Πόσες φορές έφτασες στο αμήν και είπες «καλύτερα ας μη μιλήσω»; Κράτησες μέσα σου το θυμό, την οργή, την στενοχώρια; Είπες «έχω καταπιεί άλλα κι άλλα, ας καταπιώ κι αυτό».
Είμαι σίγουρη πολλές. Όπως όλοι μας. Όλοι μας το έχουμε κάνει αυτό «για να μην χαλάσουμε τις καρδιές μας», «για να μην στενοχωρεθούμε», «για να μην στενοχωρέσουμε τον άλλον».
Και που καταλήγουμε; να μην μπορούμε να κοιμηθούμε, να φάμε, να λειτουργήσουμε επειδή τελικά στενοχωρεθήκαμε εμείς για όλους. Φορτώνουμε τον εαυτό μας με καταπιεσμένα συναισθήματα και σκέψεις. Δεν τα αφήνουμε να βγούνε στην επιφάνεια. Τα στριμώχνουμε όλα μαζί, μπας και χωρέσουν.
Αυτά όμως προσπαθούν να βγουν με κάθε τρόπο. Και να σου πω κάτι; βγαίνουν, δεν κάθονται εκεί πίσω που με τόση προσπάθεια προσπαθούμε να τα βάλουμε. Άλλες φορές βγαίνουν με φανερό τρόπο. Μπορούμε να το δούμε και να το καταλάβουμε. Άλλες φορές όμως βγαίνουν με ύπουλο, υποχθόνιο τρόπο, που ούτε μας πάει το μυαλό. Τι εννοώ;
Τα συναισθήματά μας όταν δεν τα εκφράζουμε, σημαίνει ότι τα καταπιέζουμε. Προσποιούμαστε ότι όλα είναι μια χαρά αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Μας ρωτάει κάποιος γιατί είμαστε στενοχωρημένοι (γιατί το προδίδει το σώμα μας, η φωνή μας, το πρόσωπο μας) και εμείς λέμε ότι δεν έχουμε κάτι και ότι θα περάσει. Δυστυχώς όμως δεν περνάει έτσι απλά από μόνο του. Απλώς πηγαίνει πίσω μαζί με όλα τα υπόλοιπα που έχουμε καταχωνιάσει. Και κάποια στιγμή βγαίνει.
Αν βγει φανερά θα το καταλάβεις. Μπορεί να βγει με κλάμα σε άσχετες στιγμές. Μπορεί να βγει με έντονο θυμό εκεί που δεν το περιμένεις. Αν βγει κάπως έτσι θα το καταλάβεις και θα πεις «όπα γιατί συμβαίνει αυτό;». Μπορεί να το καταλάβουν και οι γύρω σου και να σου το πουν ώστε να κάνεις κάτι γι αυτό.
Το μεγάλο θέμα, όμως, είναι όταν δεν βγαίνουν με τόσο ξεκάθαρο τρόπο αλλά με ύπουλο. Με τρόπο που ούτε σου πάει το μυαλό ότι μπορεί να είναι εξαιτίας της καταπίεσης των συναισθημάτων σου.
Και θα σου δώσω ευθύς αμέσως παραδείγματα:
Μπορεί ξαφνικά να νιώθεις πολύ έντονη κόπωση. Να μην έχεις την ίδια όρεξη να κάνεις πράγματα και να νιώθεις κουρασμένος και εξουθενωμένος.
Μπορεί να εμφανίζονται ξαφνικοί πόνοι στο σώμα σου που δεν προέρχονται από κάποιο χτύπημα και δεν έχουν οργανική βάση.
Μπορεί να μην μπορείς να συγκεντρωθείς και να αποσπάται η προσοχή σου πολύ εύκολα.
Μπορεί να αρρωσταίνεις συχνά εκεί που αρρώσταινες σπάνια.
Μπορεί να κάνεις για αρκετό καιρό ανήσυχο ύπνο.
Μπορεί να ξεχνάς πιο εύκολα.
Μπορεί να έχεις πολύ περισσότερες εντάσεις με το/η σύντροφό σου.
