Ο Όλυμπος αποτελεί το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας και το δεύτερο ψηλότερο των Βαλκανίων, με υψόμετρο 2.918 μέτρα. Πέρασε στην ιστορία ως η «ιερά κατοικία» των Ολύμπιων θεών.
Το επιβλητικό σχήμα του, η πολύμορφη και ευμετάβλητη γοητεία της φύσης του, οι ψηλές κορυφές του, γεμάτες ομίχλη και χαμηλά σύννεφα, λέγεται ότι προκάλεσαν τέτοιο δέος και θαυμασμό στους προϊστορικούς ανθρώπους, που γρήγορα άρχισαν να δημιουργούν και να διαδίδουν θρύλους για το βουνό.
Οι θρύλοι δημιουργήθηκαν από την ανάγκη των ανθρώπων να κατανοήσουν τον κόσμο και να εξηγήσουν την προέλευσή του. Καρπός αυτών των αναζητήσεων ήταν και η ελληνική μυθολογία.
Τι προϋπήρχε;
Ο Ησίοδος στο επικό ποίημα του, Θεογονία, περιέγραψε την καταγωγή των θεών της ελληνικής μυθολογίας, όπως αυτοί γεννήθηκαν και διαμορφώθηκαν στην ανθρώπινη αντίληψη κατόπιν πρώιμων παρατηρήσεων της γης, των ποταμών, της απέραντης θάλασσας, των λαμπερών άστρων και του «υπεράνω όλων» ουρανού.
Στην αρχή του έργου του, αφού ευχαριστεί τις Μούσες για την έμπνευση που του έδωσαν, εξηγεί ότι εμφανίστηκε αυθόρμητα το Χάος που γέννησε την πρώτη θεϊκή Τριάδα. Τη Γη ή Γαία, ως έννοια της ύλης, τον Τάρταρο ως έννοια του χρόνου και του θανάτου και τον Έρωτα, ως έννοια της δημιουργίας.
Στη συνέχεια, από το Χάος ξεπήδησε το Έρεβος και η Νυξ ενώ από την ένωση της Νύχτας με το Έρεβος γεννήθηκαν ο Αιθέρας και η Ημέρα. Η Γαία γέννησε με παρθενογένεση τον Ουρανό, τα Oὔρεα (Όρη, Βουνά) και τον Πόντο. Όταν ο Ουρανός ζευγάρωσε με τη Γαία γεννήθηκαν οι 12 Τιτάνες.
Ο Ωκεανός, ο Κόιος, ο Κρείος, ο Υπερίων, ο Ιαπετός, η Θεία, η Ρέα, η Θέμις, η Μνημοσύνη, η Φοίβη, η Τηθύς και ο Κρόνος.
Οι Ολύμπιοι θεοί
Ο Κρόνος, ευνούχισε τον πατέρα του, Ουρανό, με την προτροπή της μητέρας του, Γαίας, και έγινε ο κυβερνήτης των Θεών με την αδελφή του Ρέα ως σύζυγο. Οι υπόλοιποι Τιτάνες έγιναν αυλικοί του.
Ο Κρόνος και η Ρέα γέννησαν την Εστία, την Δήμητρα, την Ήρα, τον Άδη, τον Ποσειδώνα και τον Δία.
Φοβούμενος μην εκθρονιστεί, ο Κρόνος κατάπιε όλα τα παιδιά του. Εκτός από τον Δία, τον οποίο είχε προλάβει να κρύψει η Ρέα στο όρος Δίκτυ της Κρήτης. Ο Δίας, θεός των κεραυνών και του ουρανού, μόλις ενηλικιώθηκε κήρυξε πόλεμο στον πατέρα του, διεκδικώντας τη βασιλεία των Θεών.
Η Τιτανομαχία, όπως αναφέρεται στα κείμενα της μυθολογίας, διήρκεσε δέκα ολόκληρα χρόνια και έληξε με τη νίκη του Δία και των συμμάχων του. Αφού επικράτησαν των Τιτάνων, οι νικητές μοίρασαν μεταξύ τους τα λάφυρα.
Έχρισαν τον Δία εξουσιαστή του αέρα και του ουρανού, τον Ποσειδώνα κύριο των θαλασσών και όλων των υδάτινων σωμάτων και όρισαν μοναδικό υπεύθυνο του Κάτω Κόσμου, τον Άδη. Η γη αφέθηκε ως κοινή κυριαρχία κοινή όλων ενώ οι Τιτάνες φυλακίστηκαν μια για πάντα στα Τάρταρα.
