Τι είναι σοφία;

What is wisdom?

  Philosophers, psychologists, spiritual leaders, poets, novelists, life coaches, and a variety of other important thinkers have tried to understand the concept of wisdom. This entry will provide a brief and general overview, and analysis of, several philosophical views on the topic of wisdom. It is not intended to capture the many interesting and important approaches to wisdom found in other fields of inquiry. Moreover, this entry will focus on several major ideas in the Western philosophical tradition. In particular, it will focus on five general approaches to understanding what it takes to be wise: (1) wisdom as epistemic humility, (2) wisdom as epistemic accuracy, (3) wisdom as knowledge, (4) a hybrid theory of wisdom, and (5) wisdom as rationality.

---

1. Wisdom as Epistemic Humility

Socrates' view of wisdom, as expressed by Plato in The Apology (20e-23c), is sometimes interpreted as an example of a humility theory of wisdom (see, for example, Ryan 1996 and Whitcomb, 2010). In Plato's Apology, Socrates and his friend Chaerephon visit the oracle at Delphi. As the story goes, Chaerephon asks the oracle whether anyone is wiser than Socrates. The oracle's answer is that Socrates is the wisest person. Socrates reports that he is puzzled by this answer since so many other people in the community are well known for their extensive knowledge and wisdom, and yet Socrates claims that he lacks knowledge and wisdom. Socrates does an investigation to get to the bottom of this puzzle. He interrogates a series of politicians, poets, and craftsmen. As one would expect, Socrates' investigation reveals that those who claim to have knowledge either do not really know any of the things they claim to know, or else know far less than they proclaim to know. The most knowledgeable of the bunch, the craftsmen, know about their craft, but they claim to know things far beyond the scope of their expertise. Socrates, so we are told, neither suffers the vice of claiming to know things he does not know, nor the vice of claiming to have wisdom when he does not have wisdom. In this revelation, we have a potential resolution to the wisdom puzzle in The Apology.

Although the story may initially appear to deliver a clear theory of wisdom, it is actually quite difficult to capture a textually accurate and plausible theory here. One interpretation is that Socrates is wise because he, unlike the others, believes he is not wise, whereas the poets, politicians, and craftsmen arrogantly and falsely believe they are wise. This theory, which will be labeled Humility Theory 1 (H1), is simply (see, for example, Lehrer & Smith 1996, 3):

Humility Theory 1 (H1): S is wise iff S believes s/he is not wise.

This is a tempting and popular interpretation because Socrates certainly thinks he has shown that the epistemically arrogant poets, politicians, and craftsmen lack wisdom. Moreover, Socrates claims that he is not wise, and yet, if we trust the oracle, Socrates is actually wise.

Upon careful inspection, (H1) is not a reasonable interpretation of Socrates' view. Although Socrates does not boast of his own wisdom, he does believe the oracle. If he was convinced that he was not wise, he would have rejected the oracle and gone about his business because he would not find any puzzle to unravel. Clearly, he believes, on some level, that he is wise. The mystery is: what is wisdom if he has it and the others lack it? Socrates nowhere suggests that he has become unwise after believing the oracle. Thus, (H1) is not an acceptable interpretation of Socrates' view.

Moreover, (H1) is false. Many people are clear counterexamples to (H1). Many people who believe they are not wise are correct in their self-assessment. Thus, the belief that one is not wise is not a sufficient condition for wisdom. Furthermore, it seems that the belief that one is not wise is not necessary for wisdom. It seems plausible to think that a wise person could be wise enough to realize that she is wise. Too much modesty might get in the way of making good decisions and sharing what one knows. If one thinks Socrates was a wise person, and if one accepts that Socrates did, in fact, accept that he was wise, then Socrates himself is a counterexample to (H1). The belief that one is wise could be a perfectly well justified belief for a wise person. Having the belief that one is wise does not, in itself, eliminate the possibility that the person is wise. Nor does it guarantee the vice of arrogance. We should hope that a wise person would have a healthy dose of epistemic self-confidence, appreciate that she is wise, and share her understanding of reality with the rest of us who could benefit from her wisdom. Thus, the belief that one is not wise is not required for wisdom.

(H1) focused on believing one is not wise. Another version of the humility theory is worth considering. When Socrates demonstrates that a person is not wise, he does so by showing that the person lacks some knowledge that he or she claims to possess. Thus, one might think that Socrates' view could be better captured by focusing on the idea that wise people believe they lack knowledge (rather than lacking wisdom). That is, one might consider the following view:

Humility Theory 2 (H2): S is wise iff S believes S does not know anything.

Unfortunately, this interpretation is not any better than (H1). It falls prey to problems similar to those that refuted (H1) both as an interpretation of Socrates, and as an acceptable account of wisdom. Moreover, remember that Socrates admits that the craftsmen do have some knowledge. Socrates might have considered them to be wise if they had restricted their confidence and claims to knowledge to what they actually did know about their craft. Their problem was that they professed to have knowledge beyond their area of expertise. The problem was not that they claimed to have knowledge.

Before turning to alternative approaches to wisdom, it is worth mentioning another interpretation of Socrates that fits with the general spirit of epistemic humility. One might think that what Socrates is establishing is that his wisdom is found in his realization that human wisdom is not a particularly valuable kind of wisdom. Only the gods possess the kind of wisdom that is truly valuable. This is clearly one of Socrates' insights, but it does not provide us with an understanding of the nature of wisdom. It tells us only of its comparative value. Merely understanding this evaluative insight would not, for reasons similar to those discussed with (HP1) and (HP2), make one wise.

Humility theories of wisdom are not promising, but they do, perhaps, provide us with some important character traits associated with wise people. Wise people, one might argue, possess epistemic self-confidence, yet lack epistemic arrogance. Wise people tend to acknowledge their fallibility, and wise people are reflective, introspective, and tolerant of uncertainty. Any acceptable theory of wisdom ought to be compatible with such traits. However, those traits are not, in and of themselves, definitive of wisdom.

2. Wisdom as Epistemic Accuracy

Socrates can be interpreted as providing an epistemic accuracy, rather than an epistemic humility, theory of wisdom. The poets, politicians, and craftsmen all believe they have knowledge about topics on which they are considerably ignorant. Socrates, one might argue, believes he has knowledge when, and only when, he really does have knowledge. Perhaps wise people restrict their confidence to propositions for which they have knowledge or, at least, to propositions for which they have excellent justification. Perhaps Socrates is better interpreted as having held an Epistemic Accuracy Theory such as:

Epistemic Accuracy Theory 1 (EA1): S is wise iff for all p, (S believes S knows p iff S knows p.)

According to (EA1), a wise person is accurate about what she knows and what she does not know. If she really knows p, she believes she knows p. And, if she believes she knows p, then she really does know p. (EA1) is consistent with the idea that Socrates accepts that he is wise and with the idea that Socrates does have some knowledge. (EA1) is a plausible interpretation of the view Socrates endorses, but it is not a plausible answer in the search for an understanding of wisdom. Wise people can make mistakes about what they know. Socrates, Maimonides, King Solomon, Einstein, Goethe, Gandhi, and every other candidate for the honor of wisdom have held false beliefs about what they did and did not know. It is easy to imagine a wise person being justified in believing she possesses knowledge about some claim, and also easy to imagine that she could be shown to be mistaken, perhaps long after her death. If (EA1) is true, then just because a person believes she has knowledge when she does not, she is not wise. That seems wrong. It is hard to imagine that anyone at all is, or ever has been, wise if (EA1) is correct.

We could revise the Epistemic Accuracy Theory to get around this problem. We might only require that a wise person's belief is highly justified when she believes she has knowledge. That excuses people with bad epistemic luck.

Epistemic Accuracy 2 (EA2): S is wise iff for all p, (S believes S knows p iff S's belief in p is highly justified.)

(EA2) gets around the problem with (EA1). The Socratic Method challenges one to produce reasons for one's view. When Socrates' interlocutor is left dumbfounded, or reduced to absurdity, Socrates rests his case. One might argue that through his questioning, Socrates reveals not that his opponents lack knowledge because their beliefs are false, but he demonstrates that his opponents are not justified in holding the views they profess to know. Since the craftsmen, poets, and politicians questioned by Socrates all fail his interrogation, they were shown, one might argue, to have claimed to have knowledge when their beliefs were not even justified.

Many philosophers would hesitate to endorse this interpretation of what is going on in The Apology. They would argue that a failure to defend one's beliefs from Socrates' relentless questioning does not show that a person is not justified in believing a proposition. Many philosophers would argue that having very good evidence, or forming a belief via a reliable process, would be sufficient for justification.

Proving, or demonstrating to an interrogator, that one is justified is another matter, and not necessary for simply being justified. Socrates, some might argue, shows only that the craftsmen, poets, and politicians cannot defend themselves from his questions. He does not show, one might argue, that the poets, politicians, and craftsmen have unjustified beliefs. Since we gain very little insight into the details of the conversation in this dialogue, it would be unfair to dismiss this interpretation on these grounds. Perhaps Socrates did show, through his intense questioning, that the craftsmen, poets, and politicians formed and held their beliefs without adequate evidence or formed and held them through unreliable belief forming processes. Socrates only reports that they did not know all that they professed to know. Since we do not get to witness the actual questioning as we do in Plato's other dialogues, we should not reject (EA2) as an interpretation of Socrates' view of wisdom in The Apology.

Regardless of whether (EA2) is Socrates' view, there are problems for (EA2) as an account of what it means to be wise. Even if (EA2) is exactly what Socrates meant, some philosophers would argue that one could be justified in believing a proposition, but not realize that she is justified. If that is a possible situation for a wise person to be in, then she might be justified, but fail to believe she has knowledge. Could a wise person be in such a situation, or is it necessary that a wise person would always recognize the epistemic value of what he or she believes? If this situation is impossible, then this criticism could be avoided. There is no need to resolve this issue here because (EA1) and (EA2) fall prey to another, much less philosophically thorny and controversial problem.

(EA1) and (EA2) suffer from a similar, and very serious, problem. Imagine a person who has very little knowledge. Suppose further, that the few things she does know are of little or no importance. She could be the sort of person that nobody would ever go to for information or advice. Such a person could be very cautious and believe that she knows only what she actually knows. Although she would have accurate beliefs about what she does and does not know, she would not be wise. This shows that (EA1) is flawed. As for (EA2), imagine that she believes she knows only what she is actually justified in believing. She is still not wise. It should be noted, however, that although accuracy theories do not provide an adequate account of wisdom, they reveal an important insight. Perhaps a necessary condition for being wise is that wise people think they have knowledge only when their beliefs are highly justified. Or, even more simply, perhaps wise people have epistemically justified, or rational, beliefs.

3. Wisdom as Knowledge

An alterative approach to wisdom focuses on the more positive idea that wise people are very knowledgeable people. There are many views in the historical and contemporary philosophical literature on wisdom that have knowledge, as opposed to humility or accuracy, as at least a necessary condition of wisdom. Aristotle (Nichomachean Ethics VI, ch. 7), Descartes (Principles of Philosophy), Richard Garrett (1996), John Kekes (1983), Keith Lehrer & Nicholas Smith (1996), Robert Nozick (1989), Plato (The Republic), Sharon Ryan (1996, 1999), Valerie Tiberius (2008), Dennis Whitcomb (2010) and Linda Zagzebski (1996) for example, have all defended theories of wisdom that require a wise person to have knowledge of some sort. All of these views very clearly distinguish knowledge from expertise on a particular subject. Moreover, all of these views maintain that wise people know “what is important.” The views differ, for the most part, over what it is important for a wise person to know, and on whether there is any behavior, action, or way of living, that is required for wisdom.

