Καθώς στεκόταν μπρος στην τάξη της την Ε’ δημοτικού, την πρώτη ημέρα
του σχολείου η νέα Δασκάλα του σχολείου, η κυρία Τζοβάνα είπε στα παιδιά
ένα ψέμα. Όπως οι περισσότερες δασκάλες, κοίταξε τους μαθητές της και
είπε ότι τους αγαπούσε όλους το ίδιο. Ότι όλοι τους ήταν καλά παιδιά.
Αλλά αυτό δεν ήταν αλήθεια. Ένα παιδί ήταν διαφορετικό και της
προξενούσε απέχθεια. Κάπου στο βάθος, μόνο του, με χαμηλωμένο το κεφάλι
ήταν ένα μικρό αγόρι, ο Μανούσος. Ο Μανούσος δεν έπαιζε με τα άλλα
παιδιά. Ήταν παραμελημένος με τσαλακωμένα πάντα ρούχα. Ανέδιδε διάφορες
οσμές, σημάδι ότι χρειαζόταν μπάνιο. Δεν μιλούσε ποτέ, δεν απαντούσε
στις ερωτήσεις. Η πρώτη σκέψη της Δασκάλας ήταν «Τι μπελάς μου φορτώθηκε
φέτος. Αυτό το χαζό παιδί μου χαλάει την αρμονία της τάξης. Τι μου το
φέρανε εδώ; Άντε τώρα, εγώ πρέπει να κανονίζω να πάει σε κανένα ίδρυμα.»
Φερόταν όσο μπορούσε καλύτερα στο Μανούσο επιστρατεύοντας το ψεύτικο
χαμόγελο και την υπομονή της. Αλλά αυτός ποτέ δεν μιλούσε.
Η Τζοβάνα το αποφάσισε, δεν μπορούσε να γίνει τίποτε άλλο. Ο Μανούσος
έπρεπε να φύγει από τη τάξη της. Με αυτό το σκοπό λοιπόν, θα έπρεπε να
συντάξει τα απαραίτητα έγγραφα για το μπελά που την βρήκε, για να
καλέσει την κοινωνική υπηρεσία να τον πάνε κάπου αλλού. Μία συγκεκριμένη
παράγραφος της αναφοράς ζητούσε το ιστορικό του μαθητή. «Ω Θεέ μου,
πρέπει να κοιτάξω και τον ατομικό φάκελο και όλα τα χαρτιά αυτού του
χαζού. Αυτό σημαίνει ότι ένα απόγευμα πρέπει να το χαραμίσω για αυτόν.
Τι να κάνω, αφού είναι για το καλό της τάξης και τη δική μου ψυχική
ηρεμία θα πρέπει να το κάνω.» Ένα απόγευμα λοιπόν αποφάσισε να κάνει
αυτή την αγγαρεία. Σε ένα σκονισμένο αρχείο, μπόρεσε και βρήκε την πρώτη
αναφορά. Η δασκάλα της Α’ δημοτικού έγραφε: «Ο Μανούσος είναι ένα
φωτεινό παιδί, πανέξυπνο, με έτοιμο πάντα το χαμόγελο. Κάνει τις
εργασίες του σωστά και προσεγμένα, και έχει καλούς τρόπους. Είναι χαρά
να τον έχουμε κοντά μας»
Με περιέργεια έψαχνε να βρει τη δεύτερη αναφορά. Σε μία ντουλάπα
βρέθηκε. Η δασκάλα της Β’ δημοτικού έγραφε: «Ο Μανούσος είναι άριστος
μαθητής. Αγαπητός από τους συμμαθητές του, αλλά φαίνεται
προβληματισμένος εξ αιτίας της μητέρας του, που έχει μια ανίατη
ασθένεια, η ζωή στο σπίτι θα είναι δύσκολη». Με αγωνία έψαχνε τη τρίτη
αναφορά. Θα υπήρχε άραγε; Σε ένα άσχετο φάκελο, τελικά βρέθηκε. Η
