Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ διάνοιας και νοημοσύνης.
Η διάνοια είναι λογική, ενώ η νοημοσύνη είναι παράδοξη.
Η διάνοια είναι αναλυτική, ενώ η νοημοσύνη είναι συνθετική. Η διάνοια διχάζει, κατατέμνει σε κομμάτια για να κατανοήσει κάτι. Η επιστήμη βασίζεται στη διάνοια, τη διχοτόμηση, τη διαίρεση, την ανάλυση. Η νοημοσύνη ενώνει τα κομμάτια, δημιουργεί ένα σύνολο από ξεχωριστά μέρη – επειδή αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες αλήθειες:
ότι το μέρος υπάρχει μέσω του όλου, και όχι αντίστροφα.
Και το όλον δεν είναι μόνο το άθροισμα των εξαρτημάτων, είναι κάτι παραπάνω.
Για παράδειγμα, μπορείτε να πάρετε ένα τριαντάφυλλο και να πάτε σε έναν επιστήμονα, σε έναν υπέρμαχο της λογικής. Μπορείτε να του πείτε: «Θέλω να καταλάβω αυτό το τριαντάφυλλο». Τι θα κάνει; Θα το διαμελίσει, θα διαχωρίσει όλα τα στοιχεία που το κάνουν λουλούδι. Εάν επιστρέψετε, θα βρείτε το λουλούδι εξαφανισμένο. Αντί για αυτό, θα βρείτε μερικά φιαλίδια με ταμπελάκια. Τα στοιχεία έχουν διαχωριστεί, αλλά ένα είναι βέβαιο: δεν υπάρχει κανένα μπουκάλι του οποίου η ετικέτα αναγράφει τη λέξη «ομορφιά».
Η ομορφιά δεν είναι υλικό, και η ομορφιά δεν υπάρχει στα μέρη. Μόλις τεμαχίσεις ένα λουλούδι, μόλις χαθεί η ολότητα του λουλουδιού, η ομορφιά έχει χαθεί κι αυτή. Η ομορφιά βρίσκεται στο σύνολο, είναι η χάρη που έχει το σύνολο. Είναι κάτι παραπάνω από το άθροισμα των μερών. Μπορείτε να διαμελίσετε έναν άνθρωπο. Τη στιγμή που θα κάνετε την επέμβαση αυτή, η ζωή του παύει να υπάρχει. Θα έχετε μπροστά σας μόνο ένα νεκρό σώμα, ένα πτώμα. Μπορείτε να βρείτε πόσο αλουμίνιο έχει μέσα του, πόσο σίδηρο και πόσο νερό. Μπορείτε να βρείτε ολόκληρο τον μηχανισμό τους πνεύμονες, τα νεφρά, τα πάντα, αλλά ένα πράγμα δεν υπάρχει, αυτό είναι η ζωή. Ένα πράγμα δεν υπάρχει, κι είναι το πιο πολύτιμο απ’ όλα. Ένα πράγμα δεν υπάρχει, και ήταν αυτό που θέλαμε να καταλάβουμε. Όλα τα άλλα είναι εκεί.
Πού είναι αυτή η ευάλωτη φύση; Πού είναι αυτή η ζωντάνια, αυτός ο παλμός ζωής; Όταν βρισκόταν μέσα στο τριαντάφυλλο, υπήρχε μια εντελώς διαφορετική διάταξη, και η ζωή ήταν παρούσα. Το τριαντάφυλλο ήταν γεμάτο παρουσία. Η ζωή ήταν εκεί και παλλόταν στην καρδιά του. Τώρα, όλα τα μέρη είναι εκεί, αλλά δεν μπορείτε να πείτε ότι τα μέρη είναι το ίδιο με το σύνολο. Δεν είναι, επειδή τα μέρη υπάρχουν μέσα στο σύνολο.
Η διάνοια διαμελίζει, αναλύει. Είναι το όργανο της επιστήμης. Η νοημοσύνη είναι το όργανο της θρησκείας και συνενώνει.
Ο Θεός είναι η μεγαλύτερη ολότητα, όλα τα πράγματα μαζί.
Ο Θεός δεν είναι ένα άτομο, ο Θεός είναι μια παρουσία, η παρουσία όταν το σύνολο λειτουργεί σε μια μεγάλη αρμονία – τα δέντρα και τα πουλιά και η γη και τα αστέρια και το φεγγάρι, ο ήλιος και τα ποτάμια και ο ωκεανός, όλα μαζί.
Αυτή η αρμονική συνύπαρξη είναι ο Θεός. Αν τη διαμελίσετε, δεν θα βρείτε ποτέ τον Θεό. Μπορείτε να διαμελίσετε έναν άνθρωπο. Δεν μπορείτε να βρείτε την παρουσία που του έδινε ζωή. Μπορείτε να διαμελίσετε τον κόσμο. Δεν μπορείτε να βρείτε την παρουσία που είναι ο Θεός.
Η νοημοσύνη είναι η μέθοδος της συνένωσης. Ένα άτομο με νοημοσύνη συνθέτει. Πάντα ψάχνει για ένα ανώτερο σύνολο, επειδή το νόημα βρίσκεται πάντα στο ανώτερο σύνολο. Πάντα αναζητά κάτι υψηλότερο, στο οποίο το κατώτερο διαλύεται και λειτουργεί ως μέρος, λειτουργεί ως μία νότα στην αρμονία ενός συνόλου, συνεισφέρει με τον δικό του τρόπο στην ορχήστρα του συνόλου, αλλά δεν είναι ξεχωριστό από αυτό. Η νοημοσύνη κινείται προς τα επάνω, η διάνοια κινείται προς τα κάτω. Η διάνοια κινείται προς το αίτιο.
Παρακαλώ, παρακολουθήστε με. Το θέμα είναι ευαίσθητο.
Η διάνοια πηγαίνει προς το αίτιο. Η νοημοσύνη πηγαίνει στον στόχο.
Η νοημοσύνη κινείται στο μέλλον, η διάνοια κινείται στο παρελθόν.
Η διάνοια μειώνει τα πάντα στον ελάχιστο παρονομαστή.
Εάν ρωτήσετε τι είναι η αγάπη, η διάνοια θα πει ότι δεν είναι τίποτα άλλο παρά σεξ – ο μικρότερος παρονομαστής. Εάν ρωτήσετε τι είναι η προσευχή, η διάνοια θα απαντήσει ότι δεν είναι παρά μόνο καταπιεσμένο σεξ.
Ρωτήστε τη νοημοσύνη τι είναι σεξ, και θα σας πει ότι δεν είναι τίποτε άλλο από τον σπόρο της προσευχής. Είναι η δυνητική αγάπη. Η διάνοια μειώνει στο ελάχιστο, μειώνει τα πάντα στο ελάχιστο. Ρωτήστε τη διάνοια τι είναι ο λωτός, και θα πει ότι δεν είναι τίποτα, απλώς μια ψευδαίσθηση, η πραγματικότητα είναι η λάσπη – επειδή ο λωτός βγαίνει από τη λάσπη και ξαναγυρίζει πίσω στη λάσπη. Η λάσπη είναι πραγματική, ο λωτός είναι απλώς μια ψευδαίσθηση. Η λάσπη παραμένει, ο λωτός έρχεται και φεύγει. Ρωτήστε τη νοημοσύνη τι είναι η λάσπη, και η νοημοσύνη θα πει:
«Είναι η δυνατότητα να είναι κανείς ένας λωτός».
Τότε εξαφανίζεται η λάσπη, και εκατομμύρια λωτοί ανθίζουν.
Το βιβλίο της κατανόησης
Osho