Aristotle distinguished between two different kinds of wisdom, theoretical wisdom and practical wisdom. Theoretical wisdom is, according to Aristotle, “scientific knowledge, combined with intuitive reason, of the things that are highest by nature” (Nicomachean Ethics, VI, 1141b). For Aristotle, theoretical wisdom involves knowledge of necessary, scientific, first principles and propositions that can be logically deduced from them. Aristotle's idea that scientific knowledge is knowledge of necessary truths and their logical consequences is no longer a widely accepted view. Thus, for the purposes of this discussion, I will consider a theory that reflects the spirit of Aristotle's view on theoretical wisdom, but without the controversy about the necessary or contingent nature of scientific knowledge. Moreover, it will combine scientific knowledge with other kinds of factual knowledge, including knowledge about history, philosophy, music, literature, mathematics, etc. Consider the following, knowledge based, theory of wisdom:

Wisdom as Extensive Factual Knowledge (WFK): S is wise iff S has extensive factual knowledge about science, history, philosophy, literature, music, etc.

According to (WFK), a wise person is a person who knows a lot about the universe and our place in it. She would have extensive knowledge about the standard academic subjects. There are many positive things to say about (WFK). (WFK) nicely distinguishes between narrow expertise and knowledge of the mundane, from the important, broad, and general kind of knowledge possessed by wise people. As Aristotle puts it, “…we think that some people are wise in general, not in some particular field or in any other limited respect…” (Nicomachean Ethics, Book 6, 1141a).

The main problem for (WFK) is that some of the most knowledgeable people are not wise. Although they have an abundance of very important factual knowledge, they lack the kind of practical know-how that is a mark of a wise person. Wise people know how to get on in the world in all kinds of situations and with all kinds of people. Extensive factual knowledge is not enough to give us what a wise person knows. As Robert Nozick points out, “Wisdom is not just knowing fundamental truths, if these are unconnected with the guidance of life or with a perspective on its meaning” (1989, 269). There is more to wisdom than intelligence and knowledge of science and philosophy or any other subject matter. Aristotle is well aware of the limitations of what he calls theoretical wisdom. However, rather than making improvements to something like (WFK), Aristotle distinguishes it as one kind of wisdom. Other philosophers would be willing to abandon (WFK), that is, claim that it provides insufficient conditions for wisdom, and add on what is missing.

Aristotle has a concept of practical wisdom that makes up for what is missing in theoretical wisdom. In Book VI of the Nicomachean Ethics, he claims, “This is why we say Anaxagoras, Thales, and men like them have philosophic but not practical wisdom, when we see them ignorant of what is to their own advantage, and why we say that they know things that are remarkable, admirable, difficult, and divine, but useless; viz. because it is not human goods they seek” (1141a). Knowledge of contingent facts that are useful to living well is required in Aristotle's practical wisdom. According to Aristotle, “Now it is thought to be the mark of a man of practical wisdom to be able to deliberate well about what is good and expedient for himself, not in some particular respect, e.g. about what sorts of thing conduce to health or to strength, but about what sorts of thing conduce to the good life in general” (Nichomachean Ethics, VI, 1140a–1140b). Thus, for Aristotle, practical wisdom requires knowing, in general, how to live well. Many philosophers agree with Aristotle on this point. However, many would not be satisfied with the conclusion that theoretical wisdom is one kind of wisdom and practical wisdom another. Other philosophers, including Linda Zagzebski (1996), agree that there are these two types of wisdom that ought to be distinguished.

Let's proceed, without argument, on the assumption that it is possible to have a theory of one, general, kind of wisdom. Wisdom, in general, many philosophers would argue, requires practical knowledge about living. What Aristotle calls theoretical wisdom, many would contend, is not wisdom at all. Aristotle's theoretical wisdom is merely extensive knowledge or deep understanding. Nicholas Maxwell (1984), in his argument to revolutionize education, argues that we should be teaching for wisdom, which he sharply distinguishes from standard academic knowledge. Similar points are raised by Robert Sternberg (2001) and Andrew Norman (1996). Robert Nozick holds a view very similar to Aristotle's theory of practical wisdom, but Nozick is trying to capture the essence of wisdom, period. He is not trying to define one, alternative, kind of wisdom. Nozick claims, “Wisdom is what you need to understand in order to live well and cope with the central problems and avoid the dangers in the predicaments human beings find themselves in” (1989, 267). And, John Kekes maintains that, “What a wise man knows, therefore, is how to construct a pattern that, given the human situation, is likely to lead to a good life” (1983, 280). More recently, Valerie Tiberius (2008) has developed a practical view that connects wisdom with well being, requiring, among other things, that a wise person live the sort of life that he or she could sincerely endorse upon reflection. Such practical views of wisdom could be expressed, generally, as follows.

Wisdom as Knowing How To Live Well (KLW): S is wise iff S knows how to live well.

This view captures Aristotle's basic idea of practical wisdom. It also captures an important aspect of views defended by Nozick, Plato, Garrett, Kekes, Maxwell, Ryan, and Tiberius. Although giving an account of what it means to know how to live well may prove as difficult a topic as providing an account of wisdom, Nozick provides a very illuminating start.

Wisdom is not just one type of knowledge, but diverse. What a wise person needs to know and understand constitutes a varied list: the most important goals and values of life – the ultimate goal, if there is one; what means will reach these goals without too great a cost; what kinds of dangers threaten the achieving of these goals; how to recognize and avoid or minimize these dangers; what different types of human beings are like in their actions and motives (as this presents dangers or opportunities); what is not possible or feasible to achieve (or avoid); how to tell what is appropriate when; knowing when certain goals are sufficiently achieved; what limitations are unavoidable and how to accept them; how to improve oneself and one's relationships with others or society; knowing what the true and unapparent value of various things is; when to take a long-term view; knowing the variety and obduracy of facts, institutions, and human nature; understanding what one's real motives are; how to cope and deal with the major tragedies and dilemmas of life, and with the major good things too. (1989, 269)

With Nozick's explanation of what one must know in order to live well, we have an interesting and quite attractive, albeit somewhat rough, theory of wisdom. As noted above, many philosophers, including Aristotle and Zagzebski would, however, reject (KLW) as the full story on wisdom. Aristotle and Zagzebski would obviously reject (KLW) as the full story because they believe theoretical wisdom is another kind of wisdom, and are unwilling to accept that there is a conception of one, general, kind of wisdom. Kekes claims, “The possession of wisdom shows itself in reliable, sound, reasonable, in a word, good judgment. In good judgment, a person brings his knowledge to bear on his actions. To understand wisdom, we have to understand its connection with knowledge, action, and judgment” (1983, 277). Kekes adds, “Wisdom ought also to show in the man who has it” (1983, 281). Many philosophers, therefore, think that wisdom is not restricted even to knowledge about how to live well. Tiberius thinks the wise person's actions reflect their basic values. These philosophers believe that being wise also includes action. A person could satisfy the conditions of any of the principles we have considered thus far and nevertheless behave in a wildly reckless manner. Wildly reckless people are, even if very knowledgeable about life, not wise.

Philosophers who are attracted to the idea that knowing how to live well is a necessary condition for wisdom might want to simply tack on a success condition to (KLW) to get around cases in which a person knows all about living well, yet fails to put this knowledge into practice. Something along the lines of the following theory would capture this idea.

Wisdom as Knowing How To, and Succeeding at, Living Well (KLS): S is wise iff (i) S knows how to live well, and (ii) S is successful at living well.

The idea of the success condition is that one puts one's knowledge into practice. Or, rather than using the terminology of success, one might require that a wise person's beliefs and values cohere with one's actions (Tiberius, 2008). The main idea is that one's actions are reflective of one's understanding of what it means to live well. A view along the lines of (KLS) would be embraced by Aristotle and Zagzebski (for practical wisdom), and by Kekes, Nozick, and Tiberius. (KLS) would not be universally embraced, however (see Ryan 1999, for further criticisms). One criticism of (KLS) is that one might think that all the factual knowledge required by (WFK) is missing from this theory. One might argue that (WFK), the view that a wise person has extensive factual knowledge, was rejected only because it did not provide sufficient conditions for wisdom. Many philosophers would claim that (WFK) does provide a necessary condition for wisdom. A wise person, such a critic would argue, needs to know how to live well (as described by Nozick), but she also needs to have some deep and far-reaching theoretical, or factual, knowledge that may have very little impact on her daily life, practical decisions, or well being. In the preface of his Principles of Philosophy, Descartes insisted upon factual knowledge as an important component of wisdom. Descartes wrote, “It is really only God alone who has Perfect Wisdom, that is to say, who has a complete knowledge of the truth of all things; but it may be said that men have more wisdom or less according as they have more or less knowledge of the most important truths” (Principles, 204). Of course, among those important truths, one might claim, are truths about living well, as well as knowledge in the basic academic subject areas.

Moreover, one might complain that the insight left standing from Epistemic Accuracy theories is also missing from (KLS). One might think that a wise person not only knows a lot, and succeeds at living well, she also confines her claims to knowledge (or belief that she has knowledge) to those propositions that she is justified in believing.

4. Hybrid Theory

One way to try to accommodate the various insights from the theories considered thus far is in the form of a hybrid theory. One such idea is:

S is wise iff

1. S has extensive factual and theoretical knowledge.
2. S knows how to live well.
3. S is successful at living well.
4. S has very few unjustified beliefs.

Although this Hybrid Theory has a lot going for it, there are a number of important criticisms to consider. Dennis Whitcomb (2010) objects to all theories of wisdom that include a living well condition, or an appreciation of living well condition. He gives several interesting objections against such views. Whitcomb thinks that a person who is deeply depressed and totally devoid of any ambition for living well could nevertheless be wise. As long as such a person is deeply knowledgeable about academic subjects and knows how to live well, that person would have all they need for wisdom. With respect to a very knowledgeable and deeply depressed person with no ambition but to stay in his room, he claims, “If I ran across such a person, I would take his advice to heart, wish him a return to health, and leave the continuing search for sages to his less grateful advisees. And I would think he was wise despite his depression-induced failure to value or desire the good life. So I think that wisdom does not require valuing or desiring the good life.”

In response to Whitcomb's penetrating criticism, one could argue that a deeply depressed person who is wise, would still live as well as she can, and would still value living well, even if she falls far short of perfection. Such a person would attempt to get help to deal with her depression. If she really does not care at all, she may be very knowledgeable, but she is not wise. There is something irrational about knowing how to live well and refusing to try to do so. Such irrationality is not compatible with wisdom. A person with this internal conflict may be extremely clever and shrewd, one to listen to on many issues, one to trust on many issues, and may even win a Nobel Prize for her intellectual greatness, but she is not admirable enough, and rationally consistent enough, to be wise. Wisdom is a virtue and a way of living, and it requires more than smart ideas and knowledge.