Μπορεί ξαφνικά να μη σου αρέσει τίποτα σε εσένα, στο σώμα σου, στην εικόνα σου.
Μπορεί να βιώνεις έντονες ενοχές και να κατηγορείς τον εαυτό σου για ό,τι συμβαίνει.
Μπορεί να μην μπορείς να χάσεις κιλά παρόλο που κάνεις προσπάθεια (πας σε διατροφολόγο και σε γυμναστήριο).
Μπορεί να αναπτύσσεις ξαφνικά φοβίες (π.χ. να οδηγήσεις, το σκοτάδι, να μένεις μόνος/η στο σπίτι κ.α.).
Όλα αυτά όσο παράξενο και αν σου φαίνεται είναι αποτέλεσμα καταπιεσμένων συναισθημάτων.
Τα συναισθήματα που καταπιέζεις προσπαθούν να βρουν κάθε είδους τρόπο να βγουν προς τα έξω. Όσο τα καταπιέζεις τόσο πιο βίαια θα εξωτερικευθούν αργότερα και πολλές φορές με μη αναστρέψιμα αποτελέσματα όπως απειλητικές για τη ζωή ασθένειες σαν τον καρκίνο, αυτοάνοσα κ.α.
Τι μπορώ να κάνω προκειμένου να μην καταπιέζω τόσο τα συναισθήματά μου;
Θα σου προτείνω δυο τρόπους με τους οποίους μπορείς να εξωτερικεύεις τα συναισθήματά σου:
α) Συναισθηματική αποκάλυψη
β) Εκφραστική γραφή
1. Συναισθηματική αποκάλυψη
Η συναισθηματική αποκάλυψη αποτελεί μια πολύ αποτελεσματική μέθοδο που συνήθως χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του στρες, το οποίο συχνά είναι αποτέλεσμα καταπιεσμένων συναισθημάτων. Ορίζεται ως:
«Πράξη ελεύθερης έκφρασης ή
εκμυστήρευσης συναισθηματικών εμπειριών σε άλλους»
Η συναισθηματική αποκάλυψη επιτυγχάνεται με το να επικοινωνείς αυτά που νιώθεις σε κάποιο πρόσωπο που του έχεις εμπιστοσύνη. Μπορεί αυτό το πρόσωπο να είναι ο σύντροφός σου, οι φίλοι σου, άτομα της οικογένειάς σου κ.α.
Αν, ωστόσο, νιώθεις πως κανένας από το περιβάλλον σου δεν μπορεί να σε καταλάβει και νιώθεις πως ανοίγοντας την καρδιά σου και τα συναισθήματά σου σε αυτούς, αυτοί με τη σειρά τους θα σε κρίνουν και δεν θα σε καταλάβουν τότε μπορείς να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις ότι το πρόσωπο στο οποίο θα απευθυνθείς, είτε είναι επαγγελματίας είτε όχι, βρίσκεται εκεί όχι για να σε κρίνει ή να σου πει αν νιώθεις σωστά ή λάθος αλλά απλώς για να σε ακούσει και να σε αφήσει να βγάλεις οτιδήποτε σε στενοχωρεθεί και επιβαρύνει.
Τι οφέλη μπορεί να μου προσφέρει η συναισθηματική αποκάλυψη;
Τα οφέλη της συναισθηματικής αποκάλυψης είτε αυτή είναι προφορική είτε γραπτή (βλ. εκφραστική γραφή παρακάτω) είναι πολλά τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο.
Πιο συγκεκριμένα, οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που επικοινωνούν τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις εμπειρίες τους:
- Μπορούν πιο εύκολα να ξεπεράσουν ένα τραυματικό γεγονός (θάνατος, βιασμός, κακοποίηση κ.α.)