δασκάλα της Γ’ δημοτικού έγραφε: «Η μητέρα του δεν έχει επαφή με τη
πραγματικότητα εδώ και μήνες στο νοσοκομείο, ο πατέρας του είναι
χαμένος, ο Μανούσος ώρες – ώρες κοιτάζει απόμακρα το ταβάνι και δεν
δείχνει το ίδιο ενδιαφέρον να κάνει τις σχολικές του εργασίες όπως και
παλαιότερα. Του φέρομαι με επιείκεια και προσπαθώ να μην τον ζορίζω». Η
Τζοβάνα έψαχνε σε όλο το αρχείο για τη τέταρτη αναφορά, πέταγε τους
φακέλους στο πάτωμα, δεν την ενδιέφερε πια να κρατήσει καμία ταξινόμηση
σε αυτό το άθλιο αρχείο. Κάπου τελικά σε αυτό το χάος βρέθηκε και η
τέταρτη αναφορά. Η δασκάλα της Δ’ δημοτικού έγραφε: «Ο Μανούσος έχασε τη
μητέρα του και ο πατέρας του πίνει. Ο Μανούσος έκλαιγε συχνά και έλεγε:
«Που είναι η μανούλα μου; Που είναι η μανούλα μου;» συνεχώς. Του
εξηγήθηκε πως έχει η κατάσταση αλλά δεν φαίνεται να το καταλαβαίνει. Δεν
δείχνει πια ενδιαφέρον για το σχολείο.» Η κυρία Τζοβάνα τακτοποίησε
όπως-όπως (δηλαδή όπως ακριβώς το βρήκε) το ανάστατο αρχείο και πήγε
σπίτι της. Έσκισε τα χαρτιά αποπομπής του Μανούσου που ετοίμαζε. Εκείνο
το βράδυ αισθανόταν περισσότερο ζωντανή από ότι συνήθως, αλλά και πολύ
μα πολύ πιο μόνη. Αναρωτήθηκε τι αληθινή χρησιμότητα είχε το να μαθαίνει
γραφή, ανάγνωση και αριθμητική στα παιδιά. Την επόμενη μέρα, στο
διάλλειμα, όλα τα παιδιά βγήκαν για να παίξουν. Όλα εκτός από το
διαφορετικό παιδί. «Μανούσο, του είπε, η μανούλα σου πήγε στον ουρανό,
αλλά αν σου λείπει, μπορείς να θεωρείς εμένα σαν μανούλα σου από εδώ και
πέρα.» Αγκάλιασε με δύναμη το παιδί. Ο Μανούσος δεν είπε τίποτα. Από
εκείνη τη μέρα η κυρία Τζοβάνα συνειδητά, δεν αγαπούσε το ίδιο όλα τα
παιδιά της τάξης της. Ένα από τα παιδιά το αγαπούσε περισσότερο, το
θεωρούσε πια δικό της και δεν έχανε ευκαιρία να το δείξει. Του μιλούσε
πια όπως ακριβώς και στα υπόλοιπα, το κράταγε μία ώρα παραπάνω για να
του μαθαίνει νέα πράγματα, του αγόραζε πράγματα, το πήγαινε με τα πόδια
μέχρι το σπίτι του, του έκανε μπάνιο, του σιδέρωνε τα ρούχα σε ένα σπίτι
όπου ο πατέρας έλειπε, και οι γειτόνισσες πότε η μια, πότε η άλλη
φέρναν φαγητό. Σιγά-σιγά το παιδί αντιδρούσε και ξαναγινόταν ομιλητικό
και ζωντανό. Ενδιαφερόταν και πάλι για τα μαθήματά του. Στο τέλος της
χρονιάς ήταν έθιμο οι γονείς των παιδιών να δίνουν ένα δώρο στη Δασκάλα.
