ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ: Ψευδής συνείδηση... αλλά Τίνος;
Συνήθως λέγεται από τους αριστερούς παντός είδους ότι η ιδεολογία είναι η ψευδής συνείδηση. Στην πραγματικότητα η ίδια η συνείδηση είναι το κατεξοχήν ψευδές πράγμα, και γι' αυτό η ιδεολογία δεν είναι "ψευδής συνείδηση", δηλαδή "ψευδές ψεύδος", αλλά προσπάθεια αυτό το φύσει ψεύδος (η συνείδηση) να πάψει να αντιφάσκει με τον εαυτό του, να είναι πιο συγκροτημένο, να μην είναι πότε το ένα και πότε το άλλο, να μην "πιστεύει" πότε το ένα και πότε το άλλο, να μην ανεμοσέρνεται νοιώθοντας πότε το ένα και πότε το άλλο, δηλαδή να μην είναι ένα ακατάστατο α-νόητο ψεύδος. Φυσικά η συνείδηση στην "προ-ιδεολογική" μορφή της είναι κάτι το ψευδές, όχι με την έννοια της αντίληψης των αντικειμενικών στοιχείων της πραγματικότητας (πώς με λένε, πού μένω κ.λπ.) , αλλά τα συναισθήματα, τις απόψεις επί ζητημάτων θεωρητικής κυρίως φύσης κ.λπ., διότι αυτά αλλάζουν από στιγμή σε στιγμή. Σήμερα λ.χ. διαβάζω το τάδε βιβλίο και έχω την εξής άποψη, αύριο διαβάζω το δείνα βιβλίο και αλλάζω άποψη, τοποθέτηση, η συνείδησή μου προασανατολίζεται σε άλλα πιστεύω, αρχές κ.λπ. Φυσικά η ιδεολογία μπορεί να ανταποκρίνεται περισσότερο ή λιγότερο στην αλήθεια και την πραγματικότητα. Ωστόσο αυτό δεν είναι παρά σαφώς κάτι καλύτερο από την "σκέτη συνείδηση", όπου ο κάτοχός της δεν έχει -ώς ένα σημείο- ξεκαθαρισμένες απόψεις. Σήμερα είναι το ένα, αύριο το άλλο, μεθαύριο το παράλλο, κι ωστόσο έχει την αυταπάτη ότι ο ίδιος αποτελεί μια ενότητα, ένα "εγώ", μία "συνείδηση" διαχρονική.
Η ιδεολογία θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως μοντελοποίηση της κοινωνικής πραγματικότητας. Όμως αντίστοιχες μοντελοποιήσεις πράττει και η επιστήμη, δίχως να θεωρείται (με όλους τους ανθρωπομορφισμούς της) "ψευδής".
Με αυτή την έννοια, δεν έχει κανένα νόημα να είμαστε εναντίον των ιδεολογιών (κάθε είδους) και της ιδεολογίας, γιατί αυτό που κάνουμε έτσι είναι να προτείνουμε μια αντιιδεολογία η οποία όμως είναι κι η ίδια ιδεολογία. Όπως ο άθεος εκφράζει μια μεταφυσική γνώμη λέγοντας ότι (απ' όσο "ξέρει") δεν υπάρχει θεός, υπερφυσικό κ.λπ, έτσι και ο αντιιδεολόγος εκφράζει μια ιδεολογία. Η άρση μιας ή πολλών ή όλων, των Ν θέσεων, δεν συνιστά άρση των θέσεων γενικά, αλλά άρση τους υπέρ της Ν+1 θέσης.
Ο καθένας μπορεί να έχει μια ιδεολογία ακόμη κι όταν αρνείται όλες τις ιδεολογίες ή ακόμη και αν, ενώ δεν τις αρνείται ρητά, δεν έχει πλήρως ξεκαθαρισμένη άποψη. Το ζήτημα της ιδεολογίας, του "δεν έχω ιδεολογία", μοιάζει (και διασαφηνίζεται) απόλυτα με ό,τι είπε ο Αριστοτέλης για το φιλοσοφείν: Ακόμη και αυτοί που λένε ότι δεν φιλοσοφούν και δεν τους αρέσει η φιλοσοφία, στην πραγματικότητα φιλοσοφούν, αφού η αρχή της φιλοσοφίας είναι τα επιχειρήματα. Τα επιχειρήματα παντός είδους, φυσικά: ακόμη και τα ανορθολογικά (π.χ. "κάνω αυτό το πράγμα, γιατί έτσι έκαναν και οι πρόγονοί μου, και θέλω να συνεχίσω ό,τι έκαναν"). Όταν έχεις άποψη, έχεις γούστο, τότε φιλοσοφείς, έστω και υποτυπωδώς, είσαι ιδεολόγος έστω και υποτυπωδώς (δλδ δεν έχεις ασχοληθεί αρκετά). Δεν υπάρχει λοιπόν "αφιλόσοφος" ούτε "μη ιδεολόγος". Το πολύ-πολύ να οι προηγούμενοι χαρακτηρισμοί να σημαίνουν φιλόσοφους ή ιδεολόγους με φιλοσοφία ή ιδεολογία υποτυπώδη και θολή .
Ακόμη και όσοι διαπιστώνουν ότι οι κοσμοθεωρίες των υπολοίπων είναι «ιδεολογίες», δηλαδή δεν έχουν μεγάλη σχέση με την πραγματικότητα, ακόμη και αυτοί έχουν τη δική τους ιδεολογία, απλώς νομίζουν ότι όσα πιστεύουν και επαγγέλλονται (το δικό τους Δέον) δεν είναι «ιδεολογία», αλλά πραγματικότητα.
Επίσης είναι αδύνατο να μην μοντελοποιεί κάποιος την πραγματικότητα κι έτσι να παράγει ιδεολογία.
