Τι είναι η γρίπη;
Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τον ιό influenza τύπων Α και Β. Ο ιός της γρίπης προσβάλλει το ανώτερο ή/και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι).
Πώς μεταδίδεται η γρίπη;
Η γρίπη μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο όταν ένας ασθενής βήχει, φταρνίζεται ή μιλά με αποτέλεσμα τη διασπορά του ιού στον αέρα με τη μορφή σταγονιδίων ή μικρών σωμματιδίων. Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός (η συγκέντρωση πολλών ατόμων σε κλειστούς χώρους) αυξάνουν τη μετάδοση της γρίπης.
Για πόσες ημέρες ένα άτομο που έχει γρίπη μπορεί να την μεταδώσει σε άλλους;
Οι ενήλικες μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία ημέρα πριν αρρωστήσουν έως 3-7 ημέρες από τη στιγμή που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Τα παιδιά μπορεί να μεταδίδουν για περισσότερο από μία εβδομάδα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της γρίπης;
Τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν ψηλό πυρετό, καταρροή, πονόλαιμο, ξηρό βήχα, πόνους των μυών, πονοκέφαλο, έντονη κόπωση και ενίοτε συμπτώματα από το γαστρεντερικό. Συνήθως τα συμπτώματα αρχίζουν 1-2 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν 2-7 ημέρες, ο βήχας όμως και η κακουχία μπορεί να επιμένουν για αρκετό χρονικό διάστημα (έως και 2 εβδομάδες).
Υπάρχουν άλλοι ιοί του αναπνευστικού που κυκλοφορούν κατά την διάρκεια της εποχής της γρίπης;
Ναι. Κατά την διάρκεια της εποχής της γρίπης κυκλοφορούν και άλλοι ιοί που προσβάλλουν το αναπνευστικό και προκαλούν παρόμοια συμπτώματα με αυτά της γρίπης. Σε αυτούς τους ιούς περιλαμβάνονται οι ρινοϊοί, που είναι η αιτία του κοινού κρυολογήματος, ο ιός του αναπνευστικού συγκυτίου και οι αδενοϊοί. Όμως, εάν βεβαιωθεί η κυκλοφορία του ιού της γρίπης στην κοινότητα, η ακρίβεια της διάγνωσης για γρίπη είναι > 70%.
Ποιές είναι οι επιπλοκές της γρίπης;
Η αντιγραφή του ιού γίνεται στο ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό σύστημα από όπου και εμφανίζονται οι σημαντικότερες δευτερογενείς επιπλοκές, όπως παραρρινοκολπίτιδα, βρογχίτιδα, πνευμονία και οξεία μέση ωτίτιδα κυρίως στα παιδιά. Σπανιότερα, εμφανίζονται και συστηματικές επιπλοκές από το καρδιαγγειακό και κεντρικό νευρικό σύστημα ενώ μπορεί να επιδεινωθούν υποκείμενες παθήσεις όπως άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
Πώς γίνεται η διάγνωση της γρίπης;
Συνήθως οι γιατροί θέτουν τη διάγνωση με βάση τα συμπτώματα. Εάν ο ιός κυκλοφορεί ( επιβεβαίωση από την ιολογική ταυτοποίηση και τα επιδημιολογικά προγράμματα παρακολούθησης), τότε η ακρίβεια της διάγνωσης κυμαίνεται σε υψηλά ποσοστά. Αιφνίδια έναρξη πυρετού σε συνδυασμό με 2 τουλάχιστον από τα συμπτώματα (π.χ βήχας, μυαλγία κλπ) θέτουν τη διάγνωση γριπώδους συνδρομής σε ποσοστό > 70%.
Πώς μπορώ να ξέρω ότι έχω πάθει γρίπη;
Μπορεί να έχετε γρίπη όταν παρουσιάσετε ξαφνικά πυρετό, συμπτώματα από το αναπνευστικό (καταρροή, βήχα), έντονους μυϊκούς πόνους και αυτό συμβαίνει τους χειμερινούς μήνες, κυρίως από τον Δεκέμβριο έως τον Μάρτιο. Βέβαια μπορεί να πάθετε γρίπη οποιαδήποτε άλλη εποχή του χρόνου, είναι όμως σπάνιο.
Πώς μπορώ να προστατευθώ από τη γρίπη; Τι πρέπει να κάνω εάν αρρωστήσω;
Μέχρι σήμερα ο κύριος τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη είναι ο εμβολιασμός, ο οποίος αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στη πρόληψη και διενεργείται κάθε χρόνο στο πλαίσιο της εποχιακής προφύλαξης. Όμως, στην πρόληψη κατόπιν έκθεσης με επαφή, με ασθενή που έχει προσβληθεί με γρίπη, μπορεί να χορηγηθεί και αντιικό φάρμακο.
Στη περίπτωση νόσησης από γρίπη η μόνη αποτελεσματική θεραπεία είναι τα νεότερα αντιικά φάρμακα, δηλαδή οι αναστολείς νευραμινιδάσης(NAIs). Οι NAIs είναι αποτελεσματικοί κατά όλων των τύπων του ιού (Α και Β) και από κλινικές δοκιμές, αποδεικνύεται ότι μειώνουν σημαντικά τη διάρκεια, τη βαρύτητα και τις επιπλοκές της νόσου. Μοναδικός, από στόματος χορηγούμενος, αναστολέας νευραμινιδάσης είναι η οσελταμιβίρη.
