H κυριαρχία του Αριστοτέλη
Το κοσμοείδωλο του μεγάλου Σταγειρίτη
- Πρώτο, γιατί στηρίζεται και συμφωνεί με την άμεση εμπειρία μας, δηλαδή την εποπτεία.
- Δεύτερο, γιατί είναι συμβατή με τη χριστιανική Αποκάλυψη, η οποία είχε κυριαρχήσει στο γνωστό τότε κόσμο.
Οι πρόδρομοι του Νεύτωνα
β) O Γάλλος μαθηματικός και φιλόσοφος Καρτέσιος (1596 – 1630), η Φιλοσοφία του οποίου επηρέασε αποφασιστικά τη σκέψη του Νεύτωνα. O Καρτέσιος μάλιστα διετύπωσε τρεις φυσικούς νόμους. O ένας απ’ αυτούς είναι ο νόμος της αδράνειας, τον οποίο, όμως, είχε διατυπώσει ο Γαλιλαίος επτά χρόνια νωρίτερα.
γ) O βαθύτατα θρησκευόμενος Πολωνός αστρονόμος και κληρικός Κέπλερ , (1571 -1630), ο οποίος όχι απλά είχε αποδεχτεί το ηλιοκεντρικό σύστημα, αλλά διετύπωσε τους νόμους κίνησης των πλανητών, αξιοποιώντας τις εικοσάχρονες παρατηρήσεις του δασκάλου του Τύχο Μπράχε.
δ) O Ιταλός φυσικός και μαθηματικός Γαλιλαίος (1564 – 1642). Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Νεύτωνας γεννιέται το 1642, τη χρονιά που πεθαίνει ο Γαλιλαίος, για να συνεχίσει φαίνεται το έργο του. Πράγματι αποδείχτηκε άριστος συνεχιστής του.
O Γαλιλαίος έκανε τα εξής αξιοσημείωτα:
2. Εισάγει την παρατήρηση των ουράνιων σωμάτων μέσω του τηλεσκοπίου. Μέχρι τότε οι παρατηρήσεις γίνονταν «δια γυμνού οφθαλμού». Διαπιστώνει ότι η Σελήνη, το μέχρι τότε ρομαντικό φανάρι του ουρανού που ενέπνεε ποιητές και καλλιτέχνες, είναι κάτι πολύ πεζό. Δηλαδή αποτελείται από έρημες οροσειρές και κρατήρες. Έτσι, το φεγγάρι πλέον δεν είναι κάτι διαφορετικό από τη Γη μας. Είναι ένα κομμάτι γης! Και γιατί όχι και τα άλλα αστέρια του ουρανού. H φύση λοιπόν δεν περιορίζεται μόνο στη Γη μας. Φύση αποτελούν και η Σελήνη και τα αστέρια. O Γαλιλαίος δηλαδή «ενοποίησε τη φύση». Λίγα χρόνια αργότερα, βλέποντας ο Νεύτωνας να πέφτει ένα μήλο από τη μηλιά, διετύπωσε το νόμο της παγκόσμιας έλξης! Θα ήταν δυνατόν να γίνει αυτό αν δεν είχε «ενοποιήσει τη φύση» ο Γαλιλαίος; Τι είναι η Σελήνη, θα σκέφτηκε ο Νεύτωνας. Ένα μεγάλο μήλο είναι κι αυτή, και όπως η Γη έλκει το μήλο θα έλκει και τη Σελήνη.
3. Διατυπώνει το νόμο της αδράνειας. Δηλαδή ανατρέπει την τόσο προφανή μέχρι τότε (και όχι μόνο) αντίληψη του Αριστοτέλη, ότι για να κινείται ένα σώμα πρέπει να ασκείται σ’ αυτό δύναμη. Αποσυνδέει δηλαδή τη δύναμη από την ταχύτητα και τη συνδέει με την επιτάχυνση. Τη θέση αυτή υιοθετεί και ο Νεύτωνας.
4. Τέλος, εισάγει τις ποσοτικές σχέσεις στην περιγραφή των φυσικών φαινομένων, κάτι το οποίο αρνιόταν ο Αριστοτέλης. Την ίδια εποχή με το Γαλιλαίο, ο Κέπλερ διατυπώνει μαθηματικές – ποσοτικές σχέσεις για την κίνηση των πλανητών. ,
Βιογραφικά στοιχεία του Νεύτωνα
Το διάστημα 1661-65 φοιτά στο κολέγιο της Αγίας Τριάδας του Καίμπριτζ.
Το 1665 ή 1666, όταν ήταν 23 ετών, συλλαμβάνει την ιδέα της παγκόσμιας έλξης βλέποντας ένα μήλο να πέφτει από μια μηλιά.
Το1667 (25 ετών) γίνεται Εταίρος του Κολεγίου της Αγίας Τριάδας.
