Οδηγός Πρώτων βοηθειών: Τεχνιτή αναπνοή - Μαλάξεις (Καρδιοαναπνευστική ανοζωογόνηση)

• Εκτενής Οδηγός Πρόληψης, Αντιμετώπισης και Πρώτων Βοηθειών

Τεχνητή αναπνοή

Ο τεχνητός αερισμός των πνευμόνων ή, όπως λέγεται, η τεχνητή αναπνοή περιλαμβάνει μεθόδους που μπορούν να εφαρμοστούν στον τόπο του ατυχήματος και μεθόδους με σύγχρονες συσκευές (αναπνευστήρες) υψηλής τεχνολογίας, οι οποίες χρησιμοποιούνται μόνο στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και Ανάνηψης.

Οι αναπνευστικές οδοί (μύτη, στόμα, φάρυγγας) καθαρίζονται καλύτερα με φορητή συσκευή αναρρόφησης και κατάλληλες σπάτουλες και λαβίδες, εφόσον υπάρχουν. Είναι ευνόητο ότι, πριν ο ανανήπτης ασχοληθεί με τον άρρωστο και ενώ τον τοποθετεί στη θέση ανάνηψης, ζητά ιατρική βοήθεια και, βέβαια, εξασφαλίζει τη συμπαράσταση των παρευρισκομένων.

Σε περίπτωση που βρίσκεται μόνος του στον τόπο του ατυχήματος θα πρέπει να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να δώσει τις πρώτες βοήθειες.

Η τεχνητή αναπνοή συμπεριλαμβάνεται στις μεθόδους που αποτελούν, μαζί με την απελευθέρωση των αναπνευστικών οδών και την τεχνητή κυκλοφορία με καρδιακή συμπίεση, τα επείγοντα μέτρα της καρδιοπνευμονικής ανάνηψης, δηλαδή την πρώτη φάση της προσπάθειας αναζωογόνησης: 

Τεχνητή αναπνοή με τα χέρια:

Η τεχνητή αναπνοή με τα χέρια σκοπό έχει τη συμπίεση του θώρακα του θύματος και μετά την αυτόματη έκπτυξή του. Αυτή η μέθοδος σήμερα έχει εγκαταλειφθεί, γιατί δεν είναι αποτελεσματική.

Τεχνητή αναπνοή στόμα με στόμα (φιλί της ζωής) και στόμα με μύτη:

Έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος τεχνητής αναπνοής και γίνεται με την εμφύσηση εκπνεόμενου αέρα του ανανήπτη μέσα στους πνεύμονες του θύματος. Η μέθοδος αυτή, γνωστή και ως "φιλί της ζωής", έχει καθιερωθεί πια παγκόσμια και έχει υποκαταστήσει όλες τις άλλες γνωστές μεθόδους που σκοπό έχουν τη συμπίεση και την αυτόματη έκπτυξη του θώρακα. Τοποθετούμε το κεφάλι σε θέση υπερέκτασης (προς τα πίσω) και, αφού διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχουν ξένες ουσίες (εμέσματα, αίμα) ή ξένα σώματα μέσα στο στόμα, κλείνουμε τα ρουθούνια της μύτης με το ένα χέρι και εμφυσούμε τον εκπνεόμενο αέρα μας έπειτα από μια βαθιά εισπνοή. Αυτή είναι η τεχνητή αναπνοή "στόμα με στόμα" ή "φιλί της ζωής". Στη μέθοδο αυτή η έκπτυξη του θώρακα επιβεβαιώνει την είσοδο του εκπνεόμενου αέρα του ανανήπτη στους πνεύμονες του θύματος και αποδεικνύει την ορθότητα και την αποτελεσματικότητα της τεχνικής. 

 

