Η χειραγώγηση είναι μία από τις πιο αξιόπιστες συμπεριφορές για έναν ναρκισσιστή. Είτε κάποιος έχει διαγνωστεί στο φάσμα του ναρκισσισμού, είτε απλώς παρουσιάζει κάποια από τα χαρακτηριστικά, η χειραγώγηση είναι μια βασική τακτική επίτευξης ενός τελικού σκοπού.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η χειραγώγηση είναι εύκολο να αναγνωριστεί και μπορεί να αποφευχθεί ή να αγνοηθεί, όπως για παράδειγμα ένας πιεστικός πωλητής ή ακόμα και οι πολιτικοί. Εντούτοις, η χειραγώγηση τείνει να είναι πιο συγκαλυμμένη, όταν προέρχεται από έναν αγαπημένο και έμπιστο άνθρωπο.
Η αγάπη συνοδεύεται από ευαλωτότητα. Στα σωστά χέρια, οι ανασφάλειές μας είναι ασφαλείς. Αλλά στα χέρια ενός χειριστικού ανθρώπου, η καλοσύνη και η αγάπη μας αποτελούν πρόσφορο έδαφος για χειραγώγηση. Αυτή μπορεί να είναι άμεση ή συγκαλυμμένη· ασχέτως του τρόπου, η πρόθεση είναι ο έλεγχος και ο πόνος.
Συνήθως, η χειραγώγηση συμβαίνει όταν ο θύτης χρησιμοποιεί προσωπικές και ευαίσθητες πληροφορίες για να αποσταθεροποιήσει το θύμα. Ο σκοπός πίσω από αυτή είναι ο ιδεασμός ή με άλλα λόγια, ότι το θύμα θα οδηγηθεί να πιστέψει κάτι αναληθές ώστε ο θύτης να αποκτήσει – ή να ανακτήσει – τον έλεγχο.
Τόσο η άμεση όσο και η έμμεση χειραγώγηση χρησιμοποιούνται επίσης για να κρατήσουν έναν άνθρωπο εξαρτημένο και προσκολλημένο. Οι υπερβολικές και δραματικές ιστορίες στοχεύουν στο να διατηρήσουν την προσοχή τεταμένη. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι αυτές οι τακτικές δεν υφίστανται επειδή ο εκμεταλλευτής μας αγαπά και γι’ αυτό θέλει να μείνουμε: είναι επειδή η αγάπη, η προσοχή και η προσκόλλησή μας σε αυτόν αρχίζουν να ξεθωριάζουν.
Σκεφτείτε τη σχέση ενός ναρκισσιστή και του/της συντρόφου του/της ως ένα σκοινί. Το σκοινί στην αρχή ήταν επικαλυμμένο με κάτι ελκυστικό και απαλό· χωρίς ακριβώς να το αντιλαμβάνεται το ένα άτομο παγιδεύτηκε μέσα σε αυτό και έφτασε στο σημείο να πιστεύει ότι αγάπη σημαίνει κτήση.
Καθώς η σχέση συνεχίζεται, το σκοινί γίνεται όλο και πιο σφιχτό και ο εκμεταλλευτής αποκτά όλο και μεγαλύτερο έλεγχο. Αλλά όσο η ένταση του σκοινιού αυξάνεται, το ζεστό και απατηλό περιτύλιγμά του αρχίζουν να ξεθωριάζουν και το σκοινί τώρα καίει το θύμα. Η χειραγώγηση χρησιμοποιείται ως μια προσπάθεια να επαναφέρει την δύναμη, το σφίξιμο του σκοινιού και να εμποδίσει την ελευθερία του θύματος.
Οι ναρκισσιστές δεν μπορούν να αποδεχτούν το γεγονός ότι ένας άλλος άνθρωπος δεν θέλει να είναι μαζί τους ή ότι τους απορρίπτει. Θυμηθείτε ότι ένα βασικό χαρακτηριστικό των ναρκισσιστών είναι το παραφουσκωμένο εγώ και μια εσωτερική πεποίθηση ότι όλοι οι άλλοι τον ζηλεύουν. Για εκείνους, είναι απλώς αδύνατο ο/η σύντροφός τους να μην τους αγαπούν.
