Βλέπετε μη τις υμάς έσται ο συλαγωγών δια τής φιλοσοφίας και κενής απάτης, κατά την παράδοσιν των ανθρώπων, κατά τα στοιχεία του κόσμου και ου κατά Χριστόν.
Παντού και πάντοτε η Γραφή συνιστά προσοχή, επαγρύπνιση, προσευχή και νήψη, διότι οι παγίδες του πονηρού είναι πολλές και παντού, συνεχώς και αδιαλείπτως.
Είναι δε τόσο προσεκτικά καμουφλαρισμένες που δεν φαίνονται. Λοιπόν προσέχετε, συνιστά, μήπως κάποιος σας κάνει λάφυρό του· μήπως λεηλατήσει όλους τους πνευματικούς θησαυρούς σας, που αποκτήσατε με την ένωσή σας με τον Χριστό (Κολ. 2,3), χωρίς να το καταλάβετε.
Και θα το κάνει αυτό με ωραία σχήματα και λόγια. Θα μιλά για φιλοσοφία. Τι ωραία λέξη! Πόσο ελκυστική! Φιλοσοφία· αγάπη και φιλία για την σοφία. Πλην όμως υπάρχει η σοφία του Θεού και η σοφία των ανθρώπων. Μετά την πτώση η σοφία των ανθρώπων είναι σκέτη παγίδα και απάτη. Η παράδοση των ανθρώπων διασώζει την αρχική πλάνη και αμετανοησία των πρωτοπλάστων. Την προσπάθεια να βρει ο άνθρωπος την ευτυχία μόνος του και μακριά από τον Θεό. Τα στοιχεία του κόσμου είναι «σεσοφισμένοι μύθοι» (Β´Πετρ. 1,15), φτιαχτά παραμυθάκια, για να εμπεδώσουν θεωρίες που δεν έχουν αποδείξεις αληθείας. Ο «κόσμος των ιδεών του Πλάτωνος»· παραμυθάκι για να στηρίξει την φιλοσοφία του περί κόσμου και ανθρώπου.
Ο Θεός ήθελε στον παράδεισο το δένδρο της γνώσεως να υπάρχει δίνοντας στον άνθρωπο μόνο τη σκιά του και όχι τους καρπούς του. Η σκιά ήταν ωφέλιμη, οι καρποί όμως καταστροφικοί. Ο άνθρωπος δεν θέλησε να υποταγεί στο σχέδιο του Θεού, με αποτέλεσμα να εκδιωχθεί από τον παράδεισο και να υποταχθεί στο θάνατο, τη φθορά και τον Διάβολο.
Έτσι η ανθρώπινη φιλοσοφία και οι ανθρώπινες κατηγορίες σκέψεως μετά την πτώση, αν δεν καθοδηγούνται από το λόγο του Θεού και παραμένουν ανθρωποκεντρικές, το μόνο που χρησιμεύουν είναι να αποπροσανατολίζουν τον άνθρωπο και να τον φυλακίζουν σε δρόμους και ατραπούς που οδηγούν στην καταστροφή. Όπως τα παιδιά όλα τα σχέδια που κάνουν από μόνα τους, χωρίς να έχουν την πείρα και τη γνώση των μεγάλων, τα οδηγούν σε γκάφες ή και λάθη ανεπανόρθωτα και καταστροφικά, έτσι και οι άνθρωποι, τα μεγάλα παιδιά που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα, οδηγούνται από πτώση σε πτώση και από σφάλμα σε σφάλμα, χωρίς να βάζουν μυαλό και χωρίς να θέλουν να διορθωθούν.
Λοιπόν στον Χριστό, «στον οποίον κατοικεί όλο το πλήρωμα της θεότητας» αν και έχει σώμα και ανθρώπινη φύση συγχρόνως με την θεία, υπάρχει όλη η σοφία και η αλήθεια. Και με την ένωσή σας με αυτόν, δια της πίστεως στον λόγο του, της βιώσεως των εντολών του, της μετοχής στα μυστήρια της Εκκλησίας είστε «πεπληρωμένοι». Δηλαδή δεν σας λείπει τίποτα. Είστε πάμπλουτοι και χαρισματούχοι εις το έπακρον. Έχετε δυνατότητες και προσόντα που ούτε καν μπορούν να φανταστούν οι άνθρωποι που ζουν εκτός Εκκλησίας και δεν έχουν τηθεία χάρη. Δεν έχετε καμμία ανάγκη της φιλοσοφίας και της ανθρώπινης γνώσεως για να σωθείτε.
