Αλήθεια : Η ύπνωση είναι μια φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου ψυχισμού. Η δυνατότητα για ύπνωση υπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο (αλλά και στα περισσότερα ζώα). Η ονειροπόληση, η φαντασία, η έκσταση, η μυσταγωγία, είναι οι απαρχές του γενικού φαινομένου της ύπνωσης.
Μύθος: Η ύπνωση έρχεται από εξωτερικούς παράγοντες.
Αλήθεια: Η ύπνωση είναι μια εσωτερική δυνατότητα, που ενυπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο. Η ύπνωση δεν επιβάλλεται ούτε με μηχανικές συσκευές, ούτε με χημικές ουσίες, ούτε με υπερφυσικές δυνάμεις του υπνωτιστή ή όποιου άλλου. Η ιδέα του μεσαίωνα, ότι στην ύπνωση κάποιος «κάνει κάτι» σε κάποιον άλλον, είναι τελείως λάθος. Ο υπνωτιστής λειτουργεί περίπου όπως αυτός που ρωτάμε να μας δείξει τον δρόμο π.χ. για την Πάτρα. Θα μας εξηγήσει πώς να πάμε, αλλά θα πάμε μόνοι μας, δεν περιμένουμε με μαγικό τρόπο να μας τηλε-μεταφέρει στην Πάτρα, ούτε έχουμε την απαίτηση να έρθει και ο ίδιος! Για το λόγο αυτό, η ύπνωση είναι ουσιαστικά αυτούπνωση, ακόμα και όταν βοηθιέται από ένα κλινικό υπνοθεραπευτή.
Μύθος: Η ύπνωση είναι ότι και ο ύπνος.
Αλήθεια: Η ύπνωση είναι διαφορετική κατάσταση από τον ύπνο. Βρίσκεται σε μια ενδιάμεση περιοχή ανάμεσα στην εγρήγορση και τον ύπνο. Η ονομασία ύπνωση δόθηκε, μάλλον γιατί είναι συχνότερο να έχει ο υπνωτιζόμενος τα μάτια κλειστά. Μπορεί όμως κάποιος, κάλλιστα να είναι υπνωτισμένος και με τα μάτια ανοιχτά!
Μύθος: Ο υπνωτισμένος μπορεί να μείνει «κολλημένος» στην ύπνωση.
Αλήθεια: Αν δεν μιλήσεις στον υπνωτισμένο, συνήθως σε λίγα λεπτά, θα επιστρέψει στην συνήθη κατάσταση εγρήγορσης. Λιγότερο συχνά, μπορεί να κοιμηθεί για λίγο, αν δεν του μιλήσεις καθόλου! Ποτέ όμως δεν έμεινε κανείς «κολλημένος» στην ύπνωση.
Μύθος: Ο υπνωτισμένος χάνει κάθε επαφή με την πραγματικότητα.
Αλήθεια: Ο υπνωτισμένος κρατάει πάντα ένα επίπεδο επαφής με την πραγματικότητα. Για παράδειγμα ακούει τη φωνή του υπνωτιστή ή όποιου άλλου του μιλάει. Επίσης βλέπει τα εμπόδια στο δωμάτιο και δεν πέφτει επάνω τους, αν τυχόν περπατήσει υπνωτισμένος. Μπορεί να γράψει, να ζωγραφίσει και να μιλήσει, παρόλο που είναι σε ύπνωση!
Μύθος: Ο υπνωτισμένος είναι ουσιαστικά ξύπνιος.
Αλήθεια: Στην ύπνωση η προσοχή του υπνωτισμένου, εστιάζεται βαθιά στην ανάκληση του αναδυόμενου ενδοψυχικού (υποσυνείδητου) υλικού ή στα παράγωγα της προβλητικής του φαντασίας. Έτσι βάζει σε δεύτερο ρόλο την αντικειμενική εξωτερική πραγματικότητα και δεν ασχολείται ιδιαίτερα με αυτήν, εκτός από την επικοινωνία με τον υπνωτιστή. Αυτή η διάσχιση της προσοχής στην εξωτερική και ταυτόχρονα στην εσωτερική πραγματικότητα, είναι που χαρακτηρίζει την ύπνωση, σαν ένα μοναδικό ψυχικό φαινόμενο.