- Επιτυγχάνουν συναισθηματική αποδέσμευση και συνεχίζουν αποτελεσματικότερα τη ζωή τους
- Παρουσιάζουν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση
- Χαμηλότερα επίπεδα αγωγιμότητας στο δέρμα τους
- Παραπονιούνται σε μικρότερο βαθμό για σωματικά συμπτώματα
- Μειώνονται οι ιατρικές επισκέψεις
- Μειώνεται ο αριθμός απουσιών από την εργασία
- Έχουν καλύτερο ανοσοποιητικό σύστημα
2. Εκφραστική γραφή
Σε κάποιους ανθρώπους φαντάζει αρκετά δύσκολο η προφορική έκφραση συναισθημάτων. Δυσκολεύονται να μιλήσουν σε κάποιον άλλον άνθρωπο για το πώς νιώθουν και τι ακριβώς βιώνουν. Εκτός από την προφορική συναισθηματική αποκάλυψη, λοιπόν, υπάρχει και η γραπτή η οποία ονομάζεται «εκφραστική γραφή».
Η εκφραστική γραφή εκλαμβάνεται ως μια διεργασία απόδοσης νοήματος, καθώς η καταγραφή των συναισθημάτων μπορεί να επιφέρει διάφορες γνωστικές αλλαγές. Έτσι λοιπόν, μπορείς να πάρεις ένα μικρό τετραδιάκι και να ξεκινήσεις να γράφεις εκεί ότιδήποτε αισθάνεσαι, σκέφτεσαι, σε προβληματίζει. Και μόνο που θα τα γράψεις και θα τα βγάλεις από μέσα σου θα δεις ότι θα σε βοηθήσει.
Μπορεί στην αρχή να νιώθεις περίεργα, να μην ξέρεις πώς να ξεκινήσεις. Από πού ακριβώς; μπορεί να αναρωτιέσαι τι ακριβώς πρέπει να γράψεις; Αν πρέπει να ξεκινήσεις από το τώρα ή αν πρέπει να γράψεις και για παλιά; Είναι πολύ σύνηθες οι άνθρωποι που αποφασίζουν ότι θέλουν να γράψουν στην αρχή να μπερδεύονται και να μην ξέρουν πώς να ξεκινήσουν.
Αν αντιμετωπίζεις και εσύ τέτοιες δυσκολίες καλό είναι να απευθυνθείς σε κάποιον/α ειδικό ψυχικής υγείας για να σου δώσει κάποιες κατευθυντήριες ανάλογα με τα ζητήματα που σε απασχολούν αλλά και να σου κάνει και κάποιες ερωτήσεις που θα διευκολύνουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου να βγουν προς τα έξω.
Τι οφέλη μπορεί να μου προσφέρει η εκφραστική γραφή;
Η εκφραστική γραφή παρότι είναι εξαιτερικά υποτιμημένη, επιφέρει θεαματικά αποτελέσματα και σε αρκετά σύντομο χρονικά διάστημα.
Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως οι άνθρωποι που πιάνουν το μολυβάκι τους με το τετραδιάκι τους και ξεκινάν το γράψιμο:
- Μειώνουν σημαντικά την επίδραση του στρες
- Έχουν ενισχυμένη ανθεκτικότητα
- Έχουν καλύτερη σωματική υγεία
- Έχουν καλύτερη συναισθηματική λειτουργία
- Έχουν βελτιωμένη ποιότητα ύπνου
- Έχουν καλύτερη λειτουργική μνήμη
- Έχουν μειωμένες έντονες σκέψεις
- Έχουν καλύτερη σχέση με τους/ις συντρόφους τους
- Είναι πιο πιθανό να τα ξαναβρούν με τους/ις συντρόφους τους μετά από έναν έντονο καυγά
- Ξεπερνούν πιο εύκολα την απιστία
- Βιώνουν χαμηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και θυμού
- Έχουν μειωμένα επίπεδα πόνου
- Καταναλώνουν λιγότερα φάρμακα
- Έχουν καλύτερη εικόνα εαυτού
Νομίζω τα οφέλη που μπορείς να αποκομίσεις είτε από την προφορική είτε από την γραπτή συναισθηματική αποκάλυψη δεν είναι λίγα. Μπορεί να σου πάρει λίγο χρόνο μέχρι να προσαρμοστείς αλλά πίστεψέ με θα χαρίσεις υγεία στον εαυτό σου.
