Είναι ένα απόγευμα στην παγωμένη Ολλανδία, διαβάζω για το αυριανό τεστ το οποίο θα καθορίσει αν θα συνεχίσω στο μεταπτυχιακό μου. Όμως το μυαλό μου δεν μπορεί να συγκεντρωθεί με τίποτα. Προφανώς, κι αισθάνομαι πως είμαι μια αποτυχία κι είμαι έτοιμη να βάλω τα κλάματα καθώς το μυαλό μου δε λαμβάνει καμία πληροφορία απ’ αυτές που διαβάζω. Η μέρα της εξέτασης έφτασε, προφανώς και χάνομαι με το ποδήλατο και φτάνω με πέντε λεπτά καθυστέρηση, προφανώς και με πιάνουν τα κλάματα.
Η αποτυχία, τα νεύρα με τον εαυτό μου, δε με αφήνουν να ηρεμήσω. Για να μη μακρηγορώ, δεν πέρασα την εξέταση και αναγκάστηκα να γυρίσω ηττημένη στην Ελλάδα. Με πολύ πόνο για την πρώτη μου μεγάλη αποτυχία, αλλάζοντας πολλές ψυχοθεραπεύτριες, φτάνω να κάθομαι στην καρέκλα ενός ψυχίατρου ο οποίος με ενημερώνει για το τι είναι η ΔΕΠΥ.
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) – διεθνώς Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) – είναι μια από τις συχνότερες νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής ηλικίας, η οποία συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Και παρόλο που όλοι την έχουν συνδεδεμένη με μικρά παιδιά που δεν μπορούν να καθίσουν ήσυχα στην τάξη, η ΔΕΠΥ έχει μεγάλη επιρροή στην καθημερινότητα ενός ενήλικα. Απαριθμώντας μερικά από τα συμπτώματα και αναφέροντας σ’ αυτό το σημείο πως θεωρούμε απ’ όλες μου τις παρέες ως ένα οργανωτικό και συγκροτημένο άτομο, θ’ αναφέρω πως έχασα 3 ταυτότητες σε διάστημα ενός χρόνου, έχασα πτήσεις επειδή μπέρδεψα την ώρα, μόνιμα στο σχολείο διάβαζα όλο το βράδυ και πάλι δεν κατάφερνα να συγκεντρωθώ κι όποτε βίωνα ένα συναίσθημα, το βίωνα τόσο έντονα που ήταν σαν να το βιώνω πρώτη φορά. Αυτά είναι μερικά από τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ όπως εμφανίστηκαν σ’ εμένα. Ξεκινώντας λοιπόν την ψυχοθεραπεία, ανακάλυψα πως η διαταραχή αυτή είχε επηρεάσει πολλές πτυχές της ζωής μου.
Έζησα μία ζωή, όπου οι προσπάθειές μου, όσο κόπο κι αν κατέβαλα σ’ αυτές, δεν ήταν ποτέ αρκετές. Όπου οι καθηγητές πίστευαν πως ήμουν μία άριστη μαθήτρια που απλά δεν είχε τον τρόπο να διαβάζει. Κατάφερα και πέρασα σε ένα πανεπιστήμιο, το οποίο τελείωσα μ’ έναν εξαιρετικό βαθμό, κατάφερα να κάνω πρακτική στη Βαρκελώνη και να δοκιμάσω την τύχη μου σ’ ένα μεταπτυχιακό στην Ολλανδία. Όμως τίποτα απ’ όλα αυτά δεν ήταν αρκετό. Κι αυτό συμβαίνει όταν έχεις ζήσει μια ζωή ως ένα άτομο που φαίνεται νευροτυπικό αλλά δεν είναι. Προσπαθείς τόσο σκληρά να ταιριάξεις με τ’ άτομα γύρω σου, να έχεις έναν δρόμο ζωής χωρίς πολλά εμπόδια που να μη σκοντάφτεις συνεχώς -επίσης σύμπτωμα της ΔΕΠΥ-, ν’ αγωνίζεσαι μόνιμα ν’ αποδείξεις την αξία σου. Κι όλα αυτά να τα βιώνεις στον διπλάσιο βαθμό απ’ ότι άλλοι άνθρωποι. Να αισθάνεσαι πως κάτι πάει τόσο στραβά μέσα σου αλλά κανείς να μην το καταλαβαίνει, γιατί απλώς λειτουργείς στην καθημερινότητα σου. Όλοι εξάλλου μπορεί να είναι αφηρημένοι μία στο τόσο.
Σίγουρα ναι, το πρόβλημα όμως ξεκινάει όταν αυτή σου η αφηρημάδα μπλέκεται με την καθημερινή σου ζωή. Όταν τσακώνεσαι με τις παρέες σου για κάτι που σού ορκίζονται ότι σού είπαν αλλά εσύ ποτέ σου δεν άκουσες. Όταν κάποιος σού ασκεί μία αυστηρή κριτική και δεν μπορείς να ελέγξεις τα δάκρυα σου. Ή όταν χάνεις σημαντικά κρατικά έγγραφα σε κάποιο από τα ταξίδια σου εξαιτίας της έλλειψης προσοχής σου. Ο μύθος, θέλει τη ΔΕΠΥ να αφορά σχολικά πλαίσια, η πραγματικότητά όμως είναι πως αφορά μικρές καθημερινές καταστάσεις, που δυστυχώς κάνουν τη ζωή λίγο πιο δύσκολη. Σε μία κοινωνία που ζητά να είσαι συνεπής και ακριβολόγος, ένα άτομο που δεν μπορεί να συγκεντρωθεί, που δεν μπορεί να διαχειριστεί σωστά τον χρόνο, που αντιδρά έντονα στις χαρές και στις λύπες, αυτόματα περιθωριοποιείται και κατηγορείται. Επικρίνεται σαν να επέλεξε το ίδιο να μην μπορεί να διαχειριστεί τις παραπάνω καταστάσεις, σαν ν’ απολαμβάνει να ενοχλεί και ν’ απογοητεύει τους ανθρώπους γύρω του.
