Ἡ ταπεινοφροσύνη εἶναι ἐντελῶς ἀκατανίκητη
Ἡ ταπεινοφροσύνη εἶναι ἐντελῶς ἀκατανίκητη ἀπὸ τοὺς δαίμονες. Πῶς γεννιέται καὶ ποιὰ εἶναι ἡ δύναμή της.
Ἀπὸ τὸ Γεροντικό
Ρώτησαν τὸν Ἀββᾶ Λογγίνο:
- Ποιὰ ἀρετὴ εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀπ᾿ ὅλες;
Καὶ ἀπάντησε:
- Σκέφτομαι, ὅτι, ὅπως ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι τὸ μεγαλύτερο ἀπ᾿ ὅλα τὰ πάθη, ἀφοῦ καὶ ἀπὸ τὸν οὐρανὸ μπόρεσε νὰ ρίξει κάποιους (δηλαδὴ τὸν Ἑωσφόρο καὶ τὸ τάγμα του), ἔτσι καὶ ἡ ταπεινοφροσύνη εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀπ᾿ ὅλες τὶς ἀρετές, γιατὶ κι ἀπ᾿ αὐτὰ τὰ τάρταρα μπορεῖ ν᾿ ἀνεβάσει ἕνα ἄνθρωπο, ἀκόμα κι ἂν εἶναι ἁμαρτωλὸς σὰν δαίμονας.
Νὰ γιατὶ ὁ Κύριος πρὶν ἀπ᾿ ὅλους μακαρίζει τοὺς «πτωχοὺς τῷ πνεύματι», (δηλαδὴ τοὺς ταπεινούς) (Ματθ. 5:3).
***
Ἕνας γέροντας εἶπε:
- Προτιμῶ ἧττα ποὺ θὰ συνοδεύεται ἀπὸ ταπεινοφροσύνη, παρὰ νίκη ποὺ θὰ συνοδεύεται ἀπὸ ὑπερηφάνεια.
***
Ἕνας (ἄλλος) γέροντας εἶπε:
- Πολλὲς φορὲς ἡ ταπείνωση ἔσωσε πολλούς, καὶ μάλιστα ἄκοπα.
Κι αὐτὸ τὸ ἀποδεικνύουν ὁ τελώνης καὶ ὁ ἄσωτος υἱός, ποὺ εἶπαν μόνο λίγα λόγια καὶ σώθηκαν (βλ. Λουκ. 18:13 - 15:21).
***
Ὁ ἀββᾶς Ἡσαΐας εἶπε:
- Περισσότερο ἀπ᾿ ὅλα ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ τὴν ταπεινοφροσύνη.
Γι᾿ αὐτὸ ἂς εἴμαστε πάντα ἕτοιμοι, σὲ κάθε λόγο ποὺ ἀκοῦμε ἢ ἐργασία (ποὺ κάνουμε), νὰ λέμε (στὸν πλησίον):
«Συγχώρεσέ με».
Γιατὶ μὲ τὴν ταπεινοφροσύνη καταστρέφονται ὅλα τὰ (πονηρὰ ἔργα) τοῦ ἐχθροῦ.
***
Ἡ ἀμμὰ Θεοδώρα ἔλεγε, πὼς οὔτε ἡ ἄσκηση οὔτε ἡ κακουχία οὔτε οἱ ὁποιοιδήποτε κόποι σῴζουν (τὸν ἄνθρωπο), παρὰ μόνο ἡ γνήσια ταπεινοφροσύνη. (Καὶ γιὰ ἐπιβεβαίωση διηγόταν τὸ ἑξῆς:)
- Ἦταν κάποιος ἀναχωρητής, ποὺ ἔδιωχνε τοὺς δαίμονες. Καὶ τοὺς ἐξέταζε, γιὰ νὰ μάθει μὲ ποιὸν τρόπο βγαίνουν (ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο). «Μὲ τὴ νηστεία;» τοὺς ρωτοῦσε. «Ἐμεῖς οὔτε τρῶμε οὔτε πίνουμε», ἀπαντοῦσαν ἐκεῖνοι.
«Μὲ τὴν ἀγρυπνία;». «Ἐμεῖς δὲν κοιμόμαστε καθόλου», ἔλεγαν.
«Μὲ τὴν ἀναχώρηση (ἀπὸ τὸν κόσμο);». «Ἐμεῖς ζοῦμε στὶς ἐρήμους», ἀποκρίνονταν.
Ἐπειδὴ ὁ γέροντας ἐπέμενε καὶ ἔλεγε, «Μὲ ποιὸν λοιπὸν τρόπο βγαίνετε;», ἐκεῖνοι ὁμολόγησαν:
«Τίποτα δὲν μᾶς νικάει, παρὰ μόνο ἡ ταπεινοφροσύνη».
***
Ὁ ἀββᾶς Σισώης ἔλεγε, ὅτι ὁ δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ταπεινοφροσύνη εἶναι ἡ ἐγκράτεια, ἡ ἀδιάλειπτη προσευχὴ στὸ Θεὸ καὶ ὁ ἀγῶνας νὰ βάζουμε τὸν ἑαυτό μας πιὸ κάτω ἀπὸ κάθε ἄνθρωπο.
Ἕνας ἀδελφὸς ρώτησε τὸν Ἀββᾶ Κρόνιο:
- Μὲ ποιὸν τρόπο φτάνει ὁ ἄνθρωπος στὴν ταπεινοφροσύνη;
- Μὲ τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ, ἀπάντησε ὁ γέροντας.
- Καὶ μὲ ποιὸν τρόπο φτάνει στὸ φόβο τοῦ Θεοῦ; ξαναρώτησε ὁ ἀδελφός.
