Η ηλιθιότητα δεν είναι μόνο αδυναμία, είναι και ασχήμια.
Γνωρίζουμε, νιώθουμε πως είμαστε ανώτεροι από τον βρομιάρη που δεν τραβάει το καζανάκι στις δημόσιες τουαλέτες ή από την πλούσια κυρία που νομίζει πως μπορεί να κάνει ό,τι θέλει επειδή έχει χρήματα, όμως παρ’ όλα αυτά, η αξία μας δεν αρκεί για να υπερκεράσουμε την ηλιθιότητά τους.
Το αντίθετο μάλιστα! Ανάλογα με την αγανάκτησή μας απέναντί τους, ανάλογα με την επιθυμία μας να τους εξαφανίσουμε από προσώπου γης, τους χαρακτηρίζουμε ηλίθιους ή ηλίθιες, όντα που προκαλούν την απώθηση της καλής προαίρεσης και της αγάπης.
Έτσι, την ίδια ακριβώς στιγμή που η ηλιθιότητα βασίζεται σε μια επίσημη ηθική απόφαση, αποκτά μια συναισθηματική σχέση, με άλλα λόγια, μετατρέπεται σε συναίσθημα , με αρνητικό πρόσημο, που μας ωθεί να αποκηρύξουμε την ανθρώπινη υπόστασή μας μέσω ενός επιδερμικού αντανακλαστικού.
****
Ο κύκλος που αποκάλεσα κινούμενη άμμο συνίσταται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει διαπίστωση της ηλιθιότητας: λόγω του ιδιαίτερα μεταδοτικού χαρακτήρα της, οι ηλίθιοι μεταδίδουν την ηλιθιότητα αμέσως ή σχεδόν αμέσως. Όταν αναγνωρίζουμε ότι κάποιος είναι ηλίθιος, αρχίζουμε να μετατρεπόμαστε σε ηλίθιο, μια και αυτό σημαίνει πως χάνουμε την ψυχραιμία μας και τις αναλυτικές μας ικανότητες. Άρα, όσο περισσότερο προσπαθείτε να ξεφύγετε από τους ηλίθιους, τόσο περισσότερο βοηθάτε έναν ακόμα ηλίθιο να γεννηθεί — μέσα σας. Κατάσταση εφιαλτική, χειρότερη και από ταινία επιστημονικής φαντασίας, που εξηγεί και φωτίζει την πανικόβλητη αντίδρασή σας.
Η προσπάθεια να σπάσει ο κύκλος οδήγησε σε ορισμένες φιλοσοφικές, μυθολογικές και άλλες παρατηρήσεις. Για να παρουσιάσουμε μια συνοπτική περίληψη, δε διέφυγε της προσοχής κανενός το γεγονός ότι έχουμε την τάση να συμπαθούμε τα συμπαθητικά άτομα και να χαμογελάμε σ’ εκείνους που μας χαμογελούν: και πάλι, πρόκειται για έναν κύκλο -αυτή τη φορά ενάρετο- όπου το φαινόμενο που ονομάζουμε αγάπη (ή, εάν προτιμάτε, καλή προαίρεση) είναι ικανό να αυτοτροφοδοτείται μέσω της αλληλεπίδρασης μεταξύ των στοιχείων του.
Όμως, δεδομένου του γεγονότος ότι η ηλιθιότητα προκαλεί το ακριβώς αντίθετο φαινόμενο και μας παρασύρει σε μια εχθρική αντίδραση, η λύση πρέπει οπωσδήποτε να συνίσταται στην αντιστροφή της δυναμικής του συναισθήματος. Η λύση του προβλήματος θα βρισκόταν, λοιπόν, πολύ απλά στο να αλλάξουμε την πορεία των πραγμάτων, όπως διαβάζουμε σε διάφορα έντυπα, στο να απαντήσουμε στο μίσος με αγάπη, στο να συγχωρήσουμε τις προσβολές, να ανατρέφουμε την ίδια μας την έκφραση, να στρέψουμε το άλλο μάγουλο – εν συντομία, να χαμογελάσετε σ’ αυτό το καταραμένο ζώο που σας τη δίνει στα νεύρα, διότι μόνο η δική σας γενναιοδωρία θα μπορέσει να σας βοηθήσει -και εσάς και εκείνο- να επιστρέψετε σε μια καλύτερη ανθρώπινη υπόσταση.