Η καταπίεση των όσων αισθάνεσαι μόνο κακό μπορεί να σου κάνει και τίποτα άλλο. Μην περιμένεις μέχρι να γίνει κάτι σοβαρό για να κάνεις την κίνηση να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Αξίζεις το καλύτερο και μην το καθυστερείς.
Σημάδια που δηλώνουν ότι
καταπιέζεις τα συναισθήματα σου
Η καταπίεση των συναισθημάτων μας περιλαμβάνει κυρίως δύο πτυχές. Από τη μία, την εσωτερική απώθηση από το άτομο, δηλαδή την άρνηση να αποδεχτεί αυτό που νιώθει και από την άλλη, την απόκρυψη αυτών των συναισθημάτων από τους γύρω του.
Επομένως, πρόκειται για μια κατάσταση δύσκολη στο να εντοπιστεί. Πώς μπορούμε λοιπόν να αντιληφθούμε αν κάποιος δυσκολεύεται στη διαχείριση των συναισθημάτων του;
Εντοπίστε τα σημάδια που μαρτυρούν
ανθρώπους με καταπίεση συναισθημάτων:
1. Έχουν δύστροπη, ψυχρή στάση
Η δυστροπία αποτελεί μια προσωρινή απελευθέρωση της έντασης που επικρατεί μέσα τους. Είναι το αποτέλεσμα από κάτι που τους κατατρώει, επειδή έχουν συνδυάσει την ευτυχία και τη θετική διάθεση μόνο με ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, το οποίο όμως δεν πήραν.
Ίσως το άτομο που συμπαθούσαν τους πρόδωσε ή τους ταπείνωσε και ο πόνος βράζει μέσα τους. Ή ίσως κάποιος άλλος στην εργασία τους πήρε τα εύσημα για μια δουλειά που εκείνοι έκαναν. Δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένας ψυχολογικός αμυντικός μηχανισμός που χρησιμοποιούν για ν’ αποφύγουν την έντονη έκρηξη.
2. Νιώθουν μόνοι
Τα σαββατόβραδά τους, όπως και τα περισσότερα βράδια τους, τα περνούν σπίτι τους, παρακολουθώντας άπειρες σειρές/ταινίες/εκπομπές για να ξεχνιούνται, καθώς νιώθουν ότι κανείς δεν μπορεί να τους καταλάβει. Απομονώνονται και δεν απαντούν ούτε στις κλήσεις των κοντινών τους φίλων.
Αν πιστεύετε ότι πρόκειται για τέτοια περίπτωση, χτυπήστε τους κατευθείαν την πόρτα. Ίσως εσείς τους βοηθήσετε να εξωτερικεύσουν αυτό που κρύβουν και αυτό από το οποίο κρύβονται.
3. Μένουν σιωπηλοί
Λένε ότι η σιωπή μπορεί να είναι εκκωφαντική. Από κάποιον που καταπιέζει τα συναισθήματά του, είναι μια κραυγή για βοήθεια, όσο και αν είναι σιωπηλή! Πρόκειται για έναν ακόμη αμυντικό μηχανισμό, ώστε να κρατήσουν αυτό που τους πνίγει μέσα τους και για να μη χάσουν τον έλεγχο. Μπορεί επίσης να αποτελεί έναν τρόπο να δείξουν σε κάποιον τη δυσαρέσκεια τους μαζί του.
4. Περισπασμοί
Μπορεί να τους δημιουργούν υπό διάφορες μορφές, όπως σε δουλειά, παιχνίδια, ανθρώπους, εξόδους, σεξ και η λίστα συνεχίζεται. Οι περισπασμοί χρησιμοποιούνται για να αποτρέψουν την πιθανότητα έκρηξης των καταπιεσμένων συναισθημάτων τους και για να αποφύγουν τη διαχείριση και επεξεργασία τους.
