Η επιθυμία να μπορούμε να προβλέπουμε το μέλλον είναι τόσο παλιά, όσο και η ανθρώπινη φύση. Ο κόσμος επιδίωκε να συμβουλευτεί τους μάντεις, αποδίδοντας τους αίγλη και μεγάλες τιμές. Όχι όλες τις εποχές βέβαια. Σε κάποιες περιόδους τους χαρακτηρίζανε ως μάγους ή μάγισσες και τους καίγανε στην πυρά.
Οι αντιφατικές και ακραίες αντιδράσεις προκαλούνται από μια κοινή αιτία. Πως η ικανότητα κάποιου να προβλέπει το μέλλον συνυφαίνεται με την ύπαρξη υπεράνθρωπης δύναμης.
Η επίδραση της επιστήμης
Με την πάροδο των χρόνων, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να θεωρούν έγκυρη την επιστημονική κοινότητα, εκφράστηκε η επιθυμία να χρησιμοποιηθεί η επιστήμη στην πρόγνωση του μέλλοντος.
Ωστόσο οι επιστήμονες χρησιμοποιούν ένα διαφορετικό λεξιλόγιο από ο,τι οι μάντεις ή οι μάγοι. Μιλούν για μαθηματικούς υπολογισμούς, αντί για οιωνούς, για φυσικούς νόμους, αντί για μοίρα, για κατανομή πιθανοτήτων, αντί για τύχη.
Παραδόξως, οι επιστήμονες συνήθως περιφρονούν τις απόψεις που ασχολούνται με τη μελλοντολογία. Η αντίδραση τους δεν είναι δικαιολογημένη, καθώς η ίδια η επιστημονική μεθοδολογία περιστρέφεται γύρω από την πρόγνωση. Από την παρατήρηση περιστατικών του παρελθόντος συνάγουν νόμους. Αν επαληθευτούν τα αποτελέσματα, προσβλέπουν σε μελλοντικές εκτιμήσεις.
Μόλις μια δεκαετία πίσω
Ένα μέρος των αλλαγών επιβάλλεται, ενώ ένα άλλο προκαλείται από τις τεχνολογικές κυρίως εξελίξεις. Οποιοσδήποτε και αν είναι ο λόγος, γεγονός παραμένει πως πολλά πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Αλλαγές που όχι μόνο έχουν παρασύρει τις καταναλωτικές μας συνήθειες, αλλά κυριολεκτικά έχουν ανατρέψει την καθημερινότητα μας.
Αν και είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, έχουν περάσει μόλις 10 χρόνια από τότε που το YouTube έκλεισε τα πρώτα του γενέθλια. Το Android ήταν μια μικρή startup, στην οποία μόλις είχε επενδύσει η Google. Το Twitter δεν είχε εμφανιστεί ακόμα, ενώ το Facebook μέτραγε δύο χρόνια ζωής και λίγες χιλιάδες μέλη που φάνταζαν τότε ως εντυπωσιακή επιτυχία.
Σήμερα το YouTube έχει πάνω από ένα δισεκατομμύριο χρήστες. Ακόμα μεγαλύτερος είναι ο αριθμός εκείνων που χρησιμοποιούν Android στα κινητά τους, ενώ το Facebook πλησιάζει με γοργούς ρυθμούς τα 2 δισεκατομμύρια ενεργά μέλη.
Το μέλλον την επόμενη δεκαετία
Για να μαντέψουμε σωστά πώς θα μοιάζει ο κόσμος μας σε 10 χρόνια από τώρα, σίγουρα χρειάζεται λίγη (ή πολύ) τύχη. Αλλά μόνο αυτό δεν αρκεί. Χρειάζεται να γνωρίζουμε καλά τις σημερινές συνθήκες. Είναι η βάση που θα καθορίσει τις εξελίξεις. Τα επιστημονικά πειράματα και τις πειραματικές εφαρμογές που βρίσκονται σε διαδικασία ανάπτυξης.