Αν ο ναρκισσιστής χάσει την προσοχή και την επιβεβαίωση ενός ανθρώπου που πριν ήλεγχε, θα φτάσει σε ακραία μέτρα για να ανακτήσει εκείνο τον έλεγχο μέσω της χειραγώγησης. Κάποιες μέθοδοι χειρισμού είναι άμεσες και θρασύτατες και χρησιμοποιούνται για να ενεργοποιήσουν την ενσυναίσθηση του θύματος. Αυτά τα άτομα δεν θα διστάσουν να απειλήσουν με αυτοκτονία ή να ισχυριστούν ότι την έχουν ήδη σχεδιάσει. Ο σκοπός αυτού είναι να αφυπνίσουν το χαρακτηριστικό της φροντίδας στον κακοποιημένο σύντροφο και έτσι να τον κρατήσουν κοντά τους.
Η αυτοκτονία είναι ένα άμεσο και τρομακτικό εργαλείο που χρησιμοποιείται από τους χειριστικούς, αλλά η επίδρασή της μπορεί να αποφευχθεί, όταν ο σύντροφος την αναγνωρίσει ως ένα απλό εργαλείο, όχι ως την πραγματικότητα, και στη συνέχεια δημιουργήσει όρια. Από την άλλη, η αυτοκτονία δεν είναι μια απλή απειλή, αλλά αν το άτομο αρνηθεί τη βοήθεια, δεν υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει ένας φίλος ή ένας σύντροφος.
Το όριο θα μπορούσε να δηλωθεί ως ακολούθως: «Καταλαβαίνω ότι είσαι συγχυσμένος και θα σε στηρίξω στο να πάρεις ειδική βοήθεια, αλλά δεν μπορείς να εκτοξεύεις απειλές σε εμένα ή να με αναγκάζεις να μείνω μαζί σου για να σε εμποδίσω το να βλάψεις τον εαυτό σου». Μια τέτοια δήλωση θα μπορέσει να διατηρήσει την ατομικότητα και την απόσταση.
Αν οι άμεσες τακτικές χειρισμού δεν λειτουργούν, οι ναρκισσιστές μπορεί να στραφούν σε αυτό που ονομάζεται μικρο-χειραγώγηση. Μοιάζουν με έμμεση και συγκαλυμμένη χειραγώγηση, αλλά στρέφονται ακόμα περισσότερο προς τη συμπόνοια και την ενσυναίσθηση του συντρόφου και προς την αντίληψη του ναρκισσιστή ως το θύμα.
Η μικρο- χειραγώγηση είναι ένας σκόπιμος τρόπος ανακατεύθυνσης του αφηγήματος και η ανάκτηση του ελέγχου των σκέψεων και των συναισθημάτων του ατόμου. Αυτή η μορφή ψυχολογικής κακοποίησης είναι πολύ πιο επικίνδυνη επειδή δημιουργεί ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο το θύμα σπάνια ανακαλύπτει το παιχνίδι που παίζεται.
Ένα παράδειγμα είναι το εξής: «Ο πρώην μου έστελνε συχνά μηνύματα που υποτίθεται ότι δεν προορίζονταν για εμένα και στη συνέχεια θα έστελνε ¨συγγνώμη, πήγαινε αλλού¨. Ή θα μου έστελνε κα μετά θα διέγραφε το μήνυμα ώστε να μην προλάβω να το διαβάσω. Τις πρώτες φορές τον πίστεψα και αφού επέμενα, θα ξεκινούσαμε μια μεγάλη κουβέντα. Μέχρι μια φίλη τελικά να μου πει ότι έδινα στον πρώην μου αυτό που ήθελε: προσοχή».
Ορισμένα θύματα είναι τόσο συνηθισμένα και παγιδευμένα μέσα σε αυτό που δέχονται ως δεδομένους τους χειρισμούς αυτούς και παραμένουν στην κατάσταση. Άλλοι αρχίζουν να ακούνε εκείνη τη μικρή, αδύναμη φωνή που αμφισβητεί τους φόβους, τις αμφιβολίες και τις ενοχές. Ένας ναρκισσιστής ποτέ δεν θέλει την αγάπη ενός συντρόφου, τη στήριξη και τη φιλία του. Μοναδικός σκοπός κάθε σχέσης είναι απλώς η εκπλήρωση των δικών του θέλω και απαιτήσεων.