Η φάση της εισπνοής επιτυγχάνεται ενεργητικά με την εμφύσηση του εκπνεόμενου αέρα και η φάση της εκπνοής πραγματοποιείται παθητικά χάρη στην ελαστικότητα του θωρακικού τοιχώματος και των πνευμόνων. Εάν ο θώρακας δεν εκπτύσσεται κατά την εμφύσηση, σημαίνει ή ότι υπάρχει εμπόδιο στην αναπνευστική οδό ή ότι η τεχνική δεν εφαρμόζεται σωστά. Στην περίπτωση αυτή έλκεται με τον αντίχειρα στο εσωτερικό του στόματος η κάτω γνάθος, το κεφάλι φέρεται προς τα πίσω (υπερέκταση) και καθαρίζεται και πάλι η αναπνευστική οδός από τυχόν κώλυμα. Επιχειρείται νέα εμφύσηση. Το ίδιο περίπου γίνεται στην τεχνητή αναπνοή "στόμα με μύτη", με τη διαφορά ότι εδώ κλείνεται το στόμα και η εμφύσηση γίνεται με το στόμα του ανανήπτη στη μύτη του θύματος. Ο πνευμονικός αερισμός με εκπνεόμενο αέρα είναι αποτελεσματικός και ασφαλής, και μπορεί να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το μόνο μειονέκτημα είναι η μικρή περιεκτικότητα σε οξυγόνο του εκπνεόμενου αέρα (16%) έναντι του ατμοσφαιρικού (21%). Είναι ικανή όμως να διασώσει τη ζωή του θύματος. Στην τεχνητή αναπνοή "στόμα με στόμα" απαραίτητη είναι η υπερέκταση της κεφαλής για να απελευθερωθεί το ανώτερο τμήμα της αναπνευστικής οδού, διαφορετικά ο αέρας που εμφυσάται, και μάλιστα με υπερβολική πίεση, εισέρχεται εν μέρει ή εξ ολοκλήρου διαμέσου του οισοφάγου στο στόμαχο του θύματος και προκαλεί τη διάτασή του. Πρόκειται για συνηθισμένο σφάλμα και για την αποφυγή του χρειάζεται προσοχή και κατάλληλη εκπαίδευση και εξάσκηση. Όταν ο στόμαχος έχει διαταθεί με αέρα, απαγορεύεται η πίεση του επιγαστρίου για την έξοδό του, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος αναγωγής και εισρόφησης γαστρικού περιεχομένου. 

 

Η καρδιακή μάλαξη (συμπίεση)

Αρχίζει να εφαρμόζεται στον τόπο του ατυχήματος, μόλις διαπιστωθεί η καρδιοπνευμονική παύση, από την απουσία σφυγμών και αναπνευστικών κινήσεων. Η εξωτερική καρδιακή συμπίεση με κλειστό θώρακα εφαρμόστηκε πρώτη φορά το 1960, στο νοσοκομείο της Βαλτιμόρης. Η τεχνική της στηρίζεται στο γεγονός ότι η καρδιά καταλαμβάνει το χώρο ανάμεσα στο στέρνο και τη σπονδυλική στήλη. Έτσι, όταν εφαρμοστεί πίεση επάνω στο στέρνο, η καρδιά συμπιέζεται μεταξύ αυτού και της σπονδυλικής στήλης και το αίμα εξωθείται από τις καρδιακές κοιλότητες προς τους πνεύμονες και την περιφέρεια. Όταν αίρεται η πίεση πάνω στο στέρνο, το θωρακικό τοίχωμα επανέρχεται, λόγω της ελαστικότητάς του, στην αρχική του θέση και έτσι δημιουργείται αρνητική πίεση η οποία προκαλεί πλήρωση της καρδιάς με αίμα. Το σημείο στο οποίο εφαρμόζεται η πίεση είναι το κάτω μισό του στέρνου, ακριβώς πάνω από την ξιφοειδή απόφυση. Ο ανανήπτης στέκεται δίπλα στο πλευρό του θύματος και τοποθετεί το πίσω τμήμα της παλάμης του ενός χεριού στο προκαθορισμένο σημείο του στέρνου και την παλάμη του άλλου χεριού επάνω στη ράχη του πρώτου. Τα δάχτυλα δεν πρέπει να αγγίζουν το θωρακικό τοίχωμα. Η πίεση εξασκείται μόνο με το πίσω τμήμα της παλάμης και πρέπει να είναι σταθερή και ισχυρή, έτσι ώστε το στέρνο να μετακινείται προς τη σπονδυλική στήλη περίπου 3 έως 5cm. Η ένταση της πίεσης εξαρτάται από την ηλικία και την ανατομική κατασκευή του θύματος. Αλλη πίεση εφαρμόζεται στο στέρνο ενός αθλητικού άνδρα και άλλη στο μικρό στήθος ενός βρέφους, όπου οι ρόγες των δαχτύλων του ανανήπτη αρκούν για την εφαρμογή της απαιτούμενης πίεσης. Είναι σημαντικό ότι η πίεση επάνω στο στέρνο πρέπει να γίνεται με το βάρος του σώματος του ανανήπτη, με τα χέρια άκαμπτα στους αγκώνες, έτσι ώστε το έργο της συμπίεσης να είναι ξεκούραστο. 

