Λένε πως η ζωή μας είναι 20% γεγονότα και 80% η στάση μας και η ματιά μας απέναντι σε αυτά. Εντάξει, δεν έχουν μετρηθεί και με ακρίβεια τα ποσοστά, αλλά νομίζω πως εκφράζουν την πραγματικότητα. Στην αντανάκλαση των γεγονότων και του κόσμου γενικότερα στο μυαλό μας παίζεται το μεγαλύτερο μέρος του παιχνιδιού.
Αυτό είναι πολύ εύκολο να το παρατηρήσει κανείς στις εντελώς διαφορετικές διαστάσεις που δίνουν στα ίδια πράγματα σχεδόν ίδιοι άνθρωποι. Άλλοι ισορροπούν στην κόψη της απόγνωσης και άλλοι το βλέπουν σαν μια ταινία στην οποία απλώς πρωταγωνιστούν. Άλλοι σκαλώνουν άσχημα και άλλοι αφήνονται στην ελεύθερη ροή των πραγμάτων.
Η πρώτη κατηγορία θερίζει στις ηλικίες γύρω στα πενήντα, που είχαμε μάθει σε μια πιο εύκολη ζωή, δίχως τους κόμπους της οικονομικής ανασφάλειας και τις εκδορές των «πολυχρονισμένων» σχέσεων. Ξαφνικά όλα τέθηκαν υπό αμφισβήτηση, να χρειάζονται καθημερινή απόδειξη και φροντίδα, σε έναν πόλεμο που μέχρι τώρα απλώς τον διαβάζαμε να συμβαίνει κάπου μακριά. Σε αυτούς αθροίζονται και πολύ μικρότερες ηλικίες στις οποίες έχουν από νωρίς κακοφορμίσει έννοιες όπως ευτυχία, επιτυχία, χαρά, ελευθερία. Τα θέλουν στον απόλυτο βαθμό, αλλιώς καθόλου.
Στη δεύτερη κατηγορία, εκείνοι που από την αρχή είχαν φιλοσοφήσει διαφορετικά το πέρασμά τους, δίχως να ταυτίζονται με τα γεγονότα, παίρνοντας τις αποστάσεις τους, αποστάσεις που τους βοηθάνε να τα δουν όλα μέσα στη μεγαλύτερη εικόνα και να διακρίνουν πως δεν είναι τόσο φοβερά.
Όμως οι συγκυρίες απλώς αποκάλυψαν από τι είναι φτιαγμένα τα μυαλά μας. Τα γεγονότα είναι αυτά που είναι. Οι διαθλάσεις τους μέσα στο μυαλό μας, οι πειραγμένες εικόνες, οι ρευστές γραμμές τους, σαν τα ρολόγια του Νταλί, τους δίνουν σχήματα εντελώς υποκειμενικά. Σαν εφιάλτες, όταν ψήνεσαι στον πυρετό, βλέπεις πως σου χιμάνε οι πιο αποκρουστικές μορφές και δεν βρίσκεις καμία οδό διαφυγής. Ακόμη και οι νόμοι τη φύσης ακυρώνονται και γίνεσαι άθυρμα σε ένα παιχνίδι δίχως κανέναν κανόνα.
Αν στραβώσει η γωνία σου, δύσκολα την επαναφέρεις. Προσαρμόζεις την πραγματικότητα πάνω στους παγιωμένους φόβους σου, δεν ξέρεις ποιο θρέφει ποιο και όλα γίνονται ένας ίλιγγος που σε τραβάει σε μια δίνη σφιχταγκαλιασμένο με την πιο αδύναμη εκδοχή του εαυτού σου.
Και πώς λύνεται αυτό; θα μου πεις. Δεν ξέρω αν λύνεται, ούτε είναι δουλειά μου να το λύσω για κανέναν. Μοιάζει λίγο σαν τη συμβουλή των γιατρών «προσπάθησε να μην αγχώνεσαι». H πιο παράξενη, πολύπλοκη και ανεξερεύνητη μηχανή, το ανθρώπινο μυαλό, προφανώς δεν σηκώνει ούτε εύκολες ούτε γρήγορες λύσεις. Στην ουσία μπορεί να μη σηκώνει καμία λύση πέρα από ελάχιστα πράγματα.
Αν όπως διατείνονται οι επιστήμονες, το μεγαλύτερο μέρος του χαρακτήρα μας «κλειδώνει» γύρω στα επτά με οκτώ μας χρόνια, κάτι ανάλογο μπορεί να συμβαίνει και με το μυαλό.
Ο κόσμος έχει χίλιες εκδοχές και όλες μοιάζουν ανοιχτές. Ομως όσο κι αν ακούγεται γοητευτικό και συναρπαστικό πως εμείς επιλέγουμε ανάμεσα από αυτές, μάλλον η ελευθερία της επιλογής δεν είναι τόσο αληθινή όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε. O κόσμος είναι μέσα μας, τόσο βαθιά κρυμμένος που δεν ξέρω αν θα καταφέρουμε ποτέ να φτάσουμε.