- Κατὰ τὴ γνώμη μου, εἶπε ὁ γέροντας, μὲ τὸ νὰ περιμαζέψει τὸν ἑαυτό του ἀπὸ κάθε περισπασμὸ καὶ μὲ τὸ νὰ καταβάλλει σωματικοὺς κόπους καὶ μὲ τὸ νὰ θυμᾶται, ὅσο μπορεῖ, τὴν ἔξοδο (τῆς ψυχῆς του) ἀπὸ τὸ σῶμα καὶ τὴν κρίση τοῦ Θεοῦ.
***
Ἕνας γέροντας εἶπε:
- Ὅποιος ἔχει ταπείνωση, ταπεινώνει τοὺς δαίμονες, καὶ ὅποιος δὲν ἔχει ταπείνωση, χλευάζεται ἀπὸ τοὺς δαίμονες.
***
Ῥώτησαν ἕνα γέροντα:
- Γιατὶ χτυπιόμαστε τόσο πολὺ ἀπὸ τοὺς δαίμονες;
- Ἐπειδὴ πετᾶμε τὰ ὅπλα μας, ἀπάντησε ἐκεῖνος, ἐννοῶ τὴν ἀτιμία, τὴν ταπείνωση, τὴν ἀκτημοσύνη καὶ τὴν ὑπομονή.
Μιὰ φορὰ ἦρθαν κάποιοι στὴ Θηβαΐδα, σ᾿ ἕνα γέροντα, καὶ τοῦ ἔφεραν ἕνα δαιμονισμένο γιὰ νὰ τὸν θεραπεύσει. Καὶ ὁ γέροντας, (μολονότι ἀρχικὰ δὲν δεχόταν, θεωρώντας τὸν ἑαυτό του ἀνάξιο, τελικά), ἐπειδὴ πολὺ τὸν παρακάλεσαν, λέει στὸ δαίμονα:
- Βγὲς ἀπὸ τὸ πλάσμα τοῦ Θεοῦ!
- Βγαίνω, ἀποκρίθηκε ὁ δαίμονας. Ἀλλὰ σὲ ρωτάω ἕνα πρᾶγμα καὶ ἀπάντησέ μου: Ποιοὶ εἶναι τὰ «ἐρίφια» καὶ ποιοὶ τὰ «πρόβατα» (Ματθ. 25:31-33);
- Τὰ «ἐρίφια» εἶμαι ἐγώ, ἀπάντησε ὁ γέροντας. Ὅσο γιὰ τὰ «πρόβατα», ὁ Θεὸς τὰ γνωρίζει.
Μόλις ἄκουσε (αὐτὰ τὰ λόγια) ὁ δαίμονας, κραύγασε:
- Νά, γιὰ τὴν ταπείνωσή σου βγαίνω!
Καὶ βγῆκε (ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο) τὴν ἴδια ὥρα.
Ἀπὸ τὸ βίο τῆς ἁγίας Συγκλητικῆς
Ἡ μακαρία Συγκλητικὴ ἔλεγε, ὅτι ἡ ταπεινοφροσύνη εἶναι τόσο μεγάλη (ἀρετή), ὥστε ὁ διάβολος, ἐνῷ μπορεῖ ὅλες σχεδὸν τὶς ἀρετὲς νὰ τὶς μιμεῖται, αὐτὴν οὔτε ποὺ ξέρει κἂν τί εἶναι. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ ἀπόστολος Πέτρος, γνωρίζοντας πόση ἀσφάλεια καὶ σταθερότητα ἐξασφαλίζει αὐτὴ (στὴν πνευματικὴ ζωή), μᾶς προτρέπει νὰ δεθοῦμε μαζί της (βλ. Α´ Πετρ. 5:5), ἔτσι ποὺ νὰ τὴν ἔχουμε, θὰ λέγαμε, ἀναπόσπαστη (ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας), καὶ νὰ δένουμε γερὰ μ᾿ αὐτὴ καὶ νὰ συγκρατοῦμε ὅλες τὶς ἄλλες ἀρετές. Γιατὶ ὅπως ἀκριβῶς εἶναι ἀδύνατον νὰ κατασκευαστεῖ πλοῖο χωρὶς καρφιά, ἔτσι εἶναι ἀκατόρθωτο νὰ σωθεῖ κανεὶς χωρὶς ταπεινοφροσύνη. Βλέπεις καὶ τὸν ὕμνο τῶν Τριῶν Παίδων; Πῶς δηλαδή, ἐνῷ δὲν ἀναφέρθηκαν καὶ πολὺ στὶς ἄλλες ἀρετές, ἐνῷ δὲν ἔκαναν λόγο γιὰ τοὺς ἁγνοὺς ἢ τοὺς ἀκτήμονες, ἀπαρίθμησαν ὅμως ἀνάμεσα στοὺς ὑμνητὲς (τοῦ Κυρίου) τοὺς ταπεινοὺς (Δαν., Ὕμνος Τριῶν Παίδων: 64); Ἀλλὰ καὶ ὁ Κύριος, ἐκπληρώνοντας τὸ προαιώνιο σχέδιό Του γιὰ μᾶς, αὐτὴν (τὴν ταπεινοφροσύνη) ἐνδύθηκε: «Μάθετε», λέει, «ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾶος εἰμὶ καὶ ταπεινός τῇ καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν» (Ματθ. 11:29). Ἀρχὴ καὶ τέλος λοιπὸν (ὅλων) τῶν ἀγαθῶν ἂς εἶναι γιὰ σένα ἡ ταπεινοφροσύνη.