Το θύμα τοποθετείται σε ύπτια θέση επάνω σε μία σκληρή και ανένδοτη επιφάνεια (δάπεδο ή σκληρή σανίδα), για να είναι περισσότερο αποτελεσματική η καρδιακή συμπίεση. Η συχνότητα των καρδιακών συμπιέσεων είναι 60 έως 70 το λεπτό και η αναλογία με την τεχνητή αναπνοή πρέπει να είναι πέντε προς ένα. Δηλαδή μία αναπνοή για κάθε πέντε καρδιακές συμπιέσεις. Η καρδιοπνευμονική ανάνηψη είναι φανερό ότι γίνεται πιο εύκολα και περισσότερο αποτελεσματικά, όταν ένα άτομο εφαρμόζει την τεχνητή αναπνοή και άλλο την καρδιακή συμπίεση ή όταν εναλλάσσονται περισσότερα άτομα κάθε πέντε με δέκα λεπτά στην προσπάθεια ανάνηψης του θύματος. Ισχυρή και βίαιη πίεση επάνω στο στέρνο, κατά τη διάρκεια της εξωτερικής καρδιακής μάλαξης, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως κατάγματα των πλευρών και του στέρνου, τραυματισμό της καρδιάς και των πνευμόνων ή του πνευμονοθώρακα και τραυματισμό του ήπατος, του σπλήνα, του στομάχου και του οισοφάγου.

Η διακοιλιακή συμπίεση της καρδιάς γίνεται στις περιπτώσεις που, ενώ υπάρχει ήδη λαπαροτομία, συμβαίνει και καρδιακή ανακοπή. Ο ανανήπτης, στην προκειμένη περίπτωση ο χειρουργός, συμπιέζει ρυθμικά την καρδιά μεταξύ της παλάμης του ενός χεριού που τοποθετείται επάνω στο στέρνο και της παλάμης του άλλου χεριού που εισάγεται κάτω από το διάφραγμα. Γίνεται όταν υπάρχει ήδη θωρακοτομή, στην περίπτωση καρδιακής ανακοπής και όταν δεν αποδίδουν η εξωτερική μάλαξη και η διακοιλιακή συμπίεση. Προκειμένου να γίνει ενδοθωρακική συμπίεση της καρδιάς, διενεργείται χωρίς καθυστέρηση ευρεία τομή κατά μήκος του τετάρτου ή του πέμπτου αριστερού μεσοπλεύριου διαστήματος, δύο περίπου δάχτυλα επί τα εκτός του χείλους του στέρνου. Στον άνδρα η τομή αντιστοιχεί ακριβώς κάτω από τη θηλή του αριστερού μαστού. Για να γίνει ενδοθωρακική συμπίεση της καρδιάς, το δεξί χέρι του ανανήπτη εισάγεται μέσα στο θώρακα και συμπιέζεται η καρδιά.

Όμως, η τεχνητή κυκλοφορία και η αναπνοή γίνονται και όταν υπάρχει το ενδεχόμενο καρδιακής παύσης, η οποία στα βρέφη εκδηλώνεται με έντονη βραδυκαρδία.

Αντωνακάκης Ε. Σωκράτης

Γενικός Χειρουργός

Πηγάδια Καρπάθου

Τηλ. 6974 139 931

via

ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΕ ΜΙΑ ΖΩΗ……ΜΑΘΕ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ
ΓΙΑ ΝΑ ΔΩΣΕΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ:

•    Να έχεις ψυχραιμία και γνώσεις
•    Να φροντίσεις για την ασφάλεια τη δική σου και του θύματος
•    Να εκτιμήσεις σωστά την κατάσταση του θύματος
•    Να καλέσεις το 166 (αν χρειάζεται)