Μύθος: Αυτά που βλέπει κάποιος στην ύπνωση, είναι τα γνωστά κλασσικά όνειρα.
Αλήθεια: Οι εικόνες και το υλικό που παράγεται από την ύπνωση, σχετίζονται άμεσα με τον ονειρικό κόσμο. Προέρχονται από το ίδιο υπόστρωμα. Αλλά στην ύπνωση τα όνειρα μπορεί να είναι λιγότερο ή περισσότερο, κατευθυνόμενα και ελεγχόμενα, είτε από τον ίδιο τον υπνωτιζόμενο, είτε από τον υπνωτιστή. Η στοχευόμενη ανάδυση ονειρικού υλικού, είναι μια από τις χρήσεις της ύπνωσης στην υπνοθεραπεία. Ο υπνωτιστής για παράδειγμα μπορεί να διακόψει την εξέλιξη μιας αφήγησης του υπνωτισμένου, αν αυτό του προκαλεί δυσφορία. Ανάλογα με το θεραπευτικό στόχο, μπορεί όμως και να προτρέψει τον υπνωτισμένο να αναμετρηθεί με τα φοβικά του αντικείμενα.
Μύθος: Το περιεχόμενο της αφήγησης ενός υπνωτισμένου είναι ιστορικά αληθινό.
Αλήθεια: Το αντίθετο ισχύει συχνότερα. Αφού η φαντασία και οι φαντασιώσεις, παίζουν σοβαρό ρόλο στην ύπνωση, δεν αναμένουμε αφηγήσεις ιστορικού τύπου αλλά κυρίως συμβολικού και φαντασιακού, υλικό όμως πολύτιμο για μελέτη. Η αναμνήσεις μέσα από την ύπνωση, σαν πάγια και σωστή πρακτική, δεν γίνονται αποδεκτές στα δικαστήρια.
Μύθος: Με την ύπνωση μπορεί κάποιος να ξαναζήσει προηγούμενες ζωές.
Αλήθεια: Αυτές οι παιδαριώδεις και ίσως ρομαντικές σκέψεις, ανήκουν στην παιδική ηλικία της ανθρωπότητας. Έχουμε ακούσει μέσα στα χρόνια, τις πιο απίθανες ιστορίες μέσα από την ύπνωση, στο κοντινό ή μακρινό παρελθόν, ακόμα και σε άλλους πλανήτες. Καμία δεν μπόρεσε να αντέξει σοβαρή κριτική στην ιστορική αλήθεια. Μια μόνο λέξη χαρακτηρίζει όσους κρώζουν σήμερα, στον 21ο αιώνα, μυθικές ανοησίες για παλινδρομήσεις σε προηγούμενες ζωές, με την ύπνωση: Απατεώνες. Φυλαχτείτε, γιατί υπάρχουν πολλοί!
Μύθος: Η ύπνωση είναι επικίνδυνη στο σώμα.
Αλήθεια: Δεν υπάρχει καμία παρενέργεια στο σώμα, από την ύπνωση. Αν βέβαια είναι άβολη η καρέκλα, το πολύ να «πιαστείτε»!
Αλήθεια: Αντίθετα, μετά την ύπνωση, θα τα θυμάστε όλα. Σε αντίθεση με τις ταινίες του σινεμά, όπου ο δολοφόνος είχε λάβει κρυμμένη εντολή να πυροβολήσει κάποιον! Αυτά συμβαίνουν μόνο στη φαντασία του συγγραφέα της ταινίας. Αν μάλιστα αμφιβάλετε, ζητείστε να γραφτεί κάθε συνεδρία σε βίντεο και ξαναδείτε τη αργότερα!
Μύθος: Η ύπνωση είναι το ίδιο με τη χαλάρωση.
Αλήθεια: Η ύπνωση δεν έχει άμεση σχέση με τη χαλάρωση. Απλά η χαλάρωση βοηθάει στην επαγωγή της ύπνωσης. Ένας άνθρωπος εκνευρισμένος και ανήσυχος δεν μπορεί εύκολα να υπνωτιστεί. Η χαλάρωση μπορεί να είναι τμήμα της μεθόδου έναρξης της ύπνωσης, αλλά δεν είναι ύπνωση. Επιπλέον στην καθαυτό διάρκεια μιας ύπνωσης, δεν απαιτείται η χαλάρωση.