Όλα ήταν διπλωμένα σε πολύχρωμα χαρτιά με ωραίους φιόγκους, και η
Δασκάλα τα άνοιγε με ευχαρίστηση και όλα τα παιδιά χειροκροτούσανε για
το κάθε δώρο, το οποίο το κάθε ένα συναγωνιζότανε το άλλο. Αφού τελείωσε
η γιορτή, η κυρία Τζοβάνα πήγε το Μανούσο στο σπίτι για τελευταία φορά.
Ένας θείος του θα τον έπαιρνε μακριά, για πάντα. Η κυρία Τζοβάνα φίλησε
το Μανούσο για τελευταία φορά. Το παιδί, δειλά, της έδωσε κάτι που είχε
τυλιγμένο σε μία χαρτοσακούλα του μανάβη. Ακολούθησαν οι αποχαιρετισμοί
και οι ευχαριστίες των συγγενών. Η κυρία Τζοβάνα θυμήθηκε το πακετάκι
μόνο αφού έφτασε σπίτι της. Το άνοιξε και βρήκε μέσα ένα βραχιόλι,
τίποτα ιδιαίτερο, ένα φτηνό χιλιοφορεμένο βραχιόλι που λείπανε μερικές
χάντρες του και ένα χρησιμοποιημένο (είχε λιγότερο από το μισό)
μπουκαλάκι παλιομοδίτικο άρωμα. Και μία καρτούλα ζωγραφισμένη. Ήταν η
παιδική ζωγραφιά μιας δασκάλας, που η κυρία Τζοβάνα αναγνώρισε τα
χαρακτηριστικά της και μία επιγραφή: «Η μανούλα μου». Από τότε κάθε
χρόνο, στο τέλος της χρονιάς, η κυρία Τζοβάνα λάμβανε μία κάρτα από το
Μανούσο. Κάποιες φορές με φωτογραφία, με τα νέα του να της λέει τους
βαθμούς του στο Λύκειο, στο Πανεπιστήμιο. Άλλες φορές νέα από τα ταξίδια
του, και δώρα, γιατί πια ο Μανούσος είχε γίνει ένας σπουδαίος
επιστήμονας. Μία χρονιά όμως, το γράμμα ήταν διαφορετικό. Ήταν
προσκλητήριο γάμου και αεροπορικά εισιτήρια για έναν μακρινό προορισμό
στο εξωτερικό. Η κυρία Τζοβάνα μεγάλη πια έφτασε στη πολυτελή δεξίωση
του γάμου. Ο σερβιτόρος που ήταν στην είσοδο, της έκανε ιδιαίτερες
φιλοφρονήσεις. «Oh, Welcome Mrs. Johanna» και την οδήγησε στο πιο
ξεχωριστό τραπέζι. Η κυρία Τζοβάνα ένιωσε κάπως άβολα εκεί. Δεν είχε και
κανέναν γνωστό να μιλήσει. Κάποια στιγμή μπήκε ο γαμπρός με μία επίσημη
ενδυμασία. Ήταν φανερό ότι ο Μανούσος ήταν πια ένα σημαίνον πρόσωπο της
κοινωνίας εκεί. Από όλους τους ανθρώπους που τον περιτριγύριζαν αυτός
ξεχώρισε με πολύ ιδιαίτερο τρόπο την κ. Τζοβάνα. Την αποκάλεσε με
σεβασμό μητέρα και την έπιασε αγκαζέ για να προχωρήσουν για τη τελετή.
«Εσύ ήσουν η πιο ξεχωριστή μου δασκάλα, γιατί με έκανες ικανό να γίνω
ένας καλός μαθητής» – «Εσύ ήσουν ο πιο ξεχωριστός μου μαθητής, γιατί με
έκανες να γίνω δασκάλα» του απάντησε η δασκάλα που φορούσε ένα
χιλιοφορεμένο φτηνό βραχιόλι και ένα ξεχασμένο πια, παλιομοδίτικο άρωμα.