Aristotle held that “it is evident that it is impossible to be practically wise without being good” (Nicomachean Ethics, 1144a, 36–37). Most of the philosophers mentioned thus far would include moral virtue in their understanding of what it means to live well. However, Whitcomb challenges any theory of wisdom that requires moral virtue. Whitcomb contends that a deeply evil person could nevertheless be wise.

Again, it is important to contrast being wise from being clever and intelligent. If we think of wisdom as the highest, or among the highest, of human virtues, then it seems incompatible with a deeply evil personality.

There is, however, a very serious problem with the Hybrid Theory. Since so much of what was long ago considered knowledge has been abandoned, or has evolved, a theory that requires truth (through a knowledge condition) would exclude almost all people who are now long dead, including Hypatia, Socrates, Confucius, Aristotle, Homer, Lao Tzu, etc. from the list of the wise. Bad epistemic luck, and having lived in the past, should not count against being wise. But, since truth is a necessary condition for knowledge, bad epistemic luck is sufficient to undermine a claim to knowledge. What matters, as far as being wise goes, is not that a wise person has knowledge, but that she has highly justified and rational beliefs about a wide variety of subjects, including how to live well, science, philosophy, mathematics, history, geography, art, literature, psychology, and so on. And the wider the variety of interesting topics, the better. Another way of developing this same point is to imagine a person with highly justified beliefs about a wide variety of subjects, but who is unaware that she is trapped in the Matrix, or some other skeptical scenario. Such a person could be wise even if she is sorely lacking knowledge. A theory of wisdom that focuses on having rational or epistemically justified beliefs, rather than the higher standard of actually having knowledge, would be more promising. Moreover, such a theory would incorporate much of what is attractive about epistemic humility, and epistemic accuracy, theories.

5. Wisdom as Rationality

The final theory to be considered here is an attempt to capture all that is good, while avoiding all the serious problems of the other theories discussed thus far. Perhaps wisdom is a deep and comprehensive kind of rationality (Ryan, 2012).

Deep Rationality Theory (DRT): S is wise iff

1. S has a wide variety of epistemically justified beliefs on a wide variety of valuable academic subjects.
2. S has a wide variety of justified beliefs on how to live rationally (epistemically, morally, and practically).
3. S is committed to living rationally.
4. S has very few unjustified beliefs and is sensitive to her limitations.

In condition (1), DRT takes account of what is attractive about some knowledge theories by requiring epistemically justified beliefs about a wide variety of standard academic subjects. Condition (2) takes account of what is attractive about theories that require knowledge about how to live well. For example, having justified beliefs about how to live in a practically rational way would include having a well-reasoned strategy for dealing with the practical aspects of life. Having a rational plan does not require perfect success. It requires having good reasons behind one's actions, responding appropriately to, and learning from, one's mistakes, and having a rational plan for all sorts of situations and problems. Having justified beliefs about how to live in a morally rational way would not involve being a moral saint, but would require that one has good reasons supporting her beliefs about what is morally right and wrong, and about what one morally ought and ought not do in a wide variety of circumstances. Having justified beliefs about living in an emotionally rational way would involve, not dispassion, but having justified beliefs about what is, and what is not, an emotionally rational response to a situation. For example, it is appropriate to feel deeply sad when dealing with the loss of a loved one. But, ordinarily, feeling deeply sad or extremely angry is not an appropriate emotion to spilled milk. A wise person would have rational beliefs about the emotional needs and behaviors of other people.

Condition (3) ensures that the wise person live a life that reflects what she or he is justified in believing is a rational way to live. In condition (4), DRT respects epistemic humility. Condition (4) requires that a wise person not believe things without epistemic justification. The Deep Rationality Theory rules out all of the unwise poets, politicians, and craftsmen that were ruled out by Socrates. Wise people do not think they know when they lack sufficient evidence. Moreover, wise people are not epistemically arrogant.

The Deep Rationality Theory does not require knowledge or perfection. But it does require rationality, and it accommodates degrees of wisdom. It is a promising theory of wisdom.

Bibliography

• Aristotle, Nichomachean Ethics, in The Basic Works of Aristotle, Richard McKeon, New York: Random House, 1941, pp. 935–1112.
• Garrett, R., 1996, “Three Definitions of Wisdom,” in Lehrer et al. 1996, pp. 221–232.
• Descartes, R., Meditations on First Philosophy, in The Philosophical Works of Descartes, Volume 1, E. Haldane and G. Ross (trans. and eds.), London: Cambridge University Press, 1979, pp. 131–199
• Descartes, R., Principles of Philosophy, in Philosophical Works, E. Haldane and G. Ross (trans. and eds.), London: Cambridge University Press, 1979, pp. 201–302.
• Kekes, J., 1983, “Wisdom,” American Philosophical Quarterly, 20(3): 277–286.
• Lehrer, Keith, B. Jeannie Lum, Beverly A. Slichta, and Nicholas D. Smith (eds.), 1996, Knowledge, Teaching, and Wisdom, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers
• Lehrer, K., and N. Smith, 1996, “Introduction,” in Lehrer et al. 1996, pp. 3–17.
• Maxwell, N., 1984, From Knowledge to Wisdom, Oxford: Basil Blackwell.
• Norman, A., 1996, “Teaching Wisdom,” in Lehrer et al. 1996, pp. 253–265.
• Nozick, R., 1989, “What is Wisdom and Why Do Philosophers Love it So?” in The Examined Life, New York: Touchstone Press, pp. 267–278.
• Plato, The Apology, in The Collected Dialogues of Plato, Edith Hamilton and Huntington Cairns (eds.), Princeton: Princeton University Press, 1978, pp. 3–26.
• Plato, The Republic, in The Collected Dialogues of Plato, Edith Hamilton and Huntington Cairns (eds.), Princeton: Princeton University Press, 1978, pp. 575–844.
• Ryan, S., 1996, “Wisdom,” in Lehrer et al. 1996, pp. 233–242.
• –––, 1999, “What is Wisdom?” Philosophical Studies, 93: 119–139.
• –––, 2012, “Wisdom, Knowledge, and Rationality,” Acta Analytica, 27(2): 99–112.
• Sternberg, R., 2001, “Why Schools Should Teach for Wisdom: The Balance Theory of Wisdom in Educational Settings,” Educational Psychologist, 36(4): 227–245.
• Tiberius, V., 2008, The Reflective Life: Living Wisely With Our Limits, Oxford: Oxford University Press.
• Whitcomb, D., 2010, “Wisdom,” in Routledge Companion to Epistemology, S. Bernecker and D. Pritchard (eds.), London: Routledge.
• Zagzebski, L., 1996, Virtues of the Mind, Cambridge: Cambridge University Press.

Τι είναι η σοφία;

Φιλόσοφοι, ψυχολόγοι, πνευματικοί ηγέτες, ποιητές, μυθιστοριογράφοι, προπονητές της ζωής και διάφοροι άλλοι σημαντικοί στοχαστές προσπάθησαν να καταλάβουν την έννοια της σοφίας. Αυτή η καταχώρηση θα παρέχει μια σύντομη και γενική επισκόπηση και ανάλυση πολλών φιλοσοφικών απόψεων σχετικά με το θέμα της σοφίας. Δεν προορίζεται να συλλάβει τις πολλές ενδιαφέρουσες και σημαντικές προσεγγίσεις της σοφίας που βρίσκονται σε άλλους τομείς έρευνας. Επιπλέον, αυτή η καταχώρηση θα επικεντρωθεί σε αρκετές μεγάλες ιδέες στη δυτική φιλοσοφική παράδοση. Συγκεκριμένα, θα επικεντρωθεί σε πέντε γενικές προσεγγίσεις για να κατανοήσει τι χρειάζεται για να είναι σοφός: (1) σοφία ως επιστημική ταπεινότητα, (2) σοφία ως επιστημική ακρίβεια, (3) σοφία ως γνώση, (4) υβριδική θεωρία σοφίας , και (5) σοφία ως ορθολογισμός.

---

1. Σοφία ως Επιστημική Ταπεινότητα

Η άποψη του Σωκράτη για σοφία, όπως εκφράστηκε από τον Πλάτωνα στην Απολογία (20ε-23ο), μερικές φορές ερμηνεύεται ως παράδειγμα μιας θεωρίας της ταπεινότητας της σοφίας (βλ. Π.χ. Ryan 1996 και Whitcomb, 2010). Στην Απολογία του Πλάτωνα , ο Σωκράτης και ο φίλος του Chaerephon επισκέπτονται το μαντείο στους Δελφούς. Όπως συμβαίνει στην ιστορία, ο Chaerephon ρωτάει το μαντείο εάν κάποιος είναι πιο σοφός από τον Σωκράτη. Η απάντηση του μαντείου είναι ότι ο Σωκράτης είναι ο σοφότερος άνθρωπος. Ο Σωκράτης αναφέρει ότι είναι μπερδεμένος από αυτή την απάντηση, αφού τόσοι πολλοί άλλοι άνθρωποι στην κοινότητα είναι γνωστοί για την εκτεταμένη γνώση και σοφία τους και παρόλα αυτά ο Σωκράτης ισχυρίζεται ότι στερείται γνώσης και σοφίας. Ο Σωκράτης κάνει μια έρευνα για να φτάσει στο κάτω μέρος αυτού του παζλ.Διερωτάται μια σειρά πολιτικών, ποιητών και τεχνιτών. Όπως θα περίμενε κανείς, η έρευνα του Σωκράτη αποκαλύπτει ότι εκείνοι που ισχυρίζονται ότι έχουν γνώση είτε δεν γνωρίζουν πραγματικά κανένα από τα πράγματα που ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν, είτε γνωρίζουν πολύ λιγότερο από ό, τι διακηρύσσουν να γνωρίζουν.Οι πιο καταρτισμένοι από τη δέσμη, οι τεχνίτες, γνωρίζουν τη βιοτεχνία τους, αλλά ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν πράγματα πολύ πέρα ​​από το πεδίο της εμπειρίας τους. Ο Σωκράτης, έτσι μας λένε, ούτε υποφέρει από την αντίρρηση να ισχυριστεί ότι δεν γνωρίζει πράγματα που δεν ξέρει, ούτε τη βία που ισχυρίζεται ότι έχει σοφία όταν δεν έχει σοφία. Σε αυτήν την αποκάλυψη, έχουμε μια πιθανή λύση στο παζλ σοφίας στην Αίτηση .

Παρόλο που η ιστορία μπορεί αρχικά να εμφανίσει μια σαφή θεωρία της σοφίας, είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να συλλάβει εδώ μια θεωρητική και εύλογη θεωρητική. Μία ερμηνεία είναι ότι ο Σωκράτης είναι σοφός επειδή, αντίθετα από τους άλλους, πιστεύει ότι δεν είναι σοφός, ενώ οι ποιητές, οι πολιτικοί και οι τεχνίτες αφαίρεσαν αλαζονικά και ψευδώς ότι είναι σοφοί. Αυτή η θεωρία, η οποία θα χαρακτηριστεί Θεωρία της ταπείνωσης 1 (H1), είναι απλή (βλ., Για παράδειγμα, Lehrer & Smith 1996, 3):

Θεωρία ταπεινότητας 1 (H1) : S είναι σοφό εάν S πιστεύει ότι δεν είναι σοφός.