Ήδη πολλά δισεκατομμύρια επενδύονται από τεχνολογικούς γίγαντες, με σκοπό τη δημιουργία της νέας γενιάς συσκευών που θα αντικαταστήσουν τους υπολογιστές, τα κινητά τηλέφωνα, τις οθόνες. Το επόμενο στάδιο είναι όλα αυτά να τα φοράμε. Μια ιδέα έχουμε πάρει από τα Google Glass, αλλά αναμένεται να είναι πολύ πιο κομψά και χρηστικά.
Ζούμε σε μια συναρπαστική εποχή, ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων. Η εκμετάλλευση της άφθονης ηλιακής ενέργειας, η εξέλιξη της 3D εκτύπωσης, οι ρομποτικές εφαρμογές, αυτοκίνητα που δεν θα χρειάζονται οδηγό, οι ταχύτατοι σιδηρόδρομοι, οι συναλλαγές αποκλειστικά με ψηφιακό χρήμα, νέες πολύ πιο αποδοτικές καλλιέργειες. Όλα αυτά είναι πλέον τόσο κοντά.
Παραδείγματα επιτυχημένων προβλέψεων
Όποιος αφουγκράζεται και διαισθάνεται σωστά τα μηνύματα, απολαμβάνει ένα επενδυτικό πλεονέκτημα.
Πριν μια δεκαετία ακριβώς, η Apple έβγαζε στην αγορά το iPod, δύο χρόνια πριν δημιουργήσει το iPhone. Όποιος είχε προβλέψει από τότε την επιτυχή είσοδο της στην αγορά των κινητών τηλεφώνων και είχε αγοράσει μετοχές της, θα είχε 15πλασιάσει τα χρήματα του.
Την ίδια περίοδο η Priceline μόλις αποκτούσε το booking.com. Κατάφερε να είναι εδώ και καιρό ο μεγαλύτερος on-line ταξιδιωτικός πράκτορας παγκόσμια, μεγεθύνοντας τη χρηματιστηριακή της αξία 45 φορές!
Δέκα χρόνια έκλεισαν από τότε που η Amazon εφάρμοσε για πρώτη φορά το Prime membership. Από ετήσιες πωλήσεις της τάξεως των 7 δισεκατομμυρίων, σκαρφάλωσε στα 100 εκατομμύρια. Η κεφαλαιοποίηση της; 15 φορές επάνω!
Κοιτώντας μια δεκαετία πίσω, θα δούμε την Netflix να ξεπερνάει για πρώτη φορά τους 4 εκατομμύρια συνδρομητές. Σήμερα έχει πάνω από 50 εκατομμύρια, με χρηματιστηριακή αξία 25 φορές μεγαλύτερη!
Το αναψυκτικό Monster έκλεινε μόλις 3 χρόνια ζωής και για πρώτη φορά η αύξηση των πωλήσεων έδειχνε πως θα ήταν ο βασικός ανταγωνιστής του Red Bull. Η μετοχή της 12πλασιάστηκε σε σχέση με την αξία που είχε πριν 10 χρόνια.
Internet of Things
Ένα από τα δεδομένα που είμαστε σίγουροι είναι πως έχει ξεκινήσει η επόμενη φιλόδοξη τεχνολογική πραγματικότητα, με την ονομασία Internet of Things. Δηλαδή τη διασύνδεση κάθε αντικειμένου που χρησιμοποιεί ηλεκτρικό ρεύμα, ανθρώπων και δεδομένων.
Δεκάδες δισεκατομμύρια συσκευές θα διαθέτουν τσιπάκια και αισθητήρες. Με άλλα λόγια, θα «κοινωνικοποιηθούν» με το να συνδεθούν στο Ίντερνετ συλλέγοντας και ανταλλάσσοντας δεδομένα. Η αυτοματοποιημένη παροχή της πληροφορίας από τα ίδια τα αντικείμενα, που καθιστά περιττή την ανθρώπινη παρέμβαση.