Μύθος: Μπορεί κάποιος να μας υπνωτίσει, χωρίς τη θέλησή μας.
Αλήθεια: Κανένας δεν μπορεί να υπνωτιστεί χωρίς τη θέλησή του. Αντίθετα μάλιστα, η συναίνεση και η ενεργητική προσπάθεια του υπνωτιζόμενου, είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ύπνωση.
Μύθος: Ο υπνωτιστής μπορεί να με βάλει να κάνω κάτι πού δεν θέλω.
Αλήθεια: Ο υπνωτιστής δεν μπορεί να σας αναγκάσει να κάνετε κάτι, που δεν θα το θέλατε και εσείς. Εδώ χρειάζεται να είσαστε ειλικρινής με τον εαυτό σας.
Μύθος : Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν μπορούν να υπνωτιστούν. Άλλοι έχουν την πεποίθηση ότι η ύπνωση απαιτεί, ο υπνωτιζόμενος να είναι «ψυχικά αδύνατος» χαρακτήρας, άλλοι ότι πρέπει να είναι «ψυχικά δυνατός».
Αλήθεια : Οι έννοιες «δυνατός» και «αδύναμος» στην ψυχική σφαίρα, είναι ούτως ή άλλως, ασαφείς. Δεν υπάρχει καμία τέτοια προϋπόθεση για την ύπνωση. Αυτό που όντως βοηθάει στην ύπνωση, είναι να μπορεί κάποιος να κινητοποιεί τη φαντασία του, αλλά δεν είναι αναγκαστικό προαπαιτούμενο. Απαιτούμενο είναι να αισθάνεται ότι μπορεί να εμπιστευτεί τον υπνωτιστή. Η αναζήτηση ενός ειδικά εκπαιδευμένου υπνοθεραπευτή, βοηθάει στην εγκατάσταση ενός κλίματος εμπιστοσύνης.
Μύθος : Η τέχνη του να υπνωτίζει κάποιος τους άλλους, είναι χάρισμα για λίγους.
Αλήθεια : Η τέχνη του να υπνωτίζει κάποιος τους άλλους, είναι μια δεξιότητα που διδάσκεται. Κάποιοι έχουν μεγαλύτερη έμφυτη ικανότητα, κάποιοι μικρότερη, αλλά δεν είναι «ουράνιο χάρισμα». Και όπως σε όλα τα θέματα, ταλέντο είναι η καλλιέργεια του ταλέντου.
Μύθος : Ο υπνωτιστής μπορεί να με γελοιοποιήσει μπροστά σε άλλους.
Αλήθεια : Αυτό το σπορ, το ασκούν μόνο οι υπνωτιστές της διασκέδασης. Αν απαντήσετε στην πρόσκληση του υπνωτιστή να ανεβείτε στη σκηνή για να υπνωτιστείτε, αυτό σημαίνει ότι τα θέλατε και τα πάθατε! Αυτός είναι ο νόμος της διασκέδασης! Με ένα ψυχίατρο δεν διατρέχετε αυτόν τον κίνδυνο. Καλύπτεστε από την Ιατρική Ηθική και Δεοντολογία.
Μύθος : Τα μυστικά μου θα αποκαλυφθούν. Δεν θέλω ο καθένας να ελέγχει το μυαλό μου!
Αλήθεια : Η ύπνωση δεν είναι o ορός της αλήθειας. Γνωρίζετε τα πάντα για τη διαδικασία και ελέγχετε αυτό που θέλετε να πείτε, αν λέγεται ή δεν λέγεται, οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της συνόδου. Αν πάλι πάτε σε έναν Ψυχίατρο και δεν του πείτε τα μυστικά σας, τότε γιατί να πάτε; Σε κάθε περίπτωση, τον έλεγχο του μυαλού σας τον έχετε μόνον εσείς. Υπάρχει πάντα ο προστατευτικός παράγοντας του νου, που εξασφαλίζει ότι τα ήθη, οι αξίες, και οι πεποιθήσεις σας κρατιούνται άθικτες, και επιτρέπει την πρόσβαση μόνο στις θετικές προτάσεις στον υποσυνείδητο.
Μύθος : Η ψυχοθεραπεία με ύπνωση, είναι μια ανώδυνη διαδικασία.