Αυτή είναι μια δελεαστική και δημοφιλής ερμηνεία επειδή ο Σωκράτης σίγουρα πιστεύει ότι έχει δείξει ότι οι επιστημοκρατικά αλαζονικοί ποιητές, πολιτικοί και τεχνίτες στερούνται σοφίας. Επιπλέον, ο Σωκράτης ισχυρίζεται ότι δεν είναι σοφός, και όμως, αν εμπιστευόμαστε το μαντείο, ο Σωκράτης είναι πράγματι σοφός.

Μετά από προσεκτική επιθεώρηση (H1) δεν είναι μια λογική ερμηνεία της άποψης του Σωκράτη. Παρόλο που ο Σωκράτης δεν καυχιέται με τη σοφία του, πιστεύει ότι είναι ο μαντείο. Εάν ήταν πεπεισμένος ότι δεν ήταν σοφός, θα είχε απορρίψει το μαντείο και θα περάσει για την επιχείρησή του επειδή δεν θα βρει κανένα γρίφο για να ξεδιψάσει. Σαφώς, πιστεύει, σε κάποιο επίπεδο, ότι είναι σοφός. Το μυστήριο είναι: τι είναι η σοφία εάν το έχει και οι άλλοι δεν το έχουν; Ο Σωκράτης πουθενά δεν υποδηλώνει ότι έγινε άγνοια αφού πίστευε στο μαντείο.Έτσι, (H1) δεν είναι μια αποδεκτή ερμηνεία της άποψης του Σωκράτη.

Επιπλέον, το (H1) είναι ψευδές. Πολλοί άνθρωποι είναι σαφείς αντενδείξεις προς (H1). Πολλοί άνθρωποι που πιστεύουν ότι δεν είναι σοφοί είναι σωστοί στην αυτοαξιολόγηση τους. Έτσι, η πεποίθηση ότι κάποιος δεν είναι σοφός δεν είναι επαρκής προϋπόθεση για τη σοφία. Επιπλέον, φαίνεται ότι η πεποίθηση ότι κάποιος δεν είναι σοφός δεν είναι απαραίτητος για τη σοφία. Φαίνεται εύλογο να σκεφτεί κανείς ότι ένας σοφός άνθρωπος θα μπορούσε να είναι αρκετά σοφό να συνειδητοποιήσει ότι είναι σοφή. Η υπερβολική σεμνότητα μπορεί να εμποδίσει τη λήψη καλών αποφάσεων και να μοιραστεί αυτό που ξέρει. Εάν κάποιος σκέφτεται ότι ο Σωκράτης ήταν σοφός άνθρωπος, και αν κάποιος αποδέχεται ότι ο Σωκράτης έκανε, στην πραγματικότητα, να δεχτεί ότι ήταν σοφός, τότε ο ίδιος ο Σωκράτης είναι ένα αντίθετο παράδειγμα του (Η1). Η πεποίθηση ότι κάποιος είναι σοφός θα μπορούσε να είναι μια άκρως δικαιολογημένη πεποίθηση για έναν σοφό άνθρωπο. Έχοντας την πεποίθηση ότι κάποιος είναι σοφός δεν αφαιρεί από μόνη της την πιθανότητα ότι το άτομο είναι σοφό. Ούτε εγγυάται την αμαρτία της αλαζονείας. Θα πρέπει να ελπίζουμε ότι ένας σοφός άνθρωπος θα έχει μια υγιή δόση επιστημοκρατικής αυτοπεποίθησης, θα εκτιμήσει ότι είναι σοφή και μοιράζεται την κατανόηση της πραγματικότητας με τους υπόλοιπους από εμάς που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη σοφία της. Έτσι, η πεποίθηση ότι κάποιος δεν είναι σοφός δεν απαιτείται για τη σοφία.

(H1) επικεντρώθηκε στην πίστη ότι κάποιος δεν είναι σοφός. Μια άλλη εκδοχή της θεωρίας της ταπείνωσης αξίζει να εξεταστεί. Όταν ο Σωκράτης καταδεικνύει ότι ένα άτομο δεν είναι σοφό, το κάνει αυτό δείχνοντας ότι ο άνθρωπος στερείται κάποια γνώση που ισχυρίζεται ότι κατέχει. Έτσι, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι η άποψη του Σωκράτη θα μπορούσε να καλυφθεί καλύτερα εστιάζοντας στην ιδέα ότι οι σοφοί πιστεύουν ότι στερούνται γνώσης (αντί να στερούνται σοφίας). Δηλαδή, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί την ακόλουθη άποψη:

Θεωρία ταπεινότητας 2 (H2): S είναι σοφό εάν S πιστεύει S δεν ξέρει τίποτα.

Δυστυχώς, αυτή η ερμηνεία δεν είναι καλύτερη από (H1). Αποτελεί θύμα προβλημάτων παρόμοια με εκείνα που διαψεύστηκαν (H1) τόσο ως ερμηνεία του Σωκράτη, όσο και ως αποδεκτή ερμηνεία της σοφίας. Επιπλέον, θυμηθείτε ότι ο Σωκράτης παραδέχεται ότι οι τεχνίτες έχουν κάποια γνώση. Ο Σωκράτης ίσως έκρινε ότι ήταν σοφό αν είχαν περιορίσει την εμπιστοσύνη τους και ισχυρίστηκαν στη γνώση σε ό, τι γνώριζαν πραγματικά για τη βιοτεχνία τους. Το πρόβλημά τους ήταν ότι δήλωσαν ότι έχουν γνώση πέρα ​​από τον τομέα της εμπειρογνωμοσύνης τους. Το πρόβλημα δεν ήταν ότι ισχυρίζονται ότι έχουν γνώση.

Πριν να στραφούμε σε εναλλακτικές προσεγγίσεις της σοφίας, αξίζει να αναφέρουμε μια άλλη ερμηνεία του Σωκράτη που ταιριάζει με το γενικό πνεύμα της επιστημοκρατικής ταπείνωσης. Κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι αυτό που ο Σωκράτης εγκαθιστά είναι ότι η σοφία του βρίσκεται στην συνειδητοποίησή του ότι η ανθρώπινη σοφία δεν είναι ένα ιδιαίτερα πολύτιμο είδος σοφίας. Μόνο οι θεοί κατέχουν το είδος σοφίας που είναι πραγματικά πολύτιμο. Αυτό είναι σαφώς μια από τις ιδέες του Σωκράτη, αλλά δεν μας παρέχει μια κατανόηση της φύσης της σοφίας. Μας λέει μόνο τη συγκριτική αξία του. Η μόνη κατανόηση αυτής της εκτιμητικής γνώσης δεν θα ήταν, για λόγους παρόμοιους με αυτούς που συζητήθηκαν με (HP1) και (HP2), ένας σοφός.

Οι θεωρίες περί ταπεινότητας της σοφίας δεν είναι πολλά υποσχόμενες, αλλά μας παρέχουν ίσως μερικά σημαντικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα που σχετίζονται με σοφούς ανθρώπους. Οι σοφοί, μπορεί κανείς να υποστηρίξει, να έχουν επιστημικό αυτοπεποίθηση, αλλά να μην έχουν επιστημολογική αλαζονεία. Οι σοφοί έχουν την τάση να αναγνωρίζουν την φρικτότητά τους και οι σοφοί άνθρωποι είναι αντανακλαστικοί, ενδοσκοπικοί και ανεκτικοί στην αβεβαιότητα. Οποιαδήποτε αποδεκτή θεωρία της σοφίας θα έπρεπε να είναι συμβατή με τέτοια χαρακτηριστικά. Ωστόσο, αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι, από μόνο του, οριστικά της σοφίας.

2. Η Σοφία ως Επιστημονική Ακρίβεια

Ο Σωκράτης μπορεί να ερμηνευθεί ως παρέχοντας μια επιστημοκρατική ακρίβεια, παρά μια επιστημική ταπεινότητα, θεωρία της σοφίας. Οι ποιητές, οι πολιτικοί και οι βιοτέχνες πιστεύουν όλοι ότι έχουν γνώση σχετικά με θέματα για τα οποία είναι κατά πολύ άγνοια. Ο Σωκράτης, μπορεί κανείς να υποστηρίξει, πιστεύει ότι έχει γνώση όταν, και μόνο όταν, έχει πραγματικά γνώση. Ίσως οι σοφοί να περιορίσουν την εμπιστοσύνη τους σε προτάσεις για τις οποίες έχουν γνώση ή, τουλάχιστον, σε προτάσεις για τις οποίες έχουν εξαιρετική δικαιολογία. Ίσως ο Σωκράτης να ερμηνεύεται καλύτερα ότι έχει θεωρηθεί ως Θεωρία Επισκριτικής Ακρίβειας όπως:

Θεωρία Επισκριτικής Ακρίβειας 1 (EA1) : S είναι σοφό αν είναι για όλα τα p , ( S πιστεύει Sγνωρίζει p iff S ξέρει p .)

Σύμφωνα με την (ΕΑ1), ένας σοφός άνθρωπος είναι ακριβής για αυτό που γνωρίζει και τι δεν ξέρει. Αν ξέρει πραγματικά p , πιστεύει ότι ξέρει p . Και, αν πιστεύει ότι ξέρει p , τότε πραγματικά γνωρίζει p . (EA1) είναι σύμφωνη με την ιδέα ότι ο Σωκράτης δέχεται ότι είναι σοφό και με την ιδέα ότι ο Σωκράτης έχει κάποια γνώση.(EA1) είναι μια εύλογη ερμηνεία της άποψης που υποστηρίζει ο Σωκράτης, αλλά δεν είναι μια εύλογη απάντηση στην αναζήτηση μιας κατανόησης της σοφίας. Οι σοφοί μπορούν να κάνουν λάθη για αυτό που γνωρίζουν. Ο Σωκράτης, ο Μαϊμονίδης, ο βασιλιάς Σολομών, ο Αϊνστάιν, ο Γκαίτε, ο Γκάντι και όλοι οι υποψήφιοι για την τιμή της σοφίας είχαν ψευδείς πεποιθήσεις για το τι έκαναν και δεν ήξεραν. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς ότι ένας σοφός άνθρωπος είναι δικαιολογημένος να πιστεύει ότι έχει γνώση για κάποια αξίωση και επίσης εύκολο να φανταστεί ότι μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι λάθος, ίσως πολύ καιρό μετά το θάνατό του. Εάν είναι αλήθεια (EA1), τότε μόνο επειδή ένα άτομο πιστεύει ότι έχει γνώση όταν δεν το κάνει, δεν είναι σοφό. Αυτό φαίνεται λάθος. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ο καθένας είναι, ή ήταν πάντα σοφό, αν (EA1) είναι σωστός.

Θα μπορούσαμε να αναθεωρήσουμε τη Θεωρία Επισκριτικής Ακρίβειας για να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα. Μπορούμε μόνο να απαιτήσουμε ότι η πεποίθηση ενός σοφού είναι δικαιολογημένη όταν πιστεύει ότι έχει γνώση. Αυτό εξηγεί τους ανθρώπους με κακή επιστημική τύχη.

Epistemic Accuracy 2 (EA2) : S είναι σοφό αν και για όλα τα p , ( S πιστεύει S γνωρίζει p iff Sπίστη στο p είναι εξαιρετικά δικαιολογημένη.)

