Η υγεία ίσως είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι επικαλούνται περισσότερο το θείο. Το συγκεκριμένο γεγονός δεν συμβαίνει μόνο επειδή θεωρείται ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά, καθώς “χωρίς αυτό κανένας άνθρωπος δεν ζει ευτυχισμένος ούτε φτάνει στον σκοπό που του έταξε η μοίρα του”, αλλά κι επειδή εξακολουθεί να είναι βαθιά ριζωμένη η πεποίθηση πως πρόκειται για κάτι που δεν εξαρτάται από τον ίδιο τον άνθρωπο, αλλά εναπόκειται στον Θεό να τη χαρίζει και να την παίρνει πίσω. Ύστερα όλα εξηγήθηκαν με τα χημικά στοιχεία και τους αριθμούς και ο άνθρωπος έγινε από “έρμαιο” των θεών, μια “χειραφετημένη” μηχανή… ή μήπως όχι; Σήμερα η Eπιστήμη μοιάζει να έχει πάρει τη θέση της Εκκλησίας στον ρόλο της αυθεντίας, δηλαδή ενώ έχουμε αποτινάξει τις δεισιδαιμονίες και τις θρησκευτικές δοξασίες, φαίνεται πως ορισμένες συνήθειες δεν μπορούν εύκολα να ξεχαστούν. Ο λόγος είναι πως το βάρος της ελευθερίας είναι δυσβάσταχτο ή πως βασίζονται σε κάποιο κομμάτι της αλήθειας;
Μια φορά κι έναν καιρό λοιπόν ο άνθρωπος πίστευε ότι τόσο η ασθένεια όσο και η έλευση της θεραπείας οφείλεται σε μεταφυσικά αίτια. Μεταγενέστερα, όπως ιστορικά φαίνεται, με παρόμοιο τρόπο η ασθένεια αντιμετωπιζόταν ως “θεία τιμωρία”, επειδή ο άνθρωπος έπεφτε στη δυσμένεια των θεών ή επειδή ο Θεός ήθελε να δοκιμάσει την πίστη του. Γενικότερα, η σύνδεση του θεϊκού με το ανθρώπινο στοιχείο ήταν πολύ ισχυρή και αντικατοπτριζόταν σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Παρακάτω ωστόσο θα εστιάσουμε την προσοχή μας στο θέμα της υγείας, που πήγαζε ακόμη από την αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι δημιούργημα του Θεού και μάλιστα έχει πλαστεί κατά το πρότυπό του. Ενδεχομένως το προηγούμενο να αποτυπώνεται κάποιες φορές και στην ιατρική ορολογία. Έτσι, για παράδειγμα, μπορούμε να αναφέρουμε την ιερή νόσο (επιληψία) και το ιερό οστό.
Όσον αφορά στην επιληψία, οφείλεται σε βλάβη του νευρικού συστήματος και ειδικά του ευγενούς οργάνου, του εγκεφάλου. Ο Ιπποκράτης θέλοντας να θεμελιώσει τη λογική στην ιατρική, διευκρίνισε ότι δεν είναι πιο ιερή από τις άλλες νόσους. Το ιδιαίτερο όνομά της το πήρε, επειδή ήταν σπουδαία η επίπτωσή της στην υγεία του ανθρώπου (στην αρχαία γλώσσα, ο ιερός είχε και τη σημασία του μεγάλου, οπότε εξηγείται γιατί επίσης λεγόταν ηράκλεια νόσος, ενώ στα γαλλικά υπάρχει ως “grand mal”, δηλαδή μεγάλη αρρώστια). Σε άλλη εκδοχή, πρόκειται για ένα σχήμα λόγου, δηλαδή “βαφτίστηκε” κατ’ ευφημισμό, όπως η ευλογιά. Κι όμως θα πρέπει να αναφερθεί πως στην “ανατομία” που περιγράφει η ανατολική φιλοσοφία (εννοώντας την επταπλή σύνθεση του ανθρώπου), το νευρικό σύστημα αντιστοιχεί στο πιο θείο εντός του ανθρώπου κομμάτι (κατά κάποιο τρόπο, η πιο υψηλή παρουσία του Θεού μέσα στον άνθρωπο, από υλικής άποψης).
Το δε ιερό οστό, τριγωνικού σχήματος με φορά προς τα κάτω, αποτελεί το τελευταίο τμήμα της σπονδυλικής στήλης, στην πύελο (μαζί με τον κόκκυγα, αφορά σε σπονδύλους που έχουν ενωθεί). Υπάρχουν διάφορες εκδοχές, σύμφωνα με τις οποίες πιθανολογείται η ονομασία του όπως: α) εντοπίζεται στην περιοχή των οργάνων της αναπαραγωγής, που θεωρείται ιερή λειτουργία, β) προσφερόταν σε θυσίες, γ) η ακεραιότητά του αποτελούσε προϋπόθεση για την ανάσταση την Ημέρα της Κρίσης (πιθανώς αιγυπτιακής προέλευσης, αφού το εν λόγω οστό ήταν αφιερωμένο στον Όσιρι, τον αναστημένο θεό). Πάντως, σύμφωνα πάλι με την ανατολική παράδοση, εκεί εδρεύει “κουλουριασμένη” ένα είδος ενέργειας, που στη σανσκριτική λέγεται κουνταλίνι (κούντα= σπείρα), η οποία λέγεται πως είναι αδρανής και συμβολίζεται με ένα ανάποδο τρίγωνο, ενώ όταν ενεργοποιείται, αντιστρέφεται.
Από τη μία πλευρά το να νομίζουμε πως η υγεία εξαρτάται από παράγοντες που δεν ελέγχουμε, μας καθιστά ανεύθυνους και “ζητιάνους” της μοίρας. Από την άλλη πλευρά το να διατηρούμε μία τέτοια “μεταφυσική”, “θρησκευτική” ή “οπισθοδρομική”, για μερικούς, αντίληψη έχει τη δυνατότητα να μας επανατοποθετεί στον χάρτη της ζωής, προσδιορίζοντας τι είναι περισσότερο σημαντικό. Κι αυτό, γιατί ο θεός δεν είναι ένας κακός άρχοντας που μας βασανίζει ούτε ένας καλός υπηρέτης που μας κάνει τα χατίρια, αλλά ταυτίζεται με ό,τι πιο υψηλό μπορεί κανείς να αντιληφθεί. Επομένως το να στρέφουμε κάποτε το βλέμμα προς τα εκεί, μας υπενθυμίζει τον σεβασμό για τις πνευματικές αξίες. Τελικά ίσως η καλύτερη στάση είναι ένας συγκερασμός, δηλαδή η αποδοχή πως πράγματι υπάρχουν φαινόμενα που μας υπερβαίνουν, αλλά ταυτόχρονα είμαστε συνυπεύθυνοι για την πορεία τους και τη δική μας. Άλλωστε διαχωρισμοί όπως μέσα ή έξω συνιστούν ψευδαίσθηση, αφού στην πραγματικότητα όλα είναι ένα…
ΒΙβλιογραφία:
Sugar, O. (1987). How the sacrum got its name. JAMA, 257(15), 2061-2063
