Στην πραγματικότητα δεν μπορούμε να μιλήσουμε για το «φυσιολογικό» και το «αφύσικο» μυαλό.
Αν το σκεφτείτε, κάτι, το οποίο θεωρείται κάπου φυσιολογικό, σε κάποιο άλλο μέρος και άλλη χρονική περίοδο, θα μπορούσε να θεωρείται παθολογικό.
Το μυαλό και η ανθρώπινη συμπεριφορά εκδηλώνονται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και ένα «αφύσικο» μυαλό ή μια ασυνήθιστη συμπεριφορά δεν σημαίνει απαραίτητα πως υπάρχει κάποιο πρόβλημα.
Παρόλα αυτά, είναι καλό να θυμόμαστε πως το μυαλό μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα ή να γίνει χειρότερα.
Αυτό συμβαίνει όταν κάποιος αναπτύσσει ιδέες και συμπεριφορές που συστηματικά καταστρέφουν τον εαυτό του ή τους γύρω του.
Ή υπάρχει έντονη δυσκολία στη διάκριση μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού.
«Οι αλυσίδες της σκλαβιάς δένουν μόνο τα χέρια: το μυαλό είναι αυτό που κάνει κάποιον ελεύθερο ή σκλάβο»
– Franz Grillparzer-
Η μεγαλύτερη δυσκολία στα άτομα με ψυχολογικά προβλήματα είναι ότι πολλές φορές το άτομο δεν ξέρει πως έχει αυτά τα προβλήματα.
Σε γενικές γραμμές είναι μια αντίστροφη σχέση:
όσο χειρότερα τα προβλήματα, τόση περισσότερη είναι και η άγνοια του ατόμου προς αυτά.
Αυτό συμβαίνει επειδή το πρόβλημα προέρχεται από το μυαλό και είναι το ίδιο μυαλό που πραγματοποιεί την αξιολόγηση.
Είναι επομένως σημαντικό να δώσουμε προσοχή στα συμπτώματα.
Ορίζονται ως χαρακτηριστικά ή σημάδια στην συμπεριφορά.
Δεν είναι αποδεικτικά αλλά μπορούν να υποδείξουν την παρουσία κάποιου είδους ψυχικής δυσκολίας.
Σε αυτό το άρθρο θα μοιραστούμε 7 από αυτά.
Αντίληψη και προβλήματα στο μυαλό
Αντίληψη είναι η ικανότητα να κατανοούμε τον κόσμο με τις αισθήσεις.
Με την ακοή, την όραση, την αφή, την γεύση και την όσφρηση.
Ένα μυαλό που λειτουργεί σωστά είναι ικανό να αντιληφθεί χρώματα, μυρωδιές, σχήματα κτλ. όπως είναι το καθένα.
Φυσικά με ένα όριο.
Το αντιληπτικό μας σύστημα είναι ειδικό στο να «παίζει παιχνίδια» μαζί μας αλλά αυτό δε σημαίνει πως το μυαλό μας έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα.
Για να καθορίσουμε αν έχει πρόβλημα ή όχι, ένα
αντιληπτικό
στοιχείο βρίσκεται στην αξιολόγηση του αν αυτά τα «παιχνίδια» οριοθετούν την ζωή μας:
Σε ποιο βαθμό και τι
προβλήματα
προκαλούν.
Κάποιες φορές το μυαλό μας αντιλαμβάνεται κάτι που δεν υπάρχει πραγματικά.
Βλέπουμε ή ακούμε κάτι που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.
Η εμπειρία είναι σαν κάτι πολύ αληθινό ακόμα και αν δεν είναι.
Είναι συνηθισμένο για παράδειγμα όταν είμαστε μόνοι μας ή όταν αφαιρούμαστε: σε τέτοιες καταστάσεις το μυαλό μας ενισχύει την ένταση οποιουδήποτε ερεθίσματος.
Το πρόβλημα εγείρεται όταν αυτό γίνεται συνέχεια ή όταν η ανησυχία που προκαλείται είναι εντελώς αβάσιμη.
Η οργάνωση των σκέψεων
Είναι κατανοητό πως όλοι έχουμε στιγμές ή φάσεις που είμαστε πιο «διεσπαρμένοι.»
Αλλάζουμε θέματα από το ένα στο άλλο, από την μια δραστηριότητα στην άλλη χωρίς σειρά. Το άγχος μπορεί να κάνει αυτό το χάος να φανεί ακόμα πιο χαοτικό.
Γενικά, η συνέπεια είναι «απλώς» περισσότερο άγχος.
Το πρόβλημα προκύπτει όταν αυτό προκαλεί ασυναρτησίες και συμβαίνει σχεδόν συνέχεια.
Αυτού του είδους οι ασυναρτησίες αναφέρονται στην αδυναμία να ακολουθηθεί μια σειρά στις σκέψεις και στις συζητήσεις και στην εναλλαγή ιδεών χωρίς καμιά προφανή σύνδεση μεταξύ τους.