Δεν είναι εύκολο να μπαίνεις σ’ ένα καλούπι στο οποίο δε χωράς, είναι δύσκολο γι’ ανθρώπους που είναι νευροτυπικοί -δεν έχουν δηλαδή κάποια διαταραχή- πόσο μάλλον για άτομα που ορίζονται απ’ την κοινωνία με βάση τα συμπτώματα μίας. Αυτή η έλλειψη κατανόησης απ’ τους γύρω, που τις περισσότερες φορές καλοπροαίρετα αναφέρουν πως δεν έγινε και κάτι, ή από ανθρώπους που δεν μπορούν να καταλάβουν πως αυτό αποτελεί μία νευρολογική κατάσταση του εγκεφάλου την οποία το άτομο δεν ελέγχει και το κατηγορούν για αυτή, μπορεί να απογοητεύσει τον κάθε ένα. Η ΔΕΠΥ όμως δεν καθορίζει το άτομο γενικώς. Δεν παύεις να είσαι ο εαυτός σου επειδή βγήκε μία διάγνωση. Δεν μπορούν βέβαια να φύγουν τα συμπτώματα με κάποιον μαγικό τρόπο, είναι μια κατάσταση που πρέπει ν’ αποδεχθείς προκειμένου να πας παρακάτω. Όταν βγήκε η διάγνωση, ένιωσα μια ανακούφιση, κι επιτέλους επιβεβαιώθηκε πως όντως κάτι υπήρχε πίσω απ’ όλα αυτά που δεν μπορούσα να ελέγξω, δεν ήταν κάτι που μπορούσα ν’ αλλάξω. Στη συνέχεια απογοητεύτηκα, έπρεπε να συνειδητοποιήσω πως για το υπόλοιπο της ζωής μου, κάποια πράγματα θα υπάρχουν μέσα μου, όση ψυχοθεραπεία κι αν κάνω, όποια αγωγή κι αν ακολουθήσω.
Είναι δύσκολη η διαδρομή της συνειδητοποίησης, ειδικά σε μία κοινωνία που έχει τόσα ταμπού πάνω στις αόρατες αναπηρίες. Σε μία κοινωνία που είτε θα σε θεωρεί φυσιολογικό, επομένως δεν έχεις καμία δυσκολία, είτε προβληματικό οπότε εντάξει δεν είναι και τίποτα στο χέρι σου, έτσι γεννήθηκες. Η αλήθεια όμως είναι πως οι άνθρωποι ανεξαρτήτως αναπηρίας, παραμένουμε άνθρωποι. Δεν ορίζει κανέναν μας καμία διαταραχή, μπορεί να μάς εμποδίζει να ζήσουμε μία ζωή όπως την έχουμε μάθει, όμως στο τέλος της ημέρας, η προσωπικότητά μας δεν αλλάζει. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντική η έγκαιρη παρέμβαση στα παιδιά, προκειμένου να βρεθούν πιο λειτουργικοί τρόποι να ζήσουν την καθημερινότητά τους. Δεν είναι θετικό αλλά δεν είναι και αρνητικό να έχεις ΔΕΠΥ, είναι απλώς μία πραγματικότητα. Πρόκειται για συγκεκριμένες δυσκολίες που αντιμετωπίζονται μέσω θεραπευτικής παρέμβασης προκειμένου το άτομο να μπορέσει να ζήσει μια πιο ήρεμη ζωή.
Η ζωή μετά τη διάγνωση δεν ήταν μια εύκολη διαδρομή, ακόμη δεν είναι. Ακόμη χάνω σημαντικά αντικείμενα, ευτυχώς όχι ταυτότητες, ακόμη ακούω σε συζητήσεις πως αυτή η διαταραχή δεν υπάρχει κι είναι ψέματα και ακόμη κάποιες φορές εκεί που είμαι πολύ χαρούμενη, ξαφνικά είμαι στα πατώματα και κλαίω. Η ηρεμία που έρχεται με τη σωστή διαχείριση αυτής της διαταραχής, είναι κάτι που εύχομαι σ’ όλους να το βιώσουν. Τη στιγμή που σταμάτησα να είμαι ο εαυτός που τόσα χρόνια έχτιζα προκειμένου να είμαι αποδεκτή κι έγινα ο πραγματικός εαυτός μου, μέσα στον οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ, ήταν κι η στιγμή που είδα τη ζωή από μία πιο τρυφερή και γλυκιά όψη. Ήταν η στιγμή που ό,τι αποτυχία είχα ζήσει, δεν ήταν επειδή δεν έδωσα το 100% μου αλλά εξαιτίας κάποιων συνθηκών που δυστυχώς δεν μπορώ να ελέγξω.