Εξάλλου, με αυτό τον τρόπο, στρέφουν και την προσοχή των γύρω τους σε άλλα ζητήματα πέραν των δικών τους. Ωστόσο, αυτοί οι περισπασμοί μπορούν να είναι μόνο προσωρινοί σε ένα πρόβλημα που επιμένει.
5. Αποφυγή
Αυτό δηλώνει την αποφυγή της αιτίας που φέρνει μαζί της και τα αρνητικά συναισθήματα. Ερεθίσματα που περιλαμβάνουν ανθρώπους, αντικείμενα, μέρη, γεγονότα που είχαν άσχημη κατάληξη και άλλα. Αυτό, όπως θα δείτε και το τελευταίο σημάδι, είναι ένας τρόπος αποφυγής του ατόμου να αντιμετωπίσει τους δαίμονές του.
6. Εξάρτηση από ουσίες
Η κατάχρηση ουσιών και αλκοόλ πρόκειται για ακόμη έναν αμυντικό μηχανισμό, που είναι δυστυχώς πολύ συχνός. Το φάσμα των ουσιών ποικίλλει από αλκοόλ μέχρι ηρωίνη και σκληρά διεγερτικά.
Αυτό, όπως προφανώς θα γνωρίζετε, μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση, πιθανές παθήσεις και θάνατο. Και για άλλη μια φορά, αυτές ότι υποτιθέμενες «λύσεις» αποτελούν ένα πρόχειρο, προσωρινό μέτρο.
7. Κακή μνήμη
Καθώς αυτά τα άτομα συγκεντρώνονται περισσότερο στο να βρουν τρόπους καταπίεσης των συναισθημάτων τους, τείνουν να ξεχνούν συχνά και να μην βρίσκονται σε θέση να αναγνωρίζουν τις αντίστοιχες κοινωνικές συνθήκες που διέπουν κάθε συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον.
Αυτό προφανώς οδηγεί σε έλλειψη επικοινωνίας και μια εμφανής πτώση του επιπέδου ικανοποίησης από τις σχέσεις με τους άλλους, ιδιαίτερα από τις ερωτικές τους σχέσεις.
8. Αύξηση βάρους
Η κορτιζόλη, «η ορμόνη του στρες», απελευθερώνεται στον οργανισμό, για να σταματήσει τη λειτουργία δύο άλλων ορμονών, της αδρεναλίνης και της κορτικοτροπίνης, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την προσωρινή μείωση της όρεξης. Αφού αυτές οι δύο ορμόνες εξαφανιστούν, η κορτιζόλη μένει και η όρεξη επιστρέφει και μας κάνει να τρώμε περισσότερο.
Μπορεί επίσης να αποθηκευτεί ως «σπλαχνικό λίπος», όπως και ως κοιλιακό λίπος. Όταν η καταπίεση των συναισθημάτων συνεχίζεται για καιρό μετατρέπεται σε στρες, το οποίο πυροδοτεί την αύξηση του βάρους.
9. Επιδείνωση της υγείας του γαστρεντερικού συστήματος
Καθώς ο εγκέφαλος και το γαστρεντερικό μας σύστημα είναι αλληλένδετα, αφού μάλιστα το δεύτερο προσδιορίζεται ως «δεύτερος εγκέφαλος», η επίδραση σε εκείνο μπορεί να είναι έντονη, με πολλά δυσάρεστα συμπτώματα. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν: ενοχλήσεις στο στομάχι, κακή πέψη, πρήξιμο, διάρροια και ναυτία.
Και η αλήθεια είναι ότι ό,τι κι αν νιώθουμε, θα φανεί αργά ή γρήγορα. Οπότε αν δεν το κάνετε εσείς, με τη θέλησή σας και σε ένα επιλεγμένο και ασφαλές πλαίσιο, θα το κάνουν τα ισχυρά συναισθήματά σας για εσάς. Δεν ήρθε η ώρα λοιπόν να το επεξεργαστείτε και εσείς;
Ψυχο-σωματικά: Τι περιμένεις;
Ήρθε η ώρα να απαλλαγείς απο αυτά...