Περιορισμός των σκέψεων
Ο περιορισμός των σκέψεων υποδεικνύει το προβληματισμένο μυαλό ενός ατόμου όταν έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Το πιο γνωστό είναι η σταθεροποίηση.
Οι δύσκαμπτες ή οι έντονες πεποιθήσεις για τον εαυτό του είναι πρόβλημα.
Αλλά όταν επίσης αφαιρείται από την πραγματικότητα, αυτό μπορεί να γίνει πηγή μεγάλης οδύνης.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο για κάποιον που έχει παράλογες πεποιθήσεις αλλά μπορεί να τις διαχειριστεί.
Αυτό είναι πως δεν του προκαλούν ένταση ούτε συχνά προβλήματα.
Σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να μιλήσουμε για μια δυσανεξία.
Αλλά αν αυτή η σταθερή πεποίθηση προκαλέσει μεγάλη δόση οδύνης μιλάμε για ένα πρόβλημα σε άλλο επίπεδο.
Κατάσταση συνείδησης
Στην καθημερινότητα μας πολλά πράγματα ξεφεύγουν από την συνείδηση μας.
Αυτό είναι τυπικό ενός «φυσιολογικού» μυαλού.
Αυτό συμβαίνει όταν π.χ. σηκωνόμαστε για να κάνουμε κάτι και μόλις σταθούμε στα πόδια μας ξεχνάμε ή εγκαταλείπουμε επίτηδες τις προθέσεις μας.
Αν αυτές οι διαφυγές της συνείδησης γίνουν πιο συχνές ή αν περιλαμβάνουν σημαντικά γεγονότα, μπορούμε να μιλήσουμε για πρόβλημα στο μυαλό.
Αν κάποιος κάνει κάτι και στη συνέχεια δεν ξέρει γιατί και πως το έκανε, τότε έχουμε ένα καλό λόγο να υποπτευόμαστε ένα πρόβλημα.
Το μυαλό και η προσοχή
Τα προβλήματα προσοχής συνδέονται με την απουσία ή την υπέρβαση της συγκέντρωσης.
Όταν υπάρχει απουσία συγκέντρωσης, το μυαλό «χορεύει» από την μια μεριά στην άλλη χωρίς σκοπό.
Για παράδειγμα, το άτομο αδυνατεί να ακολουθήσει οδηγίες ανά βήμα.
Από την άλλη, όταν υπάρχει υπερβολική συγκέντρωση το άτομο χάνει την περιφερειακή του εστίαση.
Αυτό σημαίνει πως χάνει την επαφή με το περιβάλλον όταν συγκεντρώνεται σε κάτι.
Προφανώς, για να γίνει ψυχικό πρόβλημα, το σύμπτωμα πρέπει να είναι δριμύ και να διαρκέσει για ένα χρονικό διάστημα που ορίζεται από τα κριτήρια της διάγνωσης.
Μνήμη και αναγνώριση
Η αποτυχία της μνήμης να αναγνωρίσει μπορεί να έχει πολλές αιτίες.
Προκύπτει από το άγχος, κούραση, υπερβολικά ερεθίσματα κ.α.
Η ανθρώπινη μνήμη δεν είναι ίδια με αυτή ενός υπολογιστή.
Τα συναισθήματα μας έχουν μεγάλη επιρροή στο βάθος στο οποίο καταχωρούμε γεγονότα ή καταστάσεις.
Αυτό που κάποιοι αποκαλούν κενά μνήμης ή μερική ή ολική αμνησία σημαντικών γεγονότων, αποτελούν ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά στο μυαλό.
Τα συχνά κενά μνήμης και η αδυναμία αναγνώρισης γεγονότων στα οποία το άτομο συμμετείχε είναι βάσιμα αίτια ενός προβλήματος.
Η έκφραση και το μυαλό
Η έκφραση είναι το κύριο μέσο της σκέψης.
Η καθαρή έκφραση δηλώνει ένα καθαρό μυαλό.
Από την άλλη, όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο μυαλό, παρουσιάζεται από την μπερδεμένη, αποδιοργανωμένη έκφραση και την εκδήλωση ασυναρτησιών.
Στο πεδίο της έκφρασης μπορούμε επίσης να περιλάβουμε μορφές έκφρασης που δεν είναι απαραίτητα λεκτικές, όπως ο τόνος της φωνής και οι χειρονομίες.
Κάποιος που δεν μπορεί να κρατήσει σταθερό το βλέμμα του ή κάνει υπερβολικές κινήσεις όταν μιλά έχει επίσης πρόβλημα.
Θυμηθείτε, πως σε αυτή την περίπτωση όπως και στα υπόλοιπα συμπτώματα που αναφέρθηκαν, είναι απαραίτητο ένας επαγγελματίας να πραγματοποιήσει την αξιολόγηση.
