Η Ιστορία αποτελείται από δεδομένα και γεγονότα, τα οποία, όταν τα αναλύσουμε, έχουμε το παζλ της ανθρωπότητας. Αυτό ακριβώς μας δίνει να δούμε ο Yuval Noah Harari στο βιβλίο του «Sapiens, μια σύντομη ιστορία του ανθρώπου».
Το βιβλίο του διαρθρώνεται γύρω από 7 άξονες:
- Η φωτιά μας έδωσε δύναμη
- Το Κουτσομπολιό μας βοήθησε να συνεργαστούμε
- Η γεωργία μας άνοιξε την όρεξη για περισσότερα
- Η μυθολογία διατήρησε τον νόμο και την τάξη
- Το χρήμα μας έδωσε κάτι να μπορούμε να εμπιστευτούμε
- Οι αντιφάσεις δημιούργησαν τον πολιτισμό
- Η επιστήμη μας έκανε θανάσιμα επικίνδυνους
Αυτοί οι επτά άξονες, συνθέτουν τη σύντομη ιστορία της ανθρωπότητας εδώ και 75.000 χρόνια. Στο παρακάτω βίντεο ο Harari μέσα στον περιορισμένο χρόνο που του δίνεται σε μια ομιλία, απλοποιεί και συντομεύει τους 7 αυτούς άξονες και απαντά στο «Γιατί οι άνθρωποι έγιναν οι κυρίαρχοι του κόσμου;». Πώς και γιατί ένας ασήμαντος πίθηκος κατέληξε να κυριαρχεί πάνω στον πλανήτη μέσα στα τελευταία 75.000 χρόνια;
Μετά το Sapiens και την παρουσίαση της σύντομης ιστορίας της ανθρωπότητας, έρχεται το Homo Deus, η σύντομη ιστορία του μέλλοντος, το πώς θα είναι ο κόσμος μας σε 100 χρόνια από τώρα. Το θέμα όμως εδώ είναι ότι τόσο στο βιβλίο, όσο και στις δυο ομιλίες που ακολουθούν, η θέση ενός ιστορικού είναι ιδιαίτερα λεπτή, ειδικά όταν αυτός καλείται να αναφερθεί σε κάτι το οποίο δεν έχει ακόμη γίνει, αυτό στο οποίο αναφέρεται δεν είναι προφητεία, αλλά μια πιθανότητα πάνω στην οποία εξετάζονται όλα τα πιθανά σενάρια και τα αντίστοιχα δεδομένα. Ο χρόνος αντικειμενικά θα δείξει εάν θα ισχύσουν ή όχι. Ακριβώς αυτό κάνει ο ιστορικός και ανθρωπολόγος Yuval Noah Harari στο πρώτο μέρος αυτής της ομιλίας. Στην αρχή της μάλιστα αναφέρεται στις πιθανότητες που έχει η τεχνητή νοημοσύνη να αντικαταστήσει σε αρκετά πράγματα τον άνθρωπο μέσα σε χρονικό διάστημα 30 ετών (όχι ιδιαίτερα μακρινό).
Θα μπορούσε όμως κάποιος να αναρωτηθεί, από πού πηγάζει αυτή η πιθανότητα, που ως τώρα μόνο σε Sci-fi νουβέλες και ταινίες του Hollywood έχουμε δει; Αν το δούμε από ιστορική σκοπιά αναρωτιόμαστε εάν αυτό είναι κάτι το εφικτό, αναζητώντας στο παρελθόν «προηγούμενα» (ή όπως λένε και στη νομική, νομικό προηγούμενο, εγώ θα το πω ιστορικό προηγούμενο). Για να απαντήσω σ’ αυτό το ερώτημα, θα πω ότι, ναι, υπάρχει τέτοιο προηγούμενο και έχει άμεση σχέση με την τεχνολογική εξέλιξη του ανθρώπου ανά τους αιώνες που έχουν περάσει, τις τεχνολογικές επαναστάσεις που έχουν γίνει ανά χρονικές περιόδους (και δεν μιλάω μόνο για την περίοδο της Βιομηχανικής επανάστασης που έγινε τους τελευταίους 2 αιώνες – 19ος /20ος ). Είναι πάντοτε δημιουργήματα, τα οποία έχει κατασκευάσει ο ίδιος ο άνθρωπος για τον άνθρωπο – κάτι που αποτελεί ειρωνεία κατά μια έννοια. Ωστόσο αυτά θα τα δείτε με παραδείγματα απ’ τον Harari στην ομιλία.
Επίσης, για να γίνει πιο κατανοητό το πώς θα γίνει η αντικατάσταση, πρέπει να εξετάσουμε τις ικανότητες του ανθρώπου, οι οποίες χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: τις σωματικές και τις διανοητικές. Κατά τον 19ο και 20ο αιώνα ένα κομμάτι των σωματικών μας ικανοτήτων αντικαταστάθηκαν απ’ τις μηχανές. Απ’ τα τέλη του 20ου αιώνα έως και τις μέρες μας, έχει ξεκινήσει η διανοητική αντικατάσταση, κάτι όμως για το οποίο θα χρειαστούν δεκαετίες για να ολοκληρωθεί.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω πως σίγουρα πολλά απ’ αυτά που λέει ο Harari στις δυο τελευταίες ομιλίες ίσως ξενίσουν ή προβληματίσουν κάποιους, ωστόσο ας σταθούμε στο γεγονός ότι ακόμη δεν έχει γίνει κάτι και είναι ενδεχόμενα, όχι τετελεσμένα γεγονότα. Ωστόσο, είναι γεγονότα που η ανθρωπότητα αποδεικνύει σιγά σιγά ότι είναι εφικτά εξελικτικά να γίνουν και καλό θα είναι να ληφθεί σαν γεγονός αυτό, βάζοντας μας σε σκέψεις για το αύριο…
Συντάκτης:
Μοργιαννίδης Θεόδωρος