(EA2) αντιμετωπίζει το πρόβλημα με το (EA1). Η Σωκρατική Μεθοδολογία προκαλεί μία να παράγει τους λόγους της άποψης. Όταν ο συνομιλητής του Σωκράτη παραμένει ανυπότακτος ή μειώνεται στον παραλογισμό, ο Σωκράτης στηρίζεται στην περίπτωσή του. Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι μέσω της ανάκρισης του, ο Σωκράτης αποκαλύπτει ότι οι αντίπαλοί του δεν έχουν γνώση επειδή οι πεποιθήσεις τους είναι ψευδείς, αλλά δείχνει ότι οι αντίπαλοί του δεν δικαιολογούνται να κρατήσουν τις απόψεις που ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν.Δεδομένου ότι οι βιοτέχνες, οι ποιητές και οι πολιτικοί που αμφισβητούνται από τον Σωκράτη αποτυγχάνουν όλων των ανακρίσεων του, αποδείχτηκαν, όπως ισχυρίζεται κάποιος, ότι ισχυρίστηκαν ότι είχαν γνώση όταν οι πεποιθήσεις τους δεν δικαιολογούνταν.

Πολλοί φιλόσοφοι θα δίσταζαν να υποστηρίξουν αυτή την ερμηνεία του τι συμβαίνει στην Αίτηση . Υποστηρίζουν ότι η αποτυχία να υπερασπιστούν τις πεποιθήσεις τους από την αδυσώπητη ανάκριση του Σωκράτη δεν δείχνει ότι ένα άτομο δεν δικαιολογείται να πιστέψει μια πρόταση. Πολλοί φιλόσοφοι θα υποστήριζαν ότι η ύπαρξη πολύ καλών αποδείξεων ή η διαμόρφωση μιας πεποίθησης μέσω μιας αξιόπιστης διαδικασίας θα αρκούσε για δικαιολόγηση.

Η απόδειξη, ή η απόδειξη σε έναν ανακριτή, ότι κάποιος είναι δικαιολογημένος είναι άλλο θέμα και όχι απαραίτητο για να δικαιολογηθεί. Ο Σωκράτης, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι, δείχνει μόνο ότι οι τεχνίτες, οι ποιητές και οι πολιτικοί δεν μπορούν να αμυνθούν από τις ερωτήσεις του. Δεν δείχνει, κανείς μπορεί να υποστηρίξει, ότι οι ποιητές, οι πολιτικοί και οι τεχνίτες έχουν αδικαιολόγητες πεποιθήσεις. Εφόσον αποκτήσαμε πολύ λίγη γνώση των λεπτομερειών της συζήτησης σε αυτόν τον διάλογο, θα ήταν άδικο να απορρίψουμε αυτή την ερμηνεία για τους λόγους αυτούς. Ίσως ο Σωκράτης έδειξε, μέσω της έντονης ανάμιξής του, ότι οι βιοτέχνες, οι ποιητές και οι πολιτικοί σχημάτισαν και κράτησαν τις πεποιθήσεις τους χωρίς επαρκείς αποδείξεις ή σχημάτιζαν και κρατούσαν τα μέσα από τις διαδικασίες αναξιόπιστων πεποιθήσεων. Ο Σωκράτης αναφέρει μόνο ότι δεν γνώριζαν όλα όσα δήλωσαν ότι γνώριζαν. Δεδομένου ότι δεν μπορούμε να δούμε την πραγματική αμφισβήτηση όπως κάνουμε στους άλλους διαλόγους του Πλάτωνα, δεν πρέπει να απορρίψουμε (EA2) ως ερμηνεία της άποψης του Σωκράτη για σοφία στην Αίτηση.

Ανεξάρτητα από το αν είναι (EA2) η άποψη του Σωκράτη, υπάρχουν προβλήματα για (ΕΑ2) ως απολογισμός του τι σημαίνει να είσαι σοφός. Ακόμη και αν (ΕΑ2) είναι ακριβώς αυτό που εννοούσε ο Σωκράτης, ορισμένοι φιλόσοφοι θα υποστήριζαν ότι κάποιος θα μπορούσε να δικαιολογηθεί να πιστέψει μια πρόταση, αλλά να μην συνειδητοποιήσει ότι είναι δικαιολογημένη. Εάν αυτή είναι μια πιθανή κατάσταση για έναν σοφό άνθρωπο να είναι μέσα, τότε μπορεί να δικαιολογείται, αλλά δεν καταλαβαίνει ότι έχει γνώση. Θα μπορούσε ένας σοφός να βρίσκεται σε μια τέτοια κατάσταση ή είναι απαραίτητο ένας σοφός άνθρωπος να αναγνωρίζει πάντα την επιστημοκρατική αξία αυτού που πιστεύει; Εάν αυτή η κατάσταση είναι αδύνατη, τότε αυτή η κριτική θα μπορούσε να αποφευχθεί. Δεν υπάρχει λόγος να επιλύσουμε αυτό το ζήτημα εδώ, επειδή (EA1) και (EA2) πέφτουν θύματα ενός άλλου, πολύ λιγότερο φιλοσοφικά ακανθώδους και αμφιλεγόμενου προβλήματος.

(EA1) και (EA2) υποφέρουν από ένα παρόμοιο και πολύ σοβαρό πρόβλημα. Φανταστείτε ένα άτομο που έχει ελάχιστες γνώσεις. Ας υποθέσουμε περαιτέρω ότι τα λίγα πράγματα που γνωρίζει είναι ελάχιστα ή καθόλου σημαντικά. Θα μπορούσε να είναι το είδος του ατόμου για το οποίο κανείς δεν θα πήγαινε ποτέ για πληροφορίες ή συμβουλές. Ένα τέτοιο πρόσωπο μπορεί να είναι πολύ προσεκτικός και πιστεύει ότι ξέρει μόνο τι ξέρει πραγματικά. Αν και θα είχε ακριβείς πεποιθήσεις για το τι κάνει και δεν ξέρει, δεν θα ήταν σοφό. Αυτό δείχνει ότι το (EA1) είναι εσφαλμένο. Όσον αφορά την (EA2), φανταστείτε ότι πιστεύει ότι ξέρει μόνο τι είναι πραγματικά δικαιολογημένη στην πίστη. Δεν είναι ακόμα σοφή. Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι αν και οι θεωρίες ακρίβειας δεν παρέχουν επαρκή απολογισμό σοφίας, αποκαλύπτουν μια σημαντική διορατικότητα.Ίσως μια απαραίτητη προϋπόθεση για να είσαι σοφός είναι ότι οι σοφοί πιστεύουν ότι έχουν γνώση μόνο όταν οι πεποιθήσεις τους είναι πολύ δικαιολογημένες. Ή, ακόμα πιο απλά, ίσως οι σοφοί έχουν δικαιολογημένες ή ορθολογικές πεποιθήσεις.

3. Η Σοφία ως Γνώση

Μια εναλλακτική προσέγγιση της σοφίας επικεντρώνεται στην πιο θετική ιδέα ότι οι σοφοί άνθρωποι είναι πολύ καταρτισμένοι άνθρωποι. Υπάρχουν πολλές απόψεις στην ιστορική και σύγχρονη φιλοσοφική λογοτεχνία σχετικά με τη σοφία που έχουν γνώση, σε αντίθεση με την ταπεινοφροσύνη ή την ακρίβεια, ως τουλάχιστον απαραίτητη προϋπόθεση σοφίας. Ο Αριστοτέλης ( Nichomachean Ethics VI, κεφάλαιο 7), ο Descartes (Αρχές Φιλοσοφίας ), Richard Garrett (1996), John Kekes (1983), Keith Lehrer & Nicholas Smith (1996), Robert Nozick Οι Sharon Ryan (1996, 1999), Valerie Tiberius (2008), Dennis Whitcomb (2010) και Linda Zagzebski (1996), για παράδειγμα, έχουν υπερασπιστεί όλες τις θεωρίες της σοφίας που απαιτούν ένα σοφό άτομο να έχει κάποια γνώση. Όλες αυτές οι απόψεις διαχωρίζουν σαφώς τη γνώση από την εμπειρογνωμοσύνη σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Επιπλέον, όλες αυτές οι απόψεις υποστηρίζουν ότι οι σοφοί άνθρωποι γνωρίζουν «τι είναι σημαντικό». Οι απόψεις διαφέρουν, ως επί το πλείστον, από το τι είναι σημαντικό για έναν σοφό άνθρωπο να γνωρίζει και από το αν υπάρχει κάποια συμπεριφορά, δράση ή τρόπος της ζωής, που απαιτείται για τη σοφία.

Ο Αριστοτέλης διακρίνει ανάμεσα σε δύο διαφορετικά είδη σοφίας, θεωρητικής σοφίας και πρακτικής σοφίας. Η θεωρητική σοφία είναι, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, "επιστημονική γνώση, σε συνδυασμό με διαισθητικό λόγο, για τα πράγματα που είναι τα υψηλότερα από τη φύση" ( Nicomachean Ethics , VI, 1141b). Για τον Αριστοτέλη, η θεωρητική σοφία περιλαμβάνει τη γνώση των απαραίτητων, επιστημονικών, πρώτων αρχών και προτάσεων που μπορούν λογικά να εξαχθούν από αυτές. Η ιδέα του Αριστοτέλη ότι η επιστημονική γνώση είναι η γνώση των αναγκαίων αληθειών και των λογικών συνεπειών τους δεν είναι πλέον μια ευρέως αποδεκτή άποψη. Έτσι, για τους σκοπούς αυτής της συζήτησης, θα εξετάσω μια θεωρία που αντικατοπτρίζει το πνεύμα της άποψης του Αριστοτέλη για τη θεωρητική σοφία, αλλά χωρίς τη διαμάχη για την απαραίτητη ή ενδεχόμενη φύση της επιστημονικής γνώσης. Επιπλέον, θα συνδυάσει την επιστημονική γνώση με άλλα είδη πραγματικών γνώσεων, συμπεριλαμβανομένων των γνώσεων για την ιστορία, τη φιλοσοφία, τη μουσική, τη λογοτεχνία, τα μαθηματικά κλπ. Σκεφτείτε την ακόλουθη, βασισμένη στη γνώση, θεωρία της σοφίας:

Η Σοφία ως Εκτεταμένη Πραγματική Γνώση (WFK) : S είναι σοφό εάν η S έχει εκτεταμένες γνώσεις σχετικά με την επιστήμη, την ιστορία, τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία, τη μουσική κλπ.

Σύμφωνα με το (WFK), ένας σοφός άνθρωπος είναι ένα πρόσωπο που γνωρίζει πολλά για το σύμπαν και τη θέση μας σε αυτό. Θα έχει εκτεταμένες γνώσεις σχετικά με τα πρότυπα ακαδημαϊκά θέματα. Υπάρχουν πολλά θετικά πράγματα που πρέπει να πούμε για το (WFK). (WFK) ξεχωρίζει καλά μεταξύ της στενής εμπειρίας και της γνώσης του κοσμικού, από το σημαντικό, ευρύ και γενικό είδος της γνώσης που διαθέτουν οι σοφοί. Όπως λέει ο Αριστοτέλης, "... πιστεύουμε ότι κάποιοι άνθρωποι είναι γενικά σοφοί, όχι σε κάποιο συγκεκριμένο τομέα ή σε οποιοδήποτε άλλο περιορισμένο σεβασμό ..." ( Nicomachean Ethics , Book 6, 1141a).