Πότε πρέπει να γίνεται ο εμβολιασμός;
Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται στο διάστημα από αρχές Οκτωβρίου έως μέσα Νοεμβρίου κάθε χρόνο.
Την περίοδο αυτή έχουν συνήθως κυκλοφορήσει τα "καινούργια" εμβόλια, δηλαδή αυτά που έχουν παρασκευασθεί για τη συγκεκριμένη χρονιά.
Χρειάζονται περίπου 2 εβδομάδες από τον εμβολιασμό ώστε ο οργανισμός να δημιουργήσει προστατευτικά αντισώματα για τη γρίπη.
Παρόλο που ο καλύτερος χρόνος για εμβολιασμό είναι η περίοδος Οκτώβριος-Νοέμβριος, μπορεί κάποιος να εμβολιαστεί και αργότερα εάν για κάποιο λόγο δεν εμβολιάστηκε έγκαιρα και ανήκει στις ευπαθείς ομάδες.
Πρέπει να γίνεται επαναληπτική δόση εμβολίου κατά την διάρκεια μιας περιόδου;
Όχι. Στους ενήλικες αρκεί να γίνεται μόνο μία δόση εμβολίου κάθε χρόνο. Μελέτες έχουν δείξει ότι επαναληπτική δόση του εμβολίου γρίπης δεν προσφέρει στην βελτίωση της ανοσίας.
Στα παιδιά ηλικίας μικρότερης από 9 ετών που εμβολιάζονται για πρώτη φορά κατά της γρίπης πρέπει να γίνονται δύο δόσεις εμβολίου σε διάστημα τουλάχιστον ενός μήνα η μία από την άλλη.
Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο της γρίπης;
Όταν τα στελέχη της γρίπης που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο είναι παρόμοια με τα στελέχοι που κυκλοφορούν τη συγκεκριμένη περίοδο, είναι πολύ αποτελεσματικό. Από μελέτες που έχουν γίνει, έχει δειχθεί ότι προστατεύεται από τη νόσο το 30%-90% των ατόμων που εμβολιάζονται. Στους ηλικιωμένους και σε αυτούς που πάσχουν από σοβαρά χρόνια νοσήματα το εμβόλιο συχνά είναι λιγότερο αποτελεσματικό.
Τι είναι επιδημία γρίπης;
Κάθε χρόνο έχουμε τις αναμενόμενες "εποχιακές εξάρσεις" της γρίπης που συνήθως συμβαίνουν μεταξύ Δεκεμβρίου και Μαρτίου, και μπορεί να προσβάλουν 5-20% του πληθυσμού.
Επιδημία έχουμε όταν τα κρούσματα της γρίπης σε μία συγκεκριμένη περιοχή ή σε κάποια χώρα είναι σαφώς περισσότερα από αυτά που συνήθως συμβαίνουν κάθε χρόνο.
Τι είναι πανδημία;
Η πανδημία είναι μια παγκόσμια επιδημία από ένα νέο στέλεχος ιού γρίπης. Το νέο αυτό στέλεχος χαρακτηρίζεται από μεγάλες αλλαγές στις αντιγονικές πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια του ιού. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται "αντιγονική μεταβολή". Επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ανοσία στο νέο αυτό στέλεχος μπορεί να νοσήσουν πάρα πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Μόνο ο ιός Α της γρίπης έχει φανεί ότι προκαλεί πανδημίες.
Πότε θα συμβεί η επόμενη πανδημία;
Δεν γνωρίζουμε. Η επιστήμη δεν διαθέτει τα μέσα να προβλέψει πότε θα συμβεί πανδημία γρίπης. Παλαιότερα είχαν διατυπωθεί θεωρίες ότι οι πανδημίες συμβαίνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα αλλά αυτό δεν είναι σήμερα αποδεκτό. Τα τελευταία 10-15 χρόνια εμφανίστηκαν νέα στελέχη του ιού της γρίπης που προσέβαλαν μικρό μόνο αριθμό ατόμων χωρίς να προκαλέσουν πανδημία. Για να γίνει πανδημία δεν αρκεί να εμφανιστεί νέο στέλεχος του ιού αλλά απαιτούνται και άλλοι παράγοντες, όπως η ικανότητα του στελέχους αυτού να μεταδίδεται από άτομο σε άτομο. Τον 20ο αιώνα έγιναν 3 σοβαρές πανδημίες: το 1918 (Ισπανική γρίπη), το 1957 (Ασιατική γρίπη) και το 1968 (γρίπη του Χονγκ-Κονγκ). Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια, μεταλλαγμένοι ιοί γρίπης, όπως ο τύπος Avian (H5N1), προσέβαλε ζωικούς πληθυσμούς (πουλερικά) στη ΝΑ Ασία προκαλώντας το θάνατο δεκάδων ανθρώπων που ήρθαν σε επαφή με τα μολυσμένα ζώα. Η θανάτωση εκατομμυρίων πουλερικών, έως τώρα, αποσόβησε τον κίνδυνο μιας πανδημίας αφού ο ιός δεν έχει αποδειχτεί να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ωστόσο παρά τα μέτρα προφύλαξης, η συνεχής εμφάνιση κρουσμάτων από αυτόν τον μεταλλαγμένο και εξαιρετικά παθογόνο ιό έχει ευαισθητοποιήσει την Παγκόσμια Ιατρική Κοινότητα και τις Υγειονομικές αρχές μπροστά στο φόβο μιας επικείμενης πανδημίας.
Αντωνακάκης Ε. Σωκράτης
Γενικός Χειρουργός
Πηγάδια Καρπάθου
τηλ. 6974 139 931