Δια του Χριστού επίσης λάβατε περιτομή ανώτερη από την περιτομή των Ιουδαίων. Εκείνη ήταν χειροποίητη και σαρκική. Αυτή αχειροποίητη και πνευματική. Είναι περιτομή καρδιάς και αμαρτωλού εγώ του ανθρώπου. Ο άνθρωπος μετά την πτώση είναι μια διχασμένη προσωπικότητα, ένας σχιζοφρενής. Έχει μέσα του τάσεις θείες και υψηλές και τάσεις κατώτερες και αμαρτωλές. Είναι ο μισός αγαθός και ο μισός κακός. Ωραίο θα ήταν να μπορούσε να κόψει το αμαρτωλό στοιχείο του, όπως κόβει ένα πόδι με γάγγραινα και να γλιτώσει. Πως όμως να γίνει αυτό, αφού εδώ δεν πρόκειται για το κορμί του αλλά για τον εσωτερικό εαυτό του.
Αυτή την αποκοπή την έκανε ο Χριστός και την χαρίζει σε όσους πιστεύουν σ’ αυτόν.
Πολύ ωραία ο απόστολος Παύλος αναπτύσσει την σημασία της πνευματικής περιτομής και την κατωτερότητα της σαρκικής σε άλλα σημεία των διδαχών του.
«Η περιτομή», λέγει, «βεβαίως ωφελεί εάν εφαρμόζεις το νόμο. Εάν όμως είσαι παραβάτης του νόμου, η περιτομή σου έγινε ακροβυστία. Εάν δε ο απερίτμητος τηρεί τις εντολές του νόμου, η ακροβυστία του δεν θα θεωρηθεί περιτομή; Και ο εκ φύσεως απερίτμητος, που εκτελεί τον νόμο θα καταδικάσει εσένα, που έχεις το γραπτό νόμο και την περιτομή, αλλά είσαι παραβάτης νόμου. Διότι ο αληθινός Ιουδαίος δεν είναι αυτός ο οποίος φαίνεται. Ούτε αληθινή περιτομή είναι αυτή που φαίνεται στην σάρκα. Αλλά αληθινός Ιουδαίος είναι αυτός ο οποίος δεν φαίνεται (ο εσωτερικός δηλαδή άνθρωπος) ο αφοσιωμένος στο Θεό. Και πραγματική περιτομή είναι η περιτομή της καρδιάς, που γίνεται από το Πνεύμα και όχι από το γράμμα του νόμου. Του αληθινού αυτού Ιουδαίου ο έπαινος δεν προέρχεται από τους ανθρώπους αλλά από το Θεό (Ρω. 2, 25-29).
«Εμείς είμαστε η αληθινή περιτομή...» (Φιλιπ. 3,3). Εμείς που ήμασταν νεκροί λόγω των αμαρτιών μας και της ειδωλολατρείας μας και που συνταφήκαμε μαζί του κατά το βάπτισμα και αναστηθήκαμε πνευματικά δια της πίστεως στην ενέργεια του Θεού, που ανέστησε τον Χριστό σαν άνθρωπο εκ των νεκρών.
«Συνταφέντες αυτώ εν τω βαπτίσματι, εν ω και συνηγέρθητε». Το βάπτισμα είναι απέκδυση και θάνατος του παλαιού ανθρώπου. Είναι νέα δημιουργία κατ’ εικόνα Θεού· είναι καινός τρόπος λοχείας μέσα στη μήτρα της Εκκλησίας, την κολυμβήθρα· είναι παράδοξος τρόπος δημιουργίας εκ νέου του ανθρώπου. «Στη πρώτη δημιουργία του ανθρώπου χρησιμοποιήθηκαν ως υλικά νερό και χώμα. Στην δεύτερη χρησιμοποιούνται νερό και Άγιο Πνεύμα (Ε.Π.Ε. 13,114·131). Με το Άγιο Πνεύμα πλάθεται, μ’ αυτό δημιουργείται, όπως ακριβώς ο Χριστός στη μήτρα της παρθένου (Ε.Π.Ε. 22,204). Χωρίς συνουσία, χωρίς φυσική σπορά, όπως συνέβη και με τη γέννηση του Χριστού» αναφωνεί γεμάτος ενθουσιασμό ο άγιος Χρυσόστομος και συνεχίζει· «η γέννηση που συντελείται με το βάπτισμα αποτελεί επανάληψη και συνέχιση της δι’ Αγίου Πνεύματος γεννήσεως του Χριστού».
Εμπρός στην οντολογική αναγέννηση και ανάπλαση που προσφέρει ο Χριστός τι αξία μπορεί να έχει η φιλοσοφία, η παράδοση των ανθρώπων, τα στοιχεία του κόσμου;
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ
www.pmeletios.com