Έτσι, γεννήθηκε αυτό που έγινε ευρύτερα γνωστό ως Δωδεκάθεο.
Στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου περιλαμβάνονται ο Δίας με την Ήρα, τα αδέλφια τους Εστία, Δήμητρα, Ποσειδώνας και τα επτά παιδιά τους Αθηνά, Απόλλωνας, Άρτεμις, Ερμής, Άρης, Αφροδίτη και Ήφαιστος.
Η μάχη Θεών και Τιτάνων
Η ιερή κατοικία και ο θρόνος του Δία
Οι δώδεκα θεοί κατοικούσαν στα φαράγγια, στις «πτυχές» του Ολύμπου, όπως τα αποκαλούσε ο Όμηρος, όπου βρίσκονταν τα παλάτια τους.
Η κορυφή του, το «Πάνθεον» ή αλλιώς Μύτικας, όπως ονομάζεται σήμερα, ήταν το σημείο συνάντησης των θεών, ο τόπος των θυελλωδών συζητήσεών τους.
Στη δεύτερη κορυφή του Ολύμπου, στο σημερινό «Στεφάνι«, βρισκόταν ο θρόνος του Δία, ο οποίος φιλοξενούσε αποκλειστικά τον αρχηγό των θεών. Από εκεί εξαπέλυε τους κεραυνούς του, δείχνοντας έτσι τη «θεϊκήν του μήνιν». Χαμηλότερα κατοικούσαν οι υπόλοιποι θεοί.
Στις ανατολικές παρυφές του, στην Πιερία, η μυθολογική παράδοση τοποθέτησε τις εννέα Μούσες, τις προστάτιδες των Καλών Τεχνών, θυγατέρες του Δία και της Τιτάνιδας Μνημοσύνης.
Σύμφωνα με αρχαιολόγους και ερευνητές, οι κορυφές του Ολύμπου, «Πάνθεον» και «Θρόνος Διός», ήταν ένα «άβατο» για τους θνητούς, ένα μέρος που οι αρχαίοι δεν επιχείρησαν ποτέ να προσεγγίσουν.
Λέγεται, ότι έφταναν μέχρι την πλησιέστερη κορυφή, που σήμερα αποκαλείται Άγιος Αντώνιος, απ’ όπου είχαν οπτική επαφή με την κορυφή και άφηναν τα αφιερώματά τους, όπως μαρτυρούν και σχετικά αρχαιολογικά ευρήματα.
Το Δίον
Στους πρόποδες του Ολύμπου, σε υψόμετρο 30 μέτρων, βρίσκεται μέχρι σήμερα το Δίον, η ιερή πόλη των Μακεδόνων αφιερωμένη στον Δία και στους 12 θεούς.
Στο Δίον τελούνταν και οι αθλητικοί αγώνες «Ολύμπια τα εν Δίω» καθώς και επινίκιες εορτές και θυσίες. Αν και υπάρχουν λίγα στοιχεία για τα αθλήματα που διεξάγονταν στα Ολύμπια, αυτό που είναι γνωστό από επιγραφές μεταγενέστερων χρόνων, είναι ότι οι συμμετέχοντες αγωνίζονταν στον δόλιχο (αγώνισμα δρόμου ημιαντοχής), το παγκράτιον (συνδυασμός πάλης και πυγμαχίας) και το πένταθλον (άλμα εις μήκος, ακοντισμός δισκοβολία, στάδιον -αγώνας σπριντ- και πάλη).
Σήμερα, ο Όλυμπος εξακολουθεί να διατηρεί τη μυστηριώδη αίγλη του ενώ αποτέλεσε τον πρώτο Εθνικό Δρυμό της χώρας.
Καθημερινά πολλοί φυσιολάτρες πραγματοποιούν πεζοπορίες στα φαράγγια του, απολαμβάνουν την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του, επισκέπτονται παλαιά μοναστήρια και παραδοσιακά καταφύγια ενώ οι «μυστικές» βάθρες μέσα στα καταπράσινα δάση, προσφέρουν στιγμές απόλυτης ηρεμίας και «θεϊκής» απόλαυσης.
