Οι Συνήθεις Δεξιότητες του Νου (Habits of mind) σύμφωνα με τους Arthur Costa και Bena Kallick, είναι ένα αναγνωρισμένο σύνολο 16 λύσεων των καθημερινών προβλημάτων, όπως επίσης και απαραίτητες δεξιότητες που σχετίζονται με τη ζωή, που λειτουργούν αποτελεσματικά στην κοινωνία και προωθούν τον στρατηγικό συλλογισμό, την διορατικότητα, την επιμονή, την δημιουργικότητα και την δεξιοτεχνία.
Η κατανόηση και η εφαρμογή αυτών των 16 Συνηθειών του Νου εξυπηρετεί να παρέχουν στο άτομο τις απαραίτητες δεξιότητες ώστε να δουλεύει σε καταστάσεις της πραγματικής ζωής και που να το εξοπλίζουν στην ευαισθητοποίηση και την αναγκαία στρατηγική για να αποκτήσει ένα θετικό αποτέλεσμα στη ζωή του.
1. Επιμονή: Εμμονή με το έργο που έχετε αναλάβει. Ακολουθήστε αυτό το δρόμο μέχρι την ολοκλήρωση του. Να μπορείτε να παραμένετε συγκεντρωμένος.
2. Διαχείριση παρορμητικότητας: Αφιερώστε χρόνο για να εξετάσετε τις επιλογές σας. Σκεφτείτε πριν μιλήσετε ή ενεργήσετε. Να παραμένετε σε ηρεμία όταν αγχώνεστε ή σας αμφισβητούν. Στοχαστικός και προσεκτικός με τους άλλους. Προχωρήστε προσεκτικά.
3. Να ακούτε με κατανόηση και ενσυναίσθηση: Δώστε προσοχή και μην απορρίπτετε κάποιου άλλου τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ιδέες του. Ψάξτε να βάλετε τον εαυτό σας στη θέση του άλλου. Πείτε στους άλλους ότι μπορείτε να συναισθάνεστε με αυτό που νιώθουν. Κρατήστε τις σκέψεις σας μέσα σας για να σέβεστε την άποψη και τα συναισθήματα του άλλου ατόμου.
4. Ευέλικτη σκέψη: Να είστε ικανός να αλλάξετε οπτική γωνία. Εξετάστε τη συμβολή των άλλων. Να παράγετε εναλλακτικές λύσεις. Ζυγίστε τις επιλογές που έχετε.
5. Σκεφτείτε αυτό που σκέφτεστε ξανά (Μεταγνώση): Έχοντας επίγνωση των δικών σας σκέψεων, συναισθημάτων, προθέσεων και δράσεων. Το να γνωρίζετε τι κάνετε και τι λέτε και πως επηρεάζουν τους άλλους. Να είστε πρόθυμοι να λάβετε υπόψη σας τον αντίκτυπο των επιλογών σας τόσο στον εαυτό σας όσο και στους άλλους. Η διαδικασία της μεταγνώσης είναι η ικανότητά μας να γνωρίζουμε αυτά που γνωρίζουμε και αυτά που δεν γνωρίζουμε. Είναι η ικανότητά μας να καταστρώνουμε ένα σχέδιο δράσης για να αναζητήσουμε τις απαραίτητες πληροφορίες, να έχουμε συνείδηση των σταδίων που θα πρέπει να περάσουμε για την επίλυση ενός προβλήματος, να εκτιμούμε το σημείο που έχουμε φτάσει και να αξιολογούμε την αποτελεσματικότητα του τρόπου που σκεφτήκαμε για να επιλύσουμε το πρόβλημα. Αν και ο διάλογος με τον εαυτό μας ξεκινάει στην ηλικία των πέντε χρόνων, όμως η ικανότητα της μεταγνώσης διαμορφώνεται γύρο στα έντεκα.
6. Προσπάθεια για ακρίβεια: Έλεγχος για σφάλματα. Κάντε τουλάχιστον δύο φορές τις μετρήσεις σας. Καλλιεργήστε την επιθυμία για ακρίβεια, πιστότητα & δεξιοτεχνία.
7. Ερωτήσεις και Θέσεις Προβλημάτων: Ρωτήστε τον εαυτό σας: «Πώς το ξέρω;». Και αναπτύξτε μια κατάλληλη ερώτηση. Εξετάστε ποιες πληροφορίες χρειάζονται, επιλέξτε στρατηγικές για να λάβετε αυτές τις πληροφορίες. Σκεφτείτε τα εμπόδια που απαιτούνται για την επίλυση του προβλήματος. Κάντε ερωτήματα σαν τα παρακάτω:
- «Τι αποδείξεις έχουμε ότι……………………..»