Αλήθεια : Η υπνοθεραπεία δεν είναι σαν τον «ανώδυνο τοκετό». Το εκλυόμενο συναίσθημα κινητοποιείται έντονα, ισχυρά και ορμητικά προς κάθε κατεύθυνση. Ο καλά εκπαιδευμένος επαγγελματίας στην κλινική ύπνωση, φροντίζει να διοχετεύει κατάλληλα αυτή την ενέργεια. Ποτέ δεν ανοίγει το κανάλι αν δεν σιγουρευτεί ότι μπορεί να ελέγξει τα νερά!
Μύθος : Η ύπνωση σαν θεραπεία από έναν ειδικό, κοστίζει πολύ!
Αλήθεια : Η ύπνωση είναι οικονομικότερη από την κλασσική ψυχανάλυση, και πολλά άλλα είδη ψυχοθεραπείας, απλά λόγω της ταχύτερης πρόσβασης στο υποσυνείδητο, όπου μπορείτε να κάνετε τις αλλαγές που θα σας ωφελήσουν. Το αντίτιμο στην ταχύτερη πρόσβαση, είναι κάποιες εντονότερα φορτισμένες συνεδρίες. Το ψυχικό φορτίο που πρέπει να αποδεσμευτεί είναι το ίδιο, είτε αποδεσμεύεται λίγο-λίγο για πολύ χρόνο, είτε περισσότερο αλλά συντομότερα! Είναι θέμα προσωπικής επιλογής.
Μύθος : Το μυαλό μου είναι πάρα πολύ δυνατό για να υπνωτιστεί.
Αλήθεια : Ένα δυνατό μυαλό είναι ένα πλεονέκτημα στην γρήγορη πρόσβαση της ωφέλειας από την ύπνωση. Μπορεί κάλλιστα να υπνωτιστεί.
Η σχέση του deja vu με την Ύπνωση.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η περίεργη σχέση ύπνωσης, μνήμης και μετά-υπνωτικών εντολών αποτέλεσε τη βάση μιας σειράς πειραμάτων με στόχο την επιλεκτική εμφάνιση του φαινομένου deja vu. Ο ερευνητής Akira O’Connor στο Πανεπιστήμιο του Leeds έθεσε σε ύπνωση μια ομάδα εύκολα υπνωτιζόμενων ανθρώπων. Σε κατάσταση ύπνωσης οι μισοί έπαιξαν ένα παιχνίδι και μετά τους δόθηκε η μετά-υπνωτική εντολή να ξεχάσουν το παιχνίδι που έπαιξαν, αλλά οι άλλοι μισοί δεν έπαιξαν το παιχνίδι και τους δόθηκε η μετά-υπνωτική εντολή να νοιώθουν οικείοι με το παιχνίδι, σαν να είχαν παίξει.
Μετά την ύπνωση, όλοι έπαιξαν το παιχνίδι. Μόνο η δεύτερη ομάδα παρουσίασε πολύ υψηλά ποσοστά deja vu με έντονο χαρακτηριστικό τη σύγχυση, σχετικά με το αν πράγματι είχαν παίξει ή όχι το παιχνίδι και πού(O'Connor, Barnier et al. 2008)!
Μιλώντας για την ύπνωση, πρέπει να τονίσουμε ότι οι μελέτες της ευκολίας για να υπνωτιστεί κάποιος (hypnotizability –μετριέται με τυποποιημένες κλίμακες), έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με διασχιστική διαταραχή ταυτότητας (πρώην σύνδρομο πολλαπλών προσωπικοτήτων), έχουν τον υψηλότερο δείκτη ευκολίας για να υπνωτιστούν, σε σύγκριση με ασθενείς με άλλες διαγνώσεις όπως οι διαταραχές διάθεσης, η κατάθλιψη, η διαταραχή πανικού, οι διαταραχές προσωπικότητας και η σχιζοφρένια καθώς επίσης και από τους μη πάσχοντες ψυχικά ανθρώπους! Όπως αναφέραμε πιο πάνω, η διασχιστική διαταραχή ταυτότητας έχει υψηλά ποσοστά εμφάνισης deja vu. Ακόμα και η κοντινή στην ύπνωση κατάσταση της υπνοβασίας έχει συνδυαστεί με τα φαινόμενα deja vu (Pressman 2009).
Η διασύνδεση ύπνωσης και deja vu είναι εντυπωσιακή!
