Ένας «ατελεκτασικός» πνεύμονας ή πνευμονοθώρακας, ονομάζεται η συλλογή αέρος στο χώρο που περιβάλλει τους πνεύμονες. Η συσσώρευση αυτή αέρος, ασκεί πίεση επί του πνεύμονα, με αποτέλεσμα την αδυναμία πλήρης έκπτυξής του (όπως συμβαίνει υπό φυσιολογικές συνθήκες) κατά την εισπνοή.
Εναλλακτικοί ορισμοί
Αέρας που περιβάλλει τον πνεύμονα, Ύπαρξη αέρος εκτός του πνευμονικού παρεγχύματος, Πνευμονοθώρακας, Αυτόματος πνευμονοθώρακας.
Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου
Η ατελεκτασία οφείλεται σε τραύμα της θωρακικής κοιλότητας, όπως συμβαίνει σε πυροβολισμό ή νύξη από αιχμηρό αντικείμενο (μαχαίρι), σε κάταγμα πλευρών ή σε διάφορες ιατρικές πράξεις, ως επιπλοκή τους.
Σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο, η ατελεκτάσια επισυμβαίνει δίχως την ύπαρξη αιτιοπαθογένειας. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται αυτόματος πνευμονοθώρακας. Ένα μικρό τμήμα του πνεύμονα «γεμάτο» αέρα, που ονομάζεται φυσαλίδα, υπόκειται ρήξη, με αποτέλεσμα τη διαφυγή του αέρος στο χώρο / διάστημα που περιβάλλει τον πνεύμονα.
Κάποιες δραστηριότητες αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης ατελεκτασίας, όπως είναι η κατάδυση με χρήση φιάλης οξυγόνου, το κάπνισμα μαριχουάνας ή τσιγάρων, η ποδηλασία σε υψηλό υψόμετρο και η ιπτάμενη πτήση.
Τα άτομα με ψηλό και λιγνό σωματότυπο, ενδέχεται να είναι πιο επιρρεπής στην ανάπτυξη ατελεκτασίας.
Πνευμονικές παθήσεις όπως η χρόνια παρεμποδιστική πνευμονική πάθηση (COPD), το άσθμα, η κυστική ίνωση, η φυματίωση και ο κοκκιότης, αυξάνουν τον κίνδυνο της ανάπτυξης ατελεκτασίας.
Συμπτώματα
Η πλειοψηφία των ασθενών με ατελεκτασία, παρουσιάζουν τα παρακάτω συμπτώματα:
• Οξύ θωρακικό άλγος, που επιδεινώνεται κατά τη βαθιά εισπνοή ή το βήχα
• Ανακοπές αναπνοής
Ένας εκτεταμένος πνευμονοθώρακας προκαλεί ακόμη πιο σοβαρά συμπτώματα, όπως:
• «σφίξιμο» στο στήθος (στηθάγχη)
• εύκολη κόπωση
• ταχυκαρδία
• κυάνωση του δέρματος, που οφείλεται στην έλλειψη οξυγόνου
Σημείωση: τα συμπτώματα πιθανόν να κάνουν την εμφάνισή τους κατά την ανάπαυση ή τον ύπνο.
Άλλα συμπτώματα που ενδεχομένως να παρουσιαστούν στην ατελεκτασία είναι:
• ρινική συμφόρηση
• χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση)
Ατελεκτασία αριστερού κάτω λοβού (βέλος)
Σημεία κι εξετάσεις
Κατά την ακρόαση των πνευμόνων, με τη χρήση στηθοσκοπίου, σημειώνεται απουσία ή ελάττωση του αναπνευστικού ψιθυρίσματος στην περιοχή που αντιστοιχεί στο ατελεκτασικό τμήμα του πνεύμονα.
Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:
• ακτινογραφία θώρακος για τη διαπίστωση ύπαρξης αέρος εκτός του πνευμονικού παρεγχύματος
• αρτηριακά αέρια αίματος
Θεραπεία
Ένας «μικρός» πνευμονοθώρακας δύναται να εξαλειφθεί αυτόματα. Ίσως απαιτηθεί μόνο οξυγονοθεραπεία κι ανάπαυση. Ο ιατρός πιθανόν, με τη χρήση βελόνης, να αναρροφήσει την περίσσεια αέρος που υπάρχει στην περιφέρεια του πνεύμονα, με σκοπό την πλήρη έκπτυξή του. Εάν ο ασθενής διαμένει κοντά στο νοσοκομείο, ίσως να του επιτραπεί η κατ’ οίκον παραμονή.
Στην περίπτωση του εκτεταμένου πνευμονοθώρακα, ένας «θωρακικός» αγωγός εισάγεται δια μεσοπλευρικού διαστήματος στην υπεζωκοτική χώρα, προκειμένου να παροχετευτεί ο αέρας και να ανακτήσει ο πνεύμονας τη δυνατότητα έκπτυξής του.
Ο «θωρακικός» αυτός αγωγός ίσως παραμείνει για λίγες μέρες κι επομένως ο ασθενής απαιτείται να νοσηλευτεί.
Κάποιοι ασθενείς με ατελεκτασικό πνεύμονα χρήζουν οξυγονοθεραπείας, η οποία συντελεί στην επιτάχυνση της επαναπορρόφησης του αέρα που περιβάλλει τον πνεύμονα.
Η χειρουργική επέμβαση ίσως κριθεί απαραίτητη για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του πνευμονοθώρακα ή για την πρόληψη υποτροπών. Η περιοχή στην οποία οφείλεται η διαφυγή του αέρα, δύναται να αποκατασταθεί, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, μια ειδική χημική ουσία τοποθετείται στην ατελεκτασική περιοχή, με σκοπό τη δημιουργία ουλώδους ιστού.
Πρόγνωση
Εάν εμφανίσατε στο παρελθόν ατελεκτασία, είναι πολύ πιθανόν να εμφανιστεί εκ νέου στο μέλλον αν:
• έχετε υψηλό και λιγνό σωματότυπο
• εξακολουθείτε να καπνίζετε
• παρουσιάσατε ατελεκτασία άμφω πνευμόνων στο παρελθόν
Η πρόγνωση ενός ασθενή με ατελεκτασία, εξαρτάται από την αιτιοπαθογένεια αυτής.
Επιπλοκές
• επανεμφάνιση ατελεκτασίας στο μέλλον
• σοκ
Πρόληψη
Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι πρόληψης της πάθησης, αν και μπορείτε να μειώσετε τις πιθανότητες ανάπτυξής της, διακόπτοντας το κάπνισμα.
Aντωνακάκης Ε. Σωκράτης
Γενικός Χειρουργός
Πηγάδια Καρπάθου
τηλ. 6974 139 931