Η ιδέα είναι εφικτή, γιατί στηρίζεται σε δύο μείζονες τεχνολογικές εξελίξεις: την ψηφιοποίηση όλο και περισσότερων μηχανών και την επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων. Θα υπάρξει ένα γιγάντιο δίκτυο που θα συνδέει ανθρώπους, ηλεκτρονικές συσκευές και δεδομένα, ένα σύστημα ενός τρισεκατομμυρίου αισθητήρων.
Η διαχείριση των δεδομένων θα γίνεται από υπολογιστές όπου θα έχουν τη δυνατότητα υπολογισμού με ταχύτητα ισοδύναμη ενός ανθρώπινου εγκεφάλου.
Η νέα επανάσταση στην υγεία
Ο πρωταγωνιστικός ρόλος που θα παίξουν στον χώρο της υγείας οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, όπως η Google, η Apple, η Facebook, η Microsoft, είναι δεδομένος. Θα παραμεριστεί ή θα μεταμορφωθεί ο ρόλος των παραδοσιακών φαρμακοβιομηχανιών και των υφιστάμενων ιδρυμάτων υγειονομικής περίθαλψης.
Νέες εξελιγμένες συσκευές θα κάνουν διαγνώσεις, με πρόδρομο να αποτελούν τα σημερινά έξυπνα ρολόγια. Βιομετρικοί αισθητήρες θα φοριούνται, ανιχνεύοντας και κυρίως προλαμβάνοντας ασθένειες πριν καν εκδηλωθούν.
Επίσης η επιστημονική εξέλιξη θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε την αιτία του καρκίνου, των καρδιακών παθήσεων και άλλων σοβαρών ασθενειών. Η ρομποτική χειρουργική θα μπορεί να διεξάγει επεμβάσεις τέλεια και οικονομικά. Ακόμα και μέρη που δεν θα υπάρχουν γιατροί, όπως τα πεδία μάχης ή τα μικρά απομακρυσμένα νησιά.
Πιθανότατα θα υπάρχει η δυνατότητα κλωνοποίησης οργάνων από το δικό μας DNA. Καινούργια καρδιά ή νέο συκώτι θα μπορούν να αντικαταστήσουν τα προβληματικά.
Συμπέρασμα
Ακούμε συχνά πως το μέλλον δεν μπορεί να προβλεφθεί. Και όμως κανείς δεν βάζει στη βαλίτσα του παλτό, γάντια και κασκόλ όταν επισκέπτεται το καλοκαίρι την Ελλάδα. Επίσης μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια λίγων λεπτών ή και δευτερολέπτων τον χρόνο άφιξης ενός αεροπλάνου από τη Νέα Υόρκη στην Αθήνα.
Ο σωστός ισχυρισμός είναι πως το μέλλον δεν μπορεί να προβλεφτεί με ακρίβεια.
Για να προβλέψουμε το μέλλον, πρέπει πρώτα να ανακαλύψουμε τους περιορισμούς που πρέπει να ικανοποιηθούν. Κατόπιν τους νόμους που έχουν επηρεάσει το παρελθόν και που κατά πάσα πιθανότητα θα κάνουν το ίδιο και στο μέλλον.
Το πιο δύσκολο δεν είναι πάντα να βρούμε τις ποιοτικότερες και πιο χρηστικές καινοτομίες. Η εμπειρία έχει δείξει πως οι εφαρμογές που επικρατούν τελικά είναι αυτές που ταίριαζαν περισσότερο στην εποχή.
Ο συγχρονισμός με τις ανάγκες αποδεικνύεται ο βασικότερος παράγοντας. Αν μια καινοτομία βγει πιο γρήγορα ή πιο αργά, ξεκινάει με μειονέκτημα. Έστω και αν είναι καλύτερη από μία άλλη που μπορεί ευκολότερα να αφομοιώσει ο κόσμος.
Είναι δύσκολο να κάνεις προβλέψεις. Ειδικά για το μέλλον, είχε πει ο Mark Twain.
__________________
* Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα (www.ependytes.com).
Πηγή: liberal.gr
