο Ιησούς δείχνει σαν να ανησυχεί κι όλοι οι χριστιανοί μεταφέρουν μέσα στο νου τους τη δική του αρρώστια. Όλοι τους ανησυχούν. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι ο πάπας πιστεύει πραγματικά ότι εκπροσωπεί το Θεό, είναι αδύνατο – εκτός κι αν είναι τρελός κανείς, τότε όλα είναι πιθανά.
Οι ψευτο-θρησκείες προσπαθούν συνεχώς να προσηλυτίσουν ανθρώπους, ή είναι τόσο αρχαίες που το θέμα τού προσηλυτισμού δεν πρόβαλε ποτέ. Είναι οι πρωτοπόροι΄ ήδη από την αρχή έπιασαν τους πελάτες. Λόγω της ιδέας τού προσηλυτισμού των ανθρώπων, υπάρχουν διαρκείς αγώνες, σταυροφορίες, τζιχάντ, ιεροί πόλεμοι.
Δεν έχω δει ποτέ στη ζωή μου κάποιον που να διαβάζει ένα θεολογικό βιβλίο. Έχω επισκεφτεί εκατοντάδες βιβλιοθήκες, αλλά δεν έχω δει ποτέ κανένα, σε καμιά βιβλιοθήκη, να διαβάζει ένα θεολογικό βιβλίο. Κοίταξα στις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες και στις κρατικές βιβλιοθήκες κι έκανα στους βιβλιοθηκάριους μια ερώτηση, ΄΄Θα ήθελα να ξέρω αν παίρνει ο κόσμος κανένα βιβλίο από το θεολογικό τμήμα.΄΄
Έλεγαν εκείνοι, ΄΄Είσαι ο πρώτος που κάνει μια τέτοια ερώτηση. Το θεολογικό τμήμα; Κανείς δεν ασχολείται. Οι άνθρωποι ενδιαφέρονται μόνο για τα μυθιστορήματα. Ποιος θέλει να πλήξει με ένα θεολογικό βιβλίο;΄΄ Με πήγε κάποιος στο θεολογικό τμήμα. Ήταν το μόνο τμήμα που έβλεπες πως δεν το είχε αγγίξει ανθρώπινο χέρι, ήταν τόσο καθαρό. Εκατοντάδες θεολόγοι δημιουργούν συνεχώς όλο και πιο πολλά βιβλία… Για ποιο λόγο; Γιατί οι βασικές ερωτήσεις δεν έχουν απαντηθεί ακόμη. Βελτιώνουν συνεχώς τα βιβλία, αλλά ό,τι κι αν κάνουν, τα βασικά ερωτήματα παραμένουν στο ίδιο σημείο, διότι η νόηση δεν έχει απάντηση για εκείνα.
Δεν τους έχει περάσει από το μυαλό ένα απλό πράγμα, ότι αν μέσα σε πέντε ή δέκα χιλιάδες χρόνια θεολογικής σκέψης δεν μπόρεσες να κατεδαφίσεις ούτε ένα ερώτημα, τότε είναι ώρα να σταματήσεις: ίσως να μην πηγαίνεις προς τη σωστή κατεύθυνση.
Η θρησκεία στο δεύτερο στάδιο τής συνειδητότητας, εκείνο του συνειδητού νου, της νόησης, είναι θεολογία. Την ονομάζω ψευτο-θρησκεία – λόγια απλώς σχετικά με την αλήθεια, το Θεό, την αγάπη, αλλά χωρίς εμπειρία που να τα στηρίζει.
Έχεις τότε μια νέα εμπειρία κι η εμπειρία εκείνη θα εκφραστεί με την αγάπη, τη φιλικότητα, την ευσπλαχνία.
Η θρησκεία αυτή δεν ενδιαφέρεται καθόλου να σε προσηλυτίσει ώστε να πιστέψεις σε κάποια δόγματα΄ την ενδιαφέρει μόνο να σου πει, ΄΄Το έχω βρει. Αν σε ενδιαφέρει, μπορώ να μοιραστώ μαζί σου την εμπειρία μου. Δεν υπάρχει κανείς όρος που να πρέπει να αποδεχτείς, δεν υπάρχει ο όρος ότι πρέπει να με πιστεύεις. Είναι απλώς χαρά μου να το μοιραστώ μαζί σου. Τότε εσύ πρέπει να εξετάσεις αν θέλεις να κάνεις κάτι με κείνο ή όχι. Όπως και αν είναι, είμαι ευτυχής και ευγνώμων που μου επέτρεψες να μοιραστώ μαζί σου κάτι τόσο οικείο.΄΄
Ο θρησκευόμενος άνθρωπος λειτουργεί από το ανώτατο σημείο τής συνειδητότητας κι η διαίσθηση είναι σαν το άρωμα τού λουλουδιού.
Δεν μπαίνει ζήτημα προσηλυτισμού σου. Ακόμη κι αν δεν περάσει κανείς δίπλα από το τριαντάφυλλο, το άρωμά του θα εξακολουθεί να απλώνεται τριγύρω, θα προχωρεί… κάπου, κάποιος ίσως να το δεχτεί. Και ακόμη κι αν δεν το δεχτεί κανένας, δεν έχει σημασία΄ είναι φυσικό να εκρήγνυται το λουλούδι και να γίνεται άρωμα.
Osho Οραμα