Το κύριο πρόβλημα για το (WFK) είναι ότι μερικοί από τους πιο καταρτισμένους ανθρώπους δεν είναι σοφοί.Παρόλο που έχουν άφθονες πολύ σημαντικές γνώσεις σχετικά με τα γεγονότα, δεν διαθέτουν το είδος της πρακτικής τεχνογνωσίας που αποτελεί σημάδι ενός σοφού ατόμου. Οι σοφοί άνθρωποι ξέρουν πώς να προχωρήσουν στον κόσμο σε κάθε είδους κατάσταση και με όλα τα είδη των ανθρώπων. Η εκτεταμένη γνώση των πραγματικών στοιχείων δεν αρκεί για να μας δώσει αυτό που ένας σοφός άνθρωπος γνωρίζει. Όπως επισημαίνει ο Robert Nozick: «Η σοφία δεν γνωρίζει μόνο τις θεμελιώδεις αλήθειες, αν αυτές δεν έχουν σχέση με την καθοδήγηση της ζωής ή με μια προοπτική για το νόημά της» (1989, 269). Υπάρχει περισσότερο στη σοφία από τη νοημοσύνη και τη γνώση της επιστήμης και της φιλοσοφίας ή οποιοδήποτε άλλο θέμα. Ο Αριστοτέλης γνωρίζει καλά τους περιορισμούς αυτού που ονομάζει θεωρητική σοφία. Ωστόσο, αντί να κάνει βελτιώσεις σε κάτι σαν (WFK), ο Αριστοτέλης το διακρίνει ως ένα είδος σοφίας. Άλλοι φιλόσοφοι θα ήταν πρόθυμοι να εγκαταλείψουν (WFK), δηλαδή ισχυρίζονται ότι δεν παρέχουν επαρκείς όρους για τη σοφία και προσθέτουν σε ό, τι λείπει.

Ο Αριστοτέλης έχει μια έννοια πρακτικής σοφίας που καταλήγει σε αυτό που λείπει από τη θεωρητική σοφία.Στο Βιβλίο VI της Δεοντολογίας του Νικομάχη , ισχυρίζεται: «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο λέμε ότι ο Αναξαγόρας, ο Θάλης και οι άντρες τους έχουν φιλοσοφική αλλά όχι πρακτική σοφία, όταν τους βλέπουμε να αγνοούν το τι είναι προς όφελός τους και γιατί λέμε ξέρουν πράγματα που είναι αξιοσημείωτα, θαυμαστά, δύσκολα και θεϊκά, αλλά άχρηστα. δηλαδή. γιατί δεν είναι ανθρώπινα αγαθά που αναζητούν "(1141α). Η γνώση των ενδεχόμενων γεγονότων που είναι χρήσιμα για να ζουν καλά απαιτείται από την πρακτική σοφία του Αριστοτέλη. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, "Τώρα θεωρείται ότι είναι το σημάδι ενός ανθρώπου πρακτικής σοφίας να μπορεί να συνειδητοποιήσει καλά τι είναι καλό και πρόσφορο για τον εαυτό του, όχι σε κάποιο συγκεκριμένο σεβασμό, π.χ. για ποια πράγματα οδηγούν στην υγεία ή σε δύναμη, αλλά σε τι είδους πράγματα οδηγούν στην καλή ζωή εν γένει "( Nichomachean Ethics , VI, 1140a-1140b). Έτσι, για τον Αριστοτέλη, η πρακτική σοφία απαιτεί να γνωρίζει κανείς, γενικά, πώς να ζει καλά. Πολλοί φιλόσοφοι συμφωνούν με τον Αριστοτέλη σε αυτό το σημείο. Ωστόσο, πολλοί δεν θα ικανοποιηθούν από το συμπέρασμα ότι η θεωρητική σοφία είναι ένα είδος σοφίας και πρακτικής σοφίας άλλο. Άλλοι φιλόσοφοι, συμπεριλαμβανομένης της Linda Zagzebski (1996), συμφωνούν ότι υπάρχουν αυτοί οι δύο τύποι σοφίας που πρέπει να διακρίνονται.

Ας προχωρήσουμε, χωρίς επιχειρήματα, με την υπόθεση ότι είναι δυνατόν να έχουμε μια θεωρία ενός, γενικού, είδους σοφίας. Η σοφία, γενικά, πολλοί φιλόσοφοι θα υποστήριζαν, απαιτούν πρακτικές γνώσεις για τη ζωή.Αυτό που ο Αριστοτέλης αποκαλεί θεωρητική σοφία, πολλοί θα υποστήριζαν, δεν είναι καθόλου σοφία. Η θεωρητική σοφία του Αριστοτέλη είναι απλώς εκτεταμένη γνώση ή βαθιά κατανόηση. Ο Nicholas Maxwell (1984), στο επιχείρημά του για την επανάσταση στην εκπαίδευση, υποστηρίζει ότι πρέπει να διδάσκουμε για σοφία, που ξεχωρίζει από την τυπική ακαδημαϊκή γνώση. Παρόμοια σημεία εγείρονται από τον Robert Sternberg (2001) και τον Andrew Norman (1996). Ο Robert Nozick έχει μια άποψη πολύ παρόμοια με τη θεωρία της πρακτικής σοφίας του Αριστοτέλη, αλλά ο Nozick προσπαθεί να συλλάβει την ουσία της σοφίας, της εποχής. Δεν προσπαθεί να καθορίσει ένα, εναλλακτικό, είδος σοφίας. Ο Nozick ισχυρίζεται: "Η σοφία είναι αυτό που πρέπει να καταλάβετε για να ζήσετε καλά και να αντιμετωπίσετε τα κεντρικά προβλήματα και να αποφύγετε τους κινδύνους στις καταστάσεις που βρίσκονται οι άνθρωποι" (1989, 267). Και ο John Kekes υποστηρίζει ότι «αυτό που ένας σοφός άνθρωπος γνωρίζει είναι πώς να κατασκευάσει ένα πρότυπο που, δεδομένης της ανθρώπινης κατάστασης, είναι πιθανό να οδηγήσει σε μια καλή ζωή» (1983, 280). Πιο πρόσφατα, ο Valerie Tiberius (2008) έχει αναπτύξει μια πρακτική άποψη που συνδέει τη σοφία με την ευημερία, απαιτώντας, μεταξύ άλλων, ότι ένας σοφός άνθρωπος ζει το είδος της ζωής που αυτός ή αυτή θα μπορούσε να υποστηρίξει ειλικρινά στην αντανάκλαση. Τέτοιες πρακτικές απόψεις της σοφίας θα μπορούσαν να εκφραστούν, γενικά, ως εξής.

Σοφία ως Γνωρίζοντας πώς να ζει καλά (KLW) : S είναι σοφό αν S ξέρει πώς να ζει καλά.

Αυτή η άποψη συλλαμβάνει τη βασική ιδέα του Αριστοτέλη για πρακτική σοφία. Καταγράφει επίσης μια σημαντική πτυχή των απόψεων που υποστηρίζουν οι Nozick, Plato, Garrett, Kekes, Maxwell, Ryan και Tiberius. Παρόλο που η κατανόηση του τι σημαίνει να γνωρίζεις πώς μπορείς να ζεις καλά μπορεί να αποδειχθεί τόσο δύσκολο όσο είναι το θέμα της σοφίας, ο Nozick προσφέρει μια πολύ φωτεινή αρχή.

Η σοφία δεν είναι μόνο ένας τύπος γνώσης, αλλά ποικίλος. Αυτό που ένας σοφός άνθρωπος πρέπει να γνωρίζει και να κατανοεί συνιστά μια ποικίλη λίστα: τους πιο σημαντικούς στόχους και αξίες της ζωής - τον απώτερο στόχο, αν υπάρχει, ποια μέσα θα επιτύχουν αυτούς τους στόχους χωρίς υπερβολικό κόστος; τι είδους κινδύνους απειλούν την επίτευξη αυτών των στόχων · πώς να αναγνωρίζουν και να αποφεύγουν ή να ελαχιστοποιούν αυτούς τους κινδύνους · ποιες είναι οι διαφορετικές μορφές ανθρώπινων όντων στις ενέργειες και τα κίνητρά τους (καθώς παρουσιάζουν κινδύνους ή ευκαιρίες) · τι δεν είναι εφικτό ή εφικτό να επιτευχθεί (ή να αποφευχθεί) · πώς να πει τι είναι κατάλληλο όταν; γνωρίζοντας πότε επιτυγχάνονται επαρκώς ορισμένοι στόχοι · ποιοι περιορισμοί είναι αναπόφευκτοι και πώς να τις αποδεχτούμε. πώς να βελτιώσει τον εαυτό του και τις σχέσεις του με άλλους ή την κοινωνία. γνωρίζοντας ποια είναι η αληθινή και αδιαφανής αξία των διαφόρων πραγμάτων. πότε να πάρει μια μακροπρόθεσμη άποψη? γνωρίζοντας την ποικιλία και την ακαμψία των γεγονότων, των θεσμών και της ανθρώπινης φύσης. κατανοώντας ποια είναι τα πραγματικά κίνητρα ενός ατόμου. πώς να αντιμετωπίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες τραγωδίες και τα διλήμματα της ζωής και με τα μεγάλα καλά πράγματα επίσης. (1989, 269)

Με την εξήγηση του Nozick για το τι πρέπει να γνωρίζουμε για να ζήσουμε καλά, έχουμε μια ενδιαφέρουσα και αρκετά ελκυστική, αν και κάπως ακατέργαστη, θεωρία της σοφίας. Όπως προαναφέρθηκε, πολλοί φιλόσοφοι, όπως ο Αριστοτέλης και ο Ζατζέμπσκι, θα απορρίπτουν (ΚΛΠ) την πλήρη ιστορία της σοφίας. Ο Αριστοτέλης και ο Ζατζέμπσκι θα απορρίπτουν προφανώς την πλήρη ιστορία επειδή πιστεύουν ότι η θεωρητική σοφία είναι ένα άλλο είδος σοφίας και δεν θέλουν να δεχτούν ότι υπάρχει μια αντίληψη για ένα γενικό είδος σοφίας. Ο Kekes ισχυρίζεται: "Η κατοχή της σοφίας εμφανίζεται με αξιόπιστη, υγιή, εύλογη, με μια λέξη, καλή κρίση. Με καλή κρίση, ένας άνθρωπος φέρνει τη γνώση του για τις ενέργειές του. Για να κατανοήσουμε τη σοφία, πρέπει να κατανοήσουμε τη σχέση της με τη γνώση, τη δράση και την κρίση "(1983, 277). Ο Kekes προσθέτει: «Η σοφία θα έπρεπε να δείξει και στον άνθρωπο που την έχει» (1983, 281). Συνεπώς, πολλοί φιλόσοφοι πιστεύουν ότι η σοφία δεν περιορίζεται ούτε στη γνώση για το πώς να ζει καλά. Ο Τιβέριος θεωρεί ότι οι ενέργειες των σοφών αντανακλούν τις βασικές αξίες τους. Αυτοί οι φιλόσοφοι πιστεύουν ότι η ύπαρξη σοφών συμπεριλαμβάνει και δράση. Ένα άτομο θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις προϋποθέσεις οποιασδήποτε από τις αρχές που έχουμε εξετάσει μέχρι στιγμής και παρόλα αυτά να συμπεριφέρεται με άγρια ​​απερίσκεπτη τρόπο.Άγριοι απρόσεκτοι άνθρωποι, ακόμα και αν έχουν πολύ καλή γνώση της ζωής, δεν είναι σοφοί.