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ Φορέστε γάντια Πιέστε σταθερά με την παλάμη σας (άμεση πίεση) το σημείο που αιμορραγεί Αν δεν σταματήσει, εφαρμόστε επίθεμα πάνω από το τραύμα, δέστε σταθερά με επίδεσμο και αν δεν σταματήσει, επαναλάβετε το ίδιο Σε μεγάλη αιμορραγία είναι απαραίτητη η μεταφορά στο νοσοκομείο	ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑ (ΜΕΘΗ) Αν το άτομο έχει τις αισθήσεις του προκαλέστε εμετό Χορηγήστε γλυκά ροφήματα όπως ζαχαρόνερο Διατηρήστε το άτομο ζεστό Σε απώλεια αισθήσεων τοποθετήστε το σε θέση ανάνηψης και καλέστε το 166	ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ ΣΤΟΝ ΛΑΡΥΓΓΑ  ΠΝΙΓΜΟΝΗ Ενθαρρύνετε το θύμα να βήξει Γύρτε το εμπρός και δώστε του 5 δυνατά χτυπήματα, ανάμεσα στις ωμοπλάτες, με τη βάση της παλάμης Αν δεν βγει εφαρμόστε 5 κοιλιακές ωθήσεις μεταξύ στέρνου και κοιλιάς (χειρισμός Heimlich)
ΛΙΠΟΘΥΜΙΑ Ανυψώστε τα κάτω άκρα Γυρίστε το κεφάλι στο πλάι Χαλαρώστε τα σφικτά ρούχα (ζώνη, γραβάτα, στηθόδεσμο) Αερίστε το χώρο και απομακρύνετε τους περίεργους Όταν ξαναβρεί τις αισθήσεις του, δώστε να πιει υγρά Αφήστε το άτομο ξαπλωμένο για λίγα λεπτά	ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΗΨΗ (ΚΑΡΠΑ) Φροντίστε για την ασφάλειά σας Ελέγξτε αν το θύμα αντιδρά Ανοίξτε τον αεραγωγό Ελέξτε αν το θύμα αναπνέει Καλέστε το 166 Δώστε 30 Θωρακικές Συμπιέσεις Δώστε 2 εμφυσήσεις Συνεχίστε με 30:2	ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ Ακινητοποιήστε το μέλος Τοποθετήστε ψυχρά επιθέματα (πάγος) Αν τα συμπτώματα είναι έντονα: Επίδεση της άρθρωσης με ελαστικό επίδεσμο Ανύψωση μέλους Μεταφορά στο νοσοκομείο
ΔΙΑΣΕΙΣΗ Ακινητοποιήστε το άτομο Ελέγξτε το επίπεδο ανταπόκρισης με απλές ερωτήσεις κάθε 10’ (πώς το λένε, πώς χτύπησε κλπ.) Ξυπνήστε το άτομο κάθε 1-2 ώρες τα πρώτα δύο εικοσιτετράωρα Μεταφέρετε το άτομο στο νοσοκομείο εάν υπάρχει απώλεια αισθήσεων και αν υπάρχουν σύγχυση, πονοκέφαλος, εμετός, έντονη υπνηλία	ΗΛΙΑΣΗ Βάλτε τον πάσχοντα σε σκιερό μέρος και τοποθετήσετε τον σε ημικαθιστή θέση Αφαιρέστε τα ρούχα του Δροσίστε με κομπρέσα (μέτωπο, αυχένα) Αν έχει τις αισθήσεις του χορηγήστε υγρά (ΟΧΙ οινοπνευματώδη)	ΕΓΚΑΥΜΑ Δροσίστε την περιοχή με νερό μέχρι να υποχωρήσει ο πόνος Αφαιρέστε ότι σφίγγει την περιοχή Περιποιηθείτε ανάλογα με τη βαρύτητα του εγκαύματος (βάθος, έκταση, εντόπιση) Μη σπάτε τις φυσαλίδες
ΤΣΙΜΠΗΜΑ ΣΦΗΚΑΣ-ΜΕΛΙΣΣΑΣ Αφαιρέστε το κεντρί Τοποθετήστε πάγο Αφαιρέστε οτιδήποτε σφίγγει την περιοχή Βάλτε αντιϊσταμινική αλοιφή Σε εμφάνιση αλλεργίας μεταφορά σε νοσοκομείο	ΡΙΝΟΡΡΑΓΙΑ Βάλτε το άτομο να καθίσει με το κεφάλι του ελαφρά γερμένο μπροστά Πιέστε τα μαλακά μόρια της μύτης του (ρουθούνια) σταθερά για 5΄. Αν η ρινορραγία δεν σταματήσει, πιέστε για άλλα 5΄. Αν δεν σταματήσει, κάντε επιπωματισμό και φροντίστε για τη μεταφορά στο νοσοκομείο	ΤΡΑΥΜΑ Φορέστε γάντια Πλύνετε το τραύμα με άφθονο τρεχούμενο νερό Στεγνώστε το τραύμα με αποστειρωμένη γάζα Καλύψτε το τραύμα με αποστειρωμένη γάζα ή τραυμαπλάστ, αν χρειάζεται Συμβουλέψτε για αντιτετανικό ορό ή εμβόλιο, αν χρειάζεται