Δυστυχώς, η εν λόγω πρόταση, την οποία θα ονόμαζα υπέρβαση, ενέχει μια δυσκολία που όλος ο κόσμος έχει συναντήσει. Η ηθική υπέρβαση προϋποθέτει όντως να αντιταχθούμε σε όλες τις δυνάμεις που τείνουν προς τη διένεξη, συνεπώς να διακόψουμε τη λογική των αιτίων και των συνεπειών, με δυο λόγια, να διακόψουμε την πορεία των πραγμάτων για να αντιστρέψουμε τη ροή τους. Ωστόσο, αυτό φαίνεται όχι μόνο πολύ δύσκολο να γίνει, αλλά και παράλογο, σύμφωνα με τους κανόνες της λογικής.
Πού, σας ερωτώ θα βρείτε τη δύναμη να κλείσετε το μάτι συνωμοτικά στον βλάκα που σας μειώνει ή να χαμογελάσετε στο βούρλο που καταστρέφει συνειδητά όλες σας τις προσπάθειες; Από πού μπορεί να προέλθει αυτή η υπέρμετρη δύναμη απέναντι στην ηλιθιότητα;
Ο ανυπέρβλητος αρνητισμός της ηλιθιότητας εμφανίζεται περισσότερο ως ένα γεγονός το οποίο, όπως και όλα τα άλλα, δεν αποτελεί αυτό καθεαυτό ένα κακό, μολονότι μας κάνει να υποφέρουμε. Διότι, όπως όλοι γνωρίζουν, ένα γεγονός έχει πάντοτε αμφίσημη αξία· μπορεί να έχει καλή ή κακή έκβαση• περισσότερο ή λιγότερο καλή, περισσότερο ή λιγότερο κακή έκβαση· αυτό δεν καθορίζεται εκ των προτέρων, παρόλο που μπορεί να γίνει αντιληπτό με σχέσεις αιτιότητας• τελικά, ένα γεγονός είναι η πραγματικότητα τη στιγμή που ξεπηδά γυμνή κι ευάλωτη όπως ένα νεογέννητο το οποίο είναι ευμετάβλητο.
Και εφόσον μιλάμε για τον ηλίθιο που σας βασανίζει όλη μέρα με τα χοντροκομμένα σχόλιά του, ο εν λόγω βλάκας είναι προφανώς ευμετάβλητος, συνιστά σαφέστατα ένα είδος πρόσκλησης. Ναι, σας καλεί. Αλλά δε σας καλεί ούτε να βιαιοπραγήσετε (αυτό θα σας έκανε να πέσετε μέσα στην κινούμενη άμμο)
ούτε να αγιάσετε (αν και… αν μπορείτε, μη διστάσετε να το κάνετε): σας καλεί να περάσετε μια δοκιμασία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να θεωρήσετε πως το άτομο αυτό σας δίνει την ευκαιρία να περάσετε τη δοκιμασία της ηθικής αξίας, στην οποία αναφέρεστε, δικαίως, όταν δηλώνετε ότι πρόκειται για ηλίθιο και την οποία, στην προσπάθειά σας να γίνετε άνθρωποι, προσπαθείτε να προσδώσετε στον ίδιο σας τον εαυτό.
Απ’ όπου συμπεραίνω:
Εκεί όπου υπάρχει η ηλιθιότηταπρέπει να αναφύεται η αξία σας.
Αποτελέσματα αναζήτησης
Αποτελέσματα ιστού
Τι να κάνεις με τους ηλίθιους
Maxime Rovere
via