Οι φιλόσοφοι που προσελκύονται από την ιδέα ότι η γνώση του πώς να ζουν καλά είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορεί η σοφία να θέλει απλώς να πιέσει για μια επιτυχημένη κατάσταση στην (KLW) να ξεπεράσει περιπτώσεις όπου ένα άτομο ξέρει ότι ζει καλά, αυτές τις γνώσεις στην πράξη. Κάτι σύμφωνα με την ακόλουθη θεωρία θα συλλάβει αυτή την ιδέα.

Η Σοφία ως Γνωρίζοντας Πώς και Επιτυχώς, Ζώντας Καλά (KLS) : S είναι σοφό αν (i) S ξέρει πώς να ζει καλά, και (ii) S είναι επιτυχής στο να ζει καλά.

Η ιδέα της προϋπόθεσης επιτυχίας είναι ότι κάποιος θέτει τις γνώσεις του σε πράξη. Ή, αντί να χρησιμοποιεί την ορολογία της επιτυχίας, κάποιος μπορεί να απαιτήσει ότι οι πεποιθήσεις και οι αξίες ενός σοφού ανθρώπου να συνυπάρχουν με τις ενέργειές του (Tiberius, 2008). Η βασική ιδέα είναι ότι οι ενέργειες κάποιου αντανακλούν την κατανόηση του τι σημαίνει να ζει καλά. Μια άποψη σύμφωνα με τις γραμμές του (KLS) θα αγκαλιαζόταν από τον Αριστοτέλη και Ζαζέμπσκι (για πρακτική σοφία), και από τους Kekes, Nozick και Tiberius. (KLS) δεν θα ήταν γενικά αγκαλιασμένη, ωστόσο (βλ. Ryan 1999, για περαιτέρω επικρίσεις). Μια κριτική του (KLS) είναι ότι κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί ότι λείπει όλη η πραγματική γνώση που απαιτείται από το (WFK) από αυτή τη θεωρία. Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η άποψη (WFK) ότι ο σοφός άνθρωπος έχει εκτεταμένες γνώσεις για τα γεγονότα απορρίφθηκε μόνο επειδή δεν παρείχε επαρκείς όρους για σοφία.Πολλοί φιλόσοφοι θα ισχυριζόταν ότι (WFK) παρέχει μια απαραίτητη προϋπόθεση για τη σοφία. Ένας σοφός άνθρωπος, όπως ισχυρίζεται ένας κριτικός, πρέπει να ξέρει πώς να ζει καλά (όπως περιγράφεται από τον Nozick), αλλά πρέπει επίσης να έχει κάποιες βαθιές και εκτεταμένες θεωρητικές ή πραγματικές γνώσεις που μπορεί να έχουν πολύ μικρό αντίκτυπο σε αυτήν καθημερινή ζωή, πρακτικές αποφάσεις ή ευεξία. Στον πρόλογο των Αρχών της Φιλοσοφίας , ο Descartes επέμεινε στην πραγματική γνώση ως σημαντικό συστατικό της σοφίας. Ο Descartes έγραψε: "Είναι πραγματικά μόνο ο Θεός που έχει την Τέλεια Σοφία, δηλαδή, που έχει πλήρη γνώση της αλήθειας όλων των πραγμάτων. αλλά μπορεί να ειπωθεί ότι οι άνδρες έχουν περισσότερη σοφία ή λιγότερο, καθώς έχουν περισσότερο ή λιγότερο γνώση των σημαντικότερων αληθειών »( Αρχές , 204).Φυσικά, ανάμεσα σε αυτές τις σημαντικές αλήθειες, μπορεί κανείς να ισχυριστεί, είναι αλήθειες για καλή διαβίωση, καθώς και γνώση στα βασικά ακαδημαϊκά θέματα.

Επιπλέον, κάποιος μπορεί να παραπονεθεί ότι η γνώση που άφησε να στέκεται από θεωρίες Epistemic Accuracy λείπει επίσης από την (KLS). Κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι ένας σοφός άνθρωπος όχι μόνο ξέρει πολλά και πετυχαίνει να ζει καλά, αλλά περιορίζει επίσης τα αιτήματά της στη γνώση (ή στην πεποίθηση ότι έχει γνώση) σε εκείνες τις προτάσεις που δικαιολογεί να πιστέψει.

4. Υβριδική Θεωρία

Ένας τρόπος να προσπαθήσουμε να προσαρμόσουμε τις διάφορες ιδέες από τις θεωρίες που εξετάζονται μέχρι στιγμής είναι υπό τη μορφή μιας υβριδικής θεωρίας. Μια τέτοια ιδέα είναι:

S είναι σοφό αν 

1. Η S έχει εκτεταμένες τεκμηριωμένες και θεωρητικές γνώσεις.
2. Το S ξέρει πώς να ζει καλά.
3. S είναι επιτυχής στην καλή διαβίωση.
4. Το S έχει πολύ λίγες αδικαιολόγητες πεποιθήσεις.

Παρόλο που αυτή η Υβριδική Θεωρία έχει πολλά πράγματα για αυτό, υπάρχουν αρκετές σημαντικές επικρίσεις που πρέπει να εξεταστούν. Ο Dennis Whitcomb (2010) διαμαρτύρεται για όλες τις θεωρίες της σοφίας που περιλαμβάνουν μια καλή κατάσταση ζωής ή μια εκτίμηση της κατάστασης της καλής διαβίωσης. Δίνει πολλές ενδιαφέρουσες αντιρρήσεις κατά των απόψεων αυτών. Η Whitcomb πιστεύει ότι ένα άτομο που είναι βαθιά καταθλιπτικό και εντελώς απαλλαγμένο από οποιαδήποτε φιλοδοξία για καλή διαβίωση θα μπορούσε παρ 'όλα αυτά να είναι σοφό. Εφόσον ένα τέτοιο πρόσωπο έχει βαθιά γνώση σχετικά με τα ακαδημαϊκά θέματα και ξέρει πώς να ζει καλά, το άτομο αυτό θα έχει ό, τι χρειάζονται για σοφία. Σε σχέση με έναν πολύ καταρτισμένο και βαθιά καταθλιπτικό άνθρωπο που δεν έχει φιλοδοξίες αλλά για να παραμείνει στο δωμάτιό του, ισχυρίζεται: "Αν έτρεξα σε ένα τέτοιο πρόσωπο, θα του έδινα την καρδιά του, θα του επέστρεψα στην υγεία και θα φύγω συνεχίζοντας την αναζήτηση των σοφών στους λιγότερο ευγνώμονες συμβούλους του. Και θα πίστευα ότι ήταν σοφός παρά την αποτυχημένη από την κατάθυσή του αποτυχία στην αξία ή την επιθυμία της καλής ζωής.Πιστεύω λοιπόν ότι η σοφία δεν απαιτεί αποτίμηση ή επιθυμία για καλή ζωή. "

Σε απάντηση της διεισδυτικής κριτικής της Whitcomb, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι ένας βαθιά καταθλιπτικός άνθρωπος που είναι σοφός θα εξακολουθούσε να ζει όσο καλύτερα μπορεί και θα εξακολουθούσε να αξίζει να ζει καλά, ακόμα και αν δεν έχει τελειώσει η τελειότητα. Ένα τέτοιο άτομο θα προσπαθούσε να πάρει βοήθεια για να αντιμετωπίσει την κατάθλιψη της. Αν πραγματικά δεν νοιάζεται καθόλου, μπορεί να είναι πολύ καλά, αλλά δεν είναι σοφό. Υπάρχει κάτι παράλογο όσον αφορά τη γνώση του τρόπου ζωής και της άρνησης να προσπαθήσουμε να το πράξουμε. Αυτός ο παράλογος δεν είναι συμβατός με τη σοφία. Ένα πρόσωπο με αυτή την εσωτερική σύγκρουση μπορεί να είναι εξαιρετικά έξυπνο και έξυπνο, να ακούει πολλά θέματα, να εμπιστεύεται πολλά θέματα και μπορεί ακόμη και να κερδίσει ένα βραβείο Νόμπελ για το πνευματικό του μεγαλείο, αλλά δεν είναι αξιοθαύμαστο και λογικά συνεπές αρκετά, για να είσαι σοφός. Η σοφία είναι μια αρετή και ένας τρόπος ζωής, και απαιτεί περισσότερο από έξυπνες ιδέες και γνώσεις.

Ο Αριστοτέλης έκρινε ότι «είναι προφανές ότι είναι αδύνατο να είμαστε πρακτικά σοφοί χωρίς να είμαστε καλοί» ( Nicomachean Ethics , 1144a, 36-37). Οι περισσότεροι από τους φιλοσόφους που αναφέρθηκαν μέχρι τώρα θα περιλάμβαναν την ηθική αρετή στην κατανόησή τους για το τι σημαίνει να ζούμε καλά. Ωστόσο, η Whitcomb αμφισβητεί οποιαδήποτε θεωρία της σοφίας που απαιτεί ηθική αρετή. Η Whitcomb υποστηρίζει ότι ένας βαθιά κακός άνθρωπος θα μπορούσε παρ 'όλα αυτά να είναι σοφός.

Και πάλι, είναι σημαντικό να αντισταθούμε από το να είσαι σοφός από το να είσαι έξυπνος και έξυπνος. Αν σκεφτούμε τη σοφία ως την υψηλότερη, ή από την υψηλότερη, των ανθρώπινων αρετών, τότε φαίνεται ασύμβατη με μια βαθιά κακή προσωπικότητα.