- «Πως ξέρουμε ότι είναι αλήθεια;»
- «Πόσο αξιόπιστη είναι αυτή η πηγή;»
- «Από τίνος την σκοπιά βλέπουμε το θέμα;»
- «Πώς τα δεδομένα, τα γεγονότα, οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους;»
- «Τι θα συνέβαινε αν βάζαμε ένα ψάρι της θάλασσας σε ένα ενυδρείο;»
- «Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε τι θα συνέβαινε αν…;»
- «Γιατί οι γάτες χουρχουρίζουν;»
- «Πόσο ψηλά μπορούν να πετάξουν τα πουλιά;»
8. Εφαρμογή γνώσεων του παρελθόντος σε νέες καταστάσεις: Χρησιμοποιήστε ό, τι μάθατε. Εξετάστε τις προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες. Εφαρμόστε τη γνώση πέρα από την κατάσταση στην οποία μαθαίνετε. Όπως έλεγε και ο Thomas Edison «Δεν έχω κάνει λάθη. Απλώς μάθαινα από τις εμπειρίες μου».
9. Σκέψη και επικοινωνία με σαφήνεια και ακρίβεια: Προσπαθήστε να είστε σαφείς όταν μιλάτε και γράφετε. Προσπαθήστε να είστε ακριβείς όταν μιλάτε και γράφετε. Αποφύγετε γενικεύσεις, στρεβλώσεις, κάντε συντομεύσεις και παύσεις ή σβήστε ανάλογα κατά την ομιλία και τη γραφή σας.
10. Συλλογή δεδομένων μέσω όλων των αισθήσεων: Σταματήστε να παρατηρείτε μόνο αυτό που βλέπετε. Ακούτε τους ήχους. Παρατηρείστε τι μυρίζετε. Δοκιμάστε αυτό που τρώτε. Νιώστε αυτό που αγγίζετε.
11. Δημιουργία, φαντασία, καινοτομία: Σκεφτείτε πώς μπορεί να γίνει κάτι διαφορετικό από το συνηθισμένο; Προτείνετε νέες ιδέες. Προσπαθήστε για πρωτοτυπία. Εξετάστε νέες προτάσεις που θα μπορούσαν να έχουν άλλοι φτιάξει και σκεφτεί.
12. Αποκριθείτε με θαυμασμό και δέος: Να ενθουσιάζεστε από την ομορφιά του κόσμου, τη δύναμη της φύσης και την απεραντοσύνη για το σύμπαν. Λάβετε υπόψη αυτό που σας προκαλεί δέος και μπορεί να αγγίξει την καρδιά σας. Να είστε ανοιχτοί σε μικρές και μεγάλες εκπλήξεις που συμβαίνουν στη ζωή σε σας και τους άλλους.
13. Αναλάβετε κινδύνους: Να είστε πρόθυμοι να δοκιμάσετε κάτι νέο και διαφορετικό. Σκεφτείτε να κάνετε πράγματα που να είναι ασφαλή και λογικά ακόμα κι αν είναι καινούργια για σας. Αντιμετωπίστε τον τυχόν φόβο σας μήπως κάνετε λάθη και μην τον αφήσεις αυτό το φόβο να σας σταματήσει.
14. Ανακαλύψτε το χιούμορ: Να είστε πρόθυμος να γελάσετε κατάλληλα. Αναζητήστε το ιδιότροπο, παράλογο, ειρωνικό και απροσδόκητο στη ζωή. Γελάστε με τον εαυτό σας όταν μπορείτε
15. Να έχετε μία σκέψη αλληλεξαρτώμενη: Να είστε πρόθυμος να συνεργαστείτε με άλλους και να καλωσορίσετε τη συμβολή τους και την προοπτική τους. Τηρήστε τις αποφάσεις που λαμβάνει η ομάδα εργασίας ακόμη και αν διαφωνείτε κάπως. Να είστε πρόθυμοι να μάθετε από άλλους σε αμοιβαίες καταστάσεις. Να νοιάζεστε και να φροντίζετε ο ένας τον άλλον. Να μοιράζεστε μέσα στην ομάδα. Κανένας δεν πρέπει να νιώθει μόνος, αποκομμένος γιατί τότε δεν μπορεί να τα καταφέρει!
16. Παραμείνετε ανοιχτοί στη συνεχή μάθηση: Να είστε ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες από τις οποίες μπορείτε να μάθετε. Περήφανοι και αρκετά ταπεινοί για να παραδεχτείτε όταν δεν ξέρετε κάτι. Καλωσορίστε νέες πληροφορίες για όλα τα θέματα.