Το 1672 (30 ετών) γίνεται μέλος της Βασιλικής Εταιρείας (Royal Society) του Λονδίνου. Την ίδια χρονιά ανακοινώνει σ’ αυτήν την πραγματεία του «Νέα θεωρία περί φωτός και χρωμάτων».
Το 1686 (44 ετών) παρουσίασε στη Βασιλική Εταιρεία την εργασία του «Μαθηματικές αρχές της Φυσικής Φιλοσοφίας», τον επιστημονικό ογκόλιθο με τον οποίο θεμελιώνει την Κλασική Φυσική.
Από το 1703 έως το 1727, δηλαδή μέχρι το θάνατο του, επί 24 συναπτά έτη, διετέλεσε πρόεδρος της Βασιλικής Εταιρείας.
Τα τελευταία (ίσως και 20) χρόνια της ζωής του (πέθανε στα 85) δεν ασχολήθηκε με την επιστήμη, αλλά με τη μελέτη της Αγίας Γραφής. Ιδιαίτερα τον απασχόλησαν οι προφητείες του Δανιήλ και η Αποκάλυψη. Έγραψε και σχετικό βιβλίο. Υποστήριξε ότι οι προφητείες δεν μπορούν να κατανοηθούν παρά μόνο από τη σκοπιά της Αστρονομίας και των Μαθηματικών.
Οι άξονες της Νευτώνειας φυσικής φιλοσοφίας
H Νευτώνεια Φυσική
Νόμος I: Κάθε σώμα συνεχίζει στην κατάσταση ηρεμίας ή ομοιόμορφης ευθύγραμμης κίνησης, εφόσον εξωτερικές δυνάμεις δεν το υποχρεώνουν να μεταβάλλει αυτήν τη κατάσταση.
Νόμος II: H μεταβολή της κίνησης είναι ανάλογη με την επιβαλλόμενη δύναμη και γίνεται κατά την κατεύθυνση της ευθείας στην οποία επιβάλλεται η δύναμη.
Νόμος III: Σε κάθε δράση αντιστοιχεί πάντοτε μια αντίθετη και ίση αντίδραση ή οι φυσικές αλληλεπιδράσεις δύο σωμάτων είναι πάντοτε ίσες και κατευθύνονται στα αντίθετα μέρη.
1. Αριστοτέλους, Φυσική Ακρόασις (Τα φυσικά), μετάφρ. K. Δ. Γεωργούλη εκδ Δ N Παπαδήμας, Αθήνα, 1992.
2. Richard Westfall: H ζωή του Ισαάκ Νεύτωνα, μετάφρ. Δ. Γιαννίμπα Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 1999.
3. Ιωάννου N. Θεοδωρακόπουλου: Εισαγωγή στη Φιλοσοφία (Τόμος A), Αθήνα,
4. Βαγγέλη Σπανδάγου, Οι φυσικοί επιστήμονες της Αρχαίας Ελλάδας, εκδ. Αίθρα.
5. Ευτυχή Μπιτσάκη: H φύση στη Διαλεκτική Φιλοσοφία, εκδ. Σύγχρονη Επογιί Αθήνα,1984. Λ
6. Κώστα Πολίτη, (E. Μπιτσάκης): Φυσική και Φιλοσοφία, εκδ. Τομή, Αθήνα, 1965.
7. Βέρνερ Χάιζενμπεργκ: Φυσική και Φιλοσοφία, μετάφρ. K. Κωνσταντίνου εκδ Διογένης, Αθήνα, 1971.
8. Βέρνερ Χάιζενμπεργκ: Σκέψεις για την εξέλιξη των ιδεών στη φυσική, μετάφο Θ Γραμμένος, εκδ. Π. Τραυλού – E. Κωσταράκη.
9 Βέρνερ Χάιζενμπεργκ: Συναντήσεις με τον Αϊνστάιν, μετάφρ. E. Γ. Βιτωράτου και M. Πετρακη, εκδ. Κάτοπτρο.
10. Ιερόθεου, Μητροπ. Ναυπάκτου: Μεταξύ δύο αιώνων, εκδ. I. Μονής Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας).
11. Παναγιώτη Κανελλόπουλου: Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος, μέρος πρώτο τεύχος β, Αθήνα 1966, μέρος τρίτο τεύχος β, Αθήνα 1970.
J2. Πάπυρος-Larousse-Britannica (εγκυκλ.): Τα λήμματα: Αριστοτέλης, Γαλιλαίος,
Σημείωση: To παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε και στο «Φυσικό κόσμο» (τεύχος 8, 2002) με τον τίτλο «Από τον Αριστοτέλη στο Νεύτωνα» ως πρώτο μέρος μεγαλύτερου άρθρου.
13: H πανταχού παρούσα σταθερά Του E. N. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Καθηγητή Παν. Κρήτης,