Υπάρχει, ωστόσο, ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα με την Υβριδική Θεωρία. Δεδομένου ότι τόσο πολύ από ό, τι θεωρήθηκε εδώ και πολύ καιρό ότι η γνώση έχει εγκαταλειφθεί ή έχει εξελιχθεί, μια θεωρία που απαιτεί αλήθεια (μέσω μιας προϋπόθεσης γνώσης) θα αποκλείει σχεδόν όλους τους ανθρώπους που είναι πλέον μακρόχρονες, όπως η Υπατία, ο Σωκράτης, ο Κομφούκιος, ο Αριστοτέλης, , Λάο Τζου, κλπ. Από τη λίστα των σοφών. Η κακή επιστημολογική τύχη, και έχοντας ζήσει στο παρελθόν, δεν θα πρέπει να υπολογίζουμε ότι δεν είναι σοφός.Αλλά, δεδομένου ότι η αλήθεια είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη γνώση, η κακή επιστημολογική τύχη αρκεί για να υπονομεύσει την αξίωση στη γνώση. Αυτό που έχει σημασία, στο βαθμό που είναι σοφό, δεν είναι ότι ένας σοφός άνθρωπος έχει γνώση, αλλά ότι έχει άκρως δικαιολογημένες και ορθολογικές πεποιθήσεις για μια ευρεία ποικιλία θεμάτων, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου ζωής, της επιστήμης, της φιλοσοφίας, των μαθηματικών, της ιστορίας, της γεωγραφίας , την τέχνη, τη λογοτεχνία, την ψυχολογία και ούτω καθεξής. Και όσο πιο μεγάλη είναι η ποικιλία ενδιαφερόντων θεμάτων, τόσο το καλύτερο. Ένας άλλος τρόπος για να αναπτυχθεί αυτό το ίδιο σημείο είναι να φανταστεί κανείς ένα πρόσωπο με πολύ δικαιολογημένες πεποιθήσεις για μια ευρεία ποικιλία θεμάτων, αλλά που αγνοεί ότι είναι παγιδευμένο στο Matrix ή κάποιο άλλο σκεπτικιστικό σενάριο. Ένα τέτοιο πρόσωπο μπορεί να είναι σοφό ακόμα κι αν αγνοείται έντονα. Μια θεωρία της σοφίας που επικεντρώνεται στην ύπαρξη ορθολογικών ή επιστημοκρατικά θεμελιωμένων πεποιθήσεων, αντί για το υψηλότερο επίπεδο της πραγματικής γνώσης, θα ήταν πιο ελπιδοφόρα. Επιπλέον, μια τέτοια θεωρία θα ενσωματώνει πολλά από αυτά που είναι ελκυστικά για την επιστημική ταπεινοφροσύνη και την επιστημοκρατική ακρίβεια.

5. Η σοφία ως λογικότητα

Η τελική θεωρία που πρέπει να εξεταστεί εδώ είναι μια προσπάθεια να συλλάβει όλα όσα είναι καλά, αποφεύγοντας παράλληλα όλα τα σοβαρά προβλήματα των άλλων θεωριών που συζητήθηκαν μέχρι τώρα.Ίσως η σοφία είναι ένα βαθύ και ολοκληρωμένο είδος ορθολογισμού (Ryan, 2012).

Θεωρία βάθους λογικής (DRT): S είναι σοφό iff 

1. Το S έχει μια μεγάλη ποικιλία από επιστημονικά δικαιολογημένες πεποιθήσεις σε μια μεγάλη ποικιλία πολύτιμων ακαδημαϊκών θεμάτων.
2. Το S έχει μια μεγάλη ποικιλία δικαιολογημένων πεποιθήσεων για το πώς να ζει κανείς ορθολογικά (επιστημολογικά, ηθικά και πρακτικά).
3. Η S δεσμεύεται να ζει λογικά.
4. Η S έχει πολύ λίγες αδικαιολόγητες πεποιθήσεις και είναι ευαίσθητη στους περιορισμούς της.

Στην συνθήκη (1), το DRT λαμβάνει υπόψη τα ελκυστικά σχετικά με ορισμένες θεωρίες γνώσης απαιτώντας επιστημοκρατικά πιστεύω για μια ευρεία ποικιλία τυποποιημένων ακαδημαϊκών θεμάτων. Η συνθήκη (2) λαμβάνει υπόψη ό, τι είναι ελκυστικό για θεωρίες που απαιτούν γνώση για το πώς να ζουν καλά. Για παράδειγμα, η κατοχή δικαιολογημένων πεποιθήσεων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα ζήσουμε με πρακτικά λογικό τρόπο θα περιείχε μια καλά αιτιολογημένη στρατηγική για την αντιμετώπιση των πρακτικών πτυχών της ζωής. Έχοντας ένα λογικό σχέδιο δεν απαιτεί τέλεια επιτυχία. Απαιτούνται να έχουν καλές γνώσεις πίσω από τις ενέργειές του, να ανταποκρίνονται κατάλληλα και να μαθαίνουν από τα λάθη κάποιου και να έχουν ένα λογικό σχέδιο για κάθε είδους καταστάσεις και προβλήματα.Έχοντας δικαιολογημένες πεποιθήσεις για το πώς να ζήσεις με ηθικά ορθολογικό τρόπο δεν θα αποτελούσε θρησκευτική ηθική αλλά θα χρειαζόταν κανείς καλά λόγια για να στηρίξουμε τις πεποιθήσεις της για το τι είναι ηθικά σωστό και το λάθος και για το τι θα έπρεπε και δεν έπρεπε κάνει θεμελιώδη μια ευρεία ποικιλία περιστάσεων.Έχοντας δικαιολογημένες πεποιθήσεις για να ζήσουμε με έναν συναισθηματικά ορθολογικό τρόπο, πρέπει να συνεπάγεται όχι την τολμηρότητα, αλλά να έχουμε δικαιολογημένες πεποιθήσεις για το τι είναι και τι δεν είναι μια συναισθηματική θηλαστικά ορθολογική αντίδραση σε μια κατάσταση. Για παράδειγμα, είναι σκόπιμο να αισθάνεστε βαθιά λυπημένοι όταν αντιμετωπίζετε την απώλεια ενός αγαπημένου. Αλλά, συνήθως, η αίσθηση της βαθιάς θλίψης ή εξαιρετικά θυμωμένος δεν είναι η κατάλληλη συναίσθηση για το χυμένο γάλα.Ένας σοφός άνθρωπος θα έχει λογικές πεποιθήσεις για τις συναισθηματικές ανάγκες και τις συμπεριφορές άλλων ανθρώπων. Η αίσθηση που είναι βαθιά χαμένη ή εξαιρετικά ανυπόμονη δεν είναι η κατάλληλη συναίσθηση για το πλυμένο γάλα. Ένας σοφός άνθρωπος θα έχει λογικές πεποιθήσεις για τις συναισθηματικές ανάγκες και τις συμπεριφορές άλλων ανθρώπων. Η αίσθηση που είναι βαθιά χαμένη ή εξαιρετικά ανυπόμονη δεν είναι η κατάλληλη συναίσθηση για το πλυμένο γάλα. Ένας σοφός άνθρωπος θα έχει λογικές πεποιθήσεις για τις συναισθηματικές ανάγκες και τις συμπεριφορές άλλων ανθρώπων.το συναίσθημα βαθιά λυπημένο ή εξαιρετικά θυμωμένος δεν είναι το κατάλληλο συναίσθημα για το χυμένο γάλα. Ένας σοφός άνθρωπος θα έχει λογικές πεποιθήσεις για τις συναισθηματικές ανάγκες και τις συμπεριφορές άλλων ανθρώπων.το συναίσθημα βαθιά λυπημένο ή εξαιρετικά θυμωμένος δεν είναι το κατάλληλο συναίσθημα για το χυμένο γάλα. Ένας σοφός άνθρωπος θα έχει λογικές πεποιθήσεις για τις συναισθηματικές ανάγκες και τις συμπεριφορές άλλων ανθρώπων.

Η προϋπόθεση (3) εξασφαλίζει ότι ο σοφός άνθρωπος ζει μια ζωή που αντικατοπτρίζει αυτό που δικαιολογείται να πιστεύει είναι ένας ορθολογικός τρόπος ζωής. Στην κατάσταση (4), το DRT σέβεται την επιστημική βιωνοφροσύνη. Η προϋπόθεση (4) απαιτεί ότι ένας σοφός δεν πιστεύει τα πράγματα χωρίς επιστημονική αιτιολόγηση. Η Θεωρία Βαθιάς Λογοθεραπείας αποκλείει όλους τους άδηλους ποιητές, πολιτικούς και τεχνίτες που αποκλείστηκαν από τον Σοκράτη. Οι σοφοί δεν πιστεύουν ότι ξέρουν πότε δεν διαθέτουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία. Επιπλέον, οι σοφοί δεν είναι επιστημολογικά αλαζονικοί.

Η Θεωρία της βαθιάς λογικής δεν απαιτεί γνώση ή τελειότητα. Αλλά απαιτεί ορθολογισμό και φιλοξενεί βαθμούς σοφίας. Είναι μια πολύ υποσχόμενη θεωρία της σοφίας.

Βιβλιογραφία

• Αριστοτέλης, Ηθική Nichomachean , στα βασικά έργατου Αριστοτέλη , Richard McKeon, Νέα Υόρκη: Random House, 1941, σελ. 935-1112.
• Garrett, R., 1996, "Τρεις Ορισμοί της Σοφίας", στο Lehrer et al . 1996, σελ. 221-232.
• Descartes, R., Διαλογισμοί για την πρώτη Φιλοσοφία , στα Φιλοσοφικά Έργα του Descartes , Τόμος 1, Ε. Οι Haldane και G. Ross (trans. And eds.), Λονδίνο: Cambridge University Press, 1979, σελ. 131-199
• Descartes, R., Αρχές Φιλοσοφίας , σε Φιλοσοφικά Έργα , Ε. Haldane και G. Ross (trans και εκδ.), Λονδίνο: Cambridge University Press, 1979, σελ. 201-302.
• Kekes, J., 1983, "Wisdom", American Philosophical Quarterly , 20 (3): 277-286.
• Lehrer, Keith, Β. Jeannie Lum, Beverly Α. Slichta, και Nicholas D. Smith (eds.), 1996, Γνώση, Διδασκαλία και Σοφία , Dordrecht: Kluwer Academic Publishers
• Lehrer, Κ., Και Ν. Smith, 1996, "Εισαγωγή", στο Lehrer et αϊ . 1996, σελ. 3-17.
• Maxwell, Ν., 1984, Από Γνώση σε Σοφία , Οξφόρδη: Βασίλειος Μπάλκουελ.
• Norman, Α., 1996, "Teaching Σοφία", στο Lehrer et al . 1996, σελ. 253-265.
• Nozick, R., 1989, "Ποια είναι η Σοφία και Γιατί οι Φιλόσοφοι της αγαπούν;" στην Εξετασμένη Ζωή , Νέα Υόρκη: Pressstone Press, σελ. 267-278.
• Ο Πλάτων, Η Απολογία , στους Συλλογικούς Διαλόγους του Πλατόνα , Edith Hamilton και Huntington Cairns (εκδ.), Princeton: Princeton University Press, 1978, σελ. 3-26.
• Ο Πλάτων, η Δημοκρατία , οι Ολοκληρωμένοι Διαλόγοι του Πλατόνα , Edith Hamilton και Huntington Cairns (επιμ.), Princeton: Princeton University Press, 1978, σελ. 575-844 ..
• Ryan, S., 1996, "Wisdom", στο Lehrer et αϊ . 1996, σελ. 233-242.
• ---, 1999, «Τι είναι η Σοφία;» Φιλοσοφικές Μελέτες , 93: 119-139.
• ---, 2012, «Σοφία, Γνώση και Λογικότητα», Acta Analytica , 27 (2): 99-112.
• Sternberg, R., 2001, "Γιατί οι σχολές πρέπει να διδάσκουν για την σοφία: Η ισορροπημένη θεωρία της σοφίας στις εκπαιδευτικές ρυθμίσεις", Educational Psychologist , 36 (4): 227-245.
• Tiberius, V., 2008, Η ανακλαστική ζωή: Ζώντας με την επιμέλεια με τα όριά μας , Oxford: Oxford University Press.
• Whitcomb, D., 2010, "Σοφία", στο Routledge Companion to Epistimology, S. Bernecker και D. Pritchard (eds.), Λονδίνο: Routledge.
• Zagzebski, L., 1996, Αρετές του Νου , Cambridge: Cambridge University Press.

via